Alþýðublaðið - 15.08.1958, Blaðsíða 3

Föstudagur 15. ágúst 1958
JilþýSablaSiS
3
Atþýðublaðið
Otgefandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþyðuflokkurinn
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi H j á 1 m a r s s o t;
E m i 1 í a Samúelsdóttir.
14901 og 14902.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
AlþýðuhúsiB
Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisgötu 8—10.
( Ulan úr frseimi )
Friðarher
ALLAR líkur benda til þess, að fundur allsherjarþings
Sameinuðu þjóðanna, sem hófst í fyrradag, muni draga
allverulega úr spennu og ofvænl í alþjóðamálum. Æski-
legra hefði verið, að Krústjov sjálfur hefði mætt þar fyrir
hönd Rússa, ekki.sízt vegna þess, hve mjög hann hefur að
undanförnu hvatt til fundar um alþjóðamál, þar sem æðstu
menn létu í ljós skoðanir sínar. Er hætt við, að orð hans í
þeim efnum verði trauðla tekin miög hátíðlega hér eftir.
Eigi að síður virðist nú vera fyrir hendi hjá stórveldunum
vilji til að ráða bót á hin-u uggvænlega ástandi í löndun-
um fyrir botni Miðjarðarhafs, sem ógnað hefur heimsfriði
að undanförnu.
Þegar athugaðar eru tillögur Eisenhowers forseta,
scm hann flutti á fundi allshcrjarþingsins í fyrradag,
hljóta menn fyrst og fremst að staðnæmast við tillögu
hans uni friðarher. Langt er nú síðan fyrst komst til
tals í heiminum, að öryggislið a 1 þjóðasamtaka væri sá
eini her, sem réttlætanlegur væri og kallast mætti stofn-
aður í þágu friðarins. Menn hafa að vonum haft harla
litla trú á vopnuðum friði, þegar einstök stórveldi leggðu
á það ofurkapp að magna stríðsvélar og efla hervirki.
Fjármagn og gróðavonir hafa þar komið mjög við sögu,
og dæmi eru til þess bæði fyrr og síðar, að her og hvers
konar hervirkjagerð hafi verið ríkur þáttur í efnahags-
k'erfi og atvinnulífi þjóða, og stundum meira en góðu
hófi gegndi. Fram að þessu hefur vopnaður friður því
ckki lofað neinu góðu. Hann hefur miklu fremur magn-
að vígbúnaðarkapphlaup og hervirkiagerð stórveldanna,
sem aftur hefur skapað ofvæni í alþjóðaimálum.
Umi það er engum blöðum að fletta, að a!ger afvopmm
er eina tryggingin fvrir varanlegum friðf í heiminum. En
me.ð’an m.annkynið verður að búa vð vonnaðan frið, væri
friðarher í líkinou við þann. sem Eiserhower forseti minnt-
ist á, hið næsiVzta.. Albjófálögregla undir öruggri stjórn
framkvæmdasticrnar Sameinuðu þjóðanna myndi þá ieysa
af hólmi heri einstakra stórvelda, sem á seinni árum hefur
verið skákað fram þ:r sem udd úr blossaði, öðrum stór-
veldum. til ögrunar. Sagt hefur verið, að hið yarri’a Þióða-
bandalag hafi einmitt orðið yaqnsla'ust vegna þess að það
hafði engu lögregluliði á að skipa. Meðan væringar gerast
með þjóðum og barda?ar blossa udd, stafar heimsfriðnum
áreiðanlega mikil hætta af lögregluafskiptum- einstakra
hervelda. Um þetta eru líka dæmin deginum liósari. Of-
vænið í heiminum í dag á rót sína að rekja til slíkra að-
gerða.
Þótt orðið friðarher orkj í rauninni eins log öfuginæli,
þegar svipazt er um á blöðum sögunnar, verður að horf-
ast í augu v’ið þá staðreynd, að sííkt öryggislið til varnar
friði virðist eins og sakir standa vera hið eina raunhæfa
í þessum efnum. Sömuleiðs aná fyllilega gera ráð fvrir
því, að hlutverki Sameinuðú þjóðanna á stjórnmálasvið-
inu verði fyrr ien síðar lokið, ef það fær ekki öflugt lög-
reglulið. Til þess að slíkt öryggislið komi að fullu gagni,
verða stórveldin að afsala sér íhlutunarrétti siínum í inn-
anríkisdeilur annarra ríkja, hvort sem sá réttur er tek-
inn a-f iþeim sjálfum eða veittur þeim af einihverjum hóp
um innan óróaríkisins. Konii stórveldin ekki fram af
einlægni og án undirhyggju, þegar hinn svokallaði friðar-
her Sameinuðu þióðanna yrði myndaður, væri verr far-
ið eii heinia setið. Friðarviiji verður að vera fyrir hendi.
Stórveldin verða að trúa á samitök þjóða og samivinnu
tii þess að r.okkurt hald verði að tillögu- forsetans um al-
þjóðlegt öryggislið. Kapphlaupið milli stórveldanna. vígbún
aðaræðið og stríðsóttinn, gerir það að verkum, að m,ann-
kynið á ekki annars úr.kosta en faýna tillögunni um frið-
arher. Stofnun hans ætti að stytta leiðina í land til algerrar
áfvopnunar.
— KONNUNARFOR kjarn-
orkukafbátsins Nautilus
rfá Kyrrahafi til Atlant'shafs
hefur veitt vísindamönnum
margs konar nýjar upplýs.ng-
ar um Norður-Ishafið, og jafn-
framt verður hún. sennúega til
þess að hægt verður að finna
styttri sigl ngáleið fyrir kaup-
skip frá Kyrrahafi til Atlants-
hafs.
í þessari könnunarför kjarn-
orkuDats.ns voru geróar mæl-
ingar á sjávardýpi og þykkt
issins alla Leiðma viir þvert
Norður-íshaf. Me.ra en 11 þús-
und dýptarmælingar voru gerð
ar í Norður-íshafinu, sem hing
að til hefur verið tiltölulega
lítt rannsakað. 1 kafbátnum

ÍÉSÉttlf'

LeiS Nautilus undir ísnum.
eru 10 m.smunandi dýptar- i
mælitæki til þess að mæla ' SÍörlega sjálfstætt og vindar er í aðalatriðum svipuð kjarn-
' eða straumar hafa eng n á'hrif orkustöðinní í Shippingpdrt i
þykkt íssins fyrir ofan og þrjú e
til þess að mæl'a hæð íss.ns frá
hafsbotni.
Af þessum mælingum kom í
ljós, að sjávardýptin við norð-
urskaut er 4.087 metrar, eða
587,5 metrum meir, en mesta
dýpi, sem mælzt hafði hhigað
til á þessum slóðum. Meðal-
þykkt íssins v.ð norðurskaut
reyndist vera 3,6 metrar, en á
nokkrum stöðum náði hann 15
metra þýkkt eða meir. Þá komu
a, er háldið leyndum. Þó sagði Pennsylvaníu, sem framfeiðir
talsmaður fyrii'tækisins North i^aforku til heimilis- og iðnáðar-
American Av.ation Co., Inc., þarfa. Hverfill skipsins er í
þar sem það er framleitt, eftir
farandi um starfsemi þess:
í tæki þessu eru nokkrlr á-
kaflega vandaðir og nákvæmir
snúðuhallamælar og hraðamæl
ar. Frá því augnabliki, sem það
er sett af stað, mæhr það ná-
kvæmlega og vlðstöðulaust
hreyfingar kafbátsins og breyt
maðurinn vera svipað og „að
bera saman rómverskan hest-
vagn og Cad.llac frá 1958.“
Kj.arnorkustöðin í Nautilus
og í ljós margar nýjar upplýs- 'inSar Jra. upphaflegri stöðu
ingar um hinn 2.700 metra háa hans' Mælln§ar þessar eru svo
neðansjávarhrygg, Lomonosov- nákvæmar, að þai koma jafn-
hrygg.nn, sem liggur frá Kan- ve! fram hreyfingar v.nda og
ada til Sovétríkjanna og skilur sjavarstrauma. Að geia saman
Norður-ishafið í tvennt. iburð á Þessu tæki °§ vsnjuleg-
- • , ... -T ! um siglingatækjum kvað tals-
Þessi konnunarfor Nautilus , ö ö
stóð yfir í f jóra daga, og !
s gldi hann samfleytt 1.830
milna vegalengd undir ísbreið-
unni við orðurskaut. Hann
lagði upp frá Hawai, hinn 23.
júM sl., fór um Beringssund og
kafaði undir heimsskautsís nn
hinn 1. ágúst. Sigling n neðan-
sjávar frá Honululu til Berings
sunds er 2.901 mílur, og meðal
hraði hans á þe.rri leið var 20
sjómílur, en það er mesti hraði,
sem hingað til hefur náðst á
löngum neðansjávarsigi.ngum.
Hann var undir norðurskaut-
inu hinn 3. ágúst og kom undan
ísbreiðunni h nn 5. ágúst. Hann
var undan ísland'sströndum
hinn 8. ágiúst, og för hans lauk
þriðjudaginn, 12. ágúst, þegar
hann kom til Portlands í Eng-
landi. Þar var tekið á móti hon
um og skipshöfn hans með mik
illi viðhöfn og viðstaddur at-
höfnina var m. a. sendiherra
Bandaríkjanna í Bretlandi,
John Hay Wh.tney, sem fhitti
skips'höfninni, viðurkenningar-
ávörp frá forseta Bandaríkj-
anna. Skipstjórinn, W. R. And-
erson, sem flogið hafði til Was-
hington til þess að taka þátt í
hátíðlegri athöfn í Hvíta hús-
inu og taka á móti heiðurs-
orðu, flaug tJl Englands, en
þáðan var hann fluttur á hafn-
sögubáti út í kafbátinn, og
stýrði hann honum í höfn I
Portlandi.
Auk dýptarmælitækjamia
er kafbáturinn útbú nn sér-
rauninni knúinn venjulegri
ógeislavirkri gufu, enda þótt
hann fái orku frá atóminu.
Nautilus er fyrsti kjarnorku
kafbátur Bandaríkjaflota. —
Hann á tvö systraskip, Sea-
wolf og Skate, sem nú eru í
notkun, og þremur öðrum
kjarnorkukafbátum, Sword-
fish, Sargo og Skipjack, hefur
verið hleypt af stokkunum.
Lok« verður enn tveimur kjarn
orkukafbátum hleypt af stokk-
unum í þessum mánuðí, og
verða þeir nefndir Seadragon
og Triton. AUs hefur verið á-
ætlað að smíða 29 kjarnorku-
kafbáta í Bandaríkjunum og 14
þeirra eru nú í srníðum.
Óskum eftir að ráða vélfræðing í þiónustu vora.
Umsóknir ásamt meðmælum send.st til vor fyrir 31.
ágúst n.k.
Flakarar og pökkunarstúlkur
óskast í vinnu.
HraSfrystshúsiS Frost hf.
Hafnarfhði — Sími 50165.
I;
stöku sjónvarpstæki, sem sýn-
ir ísmn fyrir ofan. Þar er og
nýtt og fullkomið s glingakei'fi,
en í því má fylgjast með af-
stöðu kafbátsins,hvenær semer
án þess að reikna hana út frá
sfeðu stjarnanna eins o» hing-
að til hefur tíðkazt.
Nánari upplýsingar um þetta
siglingakerfi, sem starfar al-
jóri
Iðnfyrirtæki sem framleiðir byggingarefni. óskar
að ráða framkvæmdastiói'a.
Umsækjendur leggi nafn sitt í afgreiðslu blaðs
ins merkt „Framtíð“.