Morgunblaðið - 20.03.1975, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1975
15
Tenging Djúpvegar við bjóðvegakerfi:
Vetrarvegur um
Breiðadalsheiði
Halldór E. Sigurðsson (F), sam-
gönguráðherra, svaraði nýverið
fyrirspurn um lagningu vetrar-
vegar um Breiðadalsheiði og
tengingu Djúpvegar við þjóðvega-
kerfi iandsins á þessa leið:
Spurt er:
1. Hvenær má búast við niður-
stöðum frá Vegagerð ríkisins um
tilhögun framkvæmda og
kostnaðaráætlun vegna lagningar
vegar um Breiðadalsheiði, er
tryggt gæti greiðar samgöngur að
vetrarlagi milli byggðarlaga við
Djúp og vestan heiðar?
Tillaga að svari:
Samkvæmt Vestfjarðaáætlun
var áformað að á árunum
1965—68 yrðu gerð um 500 m
löng jarðgöng í Breiðadalsheiði til
þess að fá öruggari samgöngur
milli byggðarlaga við Djúp og
vestan heiðar.
Jarðfræðilegar rannsóknir
sýndu, að berglög lágu þannig
miðað við legu jarðganga, að fara
þyrfti gegnum mörg millilög. Til-
raunaboranir og sprengingar við
fyrirhugaða gangamunna leiddu í
ljós, að bergið var svo feyskið og
millilögin svo laus í sér, að ef gera
hefði átt jarðgöng á þessum stað
hefði þurft að fóðra þau jafnóðum
og þau voru sprengd. Hefði það
gert gangagerðina bæði seinlega
og mjög dýra. Var því fallið frá
þessari lausn a.m.k. í bili meðan
leitað væri annarra úrræða, en
vegurinn í kinnungunum beggja
Nýir þingmenn
Karl Sigurbergsson
vegna breikkaður og hækkaður
verulega.
Lausnir, sem m.a. eru taldar
koma til greina og athugaðar hafa
verið, eru þessar:
1. Að grafa og sprengja klauf
niður í háskarðið og nota efnið,
sem úr henni kemur, í vegfylling-
ar beggja vegna, byggja síðan þak
yfir klaufina í hæfilegri hæð og
fylla svo með jarðefni yfir. Má því
segja, að hér sé einnig um göng að
ræða, þótt öðruvísi sé fyrir komið
en þeim sem áður voru ráðgerð.
2. Vegsvalir yfir veginn í
kinnungunum annars vegar eða
beggja vegna háskarðsins. Hér er
um það að ræða að byggja yfir
veginn, þar sem snjóþyngslin og
hættan af snjóflóðum er mest.
3. Jarðgöng mun ofar en upphaf-
lega var gert ráó fyrir með mikl-
um fyllingum við gangamunnana.
Er með þessari lausn stefnt að því
að komast með göngin í þykkari
berglög og velja stefnuna þannig,
að ekki þurfi að fara í gegnum
nema fá millilög.
Allar þessar lausnir eru mjög
dýrar og þarfnast nánari rann-
sókna. Til þess að þær komi að
gagni, ef til kemur, þarf að ganga
úr skuggá um, hvort hægt sé með
tiltækum ráðum að ryðja veginn
neðan við efsta kaflann á háheið-
inni. Standa nú yfir tilraunir á
þessu sviði. Eftir illviðrakaflann í
janúar var hafist handa við að
ryðja veginn upp á heiðina ísa-
fjarðarmegin með snjóblásara og
er ætlunin að athuga, hvort halda
megi honum opnum til vors, hvar
þurfi að endurbæta hann o.s.frv.
Eigi er ljóst, hvort þessar til-
raunir þurfi að standa yfir i fleiri
vetur. Jafnframt verður haldið
áfram frekari athugun á þeim
lausnum sem að ofan greinir og
að því stefnt, að niðurstaða geti
legið fyrir við endurskoóun vega-
áætlunar 1976.
Spurt er:
2. Hvaó liður rannsókn Vega-
gerðarinnar á vegarstæði, er tengi
Djúpveg við alþjóðavegakerfi
landsins?
Eftir að ákveðið var í vegaáætl-
un 1972—75 að gera Djúpveg ak-
færan á áætlunartímabilinu var
farið að athuga, hvort endur-
byggja ætti núverandi veg um
Þorskafjarðarheiði eða leggja
Halldór E. Sigurðsson,
samgönguráðherra.
nýjan veg úr Djúpi um Kolla-
fjarðarheiði.
Hefur verið unnið að þessum
athugunum undanfarin tvö ár.
Lokið er við mælingu veglinu inn
fyrir Þorskafjörð, út fyrir Hall-
steinsnes, yfir og fyrir Djúpafjörð
og Gufufjörð, fyrir Skálanes og
um Kollafjörð. Einnig hafa verið
mældar veglínur yfir Ódrjúgsháls
og Hjallaháls. Á árunum
1968—69 var gerð dýptarmæling
fyrir mynni Þorskafjarðar milli
Reykjaness og Skálaness, eins og
greint var frá i svari vió fyrir-
spurn um það atriði á Alþingi á
s.l. hausti.
Lokið er mælingum á 13 km
löngum kafla á Þorskafjarðar-
heiði og merkingu með snjómæli-
stikum á þeirri Ieið.
Fylgst hefur verið með snjóa-
lögum á Þorskafjarðarheiði og
Kollafjarðarheiði undanfarin tvö
ár og ráðgert að ljúka mælingu
veglínu yfir báðar heiðarnar og
setja niður snjómælistikur á þeim
leiðum í ár.
Einnig er áformað að gera svip-
aða könnun á Ieið um Steingríms-
fjarðarheiði niður í Steingríms-
fjörð.
Stefnt er að því, að saman-
burður á kostnaði á þessum leið-
um geti legið fyrir við endurskoð-
un vegáætlunar árið 1976.
Sverrir Hermannsson:
SFV hasla sér völl með
Alþýðubandalagi gegn
járnblendifrumvarpinu
Karvel Pálmason (SFV) lýsti því yfir í þingræðu í
gær, að Samtök frjálslyndra og vinstri manna hefðu
tekið afstöðu gegn frumvarpi ríkisstjórnarinnar um
járnblendiverksmiðju á Grundartanga í Hvalfirði.
Hafa samtökin því haslað sér völl við hlið Alþýðu-
bandalagsins í afstöðu til málsins. Benedikt Gröndal,
formaður Alþýðuflokksins, itrekaði hinsvegar
stuðning Alþýðuflokksins við frumvarpið, sem raunar
hafði áður komið fram í afstöðu þingmar.na flokksins í
efri deild Alþingis, þar sem stjórnarflokkarnir og
Alþýðuflokkurinn stóðu sameiginlega að nefndaráliti
og samþykkt frumvarpsins til neðri deildar.
Fjölbrautarskóli á
Norðurlandi vestra
Ragnar Arnalds (K) flytur til-
lögu til þingsályktunar, þess efnis
að ríkisstjórnin undirbúi frum-
varp um stofnun framhaldsskóla i
Norðurlandi vestra með fjöl-
brautasniói. Skólastarfið verði
byggt upp i þremur stærstu þétt-
býliskjörnum kjördæmisins:
Siglufirði, Sauðárkróki og
Blönduósi. Efnisatriði tillögunnar
eru eftirfarandi:
Samræmt fjölbrautanám á
Norðurlandi vestra með nauðsyn-
legri verkaskiptingu milli skóla-
staða miðist við eftirtalin megin-
svið:
I. Á tveimur skólastöðum sé
starfrækt bóknámsbraut, á öðrum
til tveggja ára og á hinum til
fjögurra ára, er samsvari mennt-
un til stúdentsprófs, og skiptist í
nokkrar námsbrautir, eftir því
sem aðstæóur leyfa, t.d. tungu-
máladeild, raungreina- og
náttúrufræðideild.
II. Iðn- og tæknibraut skiptist
milli skólastaða, eftir því sem
hagkvæmast þykir, t.d. þannig að
sjómennska, matvælatækni, vél-
stjóranám og annað það iðn- og
tækninám, sem tengdast er sigl-
firsku atvinnulffi, hafi aðsetur
þar, en flestir aðrir þættir iðn-
fræðslunnar verði á Sauðárkróki,
eins og þegar hefur verið ákveðið.
III. Á einum skólastaðnum
verði viðskipta- og verslunar-
braut sem samsvari fjögurra ára
námi, en á öðrum verði um að
ræóa tveggja ára nám.
IV. Á öllum skólastöðunum
geti nemendur stundað bóknáms-
þætti námsbrauta f heimilisfræð-
um, hússtjórn og búfræði, en að
öðru leyti fari námið fram í bún-
aðar- og hússtjórnarskólum að
Hólum í Hjaltadal, Löngumýri og
á Blönduósi. Skal við það miðað,
að þessar námsbrautir verði ekki
lengur sem einangraðar blindgöt-
ur f skólakerfinu, heldur verði
séó til þess, að nemendur geti
haldið námi áfram á framhalds-
skólastiginu að þessum áfanga
loknum.
V. Námsbrautir á sviði lista
skiptist milli skólastaðanna, eftir
því sem aðstæður leyfa, og kemur
þar einkum til greina tónmennt,
myndlist og önnur handmennt.
Vegna fámennis og margbreyti-
leika námsins verði skólastarfið
skipulagt í áfangakerfi, sem sam-
eini námshópa úr ýmsum náms-
brautum án tillits til hefðbund-
innar bekkjaskiptingar og geri
framkvæmanlegt að fá sér-
menntaða kennara til að fara
milli skólanna og standa fyrir
námskeiðum.
Um kostnað vió stofnun og
rekstur fjölbrautaskóla á Norður-
landi vestra skal fylgt þeim
ákvæðum sem gilda um stofnun
og rekstur menntaskóla, og
greiðist kostnaðurinn úr rikis-
sjóði, eftir því sem fé er veitt til í
fjárlögum.
Skólaráð skal fara með stjórn
fjölbrautaskólans á Norðurlandi
vestra í samvinnu við skólastjóra
og undir yfirstjórn menntamála-
ráðuneytisins. Skólaráð skal skip-
að eftir tilnefningu fræósluráós-
ins á Norðurlandi vestra. Jafn-
framt skulu nemendur árlega til-
nefna fulltrúa f skólaráð.
hlutanum án náttúruspjalla eða
mengunar af neinu tagi.
Bogi Þórðarson
Tveir varaþingmenn hafa tekið
sæti á Alþingi f fjarveru aóal-
manna:
Karl Sigurbergsson, skipstjóri í
Keflavík, í fjarveru Gils Guð-
myndssonar, sem 1. varaþingmað-
ur Alþýðubandalagsins f Reykja-
neskjördæmi.
Bogi Þórðarson, forstjóri, Pat-
reksfirði, í fjarveru Steingríms
Hermannssonar, sem 2. varamað-
ur Framsóknarflokksins í Vest-
fjarðakjördæmi.
Austurlandsvirkjun
SVERRIRHermannsson(S)mælti
nýverið fyrir tillögu til þings-
ályktunar um orkuöflun og orku-
sölu á Austurlandi. Ræða þing-
mannsins var yfirgripsmikil og
ítarleg en hér verða rakin efnis-
atriði hennar í mjög styttu máli.
Ræðumaður sagði að stefnan í
orkumálum ætti að vera þríþætt:
1) að fullnægja sem allra fyrst
innlendri eftirspurn eftir orku,
sem bezt yrði gert með byggingu
miðlungsvirkjana og smærri
virkjana sem og samtengingu
þeirra, 2) Samtenging orkuveitu-
svæðanna í landinu, til miðlunar,
öryggis og hagkvæmni og í 3) að
beizla hina stærri, ónýttu
virkjunarmöguleika, er hlytu að
hluta til aó grundvallast á stór-
iðju og þar með sölu á henni úr
landi til erlendra aóila.
Þá ræddi S.H. um Austurlands-
virkjun en hún væri hugsuð í
þremur áföngum og er sá fyrsti
Fljótsdalsvirkjun, þar sem gert er
ráð fyrir að stífla Jökulsá í Fljóts-
dal við Eyrarbakkafoss, leiða í
skurðum frá þeirri vatnsmiðlun i
Gilsárvötn á Fljótsdalsheiði og
þaðan í jarðgöngum niður til
virkjunar, sem yrði staósett ná-
lægt Valþjófstað í Fljótsdal. Þetta
vatnsmagn er aðeins um 50
kúbikm en myndi nægja vegna
hinnar miklu fallhæðar, nær 600
m, til þess að knýja 230 til 240
megavatta stöó. Síðari áfangarnir
eru miklu stórtækari en samein-
aðir skapa þeir girnilegasta stór-
virkjunarmöguleika á landinu
öllu.
Það hefur spurzt, sagði ræðu-
maóur, „að Svisslendingar hafi
boðið ísl. stjórnvöldum að leggja
fram fé, sem til þess þyrfti að
rannsaka 1. áfanga Austurlands-
virkjunar, Fljótsdalsvirkjunar-
innar, óskuldbundið. Nauðsynlegt
er að fá að vita, hvern veg þetta
tilboð er. Sjálfir þurfum við að
hafa alla yfirstjórn á rannsókn
virkjana okkar, hvern veg að nýt-
ingu orkunnar er staðið, en við
megum ekki sitja af okkur kann-
anir og hagkvæmnisrannsóknir,
en skortur slíkra rannsókna hefur
verið okkur fjötur um fót í
ákvarðanatöku, mati á valkostum
og virkjunarframkvæmdum.
Siðan rakti ræðumaðuh rök-
semdir fyrir því, að svo stórri
virkjun, sem hér um ræddi, þyrfti
að fylgja nýting orkunnar, stór-
iðja, sem bezt yrði staðsett á
Reyðarfirði. Þingsályktunin
gengi m.a. út á það, að kannaðir
yrðu allir möguleikar til slíkrar
nýtingar: Orkukaupendur, nýt-
ingarleióir og hvern veg hægt
væri að koma upp stóriðju í lands-
Sverrir Hermansson rakti síðan
itarlega núverandi ásigkomulag
raforkumála á Austurlandi. Hann
ræddi málefni Grímsársvirkjunar
og Lagarforssvirkjunar, sem og
fyrirhugaða Bessastaðaárvirkjun,
sem að sinu mati væri fljótfarn-
asta og tiltækasta leiðin til að
mæta vaxandi orkuþörf í fjórð-
ungnum, samhliða samtengingu
við Kröfluvirkjun til frekara
öryggis. Hann sagði Fljótsdals-
virkjun hafa verið kannaða á ár-
unum 1969—1971, en úr þeim
hefði dregið, er vinstri stjórnin
settist að völdum og þeim að kalla
hætt árið 1973. Þetta hefði verið
mjög bagalegt út frá hagsmunum
fjórðungsins og seinkað þeim
nauðsynlegu rannsóknum, sem
væru óhjákvæmilegur undanfari
framkvæmda. Ræóumaður lauk
máli sínu sem hér segir:
Eg vík aftur að því, að aðeins
með tvennu móti sýnist mér fljót-
lega hægt að leysa hinn sára orku-
skort sem ríkir á Austurlandi. Að-
eins með tvennu móti, þ.e. sem
við mundum auðvitað, forystu-
menn í félagsmálum austur þar,
taka langt fram yfir aðra kosti,
þ.e. virkjun Bessastaðaárinnar,
þar sem framleiðsla raforkunnar
yrði innan héraðs, ef svo má að
orði komast, en sýnist það ekki
fært, þá á án tvímæla að leggja
. Framhald á bls. 18