Morgunblaðið - 05.03.1972, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. MARZ 1972
Ingólfur Arnarson
Umræður
á Fiskiþingi
Úrdráttur úr nokkr-
um framsöguræðum
Bernódus Halldórsson
Landhelgismálið
Einar Guðfkmsson (Bolungar-
vik) 'hafði framsögu og fór
notókrum orðum um þá samstöðu
sem náðst hefði á Aiþingi um
útfœrslu og öl'l þjóðin virtist ein-
huga um af samiþy'kktum úr
ýmsum áittum að daema. Einar
italdi ekki ástæðu til að reiía
málið á þinginu þar sern Víst
mætti telja að þmgfiulltrúar eins
og aðrir landsmenn stæðu saman
um ályktuin Alþingis og sá
ágreinki'gur sem verið hefði
nokkur um aðferðir og reyndar
takmörk útfærslunnar væri þar
með niðurfal'linn.
Þing'fulltrúar virtust sammála
þessu, því að umræður urðu
engar um iandhelgismálið, og
það var samþykkt svohljóðandi
áliyktun: 31. fisikiþing fagnar
þeiirri samistöðu um úittfærislu
flákiveiðiiögsögunnar í 50 sjóm.
þann 1. september neestkomandi,
og teluir ákvörðun Alþingis sýna
þJóSarvi'lja í þessu stærsta hags-
immamáli íslendinga. Þá leggur
Fiskiþing áherzlu á fyrri sam-
þykktir um að Jokatakmark Is-
lendiniga í landhe! gismáJinu sé
allt landgrunnið.
Mengun sjávar
Hilmar Bjamason (Reyðar-
fiirði) hafði framsögu um þetta
heimsvandamál. Hann sagði það
ekki hafa verið nema nú síðustu
tvö árin, sem verulegur ótti hefði
vaknað meðal almenmmgs og
ráðamanna ýmissa þjóða á
mengun heimshafanna. Menn
tóíku skynditega að fylgjaist með
þvi, hvað iðnaðarþjóðirnar að-
hefðust í j>essum efnuin og nú
væri það orðið vitað með vissu,
að miklu af eitruðum úrgangs-
efnum hefði verið söbkt í höfin,
en alilt væri á huldu um það,
hverjar afleiðingar þetta hefði
fyriir Mfið í sjónum. Margir tækju
svo djúpt í árimni, að teija að
mengun sjávar ógnaði öiiu láfi á
jörðinni, ef ekki yrði veruleg
stefinubreyting í þessum málum.
Hillimar rakti síðan ýmsar sam-
þykktir, sem gerðar hefðu verið
á merugunarmálum hértendis og á
alþjóðavettvangi og þaer sam-
þykktir og milliríkjasamninga,
sem í vændum væru, einkum
bæri þar að niefina 12 þjóða sam-
komulagið um mengunarfriðun
svæðisins, norðan úr íshafi, aust-
ur að 51° a. 1., suðuir að suðvestur
odda Spánar, vestur efitir 36“
n. br. að 42’ v. 1. og þaðan norður
að Græn landsodda, sem sagt allt
Norðaustur-Atlantshafið og Wuti
af íshafinu. Af þeim aðgerðum
sem firamuindan væri, festu menii
mest traust á aliþjóðaráðstefinuna
í Stokkhðlmi á vegum Samein-
uðu þjóðanna. Hiilmar ræddi sáð-
an nokkuð um hinar ýmsu or-
saikir mengunar, svo sem af völd-
um þlastiðnaðarins og oliíunnar.
í saim'bandi við oliuna og þá
mengunarhættu, sem af henni
stafaði, taldi hann það fullmikið
andvaraleysi, að við skyldum
efcki búa okkur undir neinar
vamir, ef svo tækist tiá að stórt
oilíuiskip eða stórt fiskiskip með
mikið magn ol'íu sykki hér við
strendur landsins.
Hilmar lagði áherzlu á, að úr-
gangsolíu frá vélum skipanna
væri ekki dælt í hafinir eða á
rúmsjó, hetdur væri hún látin í
land og eytt þar með einhverjum
hætti.
Eftirlaunaaldur
sjómanna
Magnús Magnússon (Stokks-
eyri) hélt fraimsöguerindi um
þetta mál og laigði til að eftir-
iaunamark sjómanna yrði fært
n'iðuir í 55 ár og færði fyrir þvá
mörg rök. Hann sagði menn
hætta fyrr sjómennsku etn öðr-
um störfium fyriir aílduirssakir og
þyrftu því ellilifeyri fyrr en aðr-
ir landsmenn. Onsaikir til þess að
sjómenn hættu almennt fyrr
starfi símu en aðrir ‘landsmenn
væru einkum tvær, starfið væri
erfitt og ekki rnema fyrir menn
með fu'líia starfisoirku og margir
hugsuðu sem svo, að þvá væri
rétt að fara í land helzt á miðj-
um aldiri í von um, að þá næðu
þeir hefldur i startf, sem væri við
þeirra hæfi iengur firam eftir
aiidri en sjómannsistarfið. Af
þessum sökum færu margir í
iand á áirunum 45—50 áura, sem
sagt enn í fiuflflu fjöri og með
óskerta stairfsorku og væri mikil
efitirsjón að slíkurn mönnum
fyrir sjávarútveginn. Ef menn
hins vegar ættu von á eftiriaun-
um, þegar þeir gætu ekki lengur
verið til sjós, þá myndu margir
þrauka miklu lengur en nú væri.
Magnús taldi, að sú niðurfærsla
á elliM'fieyristalkmarkiniu, eins og
hanin legði til, yrði mönnum
hvatning til að íieggja sjó-
menmsku fyrir sig, en einmitt nú
væri þörf á að hvetja menn með
öllu móti til þessara starfa.
Veiðarfæra-
tilraunir
IngóMur Amarson (Vest-
mannaeyjum) hafði framsögu ' í
því máli. Hanm taldi þar ýmis-
legt hafa verið unnið af veiðar-
færadeild Hafrannsóknastotfnun-
arinnar, svo sem prófanir á
rækjuvörpu, sem sleppti úr sér
seiðum, og botnvörpum, sem
hefðu mikla lóðrétta opnun, en
þó taldi hann freflíari tilrauna
þörtf, og þá með fleiri veið-
arfæri. Einnig taldi hann að
skýrslur um tilraunir birtust of
seint. Hann sagði einstaka út-
gerðarmenn eimnig hafa staðið
að ti'lraunum með veiðarfæri, en
það væri of kostnaðarsamt fyrir
einstaklinga og þeim ftestum of-
viða. Tilriaunir sem tefðu menm
frá veiðum samrýmdust heldur
ekki startfi sjómamna, sem
byggðu afkomiu sína á því, sjó-
sókninni og veiðunum væri haM-
ið sem stanzlausast átfram.
Inigólfuir sagði Fiskifé’agið
jafnan hafa hvatt til aufcinma
veiðarfæratilrauna og svo væri
enn, og væri það nauðsynlegt, að
félagið héldi vöku sinni í þessu
efni, viðaði að sér upþlýsimgum
og beitti áhrifium sínium til auk-
inma tilrauna og kynnimgar á
nýjungum.
Skipulagsmál
Fiskifélagsins
Fiskimálastjóri, Már Elisson,
hafði framsögu i þessu máli, og
ræddi einfcum þær breytingar,
sem nú væru lagðar til með hinu
nýja lagafrumvarpi. Megintil-
gamgur með lagafrumvarpinu,
sagði fiskimálastjóri, væri sá, að
Fiskiifélagið kæmi ú t virfcara og
félagsiega sterkara en áður. 1
því skyni væri gert ráð fyrir mik-
ill fjölgun meðlima, eimkum fé-
lagssambanda, er himgað tifl hafa
sem slik staðið utan Fiskifélags-
ins. Gæti þar með skapazt grund-
völiur fyrir sameiningu Fiski-
félagsins og Fiskimállaráðs. Verk-
efni þessara tveggja stofnana
væru nánast hin sömu eða svo
Skyld, að eðiitegt væri, að þessar
stofnanir sameimuðu krafta sina
Einar Guðfinnsson
Már Elísson
í þágu sjávarútvegsins með því
að tengjast í einni stofnun. Fiski-
málaistjóri ræddi einnig um af-
stöðu F. I. til ríkisvaldsins og
það þjónustustarf, sem Fiskifé-
lagið innir orðið af höndum
beimt í þágu ráðuneyta og þá
helzt sjávarútvegsráðuneytisins.
Hann lagði til, eins og reyndar
al-lir þingfulltrúamir, að Fiski-
félagið ætti að halda áfram að
njóta sem mests sjáltfstæðis til
athafina og ráðgjafiar, og starf j-
umgerð félagsins þyrfti að vera
sem rúrnust. Komið hefðu fram
tiMögur urn, að FisJkifélaginu
yrðu sett ramimalög, en Fiski-
þimg réði að öliu innri lögum
félagsins. Þetta þyrfti að a-thuiga
vandtega. Starfssvið félagsins
imætti með emgu móti þrengja
firá því sem nú er, enda fengi
félagið fjármiagn samikvæmt fjár-
lögum firá Alþingi hverju sinni
beint til starfa samkvæmt lögum
A'lþingis og áflwörðumum Fiski-
þimgs. Það hefur alla tíð verið
sá skiinimgur ríkjandi, að Fiski-
félagið veitti sjávarútvegmum,
sem mest aflihiliða þjómustu, enda
eirna stofinum sjávarútvegsins,
sem þannig er uppbyggð. Hinar
ailar hafia afimörkuð sérsvið.
Miklar umræður urðu um
skipuiagsmálin, atkvæðisrétt
á fiiski'þingum, trúnaðanmanna-
kerfið og tilhögun framflcvæmda-
stjómarinnar.
Mikiil áhugi rikti á þinginu
fyrir að efla Fiskifélagið sem
mest, enda reynsllan búin að
sýna það, eiins og Einar Sigurðs-
son sagði, að fiélagið hefði í sér
sterkan lífsamda, og hetfði staðið
af sér um 60 ára skeið öll hret,
þó að margs kyns annar félags-
skapur af líku tagi hefði orðið
skammlífur. Allir þeir, sem sjáv-
arútveg stumda, ekkemt síður sjó-
menn en útgerðairmemn og
áhugamenn um sjávarútvegsmál,
ættu að sameinast um þennan fé-
liaigssíkap, sem væri eini tengi-
Mðurinn miMi hinna ýmsu aðila
í sjávarútvegi.
Aðstoð
við bátaflotann
Þorsteinn Jóhanmesson (Garð-
inum) fiutti fraimsöguerindi um
þetta mál og sagði, að aðstoð við
bátaflotanm væri ekki sem skyldi.
Það vantaði tiltfinmantega gæzlu-
skip til að forða árekstrum miHM
veiðarfæra á vertíðinmi hér
sunnan- og suðvestaniands, og
einnig þyrfti að gæta þess, að
þeirri svæðaskiptimgu, sem
ákveðin hefur verið með regU'u-
gerðum væri hlýtt.
Sama er að segja um aðsboð
vegna vélabilana eða aðrar á-
stæðuir, sam valda því, að skip
verða bjargarleuus, að hún er al-
gerlega ófulinægjandi.
Tvö af skipum landhelgisgæzl-
unnar verða ekki starfihæf á
næstunni og þá er ekki um að
ræða til of'an.grcnndra starfa
netrna eiít eða kannski tvö stoip.
Það er ekki nóg, ef vandræði ber
að höndum sjómanna að vita,
hvar skip þeirra er statt, það
verða að vera till reiðu sikip til
að veita aðstoð. Þrátt fyrir góðan
vilja þeirra, sem þessa aðstóð
hafa átt að annazt, hafa þeir
söbum skipteysis ekki getað
sinmt bátum i nauð eins og æski-
legt hefði verið og þess eru dæmi
að bátar hafi beðið meira en sól-
arhring eftir aðstoð til að kom-
ast að landi aí næriiggjandi mið-
um. Hér sýnist það opinbera
spara í ótima. Það er áreiðan-
lega ramgt að takmarka um of
fjármagn til björgunar manns-
lífia og verðmætra og dýrra at-
vinnutækja. Það er nú sairnt
staðreynd að það óf remdarástand
sem rikir í þessum efnum stafar
fyrst og fnemst af fj'ánmagns-
skorti. Þó að undarfegt megi
virðast vorum við betur á vegi
staddir hvað snerti aðstoð við
bátafilotann meðan við vorum
fátækari en nú er. Hér voru fyrir
nokkruim árum rekin Mtil skip,
sem siinntu bæði iamdhelgisgæzlu
og aðstoð, og má þar nefna báta
eims og Maríu Júlíu, Albert, Sœ-
björgu og Gaut. Tvö þessara
sbipa voru keypt fyrir tilstuðlan
áhugafólks, og nú virðist glöggt
að áhugafólkið verði á ný að
ganga fram fyrir skjöMu og
beita afitur ábriifum sinum og
samtöikum til fiá bætt úr því
óf reimdarástandi seim rnú er rikj-
andi í þjómustiunni við bátafilot-
amn.
Það má aMrei slaka á i slysa-
vamamálumum. Þó að eimhver
merkur áfangi náist, má áhuga-
fðikið ekki leggja árar í bát
og hvila sig frá róðrinum. Fyrr
en vairir hefiur bátíinn rékið til
baka og kanmski iemgra til baka
en róið viar.
Takmörkun
á smáfiskveiði
Marias Þ. GuðmundsSom (ísa-
firði) hafði framsögu og vitnaði
í upphafi til uimiræðna um frið-

Pa
SJOMANNASIÐA
Í UMSJÁ ÁSGEIRS JAKOBS SONAR