Morgunblaðið - 04.08.1973, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ — LAUGARDAGUR 4. ÁGÚST 1973
21
Hernaðarleyndarmál
hvernig hann málar
Rætt vi5 Valgarð Gunnarsson frá Akureyri
UNGUR heimilisfaðir og lista
maður frá Aknreyri heitir
Val'grarður Gunnarsson. Hann
býr við Hrafnag'ilsstræti
ásamt eig-inkonu sinni og þrem
ur kornung'um dætnun. Val-
garður vinnur við útkeyi’siu
á daginn, en í tómstundum
sínum málar hann.
Nú i vor hélt Valgarður sýn
ingu í Landsbankasainum á
Akureyri. Vakti hún mikla at-
hygli og hlaut lofsamiega
dóma. 30 myndir voru á sýn-
ingunni og seldust 15 á fyrsta
kiukkutíma.
Blm. Mbl. brá sér eina kvöld
stund í heimsókn til Valgarðs
og ræddi við hann um list
hans. Valgarður er mjög hlé-
drægur og lætur lítið yfir sér.
Hann er alveg Iaus við svo-
kallaða
plexa“.
„Ég hef lilt'ið
bandi við
Vaigiarðiuir,
söigin hjá
.listamannakom-
lært í sam-
myndiist," sagði
„aðems fangið til-
móðuir miinni og
eimnig h«f éig sótt námskeiö.
Ég byrjaði að mála mjög urngi-
ur, og það má segja að éig sé
fæddur með oMiumiáJininiguma
á finigiruinium. I>ó óg hafi miik-
ið dálætá á oiliumáWinigiu hef
ég ekki málað með hiemni í
möng ár, því ég hef enga að-
stöðu til þesis. Lyktiin, sem
hernni fylgir er svo sterk að
ailir ibúar hússims miumdu
forða sér bið bráðasta. Hims
vegar hef óg nær eingöngu
motað oöuikrít og hef giert
margar tilraunir með henni.
Þegar faðir miimm, sem er Veit-
uirliði Gunnarsson, sá mymd-
imar mínar skildli harnm aMs
ekkii hvemiilg ég færi að þvi
að ná þessari áferð, sem er á
myn'dunium. Það veit emiginm,
hverniig ég geri það, og óg
ætlia mér að varðveita það
leynidairmál. Þessi aölferð, sem
ég noita, býður upp á mörg
tækifærd ag óg getaldrei mól-
að lengi með sömiu aöferðirmi.
Um leið og ég er orðimm ledður
á eimnd, reyni óg ffleiri
„brögð“, ef svo mætti að orði
koma»t.“
Það, sem fyrst vakti athyg'K
blm., er hanm sá myndir Val-
garðs, er að hanm sækir fyrir-
mymdir næstum eimigönigu til
himis dumræma, — áif'heima og
þjóðsaignia. Nöfnin á máivei'k-
umum eru it.d: „Enm iifir þjóð-
saigain“, „Opnir stóðu álfheim-
ar“, og „Víða leymaist leyndar-
dómar".
„Trúir þú á álfa og
drauiga?“
„Nei, diags dagleiga trúi ég
ekki á þessa hlurti, en meðan
ég miála myndiirmar, -get ég
trúað þvii og hef gaman af að
lifa mtg 'imm í þessa dulræruu
heima. Þegar éig byrja á mymd
unium er óg yfirleditt aidrei
ákveðimm í hvað ég ætilla aið
mála. Ég seit aðeins litii á papp
írimm, hrærd í þeim og horfi á
þá dágóða stund. Þeigar ég hef
séð eitthvað dulrænit út úr
þeám, eða eimg'öngiu sögu,
ákveð ég hvað úr þvi sfculli
verða."
Valgarður hefuir gamam af
ö’Mu, sem fcalMazt getur lisit, og.
þá sérstaklega ljóðatestri.
„Ég kem'st í stemmnimgu
við að iesa kvæði. Davíð Stef-
ámsisan var af abróðir mdmm og
hef ég miikknn áhuga á að
S’kreyta kvæði hans með
myndum. Ég firnn fyrir tengsi-
um við hanm. Á meðam hann
lifði þekkti óg hamm vel.
Hann bjó sfcultt frá mér og
kom oft í kvöldkaffi. Davið
hafði mdfcimm áhuga á að lesa
sitilama mdma og hamm hvatti
miig mikið til að skrifa. Davíð
er þó ekki mlitt uppáhalds-
skálid. Það er Kristjón Jóns-
son.
Þeigar ég var eltefu ára
fékk ég Ijóðabók eftir hann á
tombóliu. Ég byrjaði strax að
lesa hama og geri enm þamm
dag í dag.“
„Nú hefur þú aldrei sótt
mám í mytndlisitarskóla. Held-
uir þú að það hafi orðið þér til
góðs?“
„Það höid ég_ að mér sé
óhætt að sagja, Ég vona að ég
sé þar af teiðamdi ferskari í
sköpum miinni. Framcis Bacon
og WiiHiam Thom lærðu aldrei
neiitt; ég hef kynmit mór verk
þeirra, oig þau hafa hailiað
rniig mjöig. Satt að segja fimmst
mér þair betri, sem aldrei
hafa lært neitt, en náð langt
með mikidii vdmmu.“
„Fimnsit þér Ateureyrimigiar
igefa ldiStum nægilegia miikiinm
igaum?"
„Nei, alis ektei. Akuireyrimig-
■ar eru ekki menmimigariega
sinnaðir. Bæjaristjómdm igerir
ekkert til aö stuðla að grósteu
menmimigiar hér, og mikdl
deyfð er i fuMorðma fólteimu.
Það situr yfir sjónvarpimiu oig
nemmiir ekki að hreyfa siig út
úr húsi. Sem dæmd um það
má meifmia að nýlega kom Sim-
fáníuhljómsveitin til Akureyr
Þessa mynd nefnir Valgarður „Birtan fundin“, og er hún ein
af myndiuumi, sem voru á sýningu hans í vor.
ar. Þau verk, sem voru á dag-
skrá voru mjög skammtileig
og aðgiemgiteg, en það var
ekki einu sinnd uppsedt og hús-
ið tekiur 400—500 manns. Er
þetta itlll mikiiiMar skammar i
svona stórum bæ. Mikil þörtf
er fyrir listaihöM hér á Abur-
eyri, þar sem öll Msit hefur að-
gamg, því Mstiin verður að
drejfast um liandið. Lisitasafm-
ið ætfci að semda myndir ti'l
Akureyirar. Þá fyrst er hægt
að tiala um jaflnréttd mffii
Norðlendlniga og Sunnlemd-
imigia. Ríkið kaupir fteiri mál-
verk og memingiim er að þau
séu fynir alla landsmemm, en
aðeirns Reykvíkingar og ná-
igrammar hafa góða aðstöðu tid
að sjá þessd verk.
Anmiars er umgt fólik að
vakna og gera sér greim fyrir
því að þörf er fyrir ldst og í
vefcur er ætlumiin að stofma
Valgarður situr hér við mynd sem hann málaði í gagnfræða-
skóla, en hún er mjög frábrugðm nýjustu myndum hans.
eyrimiga, hverniig kammtu við
þilg á Akureyri?"
„Ég kanri ekki of vel við
míig hérma og helf mikilnm
áihiugia á. aö flytjást i IStdð
þorp. Ég hef slitinað úr sam-
bandi við gömliu vWma raíam.
Bærinn heddur ebki lenigur í
miig. Ég hef áhuga og þörf fyr
ir að kynnast mýju fól'ki og
breyta um umhverfi. ÓStoa-
diraumur miinm er auðvitað sá
að snúa mér að málverkimiu
og máila meira, em óg .get eklkl
frekar en aðrir búizt vdð að
fá all!t rétt upp í hendumar."
„Nú koma póEtískar slkoð-
amir þínar ekkert fram í verte
um þímum. Hver er ásitæð-
an?“
„Ég er satt að segja miiteiö
á mófci því, að lfetamað'ur boðd
aöeims eina stefmiu d verkum
símum. L stamaður á að vera
opimm og ekki taka harða að-
stöðu mieð eða mó.ti ammarri
st j órmmiálastefnumn,i,“
„Þú ert að skrifa sögu
myndlistar á Akureyri. Hvern
iig igenigur það?“
„Ég er að skrifa söigu um
það, sem aldrei hefur gerzt.
MyndMst hafur aHa tíð verið
báigibariin á Akureyri og fyrsti
myndÍlistarmaðurCnn, sem rík-
ið stiuddi til námis, var Akur-
eyrinigur. Hann naut styrks-
inis i 6 ár, en ekki eitt eim-
asta verk lciglgur effcir hamn.
Svo er bókakostur Amtsbóka-
safinsims mjög fcakmarkaður,
að því er varðar myndddst, og
stafar það örugglega ekki af
fátækt belidur áhugaleysii.“
„Að lokum Valigairður, hver
er þimn uppáhaldsmiálari?"
„Er ekki gömul hefð að
segja Kjarval
Steliiunn.
einihvers konar forskóla að
myndlistiarskóda. Hér á Akur-
eyri eru nokkrlir umgir meinin
auk mín, sem fást við að mála
og fjórir okkar hafa gefið mál
verk tid styrktar skólamum og
eru þau niðri í Stjörnu-Apó-
teki. Þau eru öM tid sölu, en
emigiiinm hefur keypt mynid.
Það er ósikamdi að eimhverjir
gtóð r menm kaupi myndirmar,
tiil að sityrkja menmiinigunia,
prýða heimidi sin og flýta fyr-
ir stofnun skódans.
Annað dæmi um deyfð Ak-
ureyriniga er, að áriið 1967
kom fram í viðtaíi við manm
úr stjórm mimjasafnsins, að
það væri draumiur þeiirra að
reisa hús fyrir miyndlisfcansýn-
imgiar. Ekkert bólar á húsinu
enin og mér er spum: Er þeissa
góðu memm enn að dreyma?
Hvenær vakna þeir?“
„Burtséð frá deyíð Akur-
Borgarvirki í
V estur-Húna-
vatnssýslu
BORGARVIRKl í Vestur-
Húnavatnssýslu er einn sér-
kennilegasti sögustaður lands
ins og elnn merkasti staður
í Vestur-Húnavatnssýslu. Við
Borgarvirki eru tengdar forn-
ar sögusagnir um mannvig
og umsátur, sem getið er að
nokkru í Heíðarvigasögu.
Borgairvirki, sem er mikffi
stuðlabergsklettaborg riis upp
aif ásunum miilld Vesturhóps-
vatns og Víðidals. Klettaborg-
in er 177 mefcrar yfir sjávar-
■málii og iginæfir yfir flaittendið
í kring.
Ofam í telettaborginni er
krimiglótt kvos 5-6 metra djúp
sem opnast til austurs og er
vaxin grasi og mosa. Talið
er að þama hafi verið fom
eldgigur. í skarðið hefur ver-
ið gerð hleðsla úr grjóti, en
einnig gert hlið ti'l imngöngu
i Virkið og ennfremur hafa
garðar verið hlaðnir á brún-
um klettanna.
Þegar inn fyrir hMðið kem-
ur gefur á að ldta tóftarleifar
í kvosinni af tveim skálum og
skammt frá þeim er brunnur.
Tóftimar eru samliggjandi og
eru þrir veggir hlaðnir beint
út frá klettunum, stærri tóft-
in er 9x4 m. að innanmáli, en
sú minni 8x4 m.
Þegar upp úr dældinni er
komið, er komið á sjálfan
virkisvegginn sem lykur hring
inn í kring um kvosina, að
undanskildu skarðinu, þar
sem inn er gengið og eru
hrúnir Virkisins hvassir bdá-
grýtisklettar. Austam megim
eru klettarniir í stöltaim og er
létt að ganga þar upp. Þar
er grjótveggur, sem er um 30
metrar á lengd, en 1-2 metr-
ar á hæð, hlaðinn úr blá-
grýtishellum. Að suðveslan-
verðu er skarð nokkuð stórt
sem hlaðið hefur verið í.
Það er álit manna, að út-
sýni af virkinu sé sérstak-
lega fagurt i góðu veðri og
hafa margir lagt leið sína
að Borgarvirki til að njóta
útsýnisin.s. Vel sést yfiir
Vesturhóp og Víðidalinn, þar
sem PáH lögmaður Vidadín
bjó. Af Virkinu má einnig sjá
fjallahring Húnavatnssýslu.
Fornar sagnir eru tengdar
Frið-
lýstir
sögu-
staðir
við Borgarvirki, en engar
helmildir eru til um hver
byggði það né i hvaða til-
gangi. Munnmælasögur segja,
að Ðarði Guðmundsson i As-
bjamarnesi í Vesturhópii hafi
látið gera það vegna þess að
hann átti sökótt við Borg-
firðinga og bjóst hann við
ófriði af þeirra hálfiu.
Barði hafði varðmenn til
staðar til að íylgjast með ferð
um Borgfirðinga, og þegar
homum bárust frétfcir um ferð
þeirra flýði hann inn í Virkið
ásamt fylgdarliði sinu. En
Borgfirðimigar gerðu umsátur
um það og huigðust svelta
Barða og mehn hans inni og
sátu þeir um Virkið 1 hálfan
mánuð að þvi er sagnir
herma.
Vistir Barða og manna hans
þurru fljótilega, en þeir
tók’U það ráð að kasta síð-
ustu matarleifunum út fyrir
virkisveggimn og blekltja með
því þá Borgfirðinga, sem nú
álitu að flokkur Barða hefði
vistir ti'l langs tima og hurfu
þeir Borgfi,rðin,gar þvi á
brott. Þetita eru þó ævagamS-
ar munnmælasögur.
Fle'ri munnmælasagnir eru
tid um Virkið og er sagt að
Finnbogi rammi á Stóruborg,
sem er nokkra kílómetra frá
Virkinu, hafi l&tið gera það
er hann átfci í útistöðum við
Vatnsdasdi og emn aðrar sögur
herma, að Borgarvirki hafi
verið héraðsvigi, sem reist
var á landnámsöld, en aldrei
var notað. Þó er taiið að
frásögnin um Barða Guð-
mundsson sé réttust.