Alþýðublaðið - 16.08.1920, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Grefið út af Alþýðuflokknum.
1920
Mánudaginn 16. ágúst.
185. tölubl.
Margfaldur dómur á Isi.banka,
Skýrsla Bjarna frá Yogi fellandi fýrir bankann.
Einna eftirsóknarverðasti bitling-
úrinn, sem þicgið úthlutar gæð-
ingum sínum, eru stöðurnar sem
bankaráðsmenn. Eru þær borgaðar
aieð hundraðshluta af gróða bank-
ans, og hafa bankaráðsmennirnir
fyrir starf sitt, sem lítið er meira
en það að kvitta fyrir launin,
þetta árið hver um sig, hlotið
npphæð, sem er á borð við ráð-
herralaun.
Bankaráðið var upprunalega
til þess sett, að það hefði hönd
f bagga með stjórn bankans, og
sérstaklega til þess að gæta þess
að bankinn væri rekinn með hag
iandsmanna fyrir augum, en yrði
ekki okurstofnun, sem hugsaði
eingöngu um hluthafanna. En alt
frá stofnun íslandsbanka hefir
staðan, sem bankaráðsmaður, verið
pólitiskt bitbein, en bankaráðið
aldrei orðið landinu að neinu gagni,
og fyrir ónytjungsskap og ræfils-
hátt bankaráðs þess er nú situr,
hefir íslandsbanka haldist uppi
•agabrot þau, um gulltryggingu
bankaseðlanna, (sem fyrst var
hent á af hr. Jóni Dúasyni —
^agabrota, sem eru til stórskaða
fyrir landið, og skammar í ofaná-
-ag), því vitanlega hefði banka-
ráðið tekið í taumana, hefði það
verið til annars fært í fjármálunum
að hirða launin fyrir að gera
^kki neitt.
í síðastliðnum mánuði fór banka-
ráðið eitthvað að rumska, þar eð
b*ð hafði þá !oks fengið einhvern
Páta af því, að peningamál lands-
lns væru ekki aiveg í Iagi. Fékk
hánkaráðið þann af meðlimum
sínum, er það áleit mestan fjár-
ma'amanninn, til þess að athuga
starfsemi bankans, og var þessi
oiesti fjármáiaspekingur banka-
raðsius, Bjarai frá Vogi. Gaf
Bjarni bankaráðinu skýrslu um
hag bankans 28. júlí, og er hún
loks birt í gær í Vísi ásamt við-
bót frá Bjarna.
Skýrslan ber með sér að Bjarni
hefir helzt viljað líta allar gerðir
íslandsbanka í sem fegurstu ljósi,
enda er skýrslan líkust því að
hún væri varnarskjal í máli, fyrir
gerðir bankans. En þrátt fyrir
það, er skýrslan fellandi fyrir
bankann, og skal hér að eins
nefnt þrent, sem Bjarni viður-
kennir í skýrslunni:
a) að bankinn hafi lánað út á
sín eigin hlutabréf, til þess að
lántakendur gætu keypt hlutabréf
bankans.
b) að bankinn hafi sagt rangt
til um málmforðatryggingu sína.
c) að bankinn hafi lánað til
fiskverzlunar (og eigi útistandandi
í henni 28. júlí) liðlega 113/4
milj. kr.
Viðvíkjandi lið a skal það að
eins sagt, að hann gefur skýringu
á því, hvernig stendur á því, að
íslandsbanki hefir ætfð geta fengið
alt, sem hann vildi, hjá stjórn og
þingi. Bankinn fór sem sé svo
klókidnalega að ráði slnu, í upp-
hafi, að hann lét ýmsa „malsmet-
andi“ menn fá hlutabréf bankans
upp á lán úr bankanum. Þeir
eignuðust þannig hlutabréf fyrir
ekki neitt, og urðu í staðinn
svarnir fylgismenn bankans. Er
sagt að annar bankastjórinn hafi
þegar bankastjórnin afréð þetta,
tautað fyrir munni sér málsháttinn
um að þeim væri rakkinn fylgi-
spakastur, er gæfi honum að éta.
Um það sem merkt er hér að
framan sem b. skal gefin þessi
skýring: Þar sem Bjarni talar um
að bankanum hafi verið brugðið
um að hafa sagt rangt tii um
málmforðatrygging sína, farast
honum þannig orð: .Bankinn hefir
eigi sagt víss vitándi rangt til um
neitt, en eg hygg að hann hafi
misskilið ákvæði laganna". Með
þessum orðum viðurkennir Bjarni
að bankinn hafi sagt rangt til
um málmforðatrygginguna (hann
„hyggur“ það) en hann fullyrðir
að bankinn hafi ekki gert það
vísvitandi (og þá ékki til þess að
græða á því) og er þetta gott
sýnishorn upp á það hvernig
skýrsla Bjarna heldur uppi vörn-
um fyrir bankann.
Það sem er þó langmerkilegast
f skýrzlu Bjarna er það, sem
merkt er c hér að traman.
Samkvæmt skýrzla Bjaraa
eru af 23 milj. króna, sem
bankinn hefir lánað til verzl-
unar, liðlega ll3/4 miljón, eða
meira en helmingnr, lánaðnr
til flskverzlnnar, og er þar með
fengin full sönnun fyrir þvf, sem
Alþýðublaðið hefir haldið fram,
að peningakreppan stafaði at þvf,
að íslandsbanki hefði lánað til
fiskbrasks mikinn hluta af veltufé
sínu
Hvernig skyldi það geta góðri
lukku stýrt, að þriðjungur af
öllu veltufé bankans sé bundinn í
fiskverzlun.1 *
Hvað segja kaupmenn og kaup-
félög landsins um það, að Islands-
banki skuli hafa lánað einum út-
lendingi, ásamt nokkrum innlend-
um félögum hans, til fiskbrasks,
starri upphæð en þá, sem allir
kaupmenn og kaupfélög landsins
hafa að láni til verzlunar hjá bank-
anum?
Hvað segja útgerðarmenn lands-
ins um það, að bankinn skuli hafa
lánað aðeins 7s/a miij. kr. til út-
gerðar, en til fiskverzlunar n3/t
railjón! Ætli að mönnum finnist
það ekki nokkuð öfugt. Og hvað
I) í skýrzlu Bjarna stendur:
>FisksöIuvíxlanir orka mest tví-
mælis, enda eru þeir stærsta upp-
hæðin, sem staðið hefir fóst um
langan tíma. < (Leturbreyting hé ).