Morgunblaðið - 21.12.1971, Qupperneq 20

20
MOKGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1971
Athuga-
semd
yið greinargerð
bókasafns-
stjórnar
í Hafnarfirði
Þar sem nafn mditt hefur ver-
ið nefnt og einr. umsœkjandi hef
ur giert að umræðuefni stöðuveit
ingu yfirbókavarðar í Hafnar-
firði sé ég ástæðu til að gera at-
hugasemd við greinargerð bóka-
safnsstjórnarinnar, sem bi.rtist i
Morgunblaðinu 1. des. s.l.
Að efni til er greinar-
gerð bókasafnsstjómar svar við
grein í Þjóðviijanum frá 10. otet.
undir fyrirsögninni ,,Va3da-
níðsla í Hafnarfirði". Var þar
skýrt málefnaJega frá gangi
málsins og fullyrt að fyrirfram
hefði veráð ákveðið, hver fengi
stöðuna, gilti einu ur.i hœfni eða
reynslu annarra umsaekjenda. I
svari stjórnarinnar er þessi skoð
un staðfest. Þar segir: „Þessi
áikvörðíun bóka. afnsstjómarinn-
ar felur ekki í sér neinn dóm
rni aðra umsækjendur, hvorki
um menntun þeirra, hæfni né
Starfsreynsíu. Sem sagt: það var
ekki frá þeim sjónarhóh, að sá
hæfasti fengi starfið, sem bóka-
safnsstjórnin tók sína ákvörð-
un, heldur var hún bundin af
íyrri gerðum eins og tekið var
skiúmerkilega fram 1 Þjóðviija-
gTeininni og stjómin sjáií viður-
kennir í sínu plaggi. Um einn
umsækjenda segir í gréinargerð
stjómarinnar:
„Auk þess höfðu stjórnar-
menn af þvi spurair, að hún ætl
aðá í framhaidsnám á næsta ári.
Hennar umsókn kom þvi varla
íi8 greina.“
Það er á orðrómi og sögusögn
um, sem sá umsækjandi er af-
greiddur af dagskrá.
Um undirritaðan segir orðrétt
í greinargerðinni:
„Hilmar Jónsson hefur að visu
lengri starfsreynslu sem bóka-
vörður en Þ.B.“
Þetta orðalag „að vísu" er rétt
að skýra nánar. H.J. heíur 15
ára starfsreynslu sem bókavörð
ur og í 13 ár hefur hann stýrt
sinni stofnun. Sá, sem var ráð-
mn, hafði 3 ára starfsreynsliu og
hafði stýrt stofnuninni í 1 ár.
Fyrir einu ári var ráðinn bóka-
vörður á SeMossi. Um starfið
sófltu m.a. bókavörður með prófi
i bókasafnsfræðum, en ekki
Janga reynslu og bókavörður,
sem um aJliangt skeið hafði
stjómað bæjarbókasafni. Sá síð
arnefndi var ráðinn og var eng-
in athuigasemd gerð við það.
Á undanförnum áratuigum
hafa nokkrir þekktustu rithöf-
undar þjóðarinnar verið bóka-
verðir, Davið Stefánsson, Guð-
mundur Hagalin, Magnús Ás-
geirsson, Snorri Hjartarson,
Agnar Þórðarson og Jón úr Vör.
Knginn dregur i efa mikJa bók-
menntalega þekkingu þessara
man..a, þótt þeir að Agnari und-
anskddum séu ekki langskóla-
gengnir. En yfirgripsmikil bók-
menntaleg þekiking itel ég frum-
^kilyrði þess að reka al-
menningsbókasafn svo vel sé.
Ættu alllir sanngjarnir menn að
geta viðurkennt, að sá, sem ger-
ir ritstörf að ævistarfi, hafi að
jáfnaði ekki minni bókmennta-
lega þekkingu en þeir, sem
stundað hafa háskólanám í 3—4
ár.
1 lok greinar sinnar segir
bókasafnsstjóm Hafnarfjarðar
að eiflt höfiuðskilyrði þess að fá
bókavarðarstöðu í Hafnarfirði
sé að „vera þar í starfi". Er
þetta sjálísagt aðalskýringin á
stöðuveitingu hennar nú. En
mér og mörgum fleiri er spum:
Hvers vegna er þetta heiðurs-
fólk að atiglýsa stöður, ef það
telur enga nema Hafnfirðinga
koma þar til greina, lætur lönd
og leið menntnn og starfsaJdur
og er fyrirfram búið að ákveða
hverjlr þær hljóta áður en þær
eru auglýstar?
Hilmar .Jónsson.
Torfi Ólafsson:
Berlínarráðstefna kaþólskra
manna frá Evrópuríkjum
Dagana 19.—21. nóvember s.J.
var haldinn í Austur-Berlín 4.
allsherjarfundur svonefndrar
„Berlínarráðsitefnu kaþólskra
manna frá Evrópuríkjum", sem
efnt vax tö í fyrsta sinn 17.—18.
nóv. 1964. „Berlínarráðsteflnan"
er ekki félag, heldur samtök
kaþólskra manna, sem efna
ððru hverju til fundahalda til
að ræða frið og öryggi í Evrópu
og um Jeið í heiminum öllum út
frá sjónarmiðum kaþól.skra
manna, og taka einnig annað
veifið þátt í þingum annarra sam
taka, bæði austan tjalds og vest-
an, sem hafa áþekk áhugamál á
dagskrá. Páfabréf Jóhannesar
XXIII „Pacem in terris" (Friður
á jörðu) mun hafa verið kveikj-
an að þessari starfsemi.
Til þessa fundar var boðið
tveim kaþólskum mönnum héð-
an af IsJandi. Var þess óskað,
að annar þeirra væri prestur, ef
þess væri kostur, en þar sem
biskup kaþólskra hér á Jandi sá
ekki ástæðu til að leyfa neinum
af prestum sinum að taka þátt í
fundahöldum 1 svo viðsjárverð-
um heimshluta, varð úr, að höf-
undur þessa ferðaþáttar og Sig-
urjón I. Hilaríusson kennari úr
Kópavogi þágu boðið.
Við lentum á fiugvellinum i
Austur-Berh'n síðdegis 17. nóv.,
og þar tóku fulitrúar „Berlinar-
ráðstefnunnar" á móti okkur og
öðrum gestum, sem var að drífa
að hvaðanæva úr Evrópu. Okk-
ur var hlíft við tollskoðun, og
þegar inn í borgina kom, feng-
nm við í hendur nauðsynleg skiJ
riki því til sönnunar, að við vær
um þar friðsamlegra og kristi-
Jegra erinda. Þá var okkur ek-
ið til dvalar að 39 hæða hóteli
við Alexanderplatz, sem nefnist
„Interhotel Stadt Berlin" en við
nefndum til hægðarauka „Hótel
Borg Berlin". í þvi húsi geta yf-
ir tvö þúsund gestir búið i einu.
Notuðum við þetta síðdegi og
næsta dag til að litast um í borg-
inni. Þar hafa orðið geysimiklar
framfarir siðan 1%9, er ég kom
þangað i fyrsta sinn. Er nú torg-
ið stóra, AJexanderplatz, full-
gert, svo og stórbyggingamar
umhverfis það, m.a. fyrrnefnt
hótel og stóreflis verzlunarhús
á fjórum hæðum, þar sem fá má
hinn margvfelegasta vaming. Á
efstu hæðinni er veitingasalur,
og íannst okkur mjög til fyrir-
myndar, að þar voru bannaðar
reykingar, enda var andrúmsloft
ið þar betra en títt er á slíkum
stöðum. Skammt frá torginu er
nú risinn af grunni íjöldi sam-
bygginga, ný og ásjáleg hús, en
bráðabirgðaíbúðimar, sem reist-
ar voru eftir styrjöldina, til að
bæfla úr sárustu neyðinni, hafa
verið rifnar niður og fjarlægð-
ar.
Frekar var kalt í veðri og því
það eitt fólk á stjái, sem erind-
um átti að gegna utanhúss. Það
vakti athygli okkar, hve miklu
minni bilaumferð er um götur
Austur-Berlínar en í borg-
um Vestur-Evrópu. Var þó sið-
ur en svo, að okkur þætti það
miður, .þvi að bæði var auðveld-
ara að komast yfir götur þama
en við eigum að venjast og and-
rúmsloftið ekki eins mengað
bensínfýlu og kolsýringi og ann
ars hefði verið. En þar sem efna
hagur manna í þýzka alþýðulýð
veldinu er orðinn góður og fram
leiðslugetan fer sívaxandi, má
reikna með að sama leiðindaþró
unin eigi sér stað þar og ann-
ars staðar, að fóHd virðist lífs-
hamingjuna helzt að íinna
á mjúkum hægindum einkabif-
reiðanna, og að forráðamenn
framledðslunnar sjái vinsæJdum
sínum bezrt borgið með því að
aúka framleiðsJu þessara tækja,
svo sem farið hefur austur
í Sovétinu. Ro9kinn Breti, sem
átti að baki margar ferðir um
meginland Evrópu, sagði eitt
sinn við mig, að hinn gamli
sjarmi Parísar, iðandi lífið á
gangstéttunum og skeyting-
arleysið um tímann, væri farinn
veg ailrar veraldar, og það væri
bílaplágunni að kenna.
Það, sem okkur fannst einna
leiðinlegast fyrir augað í Aust-
ur-Berlin, svo sem í fleiri aust-
antjaldslöndum, eru stóreflis
borðar og plaköt með áminning-
ar- og hvatningarorðum til fólks
ins um allt mögulegt, sem væn-
legt er að temja sér og hafla hug
faist 1 þeim löndum, til að vera
góður sósíalisti, friðarsinni og
þar fram eftir götunum. Segja
má að vísu, að skárra sé að hafa
fyrir augumum á öðru hverju
götuhomi áminningar um að
ástunda rétt líferni, en eggjan-
ir að drekka kókakóla eða
reykja Winston, en mikill þrifn-
aður þætti mér samt að því að
taka niður allt þetta auglýsinga-
og áminningadót, að hverju sem
það miðar og hvar sem það fyr-
irfinnst í veröldtoni.
Föstudaginn 19. nóv. hófst svo
fundur „Berltoarráðstefnunnar"
i þtagsal borgarinnar. Fundar-
rmenn voru um 250 frá 23 lönd-
uon, bæði karlar og konur (kon-
ur þó í miklum mtoni htota),
leikmenn og prestar. Eina kiaust
ursystur hitti ég þar. Var hún
úr Dominikanareglu, sem starfar
í Lundi í Svíþjóð.
Fyirstu ræðuna flutti Otto
Hartmut Fuchs, aðalritstjóri og
formaður miUifundanefndar
„Berltoarráðstefnunnar". Ræddi
hann um þýðingu „Berlínarráð-
stefnunnar" fyrir friðarstarfið í
heimtoum, skelfingar þær, sem
styrjöldum fylgja, minnkaða póli
tiska spennu í Evrópu, átökin i
öðrum heimsMuflum, h<ungur og
misrétti í heimtaum I og ábýrgð
þá, sem öllum mönnum er á herð
ar lögð varðandi meðbræð-
ur þeirra.
Þá flutti ræðu Witold Jan-
kowski, þingmaður og ritstjóri
frá Póllandi. Lagði hann út af
ummælium í páfabréfum þeirra
Jóhannesar XXIII og Páls VI um
frið og skylldu allra kaþólskra
til að verða meðbræðrum sinum
að liði í hvivetna; hann veik að
batnandi horfum á friði og sam-
starfi í Evrópu, samningavið-
leitni milli austrænna rikja og
vestrænna um afvopnum og
bann við kjamorkuvopnum,
Mutverki kirkjunnar í sundruð-
um heimi og mögu'leikum á sam-
starfi kristinna manna og marx
ista til góðra hluta.
Síðdegis flutti ræðu Clovis
Lugon, dómkirkjuprestur frá
Sviss. Hann lagði höfuðáherzlu
á að samvinna milli marxista og
manna af öllum trúarbrögðum til
trygigingar friði væri óhjákvæmi-
leg, og að nauðsyn væri
á Evrópuráðstefnu um öryggis-
og friðarrná]. Þessi tvö atriði
voru mikið rædd fundardagana
þrjá og lögð á þau höfuðáherzla.
Að þessum ræðuflutningi lokn
um voru lesnar kveðjur til fund
arins viðs vegar frá, m.a. frá
Vatíkaninu (Justitia et pax), að-
alritara Sameinuðu þjóðanna,
Alflrtolk kardínáila, friðamefnd-
um og kristilegum samtökum.
Þá var fundarmönnum skipt
niður í fjóra starflsihópa, sem
ræddu frið og öryggi í Evrópu
og öllum heiminum og hlutverk
kaþólskra í því starfi.
Optober tungumál fundarins
voru þrjú: enska, þýzka og
franska, og þar sem menn skipt-
ust í starfshópa eftir umræðu-
efnum, varð að túlka á
tvö tungumái jafnóðum S hverj-
um hópi. Stafaði af þessu hinn
mesti vandi, þvi að ómögulegt
er að þýða mælt mál jafnóðum
og talað er, án þess að ræðan
þynnist i meðferðinni, og oft vill
upphafleg merktog raskast
nokkuð við slíkar túlkanir. Varð
mér þá oft hugsað til þess,
hversu misráðið það væri að
heimurinn skyldi ekki notfæra
sér hina hugvitsamlegu gjöf dr.
Zamenhofs, alþjöðamálið Esper-
anto. Mikið fé mundi það spara
og mikla fyrirhöfn, og miklu
auðveldari væru allar umræður
manna á milli, ef allir hefðu
handbært eitt og sama hjálpar-
málið. En manneskjan er treg til
Torfi Ólafsson
að notfæra sér margt hið nýja,
hversu gagnlegt sem það er. Það
kostaði t.d. langa og harða bar-
áttu á sínurn tíma að fá menn til
að leggja sér kartöflur til
munns!
Dagtan eftir var haldið áfram
umræðum i starfshópunum. Eft-
ir hádegi var ekið með okkur
um borgina og okkur sýndir ýms
ir merkir staðir, og síðan var
haldið áfram umræðum.
Á sunnudagsmorgun hlýddum
við messiu i dóm'kirkju heilagrar
Heiðveigar. Sú kirkja hefur ver
ið endurbyggð eftir lemstranir
styrjaldarinnar og er nútímaleg
að innri gerð. Fimm prestar lásu
sameiginlega messu, og var guðs
þjónustan að öllu hin tonileg-
asta.
Eftir messu og morgun-
verð voru lokaumræður í starfs-
hópunum, og eftir hádegi var
lokafundur í þingsalnum. Voru
ræddar niðurstöður starfshóp
anna og samin áiyktun á grund-
velli þeirra. Urðu umræður mikl
ar, og ætluðu menn aldrei að
fást til að hætta að tala.
Allmiklum vanda oMi þarna
eins og á fleiri þingum, að menn
komu með alllangar fyrirfram
samdar ræður, sem þeir lögðu
ailt kapp á að fá að flytja, og
var því óhjákvæmilega nokkuð
um endurtekningar. Þá var
þama eins og viðar nokkuð af
málglöðum mönnum, sem tala af
hjartans lyst og þrautseigju, ef
þeim einu sinni tekst. að komast
i ræðustól. Fáir einir gera sér
nógu ljóst, að löng ræða þreyt
ir fólk, en stutt og gagnorð ræða
verður jafnan minnisstæðari og
umfram allt kærkomnari.
Allmjög lögðu Austur-Þjóð-
verjar áherzlu á að það mundi
stuðla að eðlilegri samskiptum
Evrópuþjóða, minnkaðri
spennu og þar af léiðandi aukn
um friðarhiorfium, ef Þýzka al-
þýðulýðveldið yrði almennt við-
urkennt og fengi upptöku í Sam
etouðu þjóðirnar, og voru víst
flestir á sama máli.
Irar lögðu fram áskorunar-
skjal, þar sem fundarmemn á
„Berltoarráðstefinunni" skoruðu
á brezku stjómina að hætta að
beita vopnum I öeilunni á Nor8-
ur-írlamdi, á írska lýðveldisher-
ton að láta af hermdarverkum, á
lýðveldisstjórntoa að leita elkki
eftir breytingum á landamærum
rikjamna að sinni og á Stormomt-
stjómtaa að tryiggja öUu fólki í
Norður-lrlandi sömu mannrétt-
indi, hvaða trú og skoðanir, sem
það aðhylltist. Var áskorun þessi
samþykkt með lófataki.
Vikið var að nauðsyn umhverf
isverndar og þess getið, að ef
ekki yrði tekið föstum tökum á
þeim málum hið bráðasita,
mundu menn ekki þurfa að hafa
neinar áhyggjur út af heimsmál-
um eða trúmálum i framtíðtoni,
þvi það væri einróma áliiit vís-
indamanna, að náttúrudeyö-
ing og eitrun umhverfis væri óð
um að nálgast hættumarkið.
Að lokum var borin upp til
umræðna og samþykktar álykt-
un fundarins, þar sem tekið var
friam, að friður og örygigl
í Evrópu væri óaðskiljanlegt frá
friði og öryggi í heiminum öö-
um. Skorað var á affiar þjóðir
að hætta vopnaviðskiptum,
veita öllum þjóðum sjálfsákvörð
unarrétt, afnema kynþáttamis
rétti, bæta sambúð þjóða með
ólík hagkerfi, taika saman hönd-
inm við þjóðir „þriðija h,eimstos“,
hætta vopnaprangi og stefna að
afvopnun.
Krafizt var, að bumdinn væri
endi á styrjöldina í Viet Nam og
ameriskir herir væru fluttir á
brott frá Viet Nam, Laos og Cam-
bodiu, að Portúgalar hættu ný-
lendustyrjöld sinni, að öllum
AMkubúum yrðu tryggð sömu
mannréttindi og hvitum mönnum,
að Austur-Bengal fengi réttláta
lausn sinna mála, svo að flóflba-
menn þaðan gætu snúið heim aft
ur, að öllum íbúum Norðwr-lr-
lands yrðu tryggð jöfn mann-
réttindi.
Lýsit var yfir andstöðu við fas-
istastjómirnar á Spáni, Portú-
gal, Grikklandi og sumum ríkj-
um Suður-Ameríku og við arð-
rán erlendra valdhafa í „þriðja
heiminum".
Lýst var yfir stuðningi við af
vopnun um heim allan og banm
við kjarnorkuvopnum.
Litið var svo á, að þörf væri
fyrir hvem kaþólskan einstakl-
ing í baráttunni fyrir þessum
markmiðum og bæri að hvetja þá
alla til átaka og samvtonu á þess
um vettvangi, að kaþólskir eigi
að ljá öllum Mðaröflum lið, ut
an jafnt sem innan trúfélaga, þvS
að Mður tákni velferð alls
mannkynsins.
Nokkur ágreiningur varð um
orðalag ályktunarinnar og
kepptust menn hver um annan
þveran að fá að segja sitt álit,
svo að næstum því vairð að draga
þá langorðustu niður úr ræðu-
stólnum. Allt fór þetta þó fram
i bróðemi, þótt nokkuð bæri á
milli stundum.
Um kvöldið var fundarmönn-
um boðið til rausnarlegrar
veizlu i móttökusölum rikisins,
og voni veizluföng ekíki skorin
við nögL
Morgunton eftir kvöddum við
Austur-Berlin og héldum heim-
leiðis.
m
Nú kunna menn að spyrja: Er
nokkurt gagn að svona málþing-
um? Var ekki kommúnistaáróð-
urton gengdarlaus þarna? Var
þetta allt ekki til þess eins gert
að gera ykkur að trosberum
austur-þýzkra kommúnista?
Um þetta mætti skrifa langt
mál, en ég skal vera stuttorð-
ur.
Allir mannfundir eru gagnUeg
ir; merm skiptast þar á skoðun-
um, kynnast sjönarmiðum hver
annars, losna við fordóma, sjón-
deildarhringur mamna víkkar,
Framhald á bls. lt