Morgunblaðið - 07.11.1974, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. NÓVEMBER 1974
17
Yngsti ríkisstjóri
Kalifomíu í 119 ár
Los Angeles, AP
EDMUND G. Brown 36 ára
demókrati vann ríkisstjóra-
kosningarnar í Kalifornfu og
verður yngsti rfkisstjóri þar f
119 ár. Hafði hann forystu f
yfirburðasigri demókrata f svo
til öll helztu embætti rfkisins.
Faðir hans, sem sjálfur var
rfkisstjóri f Kalifornfu, en beið
ósigur árið 1966 fyrir Konald
Reagan, var viðstaddur, þegar
sonur hans hélt sigurræðu sfna
fyrir um þrjú þúsund áheyr-
endum. Reagan var ekki f fram-
boði nú, heldur Houson
Flourny, náinn samstarfsmað-
ur hans.
Ella Grasso
ríkisstjóri
í Connecticut
Hartford, Connecticut,
6. nóv. AP-REUTER.
55 ÁRA demókrati, Ella Grasso,
sigraði f ríkisstjórakosningum f
Connecticut og náði þvf embætti
þar með úr höndum repúblfkana.
Hún er fyrsta konan, sem kjörin
er f rfkisstjóraembætti f Banda-
rfkjunum án þess að vera stað-
gengill eða arftaki eiginmanns
sfns í þvf embætti. Það hefur
stundum tfðkast þar að eiginkon-
ur bjóði sig fram fyrir eiginmenn
sfna til þess að fara f kringum
reglurnar, sem takmarka kjör-
tfma rfkisstjóra f embætti, svo
sem Lurleen Wallace, eiginkona
George Wallace gerði í Alabama.
Aðrar konur, sem hafa gegnt rfk-
isstjóraembættum eftir menn
sfna eru Miriam Ferguson frá
Texas og Nellie Rose í Wyoming.
EUa Grasso er tveggja barna
móðir, af ítölsku bergi brotin.
Hún hefur átt sæti í fulltrúadeild
bandarfska þingsins.
Ibúar Connecticut, hálf fjórða
milljón að tölu, velta því nú fyrir
sér, hvort þeir eigi að kalla þenn-
an nýja stjórnanda sinn ríkis-
stjóra eða ríkisstýru. Sjálf sagðist
hún i gær vænta þess, að fólk
héldi áfram að kalla sig Ellu eins
og það hefði gert tiþþessa.
Raunar hefur það vakið nokkra
athygli í þessum kosningum,
hversu margar konur voru í fram-
boði til ýmissa embætta og hve
margar náðu kjöri.
Anna Krupsak var m.a. kjörin í
embætti vararíkisstjóra í New
York, eh hún hefur átt sæti í
öldungadeild rikisþingsins þar. I
Norður-Karólínu var Susie Sharp
kjörin í embætti yfirdómara í
hæstarétti, fyrst kvenna i Banda-
rikjunum og Janie Shores frá
Birmingham var einnig kjörin
hæstaréttardómari.
Meðal kvenna, sem kosningu
hlutu á rikisþing voru Beverly
Harrel í Nevada, forstöðukona
vændishúss; Clare Dunn frá Tuc-
son kaþólsk nunna og Elaine
Noble frá Borston, yfirlýst lesbía.
Á Bandarikjaþingi er fjölgun
kvenna þó ekki mikil, þær hafa
nú sautján sæti í fulltrúadeild-
inni, höfðu sextán og ekkert i
öldungadeildinni.
Wilbur Mills
endurkjörinn
Little Rock,
Arkansas, Reuter AP.
DEMÓKRATINN Wilbur Mills f
Arkansas var endurkjörinn f sæti
sitt f fulltrúadeildinni, þrátt fyrir
hneykslið sem það olli f sfðasta
mánuði, þegar upp komst, að
hann hafði verið á ferð f bifreið,
er ók ljóslaus um stræti Washing-
ton — og f vafasömum félagsskap,
að mati siðavandra. Sjálfur hafði
Mills verið angandi af vfni, að
sögn lögreglu, er stöðvaði bifreið-
ina. Sfðar kom f ljós, að þing-
maðurinn hafði brugðið sér f
„partf“, ásamt nágranna konu
sinnar, Annabellu Battistellu,
kunnri fatafellu — og drukkið
þar fullmikið kampavfn, að hann
sagði sjálfur, fullur iðrunar.
Til þessa hefur Wilbur Mills
farið létt með að vinna kosningar
í Arkansas, en í þetta sinn þurfti
hann að hafa talsvert fyrir sigrin-
um — og háði hörkubaráttu við
mótframbjóðandann, Judy Betty,
31 árs konu, sem var fyrsti and-
stæðingur hans úr flokki repú-
blikana frá því hann var fyrst
kjörinn i fulltrúadeildina árið
1938.
Wilbur Mills hefur verið for-
maður fjármálanefndar fulltrúa
deildarinnar.
EUa Grasso ásamt eiginmanni og börnum.
Wallace hefur áhuga
á forsetakjöri 1976
Montgomery, Alabama,
nóv. AP-REUTER
EFTIR að ljóst varð, að George
Wallace hafði náð kjöri f rfkis-
stjóraembættið f Alabatna enn
einu sinni lét hann svo um mælt f
samtali við fréttamenn, að banda-
rfska þjóðin mætti gjarnan Ifta
svo á, að hann hefði áhuga á fram-
boði til forsetaembættisins árið
1976. „£g bið þess og vona, að
Demókratafiokkurinn læri þá lex-
fu sem hann hefði átt að læra árið
1972“, sagði Wallace. Aðspurður
kvað hann ekki útilokað, að hann
byði sig fram utan flokka, ef
hann ekki hlyti útnefningu
flokksins. Hann sagðist mundu
láta ákvarðanir sfnar varðandi
framboð ráðast af vilja fólksins á
næstu mánuðum.
Wallace var sem kunnugt er
sýnt banatilræði, er hann stóð í
baráttu fyrir útnefningu demó-
krata fyrir sfðustu forsetakosn-
ingar og hlaut af því örkuml, sem
sennilega binda hann ævilangt
við hjólastól. Taldar voru góðar
líkur á því að hann hlyti útnefn-
ingu, en skotárásin sem hann
varð fyrir i Maryland gerði þær
vonir hans að engu og fyrir valinu
varð George McGovern.
Keppinautar um rfkisstjóraembættið f New York úti fyrir St.
Patricks kirkjunm f New York fyrir skömmu. Hugh L. Cary (t.v.)
tókst nú að binda enda á 16 ára stjórn repúblikana.
Demókratinn Carey
ríkisstjóri í N.Y.
New York, 6. nóv. AP
REPUBLIKANINN Malcolm
Wilson, sem Nelson Rocke-
feller ætlaði sæti sitt sem rfkis-
stjóri f New York um nánustu
framtfð, tapaði fyrir frambjóð-
anda demókrata. Hugh L. Cary
og er þar með bundinn endi á
16 ára valdatfð repúblikana f
rfkisstjórn New York.
Jacob K. Javits úr flokki
repúblikana hélt hinsvegar
sæti sfnu í öldungadeildinni og
hefst þar með fjórða kjörtima-
bil hans.
Hann fékk þó innan við 50%
atkvæða. Mótframbjóðandi
hans úr flokki demókrata var
Ramsey Clark, fyrrum dóms-
málaráðherra Bandaríkjanna.
Edmund Brown — yngsti rfkisstjóri f Kalifornfu f 119 ár.
Óeirðir eftir
fangelsisflótta
Belfast
6. nóvember—NTB.
MEIR en þúsund manns tóku f
dag þátt f mótmælaaðgerðum um
gervallt Norður-lrland vegna þess
að brezkir hermenn skutu til
bana fanga einn f umfangsmikilli
flóttatilraun úr Maze-fangelsinu
fyrir utan Belfast f nótt. Mótmæl-
endur lokuðu þjóðveginum milli
Belfast og Dublin með strætis-
vögnum, og einnig götum f Bel-
fast. I Londonderry varð að kveða
til hermenn til að halda aftur af
mótmælendunum.
Um 800 hermenn og allmargar
þyrlur leituðu í allan dag að
þremur föngum sem enn ganga
lausir. Alls reyndu 20 fangar að
flýja úr fangelsinu um neðan-
jarðargöng, skömmu eftir mið-
nættið. Þrátt fyrir að lögreglu-
menn og hermenn kæmust fljót-
lega að þvi hvar op gangnanna
var, tókst allmörgum föngum að
komast talsvert langt frá fangels-
inu. Einn þeirra var skotinn til
bana er hann neitaði skipun um
að nema staðar. Allir þeir sem
þátt tóku í flóttatilrauninni sátu
inni fyrir meinta aðild að Irska
lýðveldishernum.
McGovern, Eagleton og
Hart meðal sigurvegara
Sioux Falls og Washington,
6. nóv. AP—REUTER
GEORGE McGovern sem var
frambjóðandi demókrata f for-
setakosningunum 1972 og tapaði
þá fyrir Richard Nixon, lýsti þvf
yfir f gærkveldi, að hann hygðist
ekki taka neinn beinan þátt f
kosningabaráttunni fyrir forseta-
kosningarnar 1976, þrátt fyrir
auðveldan sigur f kosningunum
nú til öldungadeildarinnar yfir
andstæðingi sfnum, Leo Thorsn-
ess, fyrrverandi strfðsfanga f N-
Vietnam.
Aðrir sigurvegarar í kosningun-
um í gær, nátengdir framboði
McGoverns ’72, voru Thomas
Eagleton, sem var endurkjörinn
til öldungadeildarinnar fyrir
Missouri og Gary Hart, sem náði
sæti öldungadeildarþingmanns-
ins Peter H. Dominicks i Colo-
rado, en Dominick er kunnur
harður íhaldsmaður og var með
dyggustu málsvörum Nixons í
Watergatemálinu. Eagleton var
um hríð varaforsetaefni demó-
krata sumarið 1972, en varð að
draga sig í hlé eftir að upp komst,
að hann hefði leitað geðlæknis
tvívegis vegna afleiðinga streitu.
Gary Hart var framkvæmdastjóri
kosningabaráttu McGoverns.
McGovern beindi í gærkveldi
þeim viðvörunum til flokksmanna
sinna, að ofmetnast ekki yfir
sigrinum i þessum kosningum og
sagði að hann gæti orðið þeim til
trafala í næstu forsetakosningum.
„Þessi mikli sigur leggur auknar
byrðar og ábyrgð á herðar demó-
krata“ sagði McGovern og bætti
því við, að almenningur mundi
lýsa ábyrgð á hendur demókröt-
um, ef ekki tækist að vinna bug á
verðbóigunni í landinu og þeim
vandamálum, sem í kjölfar henn-
ar fylgdu.
Hann kvaðst hafa i hyggju að
láta nokkuð til sín taka í öldunga-
deildinni, en baráttuna fyrir for-
setaembættinu mundi hann láta
öðrum eftir.
Framlög til neyðarbirgða
boðuð á Rómarráðstefnunni
Róm 6. nóvember
— Reuter
□ „BÆNDUR framleiða mat-
væli, ekki rfkisstjórnir. Bændur
framleiða matvæli, ekki alþjóð-
legar ráðstefnur.“ Þetta sagði
Earl Butz, landbúnaðarráðherra
Bandarfkjanna f ræðu sinni á öðr-
um degi alþjóðlegu matvælaráð-
stefnunnar f Róm, og lagði
áherzlu á að tryggja þyrfti bænd-
um hagnað af þvf að stunda land-
búnað. Ræða Butz vakti hvað
mesta athygli af þeim ræðum sem
fluttar voru f dag, og þótti vera
öllu jarðbundnari en „háfleygar
áætlanir” Henry Kissingers utan-
rfkisráðherra, sem hann boðaði f
gær, og hlotið hafa dræmar við-
tökur.
Q 1 dag komu einnig fram fyrstu
ákveðnu skuldbindingarnar um
kornframlög í neyðarbirgðir fyrir
sveltandi milljónir manna um
heim allan. Það voru Kanada og
Svfþjóð sem ríðu á vaðið. Svante
Lundkvist landbúnaðarráðherra
Svfa lofaði 75.000 tonnum af
hveiti á ári af hálfu lands sfns
næstu þrjú árin f neyðarbirgðirn-
ar, sem lagt er til að nemi alls
500.000 tonnum. Utanrfkisráð-
herra Kanada lofaði milljón
tonna kornframlagi árlega af
hálfu rfkisstjórnar sinnar, svo og
50 milljón dollara f járframlagi.
I dag kom hins vegar fram al-
menn andstaða við þá hugmynd
að stofna nýjar alþjóðlegar stofn-
anir til að glíma við hungurvof-
una, en það var einmitt tillaga
Kissingers. Earl Butz sagði m.a.
að löndin ættu að einbeita sér að
þvi að nýta núverandi matvæla-
lindir og finna nýjar til að auka
matvælaframleiðsluna, en í því
skyni væri nauðsynlegt að tryggja
hag bænda. Hann hvatti til alþjóð-
legs samstarfs um þetta efni.
Þá boðaði fulltrúi Bretlands að
Bretar myndu leggja fram 25.000
tonn af áburði að verðmæti 3
milljónir sterlingspunda.
Ein bölsýnisrödd kom fram á
ráðstefnunni í dag. Hún var frá
landbúnaðarráðherra Indverja,
Jagjivan Ram, sem sagði:
„Hingað til hefur ekki komið
fram nein tillaga eða hugmynd
um raunhæfa lausn á bölinu".