Morgunblaðið - 22.01.1974, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. JANÚAR 1974.

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjór
Ritstjórn og afgreiðsl;..
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen
Eyjólfur Konráð Jónsson
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. sími 10-100.
Aðalstræti 6, simi 22-4-80.
Áskriftargjald 360,00 kr. á mánuði innanlands
í lausasölu 22,00 kr. eintakið.
Þegar kommúnistar
voru að leggja und-
ir sig hvert þjóð-
landið af öðru í Aust-
ur-Evrópu með til-
styrk Rauða hersins, var
viðkvæði stjórnmálamanna
í þessum löndum ætíð hið
sama. Þeir sögðu eitthvað á
þessa leið: Það getur verið,
að þetta hafi gerzt í öðrum
löndum, en það gerist ekki
hér. Kommúnistar hér á
landi eru ekki reiðubúnir
til að ofurselja land sitt
rússnesku hervaldi. Þeir
starfa með okkur í ríkis-
stjórnum og þeir eru lög-
lega kjörnir þingmenn.
Nei, það gerist ekki hér. En
sagan endurtók sig í
hvérju þjóðlandinu af
öðru. Alls staðar sviku
kommúnistar ættjörð sína.
Og nú spyrja menn hér á
íslandi og það ekki að
ástæðulausu: Getur þetta
gerzt hér? Morgunblaðið
ætlar ekki að svara þeirri
spurningu, heldur aðeins
að benda á þau ofstækis-
skrif, sem siðustu daga
hafa birzt í Þjóðviljanum
og upplýsa innræti þeirra
manna, sem þar starfa, svo
rækilega, að englnn ætti að
þurfa að vera í efa. Hér
legu trúaratriði. Á þessu
fékkst prýðileg staðfesting
með tilkynningu þeirri,
sem birzt hefur í fjölmiðl-
um frá nokkrum mönnum,
sem standa fyrir undir-
skriftasöfnun gegn upp-
sögn hernámssamnings.
Þar eru ýmist að verki
illræmdir braskarar og
„atháfnamenn" eða per-
sónur-, sem nátengdar
eru slíkum aðilum
gegnum ættarleg eða
pólitísk sambönd. Raunar
er alger óþarfi að skil-
greina þessar kanamellur
stéttarlega; svipmótið á
fésunum á myndinni, sem
birtist í Morgunblaðinu á
miðvikudag ætti að segja
næga sögu um það, hvers
konar tegund er hér á ferð.
gamla og góða reglan: fífl-
inu skal á foraðið etja. Það
hefur ekki þótt þorandi
með tilliti til framtíðar-
innar að setja í þetta skít-
verk aðrar persónur en
þær, sem þegar eru svo ill-
ræmdar fyrir brask og
skúmaskotamakk, að þær
hafa engu að tapa hvað álit
snertir, ásamt með nokkr-
um, sem lengi hafa að-
allega haft það hlutverk
að vera til athlægis
í flokkum þeim og
samtökum, sem þeir hafa
verið að puða í. Einn
þekktasti broddurinn mun
vera Hörður Einarsson,
rottulegur karakter, sem
lengi hefur langað óskap-
lega til að ná æðstu metorð-
um í „sjálfstæðis“flokkn-
ÞAÐ GERIST EKKI HER
birtist í heild ein þessara
greina:
,,A það hefur margsinnis
verið bent að íslenzka borg-
arastéttin, óþjóðleg að
erfðavenju og þar á ofan
margfaldur mútuþegi
Bandaríkjanna, hefur í
samræmi við eðli sitt og
hagsmuni gert undirlægju-
skap við Bandaríkin og
svik við ísland að stéttar-
Mannvalið í þjóðníðinga-
nefnd þessari er að vísu
athyglisvert af fleiri ástæð-
um. Það sýnir, að hernáms-
sinnar borgarastéttarinnar
eru raunverulega farnir að
óttast, að þeir missi úr
landinu óskabarn sitt,
bandaríska herinn, að mál-
staðurinn sé tapaður. Þess
vegna hefur við valið í
nefndina verið viðhöfð
um og að verða ritstjóri
Vísis, en hefur verið talinn
of leiðinlegur til að óhætt
væri að sýna hann kjósend-
um. Þarna er líka í flokki
uppvakningslegur stjörnu-
fræðingur, sem annars er
kunnur fyrir efnahagsleg-
ar ofsóknir gegn háskóla-
stúdentum.
Það virðast vera óhjá-
kvæmileg örlög Bandaríkj-
anna, að í hverju landi velj-
ist aðeins til öruggs fylgis
við þau örgustu úrhrök aft-
urhalds og fasisma, sem í
landinu er yfirhöfuð hægt
aðdrífa upp. Myndin aftan
á Mogganum 16. jan. er
enn ein staðfesting þeirra
örlaga. Líka mætti minna á
rómanskamerískt orðtak,
sem svo hljóðar, að í
hverju landi geti Banda-
ríkjamenn venjulega
treyst á stuðning tveggja
starfshópa: stjórnmála-
manna og vændiskvenna.
Hér á íslandi hefur þró-
unin hins vegar orðið sú að
undanförnu, að æ fleiri
stjórnmálamenn hafa orðið
afhuga faðmlögum við
Nixon og. félaga hans, og
svo er sagt, að hér hafi
bandarískir hermenn æ
minna gengi meðal léttúð-
arkvenna.
En þá er það, að fram á
sjónarsviðið geysast nokkr-
ir góðborgarar óðfúsir að
hlaupa í skarðið og þjóna
sínum erlendu herrum og
gerast stjórnmálamenn og
gleðikonur í senn.“
Eftir lestur þessarar
greinar og annarra
áþekkra, sem í kommún-
istamálgagninu hafa birzt,
ætti hver að vera einfær
um að svara því fyrir sig,
hvort kommúnistar hér á
landi séu sama manngerðin
og kommúnistar annars
staðar, blindaðir ofstækis-
menn, sem þrá það heitast,
að þjóðlönd þeirra lendi
undir járnhæl heims-
kommúnismans.
Árdís Þórðardóttir viðskiptafræðinemi:
Um frumvarp
til laga
Nú lu'fur veriú lagl fram á
Alþingi frúnivarp til laga umj
Lánasjóð íslenskra nánis-
manna. Krumvarp þetta er á
margan hátt hið atliygiisverð-
asta. tel, að það þarfnist
ekki síður nákvæmrar athugun-
ar við en ýmis unnur frumvöfp,
sem iiigð hafa verið fyrir þingið
í vet ur
Hér á eftif mun ég leilast við
að benda á þau atriði fruín-.
varpsins, sem ég tel þurfa nán-
ari athugunar við.
l.M MAKKMID I.VNASJODS
ISLKNSKKA ,\AMS.MANNA.
I fyrstu ífrein fruinvarpsins,
fyrsta tölulið, er markinið L.í.n.
skilgreint svu: „Megínhlutverk
L.f.n. er að veita ísfenskum
námsmönnum fjárhaMsaðstuð
til framhaldsnáms, sein krefst
a m.K. I-Í ii ii undii'ufniiims-
nánis miðað \ ió stysi,i e'ðlijeyan
lima i samielldii nann ' l'ella
inarkmið sjuðsins er »Kýrt ág
auðskilið. I ö. grein frlnnvarps-
ins er vejjið gi'nfléj’a að þessu
markmiði. l>ar er kveðið svn á
um, að lán úr sjúðnum skulí
vera tvenns knnar, A og B láil,
Aður en lenjjra vefður haidið
inun éö skýra mikið nntað hug-
tak varðandi L.í.n. þ.e. uinfram-
fjárþiirf. Umframfjárþnrf er
það fjárinagn, sem hver nem-
L
um
riði. Stöndugir eru þeir fureldr-
ai', sem eiga skuldlausa eign
yfir 2 milljónir króna og/eða
hafa hærri brúttótekjur en
meðaltekjur kvæntra/giftra
framteljanda eru og skal þá
miðað við brúttntekjur á síðnijta
skattaframtali. 10% af tekjum
fureldra umfram meðaltals
brúttótekjur ug/eða 10% af
skuldlausri eign foreldra um-
ánasjóð ísl. námsmanna
andi þai'fnast til að brúa bilið
milii tekna og námsknstnaðar.
Við ákvörðún-A lána skal tekið
tillil til fjárhags náinsmanns u'g
mak’a Jians þie. tekna haiis/ög.
eigila. A ián éiga ekki aðbrúa
umfr'amfjárþiirfina að fujlu. ’l’il
viðbótar A lánum geta nemend
ur sótt úm B'lán, Við ákvörðun
B láns „skal. auk þess að hala
hliðsjöir af iniigujeikum um-
sækjanda tí.i fjárhagsstuðnings
frá fureldrum éða fösturfor-
eldrum míðað við efnahag
þeirra, nenia aðstæður geri
slíká hliðsjóri öeðlilega ". Parna
hafa liiSfuiidar frumvarpsins
misst sjónar á þvf ineginmark-
miði, sttin þeir settu sjiíðnuin í
fyr-stu giein fr.untvarpsins ug
vikið vár að áður.
Þeir hafa einnig að minu viti
seilst unj iif inn á það hlutverk.
sem skatta- ng tryggingaliig-
gjöfinni er ætlað, þ.e , að jafna
tekjúskiptinguna í þjnðfélag-
iliu. beir tekjuhærn yrð.u þá i
raun látnir greiða tvisvár til
L.f.n.
Slikur hringlandaháttur er tii
þess eins fallmn að gera lilut-
ina flóknari eri þeir þurfa að
vera. Með þessu inöti væri
skriffinnskan aukin að miklum
mún. Akvæðið um fjárhags-
stuðning fureldra gæti ng orðið
merktrigarlaust, þar sem aðilar,
sem það vilja. geta sýnt vottorð
um engan fjárhagsstuðning frá
fnreidrum. Sú varð t.d. raunin í
Nuregi.
Lita má á nám eins ng hverja
aðra fjáríestingu bæði fyrir
einstaklinginn ng þjöðfélagið.
Þvi má hugsa sér, að það sé
skammt í að lán, fyrir aldurs-
flukkinn 20—26 ára, frá Ilús-
næðí smál as t uf n u n ríkisi n s
hljóti ekki þeir, sem eiga fur-
eldra með tekjur ng/eða eignir
yfir ákveðið lágmark.
UM SJALFSTÆDI N.A.MS-
MANNA.
I>eir, sem geta hlotið lán frá
L.í.ii. eru flestir á aldrinum frá
20—26 ára. Samkvæmt um-
ræddu frumvarpi er litið á þá
námsmenn, sem eiga stönduga
foreldra sem ósjálfstæða n-
maga Hvaða foreldrar eru
stöndugir samkvæmt fumvarp
inu? I athugasemdum með
frumvarpinu er vikið að því at-
fram 2 milljónir bætast við
,tekj u r n áinsman nsi n s.
Nú er ibúðaeign mjög almenn
hér á landi og fáar ibúðir
minna en tveggja milljóna
króna virði. En foreldrar þessa
ákveðna aldúrshóps (20—26
ára eru á aldrinum 40—60 ára
og eru væntanlega búnir að
greiða iliúðir sínar að lullu.
Þes'si régla hefði því í för með
sér, að reiknaðar tekjur flestra
námsmanna yrðu hærri en
raunverulegar vinnutekjur
þeirra.
Það skýtur óneitanlega
skökku við, áð á því aldurs-
skeiði, þegaf flestir hverfa úr
foreldralnisum ng fara aðskapa
sér sjálfstæða tilveru skuli eiga
að neyða fjiilda jandsmanna á
aldrinum 20—26 ára til að
sækja fjrámagn í hús foreldra
sinna til þess að geta haldið
áfram námi. Ég'tel, aðslík með-
ferð á einuin hópi þjóðfélags-
þegnanna sé öréttlætanleg, ó-
viturleg ug örökrétt. Náms-
menn líta á sig sem sjálfstæða
einstaklinga, en ekki börn, og
hlýtur að verða að taka tillit til
þeirra sem slikra.
AFSTADAN TIL NA.MS.
Uér á iandi hefur nrðið inikil
breytíng á flestum sviðum frá
striðslnkum. Meðal afleiðinga
af hinum miklu efnahagslegu
framförum, sem i landinu hafa
orðið undanfarna áratugi, er
upnun skólakerfisins. Sú fram-
kvæmd var og er geysilega
kostnaðarsöm. Ég tel að hún
liafi þó marga kusti i för með
sér, að þeir réttlæti kostnaðinn.
Aður gengu menntaveginn
fáir útvaldír. Háskóli íslands
útskrifaði 48 nemendur árið
1950 eða um 1 á hverja 3000
landsmenn. Þá má fara að velta
því fyrir sér, hvaða viðmiðun
hafi ráðið valinu á þvi fólki,
sem þá stundaði liáskölanám.
Vuru það námsgáfur, efnahag-
ur eða aðstaða fnreldra, dugn-
aður eða eitthvað annað, sein
valinu réð.
á síðastliðnu ári útskrifuðust
199 nemendur frá Háskóla Is-
lands eða um 1 á hverja 100
landsmenn. A þessum saman-
burði sést vel, að hvað svu sem
annars má segja um það skóla-
kerfi, sem við búum við nú,
stendur það mun fleirum opið
en áður. Háskólanám er ekki
lengur forréttindi l'árra út-
valdra. þar stundar nám fjöldi
fnlks, sém kemur úr inismun-
andi umhverfi. Þessi breyting
hefur kostað þjnðina mikil fjár-
útlát. Kn ég er þess fullviss, að
með þessu móti getum víð hald-
tð þjöðíélagi okkar npnu og
sveigjanlegu. Það markmið er
að minu viti æskilegt, og ber að
þakka þjóðinni þá miklú rækt,
sem hún heíur lagt við þennan
þátt menntunarinnar í landinu.
Reykjavík í Janúar 1974
Árdís ÞórðardóIIir
viðskiptafræðinemi.