Morgunblaðið - 08.04.1973, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNTMUÐAGUR 8. APRlL 1973
17
i
i
Dr. Bjarni Jónsson, yfirlæknir:
Enn um hjúkrunarspítala
I MORGUNBLAÐINU þann 24. marz
sl. er frásögn af fundi borgarstjómar
þann 15. miarz, en þar var til um-
ræðu stækkun Borgarspítalans. Yar
þar líka rætt um sjúkrahús fyrir
lamgl-egusjúklinga og minnzt á að-
stoð við aldraða.
Nú sýndst mér að sumir borgar-
fulltrúar blandi saman aðstoð .yið
aldraða og hjúkrunarspitala, Það eru
tvedr óskyldir hlutir, annars vegar er
fólk, sesm fyrir aldurs sakir og elli-
hrumJeika getur ekki staðið eitt, en
á hjúkrunarspítala er fólk á öllum
aldri.
Ég las þesisa frásögn með athy.gli.
Vistun hjúkrunarsjúkliiniga hefir
lengi verdð vandamál i þessum bæ. Og
þegiar dr. Friðrik Einarsson kvað
upp úr með þörfina á samastsað fyr-
ir hjúkrunarsjúkltnga gat óg ekki
stillt mig um að taka undir og benda
jafnframt á einfalda og ódýra leið til
þess að bæta úr þeim skorti.
Á nefnduim borgarstjórnarfundi
talaði formaður heilbrigðisráðs borg-
arinnar, tjlfar Þórðarson, um fyrir-
hu.gaða stækkun Borgarspitala. Er
þar um að ræða „B-álmu", sem full-
búin getur væntanlega rúmað 200
sjúklinga. Sú framkvæmd á að kosta
800 milljónir eða 4 milljónir á sjúkra-
rúm. En til þess að hægt sé að nýta
þá álmu á sama hátt og önmur rúm
Borgarspítalans i dag, vantar aukn-
ingu á þjónustudeildum. Þarf þá
fyrst að byggja „G-álmu“ fyrir þær
og eir ætlað, að hún kosti 700 millj-
ónir. Samaniagður kostnaður beggja
deilda er þá 1500 milljómir. Það þýðir,
að hvert af þessum 200 rúmum kost-
ar í raun TVz milljón krónur og eru
þó vandamái hjúkrunarsjúkiinga
jafnóleyst.
I frásögn Morgunblaðsdns er haft
eftir Úlfari Þórðarsyni: „Enda þótt
allir séu sammála um, að rétt sé að
spara sem mest, þá held ég að engimn
geti virkilega haldið því fr-am, að
rétt sé að bygigja sjúkrahús fyrir þá
peninga, sem sparast kymnu á þvi
að byggja lélega fyrir langlegusjúkl-
ingia.“
Nú hefur Reykjavikurbong byggt
hjúkrunarspítala við Grensásveig. I
grein minni í Morgunblaðinu tók ég
mið af byggingarkostnaði þess spít-
ala og komst að þeirri niðurstöðu, að
mismunur á kostnaði við dvöl 100
sjúklinga í hjúkrumarspítala og kostn
áði í þremur aðalsjúknahúsum á
Reykjavíkursvæðinu, mymdi á tveim-
ur árum jafngilda kostnaði við bygg-
ingu 230 rúma hjúkrunardeilda í
sama flokki og Grensásspítalimm er.
Er það lélegur spítali? Ekki trúi ég
því, em.þar hefir heilbrigðisráð borg-
arinnar væntanlega skýr svör og af-
dráttarlaus á takteinum.
Emm er haft eftir úlfari _ Þórðar-
syni: „Og það er alrangt, að þjón-
usta og kostnaður henni samfama
geti verið mimni á lamigleguspítölum
en öðrum. Þvert á móti þarf að kosta
máklu meiru til við þjónustuna.“
Reykjavikurborg rekur fullkom-
inn spítala i Fossvogi eftir okkar
hætti, hjúkrumardeild við Baróns-
stig og aðra við Skólavörðustiig í
spitaia Hvíta bandsins, Kostnaður
við Hvíta bands deildina er ætlaður
kr. 1700,00 á legudag, kostnaðor við
deildiina á Bamósstíg er ætlaður kr.
1900,00, an við spítalann í Fossvogi kr.
5.100.00. Hér sýnist eitthvað stamgast
á. Ég fæ ekki betur séð en bongaarfull-
trúinn gangi á svig við staðreyndir,
sem honum eiga að vera tiltækar.
Ég gat þess í fyrri grein minni,
að fyrir 200 milljómir mætti byggja
hjúkrunardeild fyrir 200 sjúklinga,
ef miðað væri við byggingarkostnað
Grensásdeildarinnar og reka hana
fyrir þriðjung af ’því, sem Borgar-
Dr. Bjarni -Jönsson
spítalinn kostar á legudag, ef miðað
er við kostnað á hjúkrunardeildum
bor-garinnar. Með slíkri byggimigu
myndi efcki einasta leysast vandi
hjúkrunarsjúklinga heldur og spítala
vandræðin, því þá myndu losna meira
en 100 rúm á spítölunum þremur,
Borgarspítaia, Landakotsspítala og
Landspitala.
200 miUjónir er mikið fé en þó við-
ráðanleg upphæð. 1500 milljónir er
nokkuð stór biti að kyngja. Væri
hjúkr-unarspitalinin byggður fljótlega
— og lausn á þeim málum þolir ekki
bið —, þá gæfist heilbriigðisyfirvöld-
um svigrúm til þess að leggja niður
fyrir sér hvernig ætti að haga næsta
áfanga í spítalaimálum og hvar ætti
að taka fé til þeirra fram'kvæmda.
Ég held að heppilegast væri að
byggja hjúkrunardeildir við aila spít
alana þrjá, t. d. 100 rúm við hvern
spítala, hafa mot af kjama þeirra og
starfsliði fyrir þær deildir, en að
óbreyttu er ekki landrými til þeirra
framkvæma nema í Fossvogi.
Mér skilst að leitað hafi verið ráðu
meytis erlendra manna um spítaila-
þörf á Islandi og sé álit þeirra, að
sæmilega sé séð fyrir þörfinni eins og
er, nema rými fyrir langlegusjúkl-
inga. Hvort þeir ætla þeim nógu stór
an hiut skal látið ósagt, en þær upp-
lýsingar eru í höndum heilbrigðis-
yfirvalda. Það er svo, að enginn finm-
ur hvar skórinn kreppir nema sá sem
hefir hann á fætinum og ekki er vist,
að þjóðfélagshættir séu að öllu eins
hér á lamdi og í þeim löndum, sem
ráðgjafarnir eru upprunnir.
Fyrir hálfri öld var ekki þörf hér
á hjúkrunarspítölum, þeir sjúklingar
sem nú eru vistaðir á þeim, lágu
heima. Það var hægt þá og datt eng-
um annað i hug. Nú eru fá heimili
á landin-u, sem geta haft langlegu-
sjúklinga og er það svo alkunnugt,
að ekki þarf að eyða að því orðum.
Þjóðfélagsbyggimgin hefir breytzt.
Hvort hún hefir gerhreytzt eins í
öðrum löndum álfunnar skortir mig
þekkingu til þess að dæma um.
Vér erum haldnir vanmeta-
kennd á þííssu landi. Kannski eru það
leifar af því, að erlendir memm voru
herraþjóð hér í meira en sex hundr-
uð ár, en mér finnst, að sáðasta hálfa
öld hefði átt að losa oss undan þeirri
áþján, því vér höfum sýnt, að eftir
að vér stugguðum herraþjóðinni frá,
hefir oss vegnað vel. Nú' í mörg ár
hefir mikill fjöldi æskufólks stundað
nám við menntastofnanir stórvelda,
sumt hvað við beztu skóla veraldar
og komið heim með góðan forða af
þekkingu, sem ætti að nýtast oss til
afreka. En hvað gerist. Vanmeta-
kenndin hefir undirtökin. Vér leitum
til útlenzkra um hl-uti, sem vér get
um betu-r leyst sjálfir o'*, tökum
kjaft-shöggin ai þekkiin'garskortá þeirra
á íslenzkum staðháttum, rétt eims og
frá selstöðukaupmönnum liðinma
alda. Mér finnst, að annaðhvort eig-
um vér að gera: að nota þekkingu
þessara manna, láta þá reyna sig við
verkefni þau, sem vér þurfum að
leysa og vaxa með vandanum, el'leg-
ar að vér eigum að hætta að eyða
fjármumum vorum og tíma þeirra í
nám við erlendar menntastofnanir.
Löndun (Ljósm. Kr. Ben.)
arandstöðunnar um framgang
málsins, en sýknt og heilagt
tönglast á því, að hún, ríkis-
stjórnin, væri að gera þetta og
hitt, í stað þess að halda þannig
á málum, að með sanni væri
hægt að segja, að um væri að
ræða stefnu íslendinga allra.
Á undirbúningsfundi Hafrétt-
arráðstefnunnar í júlí 1971 kom
strax í ljós, að sú stefna á vax-
andi fylgi að fagma, að strand-
ríki ráði yfir víðáttumikilli land-
helgi, og Suður-Ameríkuríki
verja nú, eins og kunnugt er,
200 sjómílna landhelgi sína. Aðr-
ar þjóðir hafa fetað í fótsporið,
og nú síðast hafa Ghana, Paki-
stam, Suður-Víetnam og Marokko
helgað sér stærri landhelgi en
þau áður vörðu.
Landgrunmskenningin er að
sigra, og ekki verður lengur
um það deilt, að Bjarni Benedikts
son valdi rétta tímann, er hann
ákvað að láta til skarar skriða
vorið 1970. Hitt er annað mál,
að svo óhönduglega hefur margt
verið gert í landhelgismálinu af
hálfu þeirrar vandræða ríkis-
stjórnar, sem á íslandi situr, að
sigur vinnst síðar en ella hefði
orðið, og væntanlega ekki fyrr
en aðrir menn taka við stjórn
landsins en þeir, sem nú þykjast
stjórna, án þess þó að stjórna
nokkrum hlut.
Það vinnur
enginn
sitt dauðastríð
Þótt Bretar séu þrautseig
þjóð og hafi hvergi gefizt upp
fyrr en stríð þeirra var tapað,
er barátta þeirra nú við okkur
íslendinga vonlaus. Þeir geta
þvælzt fyrir um sinn af þeirri
einu ástæðu, að grátleg mistök
hafa verið gerð við framkvæmd
'landhelgisútfærslunnar, máls-
meðferð og kynningu málsins.
En þeir geta ekki sigrað, af
þeirri einföldu ástæðu, að það
vinnur enginn sitt dauðastríð.
Þegar Bretar létu af nýlendu-
stefnu sinni eftir styrjöldina
vissu þeir ofurvel, að engu lýð-
ræðisríki mundi lengur líðast
að reka nýlendustefnu. Það geta
einræðisriki nútimans ein gert.
Þeir sýndu þá stjórnvizku að
pakka saman og „gefa“ nýlend-
unum frelsi. Þeir aðstoðuðu þær
meira að segja margar hverjar
og skildu víða betur við en önn-
ur nýlenduveldi, sem þá hrökkl-
uðust burt úr sinum gömlu ný-
lendum. Bretar biðu þess þá
ekki, að almenningsálit og al-
þjóðalög hrektu þá í burtu, held-
ur urðu fyrri til.
Hér reka Bretar hins vegar
þveröfuga stefnu. Þeir gerðu
það í fyrra þorskastríði og gera
enn. Þeii* vita, áð þeir verða að
hverfa úr íslenzkri fiskveiðiland
helgi, en þeir ætla þó ekki að
gera það fyrr en i fulla hnef-
ana. — Eða svo virðist a.m.k.
vera á þessari stundu.
Ráðlegging
til Breta
Ekki er hægt að gefa Bretum
nein betri ráð en þau, sjálfra
þeirra vegna, að setjast nú nið-
ur og semja við Islendinga.
Semja með það fyrir^augum, að
koma þegar I stað i veg fyrir
þá rányrkju, sem brezkir togarar
stunda, hindia átök, sem hvern
dag geta orðið, og tryggja Islend
ingum full og óskoruð yfirráð
yfir 50 mílunum nú og land-
grunninu öllu síðar, eftir því
sem alþjóðareglum miðar fram.
1 samningagerðinni við Belga
sýndu Islendingar fyllstu sann-
girni og þá samninga má styðj-
ast við.
Á því leikur enginn vafi, að
Bretar hafa haft þau áhrif á
Vestur-Þjóðverja, að þeir hafa
ekki gengið til þess samkomu-
lags, sem unnt er að ná. Bretar
vita sem er, að þegar Þjóðverjar
hafa samið, verða þeir að semja
líka, því að þeim verður ekki
stætt á því til langframa að
stunda hér einir ólöglegar veið-
ar.
Þeir ættu nú að sýna sömu
stjórnvizku og þeir gerðu, þegar
nýlendustefnan var dauð í vit-
und þjóðanna. Þeir ættu að hafa
frumkvæðið að samkomulagi og
hverfa héðan burt með þeirri
sæmd, sem enn er hugsanleg, í
stað þess að verða að hrökklast
í burt ærulausir.
Eins og
tréhestar
1 blaði Samtaka frjálslyndra
og vinstri manna, Þjóðúlfi, birt-
ist grein eftir Hannibal Valdi-
marsson, þar sem hann m.a. fjall
ar um það, hvort við Islendingar
eigum að mæta fyrir dómstóln-
um i Haag. Þar segir hann m.a.:
„Enginn má binda sig við fyrir
framskoðanir í sliku stórmáli og
ég trúi því ekki, að neinn íslenzk
ur stjórnmálaflokkur hagi sér
eins og tréhestur i slíku örlagji-
máli. En það er algjör lágmarks-
krafa, að þeir, sem ekki vilja
láta túlka málstað Islands i
Haag, færi fyrir þvi skýr rök,
hvers vegna málstað okkar sé
betur borgið með því að láta
auðu stólana eina tala.“
Hannibal Valdimarsson vandar
samstarfsflokkum sínum ekki
kveðjurnar eða meðráðherrun-
um. Þeir heita á hans máli tré-
hestar, því að þeir hafa þegar
„bundið sig við fyrirframskoð-
anir“ í málinu. Kannski er
Hannibal líka að svara fyrir sig,
en Lúðvík Jósepsson lét birta í
málgagni sínu grein, þar sem
m.a. sagði:
„Er ekki annað að sjá en að
Björn og Karvel stefni að þvl
að koma henni (ríkisstjórninni)
á kné . . . Og nú hefur annar af
ráðherrum flokksins, sem jafn-
framt er formaður hans, bitið
höfuðið af skömminni. Hann
hefur tekið afstöðu með stjórn-
arandstöðunni, en gegn rikis-
stjórninni í landhelgismálinu og
er því samþykkur að af hálfu
íslendinga verði mætt fyrir
Haagdómstólnum og vald hans
til að skammta klendingum land
helgi þar með viðurkennt."
Það er sem sagt ekkert lát á
skeytunum, sem ráðherrarnir
senda sín á milli, og oft hitta
þau i mark. Skammirnar kunna
þeir, þótt þeir kunni ekki að
stjórna.