Alþýðublaðið - 11.09.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 11. sept. 1958
ISMHIB^ I.IÞýSobíaSiS
Atþýöublabib
Útgefandi:
Hitstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþýðuflokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
14801 og 14902.
1 4 9 0 6 .,,1
1 4 9 0 0
Alþýðuhúsið
Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisgötu 8—10.
Lausn landlielgisdéilunnar
BREZKU veiðiþjófarnir og verndarar þeirra hafa ein-
iennilegar skýrslur að gefa til Lundúna af íslandsmioum.
Ekki er aflafréttum fyrir að fara. Fiskur fyrirfinnst ekki í
veiðileysunni. Hins vegar munaði mjóu, að brezkt herskip
yrði sér að voða á dögunum, þar eð stjórnenduc þess
gleymdu alþjóðlegum siglingareglum. Ennfremur hefur
brezkur togari reynt tvisvar sinnum að sigla á íslenzkt varð-
skip til að valda vandræðum. Taugabilun Breta á íslands-
míðum segir þannig til sín dag frá degi, enda eru veiðiþjóf-
arnir og verndarar þeirra vansvefta og hafa aðeins áhyggj.
una og önnina í aðra hönd. Nú eru þeir til dæmis farnir að
sjá ofsjónir. Kafbáta ber fyrir augu þeirra, þó að sá farkost-
ur sé ekki tii í íslenzka flotanum. Litlir og friðsamir trillu-
bátar verða jafnvel að ófreskjum, þegar þeir koma á sinni
hægu ferð út úr þokunni. Allt þetta veldur Bretum slíkri og
þvílíkri vanlíðan, að þeir væru bezt komnir heim.
Þessu til viðbótar eru íslenzku varðskipsmennirnir
enn um borð í brezka herskipinu Eastbourne. Þeini var
rænt að skyldustörfum. Sagt er í Lundúnum, að þeir séu
gestir brezka flotans. En hvað á sú gistivinátta að end-
ast lengi? Bretum ætti að vera orðið ljóst, að fyrirhöfn
þeirra svarar ekki kostnaði. íslendingar vita og muna
nöfn þeirra brezku togara, sem reynt hafa að gerast veiði-
þjófar í nýju landhelginni. Þeir verða áreiðanlega sóttir
að lögum og látnir standa reikningsskap ráðsmennsku
sinnar. Varla ætla Bretar sér að hætta fiskveiðum á norð
urmiðum, þegar skopstríðið við íslendinga er um garð
•gengið. Og komi veiðiþjófarnir hingað — þá verður þeim
refsað.
Athæfi Breta á íslandsmiðum dæmir sig sjálft, enda
standa þeir einir uppi og eru orðnir að athlægi víðsvegar
um heimsbyggðina. Þeim er því sæmst að horfast í augu
við staðreyndir og breyta samkvæmt því, skila íslenzku
varðskipsmönnunum á sama stað og í sama togara og mann
'ráni'ð fór fram á, leyfa fiskimönnum sínum á íslandsmið-
nm að veiða þar sem afli er fyrir hendi og lög leyfa, rifja
upp alþjóðlegar siglingareglur og gefa þreyttum kost á náð
.svefnsins, svo að taugunum megi líða vel. Þetta er eina
lausn landhelgisdeilunnar, sem Bretar eiga völ á — og því
íyrr því betra.
Ofríkinu verður ekki við komið gagnvart íslendingum.
Við. grípum aldrei til óhæfuverka. Tilgangur okkar er sá
einn að vernda fiskimiðin og fiskistofninn. Skopstyrjöidin
raskar ekki andlegu jafnvægi íslendinga. Hún bitnar á
Bretum sjálfum og engum öðrum. Brezka ljónið er tii ann-
ars betur fallið en stunda veiðiþjófnað í fiskleysi. Sxx sjó-
íerð verður því hvorki til fjár né frama. Þess vegna ætti
það að fara aftur heim í búrið sitt í stað þess að eiga aiira
veðra von á norðurmiðum í vonlausri viðureign við friðsama
smáþjóð, sem óskar þess eins að mega lifa og starfa í landi
sínu og-njóta þess litla auðs, er hennj var af guði gefinn.
Innritun í skólann. fyrir allt skólaárið 1958—1959,
f.er fram dagana 15. og 16. september, milli kl. 20 og 22
í skrifstofu skólans.
Skólagjaldið kr. 400.00 greiðist við innritun.
Þeir nemendur, s'em ætla að sækja I. bekk á kom-
andi vetri, skulu þreyta inntökupróf í reikningi og ís-
lenzku. Námskeið til undirbúnings þeim prófum hefst
25. september næstkomandi og verður kennslan frá kl.
20 til 22, sex kvöld í viku, þar til inntökupróf hefjast,
.Þátttökugjald í námsskeiðum þessum kr. 100 fyrir
hvora námsgrein greiðist við innritun.
Skólasíjóri.
4
Ufan úr heiml
DULLES komst einhvern
tíma þannig að orði. að „haldið
væri v fram á styrjaldarþröm.
Það er su hættulega jafnvægis-
ganga, sem Kyrrahafsstórveld-
in þrú iðka þessa dagana.
Kínverjar reyna að hrekja
þjóðernissinná Sjang Kai-sjeks
á brott úr eyjunum Quemoy og
Matsu. Síðasta aðgerðin í því
taugastríði er sú tilkynning
Kínverja að þeir hafi tekið upp
tólf rnílna landhelgi og séu því
eyjarnar á kínversku hafsvæði.
Eisenhovver hefur látið frá sér
fara yfirlýsingu, sem allt að Því
skuldbindur Bandaríkjamenn
til að veita hernaðarlega aðstoð
ef Kínverjr hætta stórskota-
Þær voru af ásettu ráði ekki
nefndar í varnarsamningi þeim,
sem Bandaríkjamenn gerðu við
Formósustjórnina árið 1955.
Bandaríkjamenn hafa beitt því
bragði að halda Kínverjum í
óvissu um hvað verða mundi
ef Kínverjar gengu þar á land.
Eisenhower hefur síður en svo
eyjarnar Quemoy og Matsu til
meginiands Kína.
En svo er það að bandaríska.
stjórnin hefur skiljanlega litla
löngun til að láta hræða sig
með hótunum. Það getur því
hæglega farið svo að hennar
eigið bragð bitni á henni sjálfri,
ef þeir í Peking tefldu á þá
dregið úr þeirri óvissú með hættu að koma upp um bragð-
síðustu yfirlýsingu sxnni, er
hann kvaðst ekki mundu hika
við að beita bandarískum her
til varnar þeim eyjum úti fyrir
Kínaströnd, sem talizt
hafa úrslitaþýðingu fyrir varn-
ir Förmósu.
Með öðrum orðum, •— þar er
ekki orði á það minnzt hvort
" jQuemoy og Matsu séu meðal
hriðinm og hefja landgöngu á l beirra eyja_ Telji bandaríska
eyjunum. Leiðtogar Sovetveld-| stjórnin nauðsylegt öryggi For.
anna hafa lyst yfir þvi í Pravda Ua
grein að þau muni veita Kín-
verjum allan hugsalegan stuðn
^mósu að verja eyjarnar, þá
ing ef til árekstrar komi undan
Kínaströndum.
Tilgangurinn með yfirlýs-
ingu Eisenhowers er bersýni-
lega sá að hræða Kínverja frá
árás. Tilgangurinn með rúss-
nesku yfirlýsingunni er að
hræða Bandaríkjamenn frá að
blanda sér í málin ef til átaka
kemur. Þannig reyna aðilarnir
hver urn sig að hræ5a hina, og
þá er stríð eða friðm undir því
komið hvort hótanirnar eru
teknar alvarlega eða ekki. Það
getur hæglega átt sér stað að
ríkisstjórnin í. Peking hugsi
sem svo að hótanir bandarísku
stjórnarinnar séu gabb eitt. Þá
geta og fleíri sjónarmið komið
til greina. Kínverjar verða að
gæta virðingar sinnar og standa
á rétti sínum, og eflaust áhta
þau það fortakslaust rétt a'5
þessar eyjar teljist til Kína en
ekki Formósu.
Með yfirlýsingu sinni vilja
Bandaríkjamenn gera Kínverj-
um ljóst hvar þeir áHíi tak-
mörkin. Oft og tíðum er sú að-
ferð hin eina.rétta. Með þeim
hætti má oft koma í veg fyrir
að styrjöld þrjótist út vegna
þess að annar aðilinn leggi
rangt mat á aðstæður. Þar
fyrir hefur Atlantshafsbanda-
lagið til dæmis mest gildi að
með þVí er Sovétveldunum gert
ljóst hvað verði, ef þau ráðast
á eitthvert aðildarríkj
En slík aðvörunarstefna
ur orðið þýðingarlítil sé hún
ofnotuð og án tillits til hvernig
málum er.háttað og hvað er í
húfi. Það, sem annarhvor aðil-
inn skuldbindur sig að verja
vopnavaldi, verður að hafa
mikla þýðingu annað hvort
varðandi valdajafnvægið með
stórveldunum eða alþjóðlegt
stjórnmálasiðgæði ... þýðingu,
sem einnig mótaðilinn verður
að skilja.
Jafnvel þeim, sem aldrei
hafa- verið samþykkir stefnu
Bandaríkjamanna í þessu máli
hlýtur að vera ljóst að Banda-
ríkjunum ber skylda til að
verja Formósu, bæði- vegna
þess hve þýðingarmikil hún er
fyrir valdajafnvægið á Kyrra-
hafi og að þeir hafa hvað eftir
annað skuldbundið sig til slíkra
varna. Kínverjum er líka Ijóst
að. þessu verður ekki neitað í
verki nerna þeir hinir sömu
vilji koma af stað heimsstyrj-
öld. ' . • •
Um eyjarnar Quemoy og
það, en því er með öllu látið
ósvarað hvort nokkur ákvörðun
þar að lútandi'hafi þegar verið
tekin í Washington.
Afstaða þeirra í Washington
er auðskilin. Þeir vilja gjarna
hræða Kínverja frá að taka
eyjarnar, en telja um leið að
þær hafi ekki slika þýðingu áð'
stofna megi heimsfriðinum í
hættu þeirra vegna. Þar sem
eyjarnár liggja aðeins nokkrar
mílur undan ströndum Kína og
úti fyrir hafnarborginni Arnoy,
hafa þær mun meirí hernaðar-
lega þýðingu fyrir Kínverja en
Formósubúa. Og þótt fyrirfinn-
ast kunni söguleg og stjórn-
málaleg rök fyrir því að For-
mósa eigi rétt á sjálfstæði þá
fyrirfinnst engin haldbær rök
fyrir því að ekki beri að telja
vísi hennar í þessu átakamáli.
Þetta er gott dæmi þess
hvernig ríkisstjórnir geta hæg-
lega komizt í sjálfheldu, eí
gætu þeim láist að skoða endalolrin
í upphafi. Nú er svo konaið aíV
bandaríska stjórnin mundi
telja sér það ósigur ef Kínverj-
ar tækju þessar tvær eyjar.
Hefði her þjóðernissinnastjórrv
arinnar á Formósu yfirgefiti
eyjarnar fyrir tveim árum Síð-
an mundi það hafa verið talin
aðeins nauðsvnleg ráðstöfun tik
að draga. úr styr j aldarhætt-
unni. Þess í stað hafa Banda-
rikjamenn- ekki látið sig þacS
neinu skipta þótt Sjang Kai-
sjek sendi einn þriðja hluta af
her sínum til að. verj a Quemoy
og Matsu. Með því er Bancl.a-
ríkjamönnum Tíka komiS. í
klípu, þar sem það yrði vitan-
lega hið mesta tjón ef her þessi
yrði sigraður og öll vopn af
honum tekin.
ÞaS er því fyrst og fremst
fyrir blindni og skort á fyrir-
hyggju að Bandaríkjamenn
eiga nú í þessum vanda. Og ör-
lagaríkt getur það orðið ef þeú'
létu teyma sig lengra frarn á
styrjaldarnöfina, — og þaðan
í styrjöld við Kina.
J. Sv.
Brjóslmynd aí Nrsfeím ErlíRgssyrti af-
ao mi
Þá eru Iiðixi 100 ár frá fæðmgu skáldsins. — Merkja-
söludagur til ágóða fyrir minnismerkið á morgun.
í TILEFNI a£ 100 ára afmæli
Þorsteins Erlingssonar skálds
hefur Rangæingafélagið í
Þorsteinn Erlingsson
Reykjavík ákveðið að reisa
minnismerki imi hann að Hlíð-
arendakoti í Fljótshlíð, en þar
ólst Þorsteinn upp. Girtur hef-
ur verið dálítill reitur við foss-
inn Drifanda hjá Hlíðarenda-
koti og er ætlunin að i-ækta þar
skóg. Reiturinn ber nafnið Þor-
steinslundur og á minnismerk-
ið að standa þar. Verðxxr það
afhjúpað á fæðingardegi skálds
ins, 27. september n. k.
Matsu gegnir allt öðru máli. Rangæingafélagið í Reykja-
vík sneri sér til frk. Nínu ;Sæ-
mundsson, myndhöggvara, fyr-
ir nokrum árum og fól henni
að gera brjóstmynd af Þorsteini
— Frk. Nína ólst upp á Niku-
lásarstöðum, næsta bæ við Hiíð»
arendakot, og er því Fljótshlíðu
ingur, eins og Þorsteinn var.
S ÓLSKR í K J U -M ERKl.
’Þá hefur RangæingafélagiÖ
einnig fengi.ð frk. Nínu tii þess
að gera mynd af sólskrikju. Eft-
ir henni hafa verið steypt mjög
falleg merki, sem seld verða á
morgun til ágóða fyrir Þpxv
steinsivnd og r.imnipir.M<••$ —•
For.áúamcx'.n félagsir.s . r'sefldu
við blaðamenr í gær og ?itrr
þess, að enda þótt Rangæinga-
félagið hafi notið rausnarlcgra
framlaga bæði einstaklinga og
stofnana, m. a. Átthagaf.élags
Rangæinga í Vestmannaeyjum,
þá heitir það á almenning, að
Ijá-sér lið og heiðra á þann hátt
minningu Þorsteins Eriingssom
ar með því að kaupa merki
þessi. Formaður íjársöfnunar-
nefndar Þorsteinssjóðs Rangæ-
ingafélagsins er Hákon Guð-
mundsson hæstaréítarritari. —
Formaður Rangæingafélags..
ins í Reykjavík„"er Björn Þor-
sieinsson,-saghfræðmgur.
I dag hefur m.erkjasölta«
FramhaM á 2, sSSo. (