Morgunblaðið - 06.05.1982, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 1982 13
Gísli Gestsson fyrrv.
safnvörður 75 ára
.ísli Gestsson og K.E. á Nýfundnalandi 1962.
Svo vildi til árið 1951 að laus
varð staða safnvarðar í Þjóð-
minjasafni íslands. Þá voru ekki á
hverju strái menn sem sérstaklega
höfðu menntast í háskólum til
þess að verða fornleifafræðingar
eða safnmenn. Hinsvegar var á
næstu grösum vel menntaður
maður sem af sjálfsdáðum og lif-
andi eðlisgrónum áhuga hafði gert
sig hæfan á þessu sviði með þátt-
töku í fornleifarannsóknum og
ýmisskonar aðstoð og greiðvikni
við starfsmenn Þjóðminjasafns-
ins, til dæmis með því að vera
þeim innan handar með ljósmynd-
un, sem söfn þurfa alltaf á að
halda, en ekki nema fáir hafa lag
á.
Þetta var sem sagt maður sem
um árabil var búinn að vera í eins-
konar tilhugalífi við Þjóðminja-
safnið, og nú kom að því að alvara
var gerð úr hlutunum og opinber-
lega lýst með þeim: Gísli Gestsson
frá Hæli, f. 6. maí 1907, var ráðinn
safnvörður við Þjóðminjasafnið
árið 1951 og skipaður í þá stöðu
ári síðar og gegndi því embætti til
loka starfsferils síns, síðustu árin
sem fyrsti safnvörður við stofnun-
ina.
Gísli Gestsson er 75 ára í dag.
Við áttum langa og góða samleið í
Þjóðminjasafninu og stússuðum
sameiginlega í mörgu bæði utan
húss og innan sem óþarfi er að
telja upp en bræðir menn saman
býsna fast. Mér er sannarlega
ljúft og skylt að senda Gísla þakk-
arkveðjur fyrir öll okkar sam-
skipti ásamt árnaðaróskum á
þessum merkisdegi hans. Ég hef
aldrei efast um að það var happ og
heillaráð þegar Gísli réðst til
Þjóðminjasafnsins, blátt áfram af
því að hann hefur svo margt til
brunns að bera sem safnmanni er
nauðsynlegast að eiga í farteski
sínu. Lengi mætti telja, en ég
nefni þar til smekkvísi og útsjón-
arsemi, hagar hendur og skyn-
samlegt vit (kannski það besta af
öllu) og síðast en ekki sist hæfi-
leika eða náttúru til að festa ást
og tryggð við þá stofnun sem hann
hefur einu sinni gengið á hönd.
Gísli hefur verið Þjóðminjasafn-
inu góður stofnunarmaður, og með
því á ég við að hann hefur ekki
umgengist það eins og einhvern og
einhvern vinnustað þar sem mað-
ur kemur og fer til daglegrar
vinnu en lætur annars eins og
hann sé ekki til eða sér óviðkom-
andi. Gísli hefur látið sér annt um
hag safnsins og borið virðingu
þess fyrir brjósti, gert það á viss-
an hátt hluta af sjálfum sér, látið
sig viðgang þess varða. Slíkir
menn eru guðsblessun í hverri
stofnun. Ég fæ ekki betur séð en
að á eftir áðurnefndu tilhugalifi
Gísla og safnsins hafi farið ham-
ingjuríkt tryggðaband, órofið og
órjúfanlegt, því að Gísli hefur síð-
ur en svo slitið samvistum við
safnið, heldur gengur þar enn um
garða til gagns og gleði fyrir sjálf-
an sig og aðra.
Gísli Gestsson er Nestor safn-
manna hér í borg. Á löngum
starfsferli sínum hefur hann orðið
allra manna fróðastur um Þjóð-
minjasafnið og fjölþætt starfssvið
þess. Gísli hefur með afbrigðum
gott hlutaskyn, það er að kasta
skynsamlegu mati á verðleika
hvers safnsgrips sem fyrir augu
ber. Og hann kann líka að gleðjast
innilega yfir slíkum grip sem upp
í hendur berst og það þótt enginn
stórgripur sé, bara ef hann segir
eitthvað fróðlegt eða skemmtilegt
á sínu þögla máli. Slíkt er gott
safnmannseinkenni. Þeir eru líka
orðnir ófáir safngripirnir sem
Gísli Gestsson hefur þurft að
spjalla og glíma við með mynda-
vélum sínum, því að hann hefur
frá upphafi með öðrum safnstörf-
um tekið fjöldann allan af mynd-
um í safninu og með tímanum náð
sífellt betri og betri tökum á því
vandasama verki að mynda hluti.
Ef til vill ætti að geta þess öllu
öðru fremur að mesta stórvirki
Gísla Gestssonar er reyndar á
sviði fornleifarannsókna. Þar er
hann þrautreyndur umfram alla
aðra menn hér á landi. Gísli er
ágætur uppgrafari. Hjá honum fer
saman vandvirkni í vinnubrögð-
um, hvort heldur sem er við gröft-
inn sjálfan, uppmælingar eða
ljósmyndun, sem allt er jafn nauð-
synlegt, og framúrskarandi góð
dómgreind á það sem fyrir augu
ber. Sem eitt dæmi um merkan
uppgröft Gísla er rannsókn hans á
rústum bæjarins Grafar i Öræf-
um, sem grófst í gjósku árið 1362.
Það var fallegur uppgröftur og rit-
gerð Gísla um hann er ein sú besta
sem skrifuð hefur verið af því tagi
hér á landi og er raunar klassísk á
sínu sviði. Mér er vel kunnugt, að
margir dómbærir menn erlendir
hafa tekið eftir rannsóknarstörf-
um Gísla og fræðilegum skrifum
hans um íslensk menningarsögu-
leg efni, enda er hann vel metinn í
hópi fornleifafræðinga og safn-
manna hér í nágrannalöndum öll-
um.
Ég þakka Gísla Gestssyni fyrir
vináttu og samstarf sem raunar
hefur aldrei rofnað þótt leiðir liggi
ekki saman eins og áður var. Konu
hans ágætri, Guðrúnu Sigurðar-
dóttur, og fjölskyldunni allri send-
um við hjón hér á Staðastað inni-
legar hamingjuóskir á þessum
góða degi húsbóndans.
Kristjin Eldjárn
Akureyri:
Stíll opnar
vinnustofu-
gallerí
EIGENDUR Teiknistofunnar Stíls
sf. á Akureyri, Guðmundur Armann
og Kagnar Lár hafa nýlega opnaö
vinnustofugallerí. Hér er ekki um aö
ræöa eiginlegan sýningarsal, heldur
vinnustaó, þar sem almenningur er
velkominn í heimsókn.
I frétt frá þeim félögum um
opnun gallerísins segir m.a.:
„Gallerí Stíll mun vera eina fyrir-
tæki sinnar tegundar hérlendis,
Vinnustofugallerí sem þetta eru
viða erlendis, þ.e.a.s. staður, þar
sem almenningi gefst kostur á að
sjá menn að störfum við grafíska
myndgerð, jafnframt því að sjá af-
rakstur vinnu þeirra hanga á
veggjum. Þetta á einkum við um
grafísk verkstæði, en það er ein-
mitt slíkt verkstæði sem við vilj-
um gefa fólki kost á að kynnast.
Við munum hafa á boðstólum
grafísk verk, teikningar og svart-
list. Grafísku verkin eru unnin
sem dúkristur og tréristur, sem
þrykktar eru með frumstæðum en
fullgildum aðgerðum. Silkiþrykk
er einnig gömul og gild aðferð til
fjölföldunar mynda og vinnum við
bæði eftir gamalli og nýrri tækni,
(fótógrafískri). Þessar aðferðir
gefa allar mikla möguleika við
fjölföldun mynda, til dæmis má
fjölfalda myndir í eins mörgum
litum og vill
M (.I.VSIM.ASIMINN KR:
Þeir, sem eiga frátekiö sæti í Nepalferö (
Útsýnar (Indland og Nepal) þann 14. ^
okt. nk. eru vinsámlega beðnir aö
sækja ferðaáætlun og feröaskjöl á
skrifstofu okkar einhvern næstu daga.
Þar, sem takmarkaöur fjöldi kemst meö í
þessa óvenjulegu fjalla- og bátsferö um
Himalaya-héruðin viljum viö vinsamlega
benda þeim, sem áhuga hafa á aö slást í
hópinn að hafa samband viö Guörúnu
Gyöu hjá Útsýn, sem veitir allar nánari
upplýsingar.
Ævintýraferöinni til Nepal, veröur hagaö
á eftirfarandi hátt:
mÖKU
sér Pa
Það þarf varla að taka þaö fram að Nepal-
ferð Útsýnar er ein stórkostlegasta ævin-
týraför, sem viðskiptavinir okkar eiga völ
á í ár.
semW9£rra«wa'a('dS

\4epa'
FYRSTA VIKA:
Menning og trúarbrögð
Flogið um London til Delhi, þar sem dvaliö er í 3
daga; siðan áfram til Kathmandu, höfuöborgar
Nepal. Þarna gefst kostur á að skoða menningar-
verðmæti, s.s. hið fræga musteri Taj Mahal í Agra,
hina fornu höfuðborg Fatehpur Sikri, svo og hin
stórkostlegu hof Buddhatrúarmanna og Hindúa í
Katmandu.
ONNUR VIKA:_______________________
Fljóta- og frumskógarferð
Siglt niður fossa og flúðir á gúmbátum meðfram
stórbrotnu landslagi Akvörðunrstaður er Toyal
Citwan þjóögarðurinn, friöaö svæði i miðjum
frumskógi. Þar er gist i hinum frægu gistiskálum
Tiger Tops. Þar gefst góður tími til þess að skoöa
hið fjöbreytta dýra- og jurtalíf frumskógarins, fót-
gangandi sem og á fílabaki.
ÞRIOJA VIKA:_________________________
Ganga um í hlíðar Himalaya
Undir öruggri leiösögn Sherpa er gengið um stiga
og troöninga — þjóðvegi innfæddra — þar sem
einu farartækin eru uxar og asnar. i þessu ægi-
fagra umhverfi gefst einstakt tækifæri til þess að
kynnast lifi og menningu þessara harðgeru þjóð-
flokka.
Feröaskrifstofan
ÚTSÝN
Reykjavík:
Austurstræti 1,
sími 26611.
Akureyri:
Kaupvangsstræti 4,
sími 22911.