Morgunblaðið - 27.02.1974, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. FEBRÚAR 1974 19
Gústaf B. Einarsson:
Olíuhöfn er að-
kallandi verkefni
ÞEGAR maður á mínum aldri,
sem er fæddur og uppalinn í
Reykjavík, lítur til baka tilþess
tíma, er Reykjavík var í sem
örustum vexti og ber hana
saman við Reykjavík eins og
hún er í dag, þá finnst manni
eins og ævintýri hafi gerst. En
þegar hugað er nánar að öllum
þessum framkvæmdum, þá
nemur hugurinn staðar við þá
spurningu: hvers vegna vildi
fólk helst setjast hér að og
stofna hér til búsetu.
Var það ekki fyrst og fremst
vegna þess, að hér voru at-
vinnumöguleikarnir hvað mest-
ir, og gat fólk þess vegna með
dugnaði og atorku komið sér
upp sínu eigin húsnæði.
Reykvikingar áttu því láni að
fagna að eignast dugmikla út-
gerðarmenn og jafnframt dug-
mikla sjómenn. Héðan var gerð-
ur út stór floti togara, sem
færði björg í bú, enda má segja,
að frá þvi að fyrsti togarinn
kom til landsins árið 1905 hafi
farið að færast líf i Reykjavík,
og menn fóru raunverulega að
fara úr tómthúsþorpi i borg.
En þrátt fyrir hinar miklu
tækniframfarir, sem orðið hafa,
á framleiðslan ekki við það
öryggi að búa, sem henni ber,
því sósialisminn hefir nagað
stoðirnar og ávextir vinstri
stefnu koma í ljós í æ ríkari
mæli. Og nú er röðin komin að
verkalýðnum, sem tilmálamiðl-
unar í núverandi kjaradeilu má
greiða niður væntanlega tekju-
skattshækkun og einn milljarð
að auki til viðhalds vinstri
stefnu.
Ef litið er til framtiðarverk-
efna varðandi atvinnumál, þá
er olíuhöfn eitt af þeim verk-
efnum, sem mest aðkallandi er.
Birgðastöðvar oliufélaganna
eru á 3 stöðum, en engin er þó
þannig staðsett, að hægt sé að
skapa þar viðunandi aðstæður
hvorki á sjó né i landi. Það þarf
ekki að fara um það mörgum
orðum hvaða hættur eru því
samfara að færa stór skip á
milli legufæra á hvaða árstíma
sem er. Auk þess erþróunin sú,
að skip eru sífellt að verða
stærri og stærri, og það svo, að
þeir, sem næst þessum málum
standa, fylgjast vart með.
Nú er það svo, að drjúgur
þáttur af tekjum Reykjavíkur-
hafnar er fyrir eldsneytisland-
anir. Þennan tekjustofn má
Reykjavíkurhöfn ekki missa,
auk þess sem hún má ekki fara
úr þessu sæti sínu hvorki á því
sviði né öðru.
Nú hafa þau mál verið rædd
að gera oliuhöfn í Eiðisvík og
uppfyllir sá staður ýms þau
skilyrði, sem til slíkrar hafnar
þarf að gera, og fer ég ekki
nánar út í það.
BÚR er eitt af þeim fyrir-
tækjum sem Reykjavíkurborg
þarf að hlúa að. A s.l. hausti og
nú í vetur hafa margir bátar
verið seldir héðan, enda virðist
vera erfitt að reka bátaútgerð
héðan að ráði. Því eru það að-
eins togarar, sem hægt er að
gera út frá Reykjavík. Nú hefir
BÚR endurnýjað togaraflota
sinn með 3 nýjum skipum og er
það gott og mikið átak. Og nú
þyrfti að kaupa einn 500 tonna
togara af norskri gerð, sem
hafa reynst mjög vel, sbr.
„Júlíus Geirmundsson" frá ísa-
firði. Frystihús þyrfti BÚR að
eignast, sem gæti unnið 100
tonn á 10 timum, og sem upp-
fyllti þær kröfur, sem gerðar
eru í dag til slíkra frystihúsa.
Einnig þarf að skapa þeim
einstaklingum, sem útgerð
stunda héðan frá Reykjavík,
sem bestar aðstæður bæði hvað
snertir landanir og eins með
fiskverkunarstöðvum ilandiog
hefir vesturhöfnin þá verið
rædd í því sambandi. Ég ætla
ekki að svo komnu máli að fara
inn á fleiri þætti atvinnumála
en til þess að borgin okkar geti
uppfyllt þær kröfur, sem við
gerunf til hennar, þá verðum
við að huga vel að undirstöðuat-
vinnuvegunum. Ef við gerum
það þá mun hún halda áfram að
stækka og blómgast í æ ríkari
mæli en hingað til og gæti veitt
okkur þá þjónustu, sem við
sækjumst eftir. Hún myndi það
verða í fa.rarbroddi jafnt í at-
vinnumálum sem menningar-
málum.
Gústaf B. Einarsson,
verkstjóri.
Halldór Kristinsson:
Bærinn og frí-
tímar skólafólks
EF tæma ætti til fulls þau mál-
efni, sem undir borgarstjórn
heyra og gera full skil hverju
og einu þeirra yrðu menn gaml-
ir af hugmyndinni einni saman,
svo fjölþætt er svið borgar-
stjórnar. Ég ætla því að hlaupa
fljótt yfir sögu og drepa á þau
atriði, sem eru mér efst í huga.
Yngsta kynslóðin.
Dagheimila- og leikskólamál
borgarinnar eru betur á veg
komin en nokkru sinni, en þrátt
fyrir það anna dagheimilin og
leikskólarnir, sem eru í notkun,
engan veginn vaxandi eftir-
spurn. Þessu verður að kippa i
liðinn, því með breyttu hugar-
fari, til hins betra, hafa hús-
mæður borgarinnar sifellt farið
meir og meir útí atvinnulífið,
og ef ekki á að verða aftur-
hvarf i atvinnuleitan hús-
mæðra þarf stóraukið átak
hvað varðar fjölgun dagheimila
og leikskóla.
Ungt fólk.
Fritímar ungs skólafólks eru
övirkjuð gullnáma. Er ekki ráð
fyrir stjórnvöld borgarinnar að
koma upp enn betri aðstöðu
fyrir þetta unga fólk, þar sem
það kæmi saman, t.d. á kvöldin
eða um helgar og ynni sér inn
vasapening við eitthvert þarft
verk eða góðan mástað.
Gagnvart sumarvinnu ungs
fólks á skólaaldri, þyrfti að
halda áfam skipulagðri upplýs-
inga- og ráðningaþjónustu, sem
hefði t.d. samband við verstöðv-
ar úti á landi og aðra þá staði,
sem þörf hefðu fyrir fólk.
Byggingaraðstaða ungs fólks.
Byggingaraðstaða ungs fólks
er bágborin. Hér i borg hefur
svo sannarlega vantað ráð-
gefandi stofnun, sem veitt gæti
ungu fólki, sem hygði á bygg-
ingu eigins húsnæðis, upplýs-
ingar varðandi öll helstu atriði,
sem að nýbyggingu lýtur sbr.
lóðamöguleika, bygginga-
kostnað, lánsmöguleika, o.fl.
Aldrað fólk.
Atvinnumöguleikar og frí-
stundaathvarf aldraðra, þ.e.a.s.
eftirlaunafólks, gætu verið í
betra formi. Gera þarf gang-
skör að því að koma upp starfs-
grundvelli fyrir aldraða með
flestum mögulegum valstarfs-
sviðum. Um þetta mál hef-
ur mikið verið fjallað en minna
gert. Hef jumst nú handa.
Skipulagsmál.
Skipulagsmál borgarinnar
eru einatt mjög umdeild manna
á meðal, sbr. skipulag Beið-
holts. Væri ekki rétt, áður en
skipulag hvers hverfis er sam-
þykkt, að hafa opið tímabil, t.d.
l/i ár — 3 mánuðum fyrir sam-
þykkt skipulagsins, þar sem
lærðum og leikum yrði gefinn
kostur á að hafa áhrif á eigið
umhverfi, með athugasemdum
við framlagt skipulag. Einnig
væri rétt að efna tilsamkeppni
um skipulag nýrra hverfa.
Borgarstjórafundur.
Rétt þætti mér að halda op-
inn, almennan borgarstjóra-
fund 1—2 sinnum á ári. Á fundi
þessum gerði borgarstjóri grein
fyrir komandi framkvæmdum,
og borgarbúum gæfist tækifæri
til að tjá hug sinn í einstökum
atriðum.
Borgarstjórn undir hand-
leiðslu Sjálfstæðisflokksins
hefur marg sannað ágæti sitt á
alla lund, en hinu má ekki
gleyma, að „aldrei er góð vísa
of oft kveðin“.
Halldór Kristinsson
sölumaður
Haraldur
Sumarliðason:
Átak í hús-
næðismálunum
VERKEFNI þau, sem borgar-
stjórn fjallar um, eru mjög fjöl-
þætt og ná yfir flesta þætti
mannlegs lífs. Þess vegna verða
þeir, sem gefa kost á sér til
kjörs f borgarstjórn, að hafa
mjög víðtækan áhuga á mörg-
um málum.
Engu að síður er það svo um
flest okkar, að við höfum meiri
áhuga á einum málaflokki en
öðrum og þess vegna er það
nauðsynlegt, að borgarstjórnin
sé þannig samansett, að sem
flest og fjölbreyttust sjónarmið
borgaranna komi þar fram.
Sem iðnaðarmanni eru mér
hugstæðust atvinnu- og
iðnaðarmál auk húsnæðis- og
félagsmála.
Vegna aukinna samskipta við
aðrar þjóðir, hefur skapast nýtt
viðhorf í atvinnu- og iðnaðar-
málum. Aukin samkeppni
krefst betri framleiðsluhátta og
hlutur iðnaðarinns fer stöðugt
vaxandi. Leggja verður áherslu
á hvers konar verk- og tækni-
menntun, auk þess sem ríki og
sveitarfélög verða að gera sitt
til að bæta aðstöðu þessa mikil-
væga atvinnuvegar, m.a. með
því að laða ungt fólk meira að
framleiðslugreinunum en nú
er.
I byggingaiðnaðinum hafa
stórfelldar sveiflur verið
hemill á tæknilegar framfarir,
svo og sú óvissa, sem oft ríkir
um áframhaldandi starfsemi
byggingafyrirtækja t.d. vegna
skorts á lóðum og oft seina-
gangs i skipulagsmálum, en þau
mál þyrftu að vinna i meira
samstarfi við byggingamenn en
nú er.
Það er kunn staðreynd, að
húsnæðismálin eru ein stærstu
mál hverrar fjölskyldu. í þeim
málum þarf enn að gera átak til
að auðvelda fólki að koma yfir
sig húsnæði. Reykjavikurborg
gæti þar lagt hönd á plóginn
með hærri framlögum til bygg-
ingasjóðs' borgarinnar og þar
með aukinni lánastarfsemi til
borgarbúa. * Jafnframt þarf
borgin að beita áhrifum sínum
til að auka og bæta húsnæðis-
lánakerfi ríkisins svo og til
lækkunar tolla og skatta af
byggingarefnum.
Starfsemi borgarinnar að
félagsmálum fer sifellt vax-
andi. Ný og áður óþekkt vanda-
mál skjóta upp kolli. Notkun
ýmiss konar örvunarlyfja vex
óðfluga, og því fylgja margs
konar vandamál. Hér þurfa
allir að taka höndum saman og
bregðast við af skynsemi og
fullri einurð ef ekki á illa að
fara.
I málefnum aldraðra og
sjúkraþarf sífellt aðleita nýrra
leiða til að bæta og fegra líf
þess fólks, sem svo er ástatt um.
1 þessum efnum hefur borgin
þegar unnið mikilvægt starf, en
þessi mál verða ekki leyst i eitt
skipti fyriröll.
Reykvíkingar verða að móta
stefnuna f öllum þessum mál-
um og mörgum fleirum, hér eft-
ir sem hingað til. Þess vegna er
það framar öðru nauðsynlegt,
að borginni sé stjórnað af sterk-
um og samhentum meirihluta,
svo að þau mörgu og margvís-
legu vandamál, sem upp koma á
hverjum tima fái farsæla lausn,
borgurunum og þjóðinni allri
til farsældar.
Haraldur Sumarliðason.
byggingameistari
Hilmar Guðlaugsson:
Aðstoð við
ungt fólk
1 TILEFNI af prófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins, sem fram
fer 2. og 3. marz n.k., hefur
verið óskað eftir, að ég ritaði
nokkrar línur um borgarmál.
Þar sem þetta er jafnframt
kynning á frambjóðendum, tel
ég rétt að byrja á því að kynna
mig og minn starfsferil: Ég er
43 ára. Lauk sveinsprófi í
múraraiðn 1954 og hef síðan
unnið mikið að félagsmálum.
Var í stjórn Múrarafélags
Reykjavíkur í 11 ár, þar af 6 ár
sem formaður. Var í miðstjórn
A.S.Í. 1968—1972. Núverandi
formaður Múrarasambands ís-
lands. Varaborgarfulltrúi síðan
1969 og hef starfað í ýmsum
nefndum borgarinnar, á m.a.
sæti í Byggingarnefnd Reykja-
víkur.
í stuttri grein um borgarmál-
efni er ekki hægt að koma viða
við. Á því kjörtímabili, sem nú
er að ljúka, hef ég sem vara-
borgarfulltrúi haft nokkur
afskipti af tveimur mála-
flokkum þ.e. húsnæðis- og
skipulagsmálum. Umþessimál
væri hægt að rita margt, bæði
um það, sem unnið hefur verið
að og framkvæmt, og þá ekki
sizt um framtíðarstefnuna. Það,
sem gnæfir hæst varðandi
stefnu sjálfstæðismanna í hús-
næðismálum, er, að sem flestir
borgarbúar eignist sitt eigið
húsnæði. Það er staðreynd, að
stórátak hefur verið gert í
þessum málum, og á sömu
braut verðum við að halda. Við
getum gert það á ýmsan hátt,
t.d.:
1. Auka framlag borgar-
innar til verkamannabústaða.
Lög um verkamannabústaði
eru mjög hagkvæm fyrir lág-
launafólk og auðveldar fjölda
fólks að eignast íbúð, sem ekki
ættiþess kost með öðrum hætti.
2. Gera leigutökum borgar-
innar, sem eru nokkur
hundruð, kleift að eignast ibúð
með sérstökum ráðstöfunum af
hálfu Reykjavíkurborgar.
3. Efla Byggingasjóð Reykja-
víkurborgar og nota hann til að
koma á jafnvægi í byggð
borgarinnar m.a. með því að
veita ungu fólki, sem er að
hefja búskap lán til kaupa á
eldra húsnæði.
Skipulagsmál er viðamikill
málaflokkur og ekki hægt að
gera nægilega góð skil i stuttu
máli. Ég vil þó geta þess, að ég
tel ekki góða þróun, að byggja
þessar geysilega stóru bygg-
ingareiningar, sbr. Breiðholt
III. Við eigum að skipuleggja
hverfi með fjölbýlishúsum af
hóflegri stærð, og auka veru-
lega rýmið fyrir raðhús og ein-
býlishús.
Hilmar Guðlaugsson,
múrari.
Jakob V. Hafstein:
Varin borg
RÚMLEGA 50.000 íslendingar
hafa nýverið sent sundrungar-
öflunum á Alþingi, er f dag
standa að ríkisstjörn landsins,
þá orðsendingu, að þeir vilja
VARIÐ LAND. Þessi stóri hluti
þjóðarinnar, yfir 20 ára aldri,
setur öryggi landsins ofar og
framar öllu og neitar því ein-
dregið, að sundrungaröflin í
þjóðfélaginu, undir lævisri for-
ystu kommúnista, fái að ráða
úrslitum í örlagaríkustu mál-
efnum þjóðarinnar. Þeim þykir
sem meira en nóg sé komið af
svogóðu í þeim efnum.
Reykvíkingar eiga nú á
næstu vikum og mánuðum að
svara þeirri spurningu, hvort
heldur hér eigi að ríkja sú
festa, öryggi og ábyrgðartil-
finning um málefni og velferð
hófuðborgarinnar, sem verið
hefur, eða hið gagnstæða.
Reykvíkingar eiga i hönd far-
andi borgarstjórnarkosningum
að velja á milli þessa, eða hvort
borgin og málefni hennar eigi
að lenda á UPPBOÐI sundur-
leitra, ósammála og óábyrgra
stjórnmálaflokka eins og nú er
um Alþingi íslendinga.
Reykvikingar munu hugsa
sig vel um áður en þeir taka á
sig slika áhættu. Þeir hafa
fundið og finna þá festu og það
Sjá næstu
síðu A