Alþýðublaðið - 25.09.1958, Qupperneq 3

Pimmtudagur 25. sept. 1958
JL 1 þ ý 8 u b I a 3 i 8
Alþýöublaöió
Útgefandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetuæ:
Alþýðuflokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
14901 og 1 4902.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
A I þ ý ð u h ú s i ð
Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisgötu 8—10.
ídendingar og Færeyingar
ÍSLENDINGAR eiga mörgum þjóðum að Þakka skilning
og arengilega framkomu í landhelgismálinu, en engri eins
•og næstu grönnum okkar Og nánustu frændum — Færey-
Ingum. Auðvitað hafa þeir manna bezta aðstöðu að skilja
sjónarmið okkar, þar eð þeim. er sami vandi á höndum og.
okkur. En stundum bregzt fulltingi, þó að skilningur ætti
að vera fyrir hendi. Svo er ekki um Færeyinga. Þeir hafa
stutt málstað okkar drengilega og einarðlega og fylgzt með
gangi og viðhorfum landhelgismálsins af miklum áhuga.
Fátt gleður Íslendinga meira í þessu sambandi. Og við
.stöndum allir í anda við hlið Færeyinga, þegar þeir krefjast
stærri landhelgi sér til handa á sömu forsendum og rökum,
<og við. Einnig þar er um að ræða lífsbaráttu smáþjóðar,
sem vili fá að búa og'starfa í landi sínu og eiga von far-'
sællar framtíðar.
Frétzt hefur, að eitt af færeysku blöðunum hafi mis-
skilið tilgáng íslendinga með stækkun landhelginnar og
talið okkur fara á bak við Færeyinga. Sá málflutningur
mun þegar hafa sætt andúð og mótmælum í Færeyjiun,
enda eru Færeyingar skapríkir í deilum eins og við. ís-
lendingum dettur ekki í hug að reiðast þessum mistökum
færeyska blaðsins. Við höfum hreinan skjöld, og engura
íslendin-gi hefur dottið í Iiug, að framtak okkar yrði
Færeyingum eða öðrum til ógagns. Þvert á móti væntum
við þess, að aðrar þjóðir, sem eins er á staít um og okk-
ur, njóti frumkvæðisins af okkar hálfu, þegar fram líða
síundir. Og við gerum okkur Ijóst, að misskilningur milli
Islendinga og Færeyinga af þessu tilefni er óhugsandi.
Yfirgnæfandi meirihluti Færeyinga lítur íslenkza lancl-
helgismálið réttum augum, og íslendingar vona, að sam-
staða okkar og Færeyinga í landhelgismálinu verði órjúf-
anleg. Þá skiptir litlu máli, þó að ein hjáróma rödd heyr-
ist. Slík mistök þarf naumast að fyrirgefa. Þeim er bezt
að gleyma þegar í stað.
Samskipti íslendinga og Færeyinga hafa verið helzt til
lítil undanfarin ár, þegar undan er skilin atvinnuleit Fær-
eyinga hingað síðustu árin. En frændsemin rifjast upp í til-
efni landhelgismálsins. Og satt að segja ber Islendipgum
skylda til að muna Færeyinga, rækja við þá frændsemi og
láta Þá finna þær vinsældir og þann skilning, sem þeir
njóta hérlendis. Yæri sannarlega vei farið, að samstarf
hæfist með ísledingum og Færeyingum í menningarmálum.
Færeyingar eiga snjöll skáld og ágæta rithöfunda, og mun-
urinn á íslenzku og færeysku er svo lítill, að hver maður
getur brúað bilið hjálparlaust, ef vilji er fyrir hendi. Sömiu-
leiðis hafa færeyskir myndlistarmenn getið sér góðan iorðs-
tír heima og erlendis. En íslendingar eru ótrúlega fáfróðir
um þessi efni. Færeyskar bækur sjásthér sjaldan eða aldrei.
íslendingar bafa aldrei átt þess kost að kynnast færeyskri
myndlist nema þá einstaklingar af tilviljun. Úr þessu Þarf
að bæta. Þessi menningartengsl eru miklu auðveldari og
sjálfsagðari en leita slíks í fjarlægar álfur, þó að gott sé, ef
gfert fer af sönnum áhuga.
íslendingar ættu að hafa frumkvæði í þessu efni og
sýna þannig Færeyingum í verki, að við munum þessa
irændur okkar og viljum eiga við þá menningarleg sam-
skipti. Slíkt fulltingi gætj orðið Færeyingum nokkurs virði,
þar eð fámenni og einangrun er þeim fjötur um fót. Nor-
rænu þjóðirnar muna engan veginn sem skyldi þá þeirra,
sem Færeyjar byggir. íslendingar ættu að gera sitt til, að
Færeyingar komist í norrænu þjóðafjölskylduna, þar sem
þeir eiga heima.
dræflisumboð
Frú Þóreyjar Bjarnadóttur er flutt frá
Aðalstræti 7
í Skartgripaverzlun Magnúsar Asmundssonar
Laugaveg 66.
Happdræffi HáskéEa íslands.
( Vísindi og fækni"°)
3?
FJÓRTÁN ára gamall New
Yorkdrengur, Donald S. Rich
að nafni, lauk nýlega við að
smíða rafeindage'rvimann.
Gervimaðurinn er 180 cm. á
hæð, getur gengið, talað, og
reiknað, og er 1000 dollara
virði. Hann er búinn til úr
masóníti, húðaður með þunnri
álúmiiiíummálningu. Hann get-
ur gengið 12 metra aftur á
bak eð'a.áfram og nemur stað-.
ar, ef hindrun verður á vegi
hans. Þá getur hann notað
handleggi og hendur íil ým-
issa hluta-
Hinn nngi uppfinningamað-
ur vann að því heima hjá sér
að setja gervimanninn saman,
og tók það hann eitt ár. Mörg
stærstu fyrirtæki Bandaríkj-
anna gáfu honum ýmiss konar
efni og tæki, sem hann þurfli
með. Donald les nú við Bronx
Secondary School of Science.
Er hann hefur lokið prófi það-
an, hyggst hann hefja nám í
rafeindaverkfræði við Massa-
chussett, School of Technology
(MIT). ., ,k ,
Þjálfun flugáhafna fsl
geimferöa.
UM ÞESSAR mundir er flug-
her Bandaríkjanna að hefja
þjálfun flugmanna, sem seinna
gætu tekið þátt í geimferðum,
og munu æfingar far.a fram í
Edwardsflugherstöðinni í KaH-
forníu. I þessum tilgangi .verða
valdir sérlega hæíir menn ' úr
flughernum, og reynt verður
að venja þá við þær aSstæður,
sem líklegt er, að fyrir séu í
himingeimnum. Þjálfunin mun
taka um tvö ár, og er ætlunin
að koma upp hóp fullkomlega
þjálfaðra manna, sem geti
stjórnað geimförum flughers-
ins í framtíðinni.
Menn þessir verða að fara í
gegnum mjög nákvæmar rann-
sóknir, þar sem þaulprófuð er
iíkamleg og andleg hæfni
þeirra til þess að þola þá á-
reynslu, sem geimferð myndi
fyígja.
Þá verður og vandlega hug-
að að þeim áhrifum, sem mat-
aræði hefur á störf þeirra, og
rannsakað hvaða samband er
milli kirtlastarfsemi líkamans
og hæfileika mannsins til þess
að laga sig’ að óvenjulegum að-
stæðum. ■ .
Rafeindavegir í
Bandaríkjuim.
í NÁINNI framtíð munu bíl-
stjórar í Bandaríkjunum geta
fengið sér blund, lesið blöðin
I eða horft á sjónvarp um leið
! og þeir bruna eftir rafeinda-
þjóðvegum Bandaríkjanna.
Vegamálastjórnin hefur^ nefni-
lega í huga að útbúa.sjálfvirk-
&r rafeindabrautir, sem gætu
komið í veg fyrir umferðaslys
og ýmiss óþægindi í umferð á
þióðvegum.
Þegar þettá kemur til fram-
kvæmda, geta bílstjórar ekið
inn á . rafeindabrautirnar, ýtt
á takka, sem merktur er „sjálf-
krafa akstur“ og tekið svo líf-
inu með ró og gleymt öHum
áhyggjum af. ferðinni, því aö
rafeindirnar . sjá um að aka
bílnum á tilskildum hraða.
Sérfræðingar skýra svo frá,
,að tilhögun og starfsemi þess-
ara akvega verði þannig, að
málmkaðlar og -þræðir, sem
bggja undir veginum eða með-
fram honum, gefa frá sér merki,
er móttökutæki bílanna taka
u.pp. Send eru út þrennskonar
skeyti, eitt, sem stjórnar stýr-
isútbúnaði bifreiðarinnar, ann-
að, sem varar við hindrunum
á veginum, og hið þriðja, sem
segir fyrir um hliðargötur frá
þjóðveginum til nærliggjandi
borga. Þegar bílstjprarnir fara
út af rafeindabrautinni, loka
þeir fyrir „sjálfkrafa akstur“
og. aka sjálfir á venjulegan
hátt.
Hýjar hafrannsóknir.
ATHUGANASTÖÐVUM með
hái'nákvæmum tækjum, sem
mörg eru algjörar nýjungar í
vísindaheiminum, hefur verið
komið fyrir í Atlantshafi og
Indlandshafi. Með hjálp þess-
ara stöðva ætla haffræðingar
Columbiaháskólans að rann-
saka breytingar á vfirborði
hafsins.
Tækjunum var komið fyrir
á 6 stöðum, sem eru mikilvæg-
ir frá þessu sjónarmiði, 5 í. At-
lantshafi og 1 í Indlandshafi,
og eru möfg þeirra neðansjáv-
ar. Meðal tækja þeirra, sem
komið er fyrir á hverri stöð,
eru tvenns konar bylgjumælar,
meðal eru hinar hættulegu
flóðbylgjur, sem orsakast af
neðansjávarjarðskjálftum eða
óveðursbylgjur.
Þessar mikilvægu rannsókn-
ir á bylgjum hafsins og.■'hugs-
anlegri hækkun á yfirborðl
þess, þegar ís bráðnar í kaldari
hlutum heims, eru liður í ranri
sóRnum Alþjóða jarðeSIis-
fræðiársins.
Fíugvéíar, sem rafa.
BANDÁRlSKA fyrirtæ'tófV
General Precision Equipmen't
Corporation vinnur að fram-
ieiðslu á nýju tæki, og íor-
síjóri fyriríækisins skýrir svo
frá, að með því geti flugmenn.
sjálfir fylgzt nákvæmlega œ.eff
ferðum vélarinnar, sem þeir
I stýra. Tækið sýnir, hvort flug-
, vélin 'hefur vikið ut’af áætl-
aðri braut sinni og þá hve
langt, og gefur flugmannmmn*
bendingu um, hvað hann eigi
að gera iil þess að komast ,aft-
ur á rétta leið. Tækið er .'kall-
að „High Density Air Naviga-
tion“ og starfar algjörlega
sjáifstætt og óháð skeytaseml-
ingum frá jörðinni.
Tæki þetta er eiginlega í
tveimur hlutum, og , gegnir
hvor' þeirra sínu . hlutverki.
Annar gefur upplýsingar am
rekákvörðun og um hraða mið-
ð við jörðina, en hinn sýnir

Þessi ei'nkennilega flugvél. sem nefnist Vertol 76, var sýná
nýlega á flugvelli í Philadelphia í Bandaríkjunum. Ilsr. er
gerð með því móti, að hún getur hafið sig á loft og lent- - -ns
og þyrilvængja, 'en þegar upp er komið, er henni flogio á
venjulegan hátt. Hraðj vélarirnnar er .450 mílur á klukkustuxkí,
en hraði þyrilvængia er aðeins 162.7 míiur á klukkustmid.
sem liggja á hafsbotni á 15 m.
d.ýpi, og eru þeir tengdir með
vírum við upptökutæki í landi.
Þá er niælir, sem sýnir breyt-
ingar á yfirborði hafsins, hita-
mælir og hárnákvæmt tæki,
er mælir loftþrýstinginn. Þetta
tæki sýnir breytingar á loft-
þrýstingi, sem geta orsakað
breytingar á yfirborði hafsins.
Vísindamenn Columbiahá-
skóla g'era meðal annars athug-
anir á styttri 0g lengri bylgj-
um. Með styttri bylgjum er
átt við venjulegar öldur, sem
rísa og falla á nokkrum sek-
undum. Lengri bylgjur hníga á
10 til 30 mínútum, og þar á
stöðu vélarinnar miðað vi|S
hina áætluðu flugleið hennax.
Tækið starfar 1 fáum oroum.
sagt í samræmi við flugáætlan-
að tvær vélar mætist eða ruiig-
að tvær vélar mætist eða nálg-
ist hvor aðra það mikio, að
hætta sé á ferðum.
Hr. Link fórust svo gx*S í
sambandi við hið nýja tæfci:
„Með tækjum þeim, sem. mú
exu í flugvélum, geta flugmeim
ekki. fundið nákvæmlega og á
fljótan og einfaldan hátt,
stefnubreytingar,' sem oij-ak-
ast af vindum, né heldur hinn
raunverulegá’"hraða mið^ð v.BS
Fiambald á 5. síðnu