Alþýðublaðið - 29.07.1958, Blaðsíða 6

AlþýðublaðlS
Þriðjudagur 25. júlí 1958
Sunnudagur.
— — — EN'NÞÁ gerast
ævintýr á íslandi, þótt þau
séy. öðruvísi en áður var.
í'yrr á öldum voru þau flest
skáldskapur lítilmagnans í
sárri neyð, hugarórar hins
vanmáttuga, uppbót á daglegt
str.t og basl: Nú er ojdiji önn
ur. Ævintýrin gerast í verk-
legum framkvæmdum.
Austur á Skógasandf sá ég
í dag enn eitt ævintýiið að
gerast. Þar mátti sjá þúsund-
jr uppsættra heyhesta ó renn;
sléttum, grónum grasspild-
um, sem fyrir þrem árurn
voru gróðurlaus sandur. Hér
skilar hátt á annað hundrað
hektara landsvæði fram undi r
átta þúsund heyhestum í ár.
Þetta er töðugæft hev, og
skepnur eru mjög sólgnar í
það.
Ræktun þessi hófst fyrir að
eins þremur árum. Þá var sáð
í allstórt svæði; bætt var við
í fyrra, og enn var aukið við
í ár. Rótin orðin þétt og föst,
þar sem fyrst var sáð, heyið
nokkru grófara en taða, eins
og gerist um gras á nýrækt.
Verður naumast annað af
þessu ráðið en hér sé um al-
ger straurnhvörf í ræktun á
íslandi að ræða. Er líklegast,
ef þessu fer fram um sand-
ana, að ekki þurfi að nytja
annað land en ræktað á landi
hér í framtíðinni. Er þegar
farið að beita kúm á tún fyr-
ir fyrri slátt, og hefðu það
vissulega þótt tíðindi hér áð-
ur fyrr. — Að vísu þarf mik-
ínn áburð í sandinn, a. m. k.
hefur reynslan orðið sú hér,
svo að kostnaður verður all-
verulegur við ræktunina, en
önnur ræktun er varla hæg-
ari. Er þá ekki minnzt á þann
þáttinn, sem ævintýralegast-
ur er: heftingu sandfoksins
og. unogræðslu auðnanna.
Það var sannarlega gleði-
legt fyrir gamlan sand-
græðslumann að sjá hundruð
lana af fallesu hey,; á gróður-
spildunni á Skógasandi í dag.
Mánudagur.
— — — í dag hitti ég
snöggvast að máli kunningja
minn, sem var nýkommn frá
Gdynia í Póilandi. Honum
þótti fróðlegt þar að koma,
þótt í svip væri, og saman-
burður við önnur Evrópulönd
var honum ríkur í huga, en
hann er í förum. Honuir, virt-
ist matur nægilegur, og sömu
LEIGUBÍLAR
Bifreiðastö^ Steindóra
Sfmi 1-15-80
Bifreiðastöð Keykjavíkui
Sími 1-17-20
leiðis klæðnaður, en uppbygg
ing öll ganga seint.. Sérstak-
lega var hirða á húsum og
mannvirkjum naesta lítil,
málning sjáanlega af skorn-
um skammti.
Annars lét hann heldur vel
af komunni þangað. Dýrtíð
virtist geysimikil. Eftirsókn í
erlenda peninga, aðra en ís-
lenzkar krónur, var óhemju-
leg. og þótti landanun, það ó-
skiljanlegt. Hann sagð; mér
að lokum þessa smásögu:
Þeir félagar fóm talsvert
um borgina og tóku stundum,
leigubíla. Ekk; þóttu þeim
bílarnir nein dýrðárfarar-
tæki. Eitt sinn tóku þeir
leigubí; um stundarfjórðungs
f-rð. Datt þeim í hug að gera
vel við bílstjórann og buðu
honum einn pakka af amer-
ískum. sígarettum fyrir akst-
urinn. Hann tók við pakkan-
um tveim höndum, og furð-
að; þá ekki á því. En þe:r
urðu töluvert hissa. þegar
þeim skildist, að hann vildi
gjarnan gefa eitthvað til
baka. Því höfðu þeir aldrei
reiknað með, enda datt þeim
ekki í hug að þiggja.
Þriffjudagur.
—--------Austurvöllur er
orðinn mjög fallegur. og' á þó
áreiðanlega eftir að verða
enn fallegri. Ég sat þar um
stund í dag og naut veðurblíð
unnar, blómanna’ og lita-
skrúðsins. Fólk gekk þarna
mikið um, kom og fór, tyllti
sér á bekki og rabbaði saman.
Óskand; væri, að fleiri siík-
ir austurvellir hefðu verið
skipulagðir hingað og þangað
um borgina. í miðborginni
virðist vera meiri þörf a bíla-
stæðum, og er sjálfsagt ekk-
ert við þvf að segja. Það er
tímanna tákn. En svo virðist
sem skipulagsstjórar og
húsameistarar hafi vanrækt
að byggja borgina þannig
upp, að opnir gróðrarreitir og
vellir mynduðust milli húsa-
hvirfinga og raðhúsasam-
stæða. Að vísu er Austurvöll-
ur gömul þorpsflöt, en þann-
ig voru þorp og borgir byggð
ar upp á miðöldum. En nú er
þess; byggingarháttuL- farinn
að tíðkast mikið á ný. Þanníg
er það í Peter Coopers Vili-
age í New York, þar sem
hreysum var kollvarpað eft-
ir síðasta stríð og Meírópéli-
tan líftryggingafélagið' bvggð;
fjöldann allan af risaihúða-
samstæðum upp á margar
hæðir. Alls staðar eru þar
austurvellir á milli. Þetta hef
ég líka heyrt um og séð i
mörgum borgum annars stað
ar.
Þetta hefði vel mátt gera
hér í úthverfum í Reykjavík,
á Melum og Högum, Holtum
og Sundum, Vogum, Hlíðum
og Helmum. Húsahvirfingarn
ar í kringum opna svæðið
mynda ágætis skjól, svo að
austurvellirnir hefðu áreiðan
lega getað orðíð prýðisfalleg-
ir, engu síður en þessi í mið-
bænum. í rauninn; er þetta
sjálfsagt, þar sem margra
hæða íbúðahús eru byggð.
Þá njóta allir íbúar gróðrar
og rýmis, meira að segja má
hafa smáleikvelli annars veg-
ar á svæðinu. Skipulagsmeist
arar þyrftu að athuga þetta.
Annars datt mér í hug, þar
sem ég sat þarna á Austur-
velli, að birkikræklurnar í
hornunum væru í mótsögn
við annan gróður. Þær mættu
missa sig- Til prýðis eru þær
ekki, eins og þær eru nú.
Miðvikud agur.
— — — Ég leit út um
gluggann í dag, og varð þá
áhorfand; að ofurlitlu atviki,
sem kom heldur illa við ipig.
Á horni Hverfisgötu og Ing-
ólfsstrætis sjávarmegin stóð
lítil telpa, á að gizka níu eða
tíu ára gömul, með stóran
barnavagn, og tvö lítii börn
héldu sitt hvoru megin í vagn
inn. Sjáanlega var telpan á
leið yfir götuna. Hún beið
færis um stund, skimaði vei í
kringum sig og var 'á verði.
Síðan ýtti hún vagninum var
færnislega niður af gangstéit
arbrúninni, þegar leiðm var
greið. Þá gall við í bílfíautu,
hátt og harkalega, til vinstri
við hana. Telpan hrökk við,
kippti vagninum og börnun-
um til baka upp á gangsiétt-
ina, en stór og íyrmferðar-
mikill hálfkassabíl], sem
þarna hafði staðið, tók að
mjakast aftur á bak í veg fyr-
ir börnin til þess að geta losn
að þarna af bílastæði.
Mér finnst gangandi fólk
oft fara býsna óvarlega i um-
ferðinni, bæði börn og full-
orðnir, og vil ég sízt mæla
því bót. En hérna var því
ekki til að dreifa. Telpan fór
mjög varlega og gerði sér
sýnilega ljósa þá miklu á-
byrgð, sem á henn; hvíldi.
Hins vegar kom bílstjórinn
illa fram, lét sig muna um
nokkrar sekúndur og gætti
þess alls ekki, að telpan átti
fullan rétt á að fara yfir göt-
una. Hann átti meira að
segja að hjálpa henni yfir,
áður en hann fór sjálfur upp
í bý sinn.
Fimmtudagur.
---------Það er orðíð æði
langt síðan éa hef spjailað við
sérfræðing minn í heimspóli-
tíkinni, Kalla á kvistinum.
En nú hitti ég hann í dag um
miðáftansleytið, þegar hann
var .að koma úr vinnunni
„Jæja, hvað segirðu um vest-
urför Krústjovs karisins?“
sagði ég, þegar við höfðum
heilsazt með handabandi.
„Heldurðu að þeir taki á mót;
honum þarna vestra?“
„O, ég held þið æctuð nú
að vita meira um heimspóli-
tíkina, sem alltaf eruð að
flækjast þetta út um allan
heim, 'heldur en við, sem
heima sitjum,“ sagði hann
snúðugt. „En það værí svo
sem rétt eftir þeim vestanvér-
um að vera með einhver
merkilegheit og undanbrögð,
svo Krúsi fær; ekk; vestur.
Hann skaut þeim nefnilega
ref fyrir rass. Þeir hafa auð-
vitað trúað sjálfum sér í því,
að hann væri alveg eins og
Stalin. En hann er sko ekki
eins. Stalin sat alltaf heima á
sínum rassi, en Krús; flækist
um allar jarðir -—■ og kneifar
úr alls konar krúsum. Þeir
hafa vafalaust haldið, að hann
vær; hræddur við skýjakljúf-
ana vestra, en svo seg.st hann
bara hlakka til að fara! Þeir
standast þeim austanvérum
ekki snúning í áróðrmum,
vestanmenn, frekar en í
bréfaskriftum. Og nú veroa
þeir að gera svo vel að taka
á móti Krúsa, nauðugir, vilj-
ugir. En vafalaust setja þeir
upp hundshaus yfir því, þetta
eru soddan kálfar. Auðvitað
e:ga þeir að flírubrosa og
blanda sinn bezta kokkteil.
En þeir kunna lítið í áróðr-
inum, og hefði því þó vart
verið trúað um Ameríkana,
að þeir kynnu ekk; að re-
klamera!“
Eins og vant er, strunsaði
Kalli burt, hafandi rutt þessu
úr sér, án þess að ég kæmi
vörnum við. Var það ekki
Shakespeare, sem sagði:
„Give the devil his due“?
Föstudagur.
--------Kvikmyndin, sem
Bæjarbíó . byrjaði að sýna í
dag, er listavel gerð, — hún
mun vera nefnd Somir dóm-
arans. Fáar myndir eru svo
vel gerðar að efn; og formi,
að þær hafi listgildi. Svo er
þó um þessa, en auk þess er
hún spennandi og sannfær-
andi.
Munurinn á kvikmyndaleik
og sviðsleík er sá mestur, að
erfitt er að ná á hvíta tjald-
inu þeim áhrifum lifandi
leiks, sem byggir brú milli
leikara og áhorfenda. Því er
oft gripið til ýmissa töfra-
bragða í kvikmyndum, og
eiga þau einatt ljtið skylt við
list. Glansmyndin vill oft
verða aðalatriðið. Afburöa-
leikurum einum og afburða-
leikstjórum tekst að flytja
áhrif lifand; leiklistar yiir á
kvikmyndatj aldið.
Þetta hefur tekizt í um-
ræddri mynd. Þótt þráðuvinn
•sé jöfnum höndum bein saga
og upprifj unaratr.ði löngu lið
inna atburða, verður myndin
heilsteypt og hnökralítil, og
mörg atriði mlnna á leiksviðs
leik. Leikstjóranum hefur t'ek
izt að leyfa leikurum að
dvelja svo við atriðin, að þeir
fá notið sín til fulls og orka á
áhorfandann í atriðinu út af
fyrir sig, án þess þó að rjúfa
spennu sögunnar til muna-.
Leikararnir nota tækifærin
vel og bregðast ekki list sinni.
Þetta er ágæt mynd.
Laugardagur.
—’ — — Nú tala margir
um skatta og álögur, endg er
nú tím; uppgjörsins í þeim
efnum. Ég hef ailtaf verið
þeirrar skoðunar, að sérskött-
un hjóna yrði að gera með
varúð. Réttleysi húsfreyjunn-
ar, sem vinnur á heimili sínu
og annast bú og börn, er var-
hugavert, þegar sú kor.a. er
úti vinnur, fær skattfríðindí.
Miklir skattar á heimilisföð-
ur kemur illa við konuna,
sem talin er af skattayfirvöld
um vinna kauplaust, þegar
kynsystir hennar, sem úti
vinnur, kemur með miklar
skattfrjálsar tekjur í heimil-
ið.
En því minnist ég á þetta,
að í dag heyrð; ég húsfrevju
finna ráð við þessu misræmi.
Tvenn hjón voru að tala sam-
an um hina gríðarlegu skatta.
Þá sagði önnur konan við
hina: „Ég hef fundið ráð við
þessu. Við förum báðar að
vinna úti. Þú verður vinnu-
kona hjá manninum mínum,
en ég verð vinnukona hjá
manninum þínum. Þannig
vinnum við báðar utan heim-
ilis, og tekjur okkar verða
skattfrjálsar, en mennirnir fá
að draga frá til skatts kaup
„vinnukvennanna“, af því að
við vinnum úti.“
Þetta var ágætis skrýtla,
og við hlógum öli dátt. En
öllu gamni fylgir nokkur al-
vara!
26,—7,—’58.
Vöggur.
Marglitir hagalagðar
í SEOUL í Kóreu hefur öll-1
um gagnfræðaskólakennurum j
verið fyrirskipað að segja upp
frillum sínum.
I verzlun einn; í Phiiadel-
phiu í Bandaríkjunum var ný-
lega brotizt inn og stoiið 72
dósum af steiktum maurum,
ungum býflugum, steiktum fiðr
jldum, reyktum kolkröbbum,
steiktum ormum, reyktum
froskafótum og lirfum steikt-
um í ofni.
Elvis „Pelvis“ Presley er
sem kunnugt er í hernum urr,!
þessar mundir og gerir því er.g
ar plötur um sinn. Menn þurfa
þó ekki að halda, að þar með
séu „Presley-vein“ úr sögunni.
Langt því frá. Afi Eivis, sem
heitir Jesse Presley og gerir
við kassa hjá Pepsi Cola, hef-
Ur tekið að sér að halda frægð-
inn; á lofti. Hann hefuv þsgar
sungið með skjálfand; tenór-
rödd fnn á þrjár plötur. Lögin,
sem hann syngur, eru gömul
„baðmullar-tínslulög11 fyrir
smáfélagið Legacy Records í
Louisville. Hann leggur á-
herzlu á, að hann sé ekki að
reyna að auðgast á frægð hins
athafnasama afkománda síns.
— □ —
Lady Astor, sem fæddist í
Virginíu í Bandaríkjunum og
varð fyrsta konan til að taka
sæti í brezka þinginu, hefur
Játið hafa eftir sér nokkur orð
um atburðinn, er hún tók sæti
sitt þar í fyrsta sinn. Lloyd
George og A. J. Balfour fylgdu
henni í þingsalinn „og skuifu
báðir, þeir skömmuðust sín svo
mikið“. Síðan segir Lady Ast-
or: „Á eftir sagði Winston.
Churchill, að þetta hefði verið
mjög athyglisverð athöfn hjá
mér — en hann vildi aðeins
tala við mig framm; í forsaln-
um, ekki inni í þigsalnum.
Hann sagði: „Þegar þér komuð
inn, fannst mér sem þér hefð-
uð komið að mér í baði og ég
ekkert haft til að skýla mér
með, nema svampinn“.“