Morgunblaðið - 22.06.1980, Page 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ 1980 1 5
og vísast fékk hún góða dóma.
Það hefur væntanlega verið tor-
sótt að komast að sem nemandi
Zadkine, sem var strangur og
óvæginn kennari en Gerði hefur
vafalítið reynst það létt, svo
auðsæir sem hæfileikar hennar
voru. Gerður hætti hjá Zadkine
eftir eitt ár, fannst áhrifin frá
læirmeistaranum of mikil og
þrúgandi. Zadkine kom þá til
Gerðar í vinnustofu hennar til
að taka hana í einkatíma og
gagnrýna verk hennar sérstak-
lega. Þáði Gerður þetta og taldi
sig hafa gott af enda er slík bein
miðlun allt annar handleggur og
stórum persónulegri tjáskipti. —
Það var sannarlega mikið fylgst
með Gerði á þeim árum og frami
hennar hefur eðlilega yljað föur
hennar sómamanninum Helga
Pálssyni tónskáldi inn að innstu
hjartarótum. Hann hafði mikinn
metnað fyrir hennar hönd og á
eitt sinn að hafa sagt með stolti
en með þeirri prúðmennsku og
háttvísi er einkenndi hann allan
„Gerður dóttir mín, hún er
Mózart höggmyndalistarinnar
— Ég hygg, að Ossip Zadkine
hafi verið í hópi þeirra mörgu
myndlistarmanna er óskuðu eft-
ir því að nemendur þeirra rækt-
uðu það sérstaka form er þeir
höfðu sjálfir tileinkað sér og
höfðu tröllatrú á en höfðu aftur
á móti minni áhuga á sérstökum
persónueinkennum iærisvein-
anna. Slíkir eru margir til ennþá
og getur reynst víðkjárvert að
lenda hiá þeim, — við sjáum t.d.
greinilega sterk áhrif meistar-
ans í verkum Gerðar, fullsterk
að mínu mati. Gerði mun hafa
verið þetta ljóst og viljað hrista
áhrifin af sér, fer þá út í
járnskúlptúra og mobile og er þá
undir sterkum áhrifum frá Rob-
ert Jacobsen og Calder og í
framhaldinu sankar hún í mal
sinn áhrifum frá fjölda meistara
Parísarskólans. Hún er barn
samtíðar sinnar og vill reyna
sem flest, sem er mjög heilbrigt
en stendur í of mögru samtímis,
— steindir gluggar og kirkju-
skreytinar margs skonar grípa
inní eðlilega framrás og glímu
við skúlptúrinn, en það virðist
hafa verið hennar brauðstrit líkt
og kennsla er hjá öðrum. í
steindu gluggunum sýnir hún
mikla færni og óhemju dugnað
ekki síður en skúlptúrnum, legg-
ur sig fram af lífi og sál. Þetta
svið er þó takmarkað og feikinóg
lífsstarf eitt sér, — hér kemur
fram, að oft verða menn að taka
tillit til óska arkitektsins eða
safnaðarnefndar með misþrosk-
aðar kenndir fyrir myndlist. T.d.
eru tillögur hennar að gluggum í
Kópavogskirkju, er hafnað var,
ofurfínleg vinna í litrænum
hrynjandi og mun persónulegri
en margt annað á þessu sviði.
Ámóta hliðstæður eru því miður
margar til og ekki aðeins á
íslandi.
Nefna má í þessu sambandi að
Fernand Léger gerði mikla
skreytingu í klaustur nokkuð í
Frakklandi. Munkarnir oru mjög
óánægðir með árangurinn og
fengu annan mann til að gera
nýja skreytingu, — en þeir voru
svo gáfaðir, að láta ekki afmá
verk Légers, heldur búa til nýjan
vegg og 10 cm. bil á milli.
Skreytingin þótti þá takast vel
en þrjátíu árum seinna var hún
þó fjarlægð í samræmi við
breytt mat á myndlist. í stað
miðlungsverks, er fjarlægt var,
kom nú í ljós meistaraverk
snillingsins Légers, og er nú
stolt klaustursins (kirkjunnar).
Þetta má máski verða ýmsum til
umhugsunar.
Gerður vann einnig í skart-
gripum, gerði mósaikskreyt-
ingar, sumar risastórar er fag-
menn útfærðu eftir vinnuteikn-
ingum hennar og tilsögn. Gerði
lágmyndir og skúlptúra úr víra-
virki í stáli og kopar og kom þar
fram mikil færni og vandvirkni
við logsuðu, en það er list útaf
fyrir sig.
Dregið saman í hnotskurn
hefði maður óskað sér þess, að
Gerði Helgadóttur hefði auðnast
að vinna meira í hreinum skúlp-
túr og að hún hefði fengið mikil
og stór verkefni á því sviði
heima á íslandi. En það er tómt
mál að ræða um það að svo
komnu en mætti þó verða
mönnum nokkur kenning í þá
veru, að nýta hæfileika lista-
manna á meðan tími er til, — á
morgun getur það orðið of seint
Gerður féll frá aðeins 47 ára
að aldri og teljast myndlistar-
menn enn á æsku- og þroska-
skeiði á þeim aldri í heimsborg-
inni París og yfirleitt allstaðar
þar sem rétt mat er fyrir hendi.
Má því ætla, að Gerður hefði átt
eftir að þroskast mikið á seinna
æviskeiði hefði henni enst aldur
til og var því missir íslenzku
þjóðarinnar mikill við ótíma-
bært fráfall hennar.
— Slíka sýningu sem þessa
hefði átt að setja upp á meðan
Gerður var í fullu fjöri og hefði
mátt ætla að það hefði ekki
einungis verið uppörvun fyrir
listakonuna heldur einnig drjúg-
ur lærdómur.
ALLTFRÁ STÓRU OFAN Í SMÁTT
Efþú hefur flutningavandamál...
höfum við bílinn.
Allt frá tíu hjóla trukkum, sem þola sitt
af hyerju, niður í rúmgóða sendibíla.
Efþig vantar góðan bíl, hafðu þá
samband við okkur og við munum gefa
þér allar nánari upplýsingar.
RÆSIR HF.
skuiagotu 59 sími 19550 (A Auöiiustjarnan á öllum vegum.