Alþýðublaðið - 16.10.1931, Blaðsíða 2

f I
Kúabú í Fossvogi
og atvimmubótavinna.
Þcgar gengið er úr Reykjavik
eins og vegurinn liggur yíir
Öskjuhiíðina er komið ni'ður í
Fossvog. En inn frá honum ligg-
ur breiður og grösugur dalur alla
leið inn að Elliðaám, en paðan og
til suðurs liggja 1—2 kílómetra
mýrlendi, er heyra undir Bneið-
holt. Nokkur hluti af landi pví,
er liggur sunnan við miðjan Fioss-
vogs-dalinn, heyrir til Digraniesi,
sem er landssjóðs eign. Annars
er alt petta geysi-lega mýrlendi,
sem er um 4—5 kílómietrar að
lengd og 1/2—1 kilóm. að breidd,
eign Reykjavíkurborgar.
Hér er pví tilvalinn staður fyrir
R-eykjavík að setj-a sér upp kúia-
bú.
Talið er að sikurðun mýra hér
í nágrenni Reykjavíkur kosti tvö
til prjú hundruð krónur hv-er
hektari.*) Það er verk, sem má
eins vinna á vetrum eins og
sumrum, -og jafnvel sagt að i'ult
svo gott sé að vinraa sumar mýr-
ar á vetrin, pegar pær eru frosn-
ar, eins og á sumrin, p-egar alt
syndir í vatni. Hér er pví um
vinnu að ræða, sem er ágætlega
fallin til- p-ess að vera atvinnu-
bótavinna.
Plæging, h-erfun, sléttun og
undirbúningur undir sáningu (s-em
mest er vélavinna) kostar aðrar
2—300 krónur fyrir hvern hekt-
ar-a.
Áburður (útlendur) til pess að
koma p-essu í góð-a rækt kos-tar
priðju- 2—300 krónurnar fyrir
hve'.n hektara, p-ar m-eð talin vinn-
an viÖ að dreyfa honum,
Fjórðu 2—300 krónurnar á hekt-
ara kostar grasfræið, hafrarnir,
sáning og völtun, og er pá full-
tali-nn kostnaðurinn við ræktun-
ina.
Allur k-ostnaður við skurðun o-g
ræ-ktun mýrlien.dis, er pví frá 8
og upp í 12 hundruð krónur hver
h-ektari; með.alkostnaður 1000 kr.
á h-ektara, p. -e. 10 aurar hv-er fer-
metri,
Hvers heyf-engs má nú vænta
sér af hverjum hektara? Eftir
hagskýrslum fá bændur að
meðaltali ekki n-ema 111/2 hey-
h-est af dagsláttunni af tún-
um sínum. En tún bænda eru
yfirl-eitt mjög illa ræktuð. Af vel
ræktuðu túni m-eð n-ægum áb-urði
má fá urn 20 hesta af dagsláttu
eða um 60 h-eýhesta (100 kilo
hvern) af heiktaranum. Ef ein-
hver heldur að‘pett-a sé of hátt
reiknaö, má bend-a á, að Olsen
stórkaupmaður hér í bæ fékk í
fyrra um 90 hest-a af hektara af
10 hektara túni sínu í Austurhlíð.
Fjörutíu h-eyhestar eru eitt kýr- ■
fóður. Af einum velræktuðum
hektara má pví fóðra hálfa að-ra
kú, en margir telj-a heppilega-st
*) Hektari er svæði, sem er
100 m-etra á hlið og pví 10 pús-
und fermetrar. i
ALBYÐUBíiAÐIÐ
að nota erlend-an fóðurbæti
pannig, að hann yrði fjör'öi hluti,
og fóðrar pá einn h-ektari tvær
kýr.
Yfir sumartímann er áætlað
(hér á Suðurlágl-endinu), að af ó-
ræktuðu landi purfi 12 hektara
fyrir hverja kú til beitar. Ef
Rey-kjavíkurbær sietur upp kúa-
íbú í Fossvogi, pyrfti pví töluvert
stóran hluta af landin-u til b-eitar
á sumrin. En pá er tvent til. Ann-
að væri að hafa nokkurn hluta
beljanna (eð-a allar) fyrir austan
fjall á sumrin, og myn-di pað að
ým-su leyti erfitt og kostnaðar-
samt. Hitt ráðið væri að hafa
pær á ræktuðu landi. Það pykir
biorga sig, ef pað er gert með
al-lri skyns-emi; kýrnar mjólka
s-em sé pá svo mikið betur en
pegar pær rása um víðlenda
haga. Maður einn á Norðurlandi,
sem hafði kýr í sumar á ræktuðu
landi, purfti ekki n-ema um 1/6
úr h-ektara fyrir hverj-a kú. H-ann
hafði landinu s-kift m-eð girðing-
urn í átta hólf og lét kýmar
v-era viku í hvie-rju í einiu.
Nýtízku fj-ós, sem rei-st hafa
verið hér um slóðir, haf-a k-ostað
um 1000 krónuT tyrir hv-erja kú,
en par með er talin hlaða, súr-
heysgryfja og haughús. Guðjón,
húsameistari ríkisins, Samúelsson,
mun pó hafa k-omið kostnaðinum
á Hvan.neyri upp í 1500 krónur
fyrir hv-erja kú. Hins vegar k-ost-
aði fjósið hjá Bjama alpingis-
manni Ásgeirssyni á Reykjum
ekki niema 750 krónur fyrir hv-erja
kú, og er fjósið pó í al-la staði
ákjósanliegt, m-eð hlöðu, súrheys-
gryfju, haughúsi, pvaggeymi,
vatnsleiðs-lu, mjaltavélum og
öl-lum pægindum fyrir kýrnar,
fjósamanninn og mjaltakonurnar.
Enginn vandi mun vera að fá
kýr, er mjólki að með.altali 2500
lítra á ári, par s-em með-alnytin í
kúabúi ísaf jarðarkaupstaðar er nú
komin upp í um 3 pús. lítra.
V-erð á kúm um 300 krónur, -og
minna ef pær eru ald-ar upp par,
sem mjólkin er ódýrari en hér í
Reykjavík; uppeldisstöð fyrir
kálfa mætti hafa fyrir austan
fjall.
Almannarómur hér á 1-a-ndi hefir
löngum haldið pví fram, a'ð mjólk
væri holl, b-æði ful-lorðnum og
unglingum. Læknar hafia löngum
sagt hið sama. En nú hafa la.ng-
vinnar -og stórtækar tilraunir, er
farið h-afa fram erlendis, sýnt, að
mjólkin er enn pá ho’.lari en menn
h-afia nokkurntíma ímyndað sér.
Skal hér sagt frá einni tilraun:
1 iðnn-emabeimili einu í Eng-
landi, s-em í voru mörg hun-dmð
unglingar, var helmingnum gefin
mörk af mjólk að drekka á dag
umfram pá mjólk, er allir f-engu
í mat. V-oru allir iðnnemarnir
mceldir, bæði að hæð, og v-egnir,
áður en tilraunin hófst. Eftir s-ex
mánuði voru allir aft-ur vegnir'og
mældir. K-om pá í ljós, að p-eir,
sem mjólkina hö-fðu fengið, höfðu
bæði hækkað langtum meira að I
meðaltali og pyngst m-eira en
hinir. Nú var skift um -og hinir
látnir fá mjólkina í 6 mánuði,
og skifti pá alveg um, pví n-ú
bæ'ði hækkaði og pyngdist sá
fl-okkur langtum meira. Þ-essari
tilraun var haldið áfram með
mörg hundruð un-glinga sv-o árum
skifti, o-g alt af varð útkomian
hin s-ama. En p-að, s-em k-om
mönnum einna mest á óvart, v-ar
pað, -að reyn-slan sýndi, að peir
unglingar, s-em fengu mjól-kina,
f-engu annaðhvort ekki, -eð-a ekki
n-ema -að litlu 1-eyti, umf-erð-aveiki,
pó fjöldinn allur -af p-eim, sem
enga mjólk fékk, f-en-gi v-eikina.
Af öllu pessu má sjá, að við
purfum mi-kl-a mjólk, g-eysimikla
mjólk, hér í R-eykjavík, til pess
að g-eta alið hér upp hrausta og
heilbrigða pjóð, og við purfum
ódýr-a mjólk, til pess að fólk h-afi
ráð á að n-ota h-ana mikið. Þess
v-egna purfum við nú að setja
upp kúabú í Fiossvogi, -og skurð-
un p-essa geysil-andflæmi-s er á-
gæt atvin-nubótavinna nú í vetur.
Verkamanna-
bústaðirnir.
Það er búið að reisa húsin við
Bræðraborgarstíg og búið að
st-eypa efstu loftin í húsunium við
Ásvall-agötu. í húsunum við
Hringbraut er byrjað að steypa
grunna.
Selfoss strandar
en losnar aftnr.
„Self-oss" var í gær á l-eið frá
Stykkishólmi til Búðardals. Kl. að
ganga prjú bar straumur hann á
s-ker á grunni pví, er heitir Innri
liggjanda-flaga. (Nafn-ið tekið eft-
ir sögn manns, sem er kunnugur
par vestr-a.) Um kl. 6 í ^ærkve-ldi
liosnaði skipið aftur af -skerinu
með -aðfal-linu og snéri pá við
til Stykkishólms, kom pan-gað um
kl. 7 og liggur par síðan. Enginn
leki er í farmrýmum skipsins né
vél-arrúmi, en í einni eð-a tveimur
b-otnpróm er svolítiI-1 1-eki. Sk-emd-
irnar virðast vera lit-lar. „Ægir“
fór vestur í gærkveldi með kaf-
ara til að athuga,. hve miklar pær
eru. K-om hann til Stykkishólms
kl. 9 í morgun og var pegar
byrjað að rannsaka pær.
(Samkv. viðtölum við fram-
kvæmdastjóra Eimskipafél. Is-
lands, framjkvæmdastjóra ríkisr
s-kipa og við Stykkishólm.)
Spánverjar op páfinn.
Madrid, 15. o-kt. U. P. FB. Full-
yrt er eftir ár-eiðanlegum kapó-lsk-
um heimildum, að T-edeschini,
fulltrúi páfastó-lsins á Spáni, búi
sig undir að hv-erfa á brott paðan.
á bœfarstjórnarfundE
Á fundi fjárhagsnefndar bæj-
arstjórnarinnar 9. p. m. var „rætt-
um fjárútvegun til vatnsveitu og
atvinnubóta", eins -og segir í
fundargerðinni, en engin ákvörð-
un tekin.
Á bæjarstjórnarfundinum í
gærkv-eldi hóf Steján Jóh. Stef-
ánsson umræður um atvinnubóta-
málið -og kvaðst h-afa væ-nst p-ess,
að annar fundur hefði verið hald-
linn í fjárhagsnefnd á und-an bæj-
arstjórnarfundinum, og hefði sá
fundur g-ert ákveðn-ar tillö-gur.
Það dugi ekki að draga af-
greiðslu atvinnubótamálsins enn
pá á langinn. Spurði hann hvort
blorgarstjóri væri enn ekki bú-
inn að sæ-kja um atvin-nubóta-
styrk fyrir bæi-n-n frá ríkinu. —
Ekki var hann búinn að pví. —■
Þá b-enti St. J. St. á, að sjá verð-
ur fyrir fé í framlag bæj-arins á
móti ríkisstyrknum. U-m lán muni
nú ekki að tala, nem-a ef pað-
fáist -úr Bjargráðasjóði. Ella verði
að 1-eggja á au-kaniðurjöfnun til
pess að fá féð. Þau útsvör
heimtist að vísu ekki inn p-egar
í stað, en Landsbankinn ætti pá
að geta lánað bænum upphæðina
til bráðabirgða.
Ólafur Fridriksson bar pá fram
p-essa tillögu:
„Bæjarstjórnin felur borgarstj.
að f-ara fram á pað við l-ands-
stjórnina, að R-eykjiavíkurborg:
verði n-ú p-egar úthlutaður sinn
hluti af atvinnubótafénu, svo at-
vi-nnubæturnar geti pegar hafist."
Sigurdur Jóncisson kvað æski-
legt, að borgarstjóri skýrði til-
lögu pá, er hann hefir flutt í
vatnsnefndinni, um aukinn vatns-
skatt til vatnsveitu-aukningar.
(Sjá um tillögu K. Z. í b-laðinu í
gær.) Kvaðst Sigurður ekki geta
séð, hvernig hægt væri að fá
n-ægil-egt fé til vatnsveituaukn-
ingarinnar samkvæmt peirri til-
lögu. — Knútur svaraði pví en-gu
á peim fundi.
Sigurður b-enti á, að bæjar-
stjórnin parf að láta fara fnami
skránin-gu atvinnulausra rnanna.
I ákvæðum fjárlaganna um at-
vinnubótastyrkinn er ákv-eðið, að
umsóikn um bann „fylgi skilríki
fyrir pví, að sérstakr-a ráðstaf-
ana sé pörf vegna atvinnuleys-
is.“. Skráningarskýrslan ’ v-erði par
sönnunargagn. Og pótt p-etta skil-
yrði væri ekki, pá væri samt
nauðsyn á skráningu, til pes-s að
pað komi í ljós, hv-e aíarmikið
atvinnuleysi er nú hér. En pótt
svo s-em 150 pús. kr. fáist frá
ríkinu til atvinnubóta og tvöfalt
framlag frá bænum k-oimi á im-óti,
sé langt frá pví að pað eitt sé
nóg. Bærinn v-erði 'að gera frek-
ari framkvæmdir til neyðarvarna
í v-etur. M. a. purfi h-ann að setja
á stofn alm-enningseldhús, par
sem matur v-erði seldur rnjög ó-
dýrt og látin-n ók-eypis til p-eirra,.