Morgunblaðið - 14.10.1975, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. OKTÓBER 1975
t pappfrsiðnaði er ekki búist við f jölgun mannafla fram til ársins 1980.
Iðnaðurinn
Framhald af bis. 13
blendiverksmiðju og að álveriS (
Straumsvlk verði stækkað. Hugsan
legt er, að saltverksmiðjan á Reykja-
nesi komist af umræðustiginu fyrir
lok timabilsins.
Þá segir starfshópurinn að undirbún-
ingur að stóriðnaði taki langan tíma.
Þvi sé ekki við því að búast að hafizt
verði handa við nema eina stóriðju eða
tvær fram til 1 980. Orðrétt segir svo:
Hvað valið verður er einnig erfitt að
spá um, en líklegt má telja að valinn
verði vegur minnstrar pólitlskrar mót-
stöðu og minnstrar hugkvæmni, og
samið við Alusuisse um stækkun eða
leitað til annars álframleiðanda og sið-
an stefnt að stækkun Grundartanga!
Nokkur stóriðnaðartækifæri framtíð-
arinnar nefnir starfshópurinn ásamt
lausiegri áætlun um stofnfjárfestingu.
Öllum tillögunum er sammerkt að
byggja á innlendri raf- eða varmaorku.
Saltverksmiðja
Titanverksmiðja
Súrálsverksmiðja
Áburðarverksmiðja
Þungavatnsverksmiðja
Fljótandi vetni
Stálverksmiðja
Milljónir
um 2400
um 3500
um 23000
um 5000
um 13000
?
um 1000
Segja má, að þau iðnaðartækifæri,
sem upp eru talin hér að fráman, séu
sitt úr hverju horninu. Saltverksmiðjan
byggir á innlendum hráefnum og
varmaorku, súrálsverksmiðjan á inn-
fluttu bauxiti og notkun varmaorku,
titanverksmiðjan á innfluttum titan-
sandi, t.d frá Gambiu, og islenzkri
raforku, áburðarverksmiðjan á raforku,
þungavatnsverksmiðjan á varmaorku,
verksmiðja fyrir fljótandi vetni á notkun
ódýrrar raforku, t d næturrafmagni
eða afgangsorku, og stálverksmiðjan á
brotajárni og raforku.
Um framleiðsluiðnaðartækifæri set-
ur starfshópurinn fram eftirfarandi
möguleika. Stofnkostnaður lauslega
áætlaður:
Korundum og mullite fram-
leiðsla (bræðsla AlzOi
og SÍO2)
Álsteypa (bráðið ál frá ÍSAL)
Fiskkassaverksmiðja
Steinullarverksmiðja
Perlusteinsvinnsla
Perlusteinsframleíðsla
Byggingaeiningaframleiðsla
(gipsplötur)
Sementsframieiðsla með raf-
orku við hlið SR
Ylrækt
Rafeindaiðnaður
Sykur
Hveitimylla
Hér er stofnkostnaður minni, I flest-
um tilfellum nálægt verði meðalskut-
togara svo þarna ætti að vera mögu-
leiki á innlendri fjármögnun öfugt við
stóriðjuna. Stóriðja í landinu býður
þarna upp á vissa möguleika hvað
varðar hráefni Undirbúningstlmi
flestra tækifæra i þessum flokki er 4-8
ár. Segir starfshópurinn að fram til
1980 verði hugsanlega hafin fram-
leiðsla á fiskkössum og vinnsla perlu-
steins komin af stað. Steinullarverk-
smiðja gæti orðið að veruleika og yl-
ræktarver gæti verið á næsta leiti.
Starfshópurinn gerir um það tillögur
i skýrslu sinni hvernig staðið skuli að
þróun nýiðnaðar með sérstöku tilliti til
þátttöku rannsókna- og þróunarstofn-
ana hins opinbera Þær eru, að:
a) Viðræðunefnd um orkufrekan
iðnað (stóriðjunefnd) verði endurskipu-
lögð með þátttöku iðnaðarins og
rannsóknastofnana hans.
b) Stofnuð verði sérstök nýiðnaðar-
deild innan rannsóknastofnana
iðnaðarins, er starfi á verkefna-
grundvelli að könnun og forvali ný-
iðnaðartækifæra. Stefnt verði að því,
að á hverjum tima verði til reiðu yfirlit
yfir hugsanleg iðnaðartækifæri í for-
gangsröð með tilliti til tækni og hag-
kvæmni. Stjórnun þessara verkefna
verði falin fulltrúum stofnana, fjár-
festingarsjóða og starfandi iðnaðar.
Huga þarf sérstaklega að notkun
vatnsorku og varmaorku til iðnaðar og
hefja undirbúning að gerð iðnþróunar-
áætlunar er tengist áætlun um virkjun
orkulinda
c) Skipuð verði nefnd, er hafi það
verkefni að hanna og setja fram tillögur
um nýjar leiðir til fjármögnunar
nýiðnaðarfyrirtækja, og ríkisstjórnin '
taki afstöðu til tillagnanna.
d) Starfshópurinn vill undirstrika
mikilvægi þess, að jafnt tillit verði tekið
til nýiðnaðar og starfandi iðnaðar af
þeim, sem fá það verkefni að skipu-
leggja störf og verksvið iðntæknistofn-
unar.
í sérstakri samantekt yfir athuganir
sínar segir starfshópurinn um nýiðnað-
300 milljónir
100 milljónir
200 milljónir
600 milljónir
500 milljórtir
400 milljónir
75 milljónir
300 milljónir
500 milljónir
250 milljónir
800 milljónir
250 milljónir
Spðð er töluverðri aukningu mannafla í bifvélavirkjun ð næstu árum.
Innlend fatagerð hefur haldið sinu striki ð undanförnum ðrum og þar hafa orðið umtalsverðar
tæknilegar framfarir.
„Enginn aðili hefur það hlutverk að
beita tæknilegu og hagrænu mati á
nýiðnaðartækifæri og raða þeim í for-
gangsröð. Á öllum stigum iðnaðarupp-
byggingar er ruglað saman pólitik,
tækni og hagkvæmni. Könnun
iðnaðartækifæra þarf að stjórna frá
einum stað, er hefði yfir að ráða fjár-
magni til þess að leggja i einstök
verkefni, bæri ábyrgð á verkefnunum,
mæti hvað langt ætti að ganga hverju
sinni með tilliti til tækni og hag-
kvæmni, og visaði t d. aðeins þeim
iðnaðartækifærum, er óumdeilanlega
hafa upp á ákveðna kosti að bjóða, til
Iðnaðarráðuneytis og/eða „Stór-
iðjunefndar" Þar geta þeir aðilar metið
einstök mál pólitiskt.
Tengja þarf stóriðnaðartækifæri al-
mennri iðnaðaruppbyggingu
Litlir möguleikar uru á fjármögnun
nýiðnaðar nema frá islenzka rikinu Eru
þvi möguleikar starfandi iðnaðar til
þátttöku i slikri starfsemi hverfandi litlir
við núverandi aðstæður."
Iðntækniþjónusta
og þróunarstarfsemi
Um þessi atriði fjallar starfshópurinn
i lok skýrslu sinnar og kemst m.a. að
eftirfarandi niðurstöðum:
Nauðsynlegt er að efla tækniaðstoð
við iðnaðinn, svo að hún nái til allra
þátta iðnþróunar Hægt er að auka
verulega framleiðni í iðnaðinum með
tiltölulega kostnaðarlitlum aðgerðum á
sviði framleiðslutækni, vöruþróunar og
markaðstækni.
Forsenda aukinnar tækniþjónustu er
stóraukin fjárframlög hins opinbera og
iðnaðarins sjálfs til hennar.
Nauðsynlegt er, að öll iðnþróunar-
starfsemi i landinu verði samtengd,
samræmd og endurskipulögð frá
grunni, í þeim tilgangi að við það fáist
virkari þjónusta. Við endurskipu-
lagninguna ber einkum að taka tillit til
þeirra vandkvæða á miðlun tækni-
þekkingar til iðnfyrirtækja, sem komið
hafa i Ijós erlendis við starfsemi
iðnþróunarstofnana. Til úrlausnar
þessum vanda kemur helzt til greina að
bæta móttökuhæfni fyrirtækjanna með
aukinni menntun og endurmenntun
stjórnenda og starfsmanna, en einkum
þó með stórauknu frumkvæði og út-
hverfari tækniþjónustu en áður hefur
tíðkazt hér. Jafnframt þarf að stuðla að
meira sjálfsforræði þjónustustofnana
iðnaðarins en nú er rikjandi, svo að
verkefnaval og ráðning starfsmanna og
stjórnenda verði óbundnara en nú er
Ennfremur þarf að koma á lifandi sam-
bandi milli háskóladeilda, tækniskóla
og fleiri menntastofnana við
iðnþróunarstarfsemina i landinu
Að lokum leggur starfshópurinn
áherzlu á, að enn verði að Ifta á ísland
sem vanþrócð land á tæknisviðinu,
a.m.k. í samanburði við nágrannalönd-
in. Fjölmargar greinar islenzks iðnaðar
standa nú á tímamótum vegna ört
versnandi samkeppnisaðstöðu.
Iðnþróun næstu árin mun að verulegu
leyti markast af þeirri tækniaðstoð,
sem iðnaðurinn fær og verið hefur
alltof lítil til þessa Veltur allt á því, að
nógu snemma verði hafizt handa um
nauðsynlegar úrbætur.
(SS tók saman).

tt Alltaf er hann beztur Blái borðinn M
smjörliki hf.