Morgunblaðið - 31.12.1985, Blaðsíða 30

30 B
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER1985
_
T-

Bræðurnir Hörður og Haukur. Myndin er tekin
á sýningu sem haldin var í Stenhusgarden,
sem kulturnefndin í Linköping stóð fyrir
til að styrkja sýningu þeirra í Glashuset í Stokkhólmi.
Á milli þeirra er eitt af nýjustu verkunum,
„Shooting arrows at artistic targets“.
„Við erum
einn hugur
og fjórar
henduru
Rætt við tvíburabræðurna
Hauk og Hörð um lífið og listina
Þeir eru eineggja tvíburar, fæddir 20. mars 1952, og fljótt á litið
virðast þeir vera spegilmynd hvor af öðrum. Fæddir og uppaldir í
Reykjavík, gengu menntaveginn eins og það er kallað, og voru meðal
fyrstu stúdentanna frá Menntaskólanum við Tjörnina sem nú er
kallaður Menntaskólanum við Tjörnina sem nú er kallaður Mennta-
skólinn við Sund. í fyrstu ætluðu þeir sér að verða sjúkraþjálfar,
en veikindi þeirra urðu til þess að þeir snéru við blaðinu og lögðu
um tveggja ára skeið stundá guðfræði og sálarfræði við Háskólann.
Samanlagt eru þeir nífaldir lslandsmeistarar í Júdó, og hafa þróað
eigið bardagakerfi sem þeir kalla Kimewaza. Fyrir sjö árum lögðu
þeir bardagakerfið til hliðar, sviptu dularhjúpnum af því sem þeir
voru að gera svo notuð séu þeirra eigin orð og gerðust hreyfilistar-
menn. Síðustu árin hafa þeir einnig unnið grafíkmyndir og skúlp-
túra. Þeir hafa þróað eigin aðferð við gerð grafíkmyndanna, og
skúlptúrverk þeirra eru einnig óvenjuleg, ekki síst vegna þess að
þau eru unnin í efni sem þeir hafa sjálfir búið til og nefna H.H. 23.
Síðustu tvö árin hefur verið hljótt um þá, enda annar búsettur í
Svíþjóð. í haust héldu þeir sýningu í Glashuset í Stokkhólmi og
fleiri fylgja í kjölfarið, m.a. sýning í Kulturhuset í Stokkhólmi ’87,
en á þeirri sýningu verða jafnfram verk annarra íslenskra lista-
manna. Lífshlaup þeirra bræðra Hauks og Harðar Harðarsona er
óvenjulegt, viðhorf þeirra til lífsins og tilverunnar öðruvísi en flestra
annarra, þeir eru sjálfmenntaðir myndlistarmenn, „erum eins og
sjóræningjar í listalífinu".
Við hittumst á einu veitinga-
húsanna í miðbænum, og þar sem
þeir sitja hinum megin við hvit-
dúkað borðið eru þeir ekki lengur
spegilmynd hvor af öðrum heldur
tveir einstaklingar, sem þó eru
ótrúlega líkir. Það er greinilega
mikið samband á milli þeirrra, því
annar talar gjarnan fyrir báða,
þeir segjast líta á sig sem dúó
listamenn, „við erum einn hugur
og fjórar hendur."
En hvað hafa þeir helst verið að
fást við undanfarin ár?
Haukur: Við höfum verið að
vinna skúlptúr og grafíkverk. Við
vorum með nokkrar sýningar hér
sl. sumar til að afla fjár fyrir sýn-
inguna í Glashuset. Við sóttum um
styrk til Menntamálaráðuneytisins
en þegar við fengum synjun þar
ákváðum við að draga upp stríðs-
hempurnar, bardagakerfið grófum
við annars fyrir sjö árum þegar við
ákváðum að helga okkur svotil ein-
göngu hreyfilist og skúlptúr. Við
ákváðum að selja okkur hingað
sem sýningarhóp, og þrír aðilar
tóku boðinu; Þjóðhátíðarnefnd
Vestmannaeyja, Þjórsárdalur og
Hollywood. Við vorum með þrjár
mismunandi sýningar, í Vest-
mannaeyjum sýndum við hreyf-
ingar og meðferð áhalda, sýndum
bardaga á táknrænan hátt, þetta
tengist kínverskri og tíbeskri
heimspæki, hugsunin að baki er
ekki að beita valdi heldur nota
andlegan kraft til að sýna hvar
viðkomandi er staddur. Sýningin í
Þjórsárdalnum var meira í jap-
önskum stíl, meira um slagsmál,
og í Hollywood vorum við með
dansþema, vorum í nákvæmþega
eins búningum, ég dansaði karl-
hreyfingarnar en Hörður kven-
hreyfingarnar undir laginu
„War.“
— Hvað eigið þið við með því?
Stríð milli kynja ... ?
Tvíburarnir hrista höfuðin.
„Nei, við hugsum ekki þannig, lag-
ið er gott og við ákáðum þemað út
frá því. Við vorum í nákvæmlega
eins búningum en hreyfðum okkur
á mismunandi hátt og erum þar að
undirstrika hugsanalegan mismun
kynjanna, hvernig við tjáum
okkur út á við. Við höfum tekið
eftir því að þó við kennum konu og
karli nákvæmlega sömu hreyf-
ingarnar, er alltaf grundvallar-
munur á hreyfingunum eftir því
hvort kona eða karl á í hlut.“
— Er ekkert erfitt fyrir þig Hörð-
ur að dansa kvenhreyfingarnar?
„Nei, ég er „kvenlegri" af okkur
tvíburunum ef svo má að orði
komast, ég hef t.d. átt auðveldara
en Haukur með að kenna kven-
fólki Kimewaza/
En þessar sýningar voru ein-
göngu til að fjármagna sýninguna
i Stokkhólmi. Við höfum nokkrum
sinnum sótt um styrki, en aldrei
fengið, t.d. bauðst okkur að haida
sýningu á skúlptúrverkum okkar á
viðurkenndum stað í New York en
urðum að hætta við hana þar sem
við höfðum ekki nægilegt fjár-
magn. En við erum mjög þakklátir
nokkrum stórfyrirtækjum og ein-
staklingum sem hafa keypt af
okkur grafíkverk og skúlptúra og
gert okkur þannig kleift að vinna
við listina. Svíar hafa líka tekið
okkur mjög yel, við töluðum t.d.
við Kultúrnefndina í Línköping og
þeir létu okkur fá húsnæði og
keyptu af okkur grafíkverk fyrir
um 5.000 krónur sænskar, en það
var um helmingur þess styrks sem
við sóttum um til Menntamála-
ráðuneytisins.
Fá sömu hugmynd-
irnar samtímis
Tvíburarnir segjast hafa gert
sér betur grein fyrir hinu sterka
sambandi sem er milli þeirra eftir
að Hörður flutti til Svíþjóðar fyrir
tveim árum. Þeir vinna öll verk
sín í sameiningu, segjast gjarnan
fá svipaðar hugmyndir svotil sam-
tímis. „Þegar annar okkar grípur
símtólið og ætlar að hringja í hinn
til að segja frá einhverri hugmynd
er hanr gjarnan í símanum í sömu
erindagjörðum.“
— Hvernig hefur það gengið að
vinna saman listaverk milli landa?
Haukur: Við höfum notað sím-
ann mikið, skrifast á, sent lista-
verkin á milli og ferðast sjálfir
milli landa.
Og sem dæmi um þessar vinnu-
aðferðir segja þeir frá útfærslu á
hugmynd sem þeir fengu fyrir
nokkru. Hugmyndin var að láta
það sem þeir kalla krúslu, þ.e.
stelpudúkku sem hvorki er barn
né fullorðin, standa á bláröndóttu
stáli á ákveðin hátt. Hörður byrj-
aði á verkinu í Svíþjóð, bjó til ann-
an fótinn og sendi verkið svo
Hauki bróður sínum hingað til
lands. Haukur bætti við verkið og
sendi það bróður sínum og svo koll
af kolli, þar til þeir þurftu að leysa
vandamál í sambandi við útfærsl-
una sem hvorugur kunni ráð við.
Það tók þá hvorn um sig mánuð að
finna lausnina, og þegar þeir fóru
að bera saman bækur sínar höfðu
þeir dottið niður á sömu útfærsl-
una!
— Þið notið efnið H.H. 23 í
skúlptúrverk ykkar. Hvað getið þið
sagt um það?
Hörður: undanfarin ár höfum
við verið að gera tilraunir með
efni og efnismeðferð, erum að rey-
na að betrumbæta efnið H.H. 23,
en skúlptúr úr því efni er næstum
sama og þrívítt málverk.
— Hvernig þa?
Við duttum niður á H.H. 23 af
tilviljun. Fundum fyrir þeirri þörf
að skapa þrívíð verk, en okkur
fannst við vera of bundnir ef við
notuðum marmara eða leir. Við
höfðum gert tilraunir með ýmis
efni, en okkur fannst við ekki geta
nálgast að vinna með þau. Þá varð
H.H. 23 til, það er hvítt efni, unnið
úr þörungasellulosa. Efnið hefur
þá eiginleika að það getur verið
þunnt sem málning og þykkt sem
leir, það er hægt að blanda það
með hreinum acryllitum og vinna
skúlptúrinn í lit , líkt og málari
gerir er hann litar strigann. Efnið
er hart en stökkt, það er hægt að
pússa það upp þannig að það verði
eins og marmari, en það er stökkt
eins og postulín. Verk úr þessu
efni taka í sig hitastig umhverfis-
ins, efnið verður kalt í kulda og
heitt í hita, það þarf ekki að
brenna það til að það harðni, en
hiti hefur heldur engin áhrif, það
breytist t.d. ekkert við 250 gráður
á Celcius.
— Ætlið þið að kynna öðrum
listamönnum þetta efni?
Haukur: Það eina sem kemur í