Alþýðublaðið - 02.09.1958, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 2. september 1953
4tlþýSabla8i8
Alþýbublaðiö
Otgefandi;
Rusijon.
Fréttasrjori
Auglýsjngastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
.A
tl
pyöuíiokkurinn.
S , g v u , o Hjalrr. arssou
E m j 1 j ,b S a m ú e 1 s d ó t t i r
' i P H’ ne 1 4 9 0 2.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
A i þ ý 6 u h ú s i ð
Prentsmiðja AiþvíVnbÚðsins Hverfisgötu 8—.10
m
yiinnicisrið
brctiiinaia di i. siou
OP'
gar
FRAMKVÆMD stækkun landQielginr.ar hefur orðið með
þeim hæ-tti; að Bretar standa einir í andstöðunni við íslend-
anga. Aðrar þióðir virða hina nýju landhelgi og hafa engar
ofrik'stiiraunir. í frammi. Enn verðúr ekkert um það sagt
með vissu, hvort til átaka muni konia með brezkum her-
sk;pum og farkosti beim, sem veria á íslenzku jandhelgina.
H:ns vegar n-eita Bretar a5 fallast á ráðstöfun okkar íslend-
inga, þótt naumast verði greint á milli mótmæla og ógnana
að sinni. Rsynsla næstu daga sker úr í því efni.
ítlendingar fagna því, að margar þær þjóðir, sent
mótmælt hafa stækkun landhelginnar, virða hana í fram-
kvæmd. Okkur er ekkert fjær skapi en deilur við frænd-
þjóðlr okkar, samstarfsaðila og viöskiptavini. íslendingar
eru vopnlaus þjóð og fámenn og því ekki til stórræða,
ef ofríki er að auæta. En stækkun Iandhelginnar er okkur
lífsn.auðsyn eins og margrakið hefur verið af okkar hálfu.
Fiskim ðin eru og verða okkar afkomugrundvöllur. —
Staðreyndirnar tala til sönnunar á bví. Og vissulega
ber öllum sanngjörnum mönnum skylda til að láta þær
ráða úrslitum afstöðu sinnar. Svo er ekki um brezka
togaraeigendur. Þeim virðist efst í huaa að ráða íslenzku
landhelginni. Slík sjónarmið hlióta fslendingar að virða
að vettugi. Hins vegar myndi þeim ljúft, ef komizt yrði
hjá vandræðum. En um stækkun landhelginnar standa
þeir sem einn maður. Þar segir þjóðarviljinn til sín á eft-
irminnilegan og áluifaríkan hátt.
Ágreiningur sá um formsatriði, sem varf hefur orðið í
sambandi við stækkun íslenzku landhelginnar, er nú úr
sögu..— Aðalatriðið er hafi.ð yfir allan flokkadrátt. Slíkt er
ekki daglegup viðburður á íslandi, svo hörð sem stjórn-
málabarátta okkar er og óvægin. En á örlagastund gleym-
ast aukaatriðin vegna nauðsyniar þjóðarinnar. Þetta er
sigurafl okkar í landilielsismálinu. Einhuga þióð, sem berst
fyrir góðum málstað; þarf ekki að óttast úrslitin. Réttlætið
er hennar mfrgin.
íslendingr.r eru skapmiklir og iro.óðgunargjarnir, en
samt verður c];ki vart neinna æsinga í tilcfni af mót-
þróa Breta við stækkun landhelginnar. Við trúuro því
ekki fyrr en á reyn'r ag stórveldi, grátt fyrir járnum,
beiti vopnlaxr a fnáþióð ofríki í Mfsbaráttu hennar. Og
því slður d&tíur Islendia.guiro. í hug, «ð alroisnningsálitið
úti í heimi verðj Bretum til halds og trausts, ef þeir
ætla að níðast á okkur. Slíkt og því’ákt væri í mikilli
mótsögn við þann sanistarfsvilja og þær hugsjónir, sem
mest er talað um varðandi samskipti vestrænna þióða og
iðulega sannast í verki. Tími nýlendustefnunnar og of-
ríkisins í garð sroáþióða á ®ð vera liðinn á Ve turlöndum.
Og að minmsta kosti yrði hessi arfur fortíðarinnar slæmur
blettur á 'forustuþióð vestræns þingræðis, ef Bretar
veldu hinn verri kostinn. Sú staðreynd myndi Bretlandi
raun sögu og endurro.inningar.
En vonandi kemur ekki til neinna ó-happaverka af hálfu
þeirra, sem mótmælt hafa stækkun íslenzku landhelginnar
af mestu offorsi. Bretum er að sjálfsögðu ljóst, að þeir
standa einir í aridstöðunni við íslendinga. Og þar heima
fyrir gerast margir til þess að líta á- málstað íslendin-ga af
sanngirni og skilningi í ræðu og riti. Því skal vissulega ekki
gleymt. Það sýnir og sannar, að hugsión lýðræð.isins á aðra
og betri formælendur á Bretlandi en togaraeigendurna, sem
vilja ráða íslenzkri landhelgi og biðj-a um fulltingi herskipa
til að beita íslendinga ofhíki.
Samvinnuskólinn Bifröst
fer fram í Menntaskólanum í Ret'-kjavík dagana 19—•
23. sept. Umsækjendur mæti til skrásetningar í Fræðslu
-deild SÍS- fimmtudaginn 18.
Skólastjóri.
fuglaskerí að austan og ’í
Reykjanestá að vestan, svo og
alinaa allt landgrunmð fyrir
Vestfjörðum frá Horni og að
Bjar-gtöngum. — Ennfremur
skyldi taka upp skömmtun á
veiði í hafinu kringum Ísland.
Var gert ráð fyrir, nð takmarka
leyfilegt aflamagn við 1.1 milij
cn tonna af djúpfiski á ári cg
hlutur íslendinga vera 60%,
annarra 40%. Það kom tram
| í umræðunum, áð hugmynd
þessi var af hálfu ýmissa Þjóða
| hugsuð sem- umræðugrundvöll-
ur,
^ Síðari hugm-yndin gerði ráð
fyrir því, að nokkrar breyting-
1 ar verði á grunnlínum til út-1
færslu, að erlendar þjóðir skuld !
bindi sig til Þess fLð láta skip i
] sín ekki veið-a á sex nnlna
svæði frá grunnlínum, að' ís- l
i lendingar hindri ekkí veiðar j
erlendra skipa fyrir utan þessi j
mörk, að samkomulag þetta !
skuli gilda þar til alþjóðaregl-
ur hafi verið settar, en að end.
urskoða skuli samkomulagið, ef
alþjóðareglur yrðu ekki settar
innan þriggja ára. Það hefur j
komið fram í umræð-unum einn i
ig um þessa hugmynd, að hún
er af ýmissa hálfu hugsuð sem
umræðugrundvöllur.
Af íslands hálfu hefnr báð-
um- þessum hugmyndum verið ;
hafnað. Hvorug þeirra felur í
sér fullnægjandi lausn fyrir
ísland. Fyrri hugm-yndin felur
í sér mikla lausn fyrir viss
landssvæði, en -veitir ekki
j aukna vernd fyrir fiskimiðin
í sem heild, þvert á móti beinir
j togurunum frá vissum mioum
og á önnur, sem þá verða enn
i verr sett en þau voru áður en
j útfærslan átti sér stað.
Síðari hu-gmvnd'in veitir okk
* ur að-eins vernd fvrir sex mílna
£ fiskveiðilögsögu í bili, en vísar
málinu að öðr-u leyti óafgerou
,^til einnar alþjóðaráðstefnunnar
! enn.
■o Það hefur ætíð verið ófrávíkj
: anleg stefna ríkisstjórnarinnar
., að vinna að við-urkenningu á
1’2 m-ílna fiskveiðilögsögu. Ef til
laaa hefðf borizt á þeim grund
velli, hefði hún verið lögð fyrir
þingfl-okkana og má þá búast
við, að útfærsla á vissurn grunn
línum ©g tímatakmörk um
framkvæmdir hefðu dregizt inn
í þær umræður.
Fullnægjandi viðurkenning
hefur en-n ekki fengizt á út-
færslu fis'kveiðálandhelginnar,
1 en hlé hefur orðið á umræðum
um málið á erlenrium vettvangi
* í bili. íslendingar þakka þeim
i þjóðurn, sem strax viðurkenndu
k ráðstafanir þessar og meta mik
‘J ils framkomu hinn-a, sem halda
* skipum sínum utan fiskveiði-
landhelginnar. þótt pær haíi
mótmiælt. útfærslunni.
í dag hafa hinsvegar þeir
* atburðir gerzt, að brezk her-
skip haf-a hindrað varðskip
íslenzku landhelgisgæzlunnar
£ störfum sínum, og þar með
verndað með valdi ólöglcgar
véiðar brezkra togara innan
hinnar nýju fiskveiðiland-
helgi, en ekki er kunugt um,
að aðrir togarar en brezkir
hafi verið að ólöglegum veið-
um í dag. Ég hefi í dag afhent
ambassador Breta harðorð
mót-mæli gegn þess-u-m aðgerð
um brezkra herskipa. Jafn-
framt hefi ég falið ambassa-
dor íslands hi-á A-tlantshafs-
bandalaginu í París að skýva
fi’a-mkvæmdastjórn bandalags
ins frá þessari valdbeitingu
hinna brezku herskipa.
Það hefir á-vallt verið og er
s
S
S
S
s
s
s
V
s
i
s
s
s
s
s
s
s
■ s
s.
s
s
s
s
S :
\
V
\
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
I
\
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
c

Togað í nafni drottningar
ÉG VE-IT EKKI hvernig
herskip eiga að haga sér Þeg-
ar þau eru send til fjarlæg-
ra landa til Þess að sit.jn vf-
ir togurum, sem tcga þar í
nafni drottningarinnar, en
þegár ég í gærreorgun flaug
yfir tundurspillinn F-97,
sem sat yfir brezkum togur-
um fyrir vestan, þá fannst
mér hann vægast sagt haga
sér skringilega. Ég sá ekki
betUr en hann væi'i annað
kastið að viðra sig upo við
hann Óðin, sem lá grynnra
en brezku togararnir, en
þess í milli æddi hann um
allan sjó, rétt eins og kapt-
einninn héldi að það væri
komið stríð.
Þetta var um áttaleytið í
gærmorgun, og það voru níu
togarar í landhelgi og tund-
'Jrspillirinn, sem fyrr getur,
og Óðinn. Og ég hef það fyr-
ir satt, að þarna fáist. ekki
bein úr sjó um þessar mund-
ir.
Togararnir voru þriár til
fimm mílur fyrir innan nýju
línuna, og að minnsta kosti
fimm voru að toga í drottn-
ingarinnar nafni. Hinir voru
með eins ólöglegan útbúnað
og þeir gátu við komið.
Það var svo sem hálf míla
á milli þeirra, í krin-gum þá
og innan um þá öslaði F-97,
og svo lá Óðinn þremur míl-
um innar, lét reka að okkut
sýndist og datt hvorkj af
hcnum né draup. Þegar við
flugum- yfir hann um átta-
leytið, sást ekki einn eiriasti
maður uppi, og þegar F-97
— sem reyndar mun heíta
fxdlu nafni „Russell“ — kom
askvaðandi upp að síðunni
á honum • nokkrum mfn-
útum seinna, þá sáum
við ekki úr flugvél-
inni neina hreyfingu á ís-
lendingunum; þeir hafa lík-
lega séð það svartara áður
og ég gizka á að okkar m-enn
hafi bara verið að fá sér
kaf-fisopa niðri.
Þetta var með öðrum orð-
um dálítið skoplegt öðrum
þræði vestur við Kóp í gær-
morgun: brezkur tundur-
spillir allur á hjólum, níu
togarar að hamast við að
veiða ekki neitt og svö hann
Óðinn okkar undir fallbyssu
kjöftum herskipsins a5
drekka kaffi í rólegheitum.
Það var indælisveður. Viö
sáum Bretann klukkan 7,55.
Þegar við nálguðumst tund-
urspillinn, blikkaði hann
okkur með valdsmannlegu
brúarljósi. Við skiidum ekki
kveðju-na og hringsóluðum
yfir honum. Við þóttumst
sjá menn við fallbyssu í
skutnum, brezki fáninn
blakti á aftursiglunni og því
sem næst miðskips á bak-
borða stóð riópur sjóliða óg
góndi á okkur.
Við flugum y-fir togarana
og sáum lítið til mannaferð-a:
einn og einn gulan stakk
eins og gengur. Við tókum
myndir. Við héldum. heim-
leiðis klukkan 8,30. Þá var
hinn vígrei-fi „Russell11 bú-
inn að æða gegnum- togara-
flotann, stefndi í suðurátt
og fór mikinn. Það var eins
og skrattinn væri á hælun-
um á honum.
Og sem manni er farið að
detta í hug, að nú hljóti
Bretinn heldur betur að
ei-ga von á verðugum and-
stæðingi, kemur ekki varð-
skipið ,,Albert“ siglandi, —
vindur sér snúðugt framhjá
tundurspillinum og heldur
virðulega í norðurátt. Þá
vantar klukkuna tuttugu og
fimm mínútur í níu.
Og nú gerist það, að bryn-
drekinn „Russell" kúvendir
og eltir varðskipið „Albert“,
sem er hvorki meira né
minna en 201 tonn.
Og ,,Albert“ duggar þetta
í rólegheitum,
Og það sáum við síðast
fyrir vestan, að herskip henn
ar hátignar flýtti sér sem
mest það mátti til togara
hennar há-tignar, sem voru
önnum kafnir að toga í nafni
hennar hátignar — þar sem
ekki fæst bein úr sjó.
— G.J.Á.
S
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
c
*
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
:S
s
s
s
L
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
\
enn von alh'a góðra íslend-
inga, að máli þessu ljúki á
farsælan hátt og verði ekki
til þess að spilla vináttu þjóð-
arinn-ar við mágrannaríki. —
Mun ríkjíttjórnin halda á-
fram að vinna að því á al-
þjóðavettvangi. Islendingar
fordæ-ma það harðlega að of-
beldi og ofriki skuli beitt gegn
ráðstöfunum, -semj hafa það
eitt mai'kmið að tryggja það,
að þjóðin megi halda áfram
að lifa frjálsu menningariífi
í landi sínu.
Að síðustu beini ég því til
allra ÍÉslendinga, að þeir
standi fast saman nm rétt og
sæmd þjóðarinnar í máli
þessu.
Goðafoss
fe-r frá Reykjavik fimmtu-
daginn 4. þ. m. til Vestur- og
Norðurlands.
Viðkomustaðir :
ísafjörður
'S glufjörður
Akureyri
Vörumóttaka á þriðjudag
! og til hádegis á miðvikudag.
I H.f. Eimskipafélag íslands.