Morgunblaðið - 18.04.1986, Side 2

i2 æ
MOROCrNBLAEírÐ.FÖSTÖDAGtlK l&WRÍL'igse
SKQPGER
/
Mbl/Árni Sæberg
Þeir þremenningar Björgvin Jó-
steinsson, Þórir Sigurðsson og
Þorvaldur Jónasson að „lesa“ úr
skriftinni.
orðabækur og þessháttar. Með
uppfinningu prentlistar (um 1450)
varð skriftin meiri almennings-
eign en áður. i kjölfarið kom svo-
kölluð léttiskrift til sögunnar (af-
brigði af gotnesku letri) sem var
við lýði fram til 1600-1650, eða
þangað til eitt afbrigðið enn, fljóta-
skriftin, var tekin upp. Það var svo
koparstungugerðin (lykkjuskriftin
eða snarhönd) sem ákveðið var
að byrja að nota upp úr 1850 og
hefur verið kennd fram á okkar
daga. Nú er verið að taka upp
svokallaða ítalska skrift, en sú
skriftargerð er upprunnin á Ítalíu
um árið 1500.
Ástæðuna fyrir þessari breyt-
ingu álitu þeir félagar vera, að
margir teldu lykkjuskriftina vera
orðna úrelta, skriffæri nútímans
væru ekki hentug fyrir slíka skrift.
Þá væri ítalska letriö einfaldara,
læsilegra og margir héldu að þaö
væri hægt að ná meiri skriftar-
hraða með þessari skrift en lykkju-
skriftinni. Um þetta eru þó víða
deildar meiningar og ekki voru
þeir í öllu sammála um síöastnefnt
atriði.
Kannski spyr fólk sig hvort skrift
manna hljóti ekki að vera að miklu
leyti eins þar sem flestir hafa lært
eftir sömu skriftaraðferð, að
minnsta kosti undanfarin hundrað
ár (koparstungugerðinni). Það er
líka einmitt það sem leggja þarf
til grundvallar segja sérfræðingar,
að skrift fjöldans ætti að vera mjög
Hvernig er skriftin þín?
Getur hún komið upp
um það hvaða mann þú
hefur að geyma?
Sjálfsagt þykir ýms-
um það næsta ólíklegt eða hafa
aldrei velt því fyrir sér hvort stafa-
gerð kunni að gefa bendingu um
eðli skrifarans. Hinsvegar hafa
menn frá ævafornu lagt stund á
að „lesa" menn af skriftinni, þó
að orðið graphology eða rithandar-
fræði hafi ekki komið upp á yfir-
boröið fyrr en um 1800.
í nútímanum er rithandarfræðin
talin hluti af tjáningarsálfræði, sem
fæst við rannsóknir á persónuleika
mannsins, tilfinningum og skap-
gerð eftir hreyfitjáningunni. Ekki
er ótítt erlendis að í fyrirtækjum
séu ráðnir sérfræðingar til að lesa
úr rithandarsýnishornum vegna
starfsmannaráðninga. Og líklega
er það ekki tilviljun að oft óska
íslenskir vinnuveitendur eftir hand-
skrifuðum umsóknum er auglýst
er eftir fólki.
Vísindi eða vitleysa?
Sagt hefur verið að rithandar-
fræði sé nær því að vera listgrein
en vísindi, þar sem leitast sé við
að gera svipaö og málarinn með
penslinum, að draga fram mikil-
vægustu drætti í persónuleika
manneskjunnar.
En kannski er besta ráðið til að
finna hvort eitthvaö er að marka
þessa „listgrein", að leita eftir
„fórnarlömbum" og fræðimönnum
til að reyna og sannprófa.
Ekki er unnt hér, eins og úti í
hinum stóra heimi, að leita til
kunnra sérfræðinga, né fletta upp
í blöðum þar sem þeir auglýsa
þjónustu sína. En auðvitað eigum
við íslenska kunnáttumenn á
þessu sviði sem öðrum þó hljótt
fari og treglega hafi gengið að fá
þá úr fylgsnum fram.
Svo fór að þrír öðlingar fengust
í spjall um þessi mál, þeir Björgvin
Jósteinsson fyrrverandi yfirkennari
við Æfinga-og tilraunaskóla Kenn-
araháskóla Islands sem kennt
hefur skrift í fjöldamörg ár, Þórir
Sigurðsson myndmenntakennari
og námsstjóri í mynd og hand-
mennt sem einnig hefur kennt
skrift um árin og Þorvaldur Jónas-
son grunnskóla- og myndmennta-
kennari sem hefur lengi kennt og
kennir skrift í grunnskólum og
Kennaraháskólanum.
Þeir þremenningar báðu þess
eindregið að skýrt skyldi tekið fram
að þeir væru hvorki vísindamenn
né sérfræðingar, en hefðu áhuga
á faginu og að velta fyrir sér skrift
og skapgerð.
Að draga til stafs
Fram kom í spjalli við þá Þóri,
Björgvin og Þorvald að svokallað
koparstunguform skriftar hefur
verið kennt hér á landi allt frá því
um 1850. Gotneskt letur var ríkj-
andi fram undir fjórtán hundruð
samanber gömlu handritin, guðs-
ERU ÞAU EINS 0G SKRIFTIN ÞEIRRA SEGIR TIL UM?
Kristján Jóhannsson:
Litríkur persónuleiki
sem fereigin leiðir
Fyrsta rithandarsýnishornið
I sem þeir þremenningar fengu
Hp í hendur var frá Kristjáni Jó-
I hannssyni óperusöngvara. Þeir
I sáu um leið að hér hafði karl-
HP maður verið að verki, þó svo
Bjjí að þeir minntust á að r-ið sem
hann notaði, væri algengara
meðal kvenþjóðarinnar.
1WI Þá ákváðu þeir að Kristján
óparu- væri líkamlega sterkur og kraft-
sðngvarl mikill, mjög sjálfstæður, en þar
sem skriftin væri hvöss og viss
þungi í stóru letrinu væri hann
ákaflyndur og iöinn. Skriftin er
dálítið óregluleg sem bendir til
þess að á stundum geti hann
verið dálítið kærulaus. Þá sögð-
ust þeir sjá að ekkert hefði
persónan á móti því að láta
bera á sér, væri reyndar með
nægt sjálfsálit til að vera í
sviðsljósinu. Þeir sögðu það
einnig einkennandi fyrir skrift-
ina að hér væri á ferðinni dugn-
aðarforkur sem mikill kraftur
væri í.
Ekki reyndist unnt að ná tali
af Kristjáni og forvitnast um
það hvernig honum litist á
árangurinn, þar sem hann var
farinn af landi brott.
Kristjana Samper:
Listræn kona sem ekki
vill hverfaíQöldann
Það er ekki vafamál að hér
er um konu aö ræða álitu þeir
allir þrír, því línurnar væru það
mjúkar og kvenlegar. Þeir voru
á einu máli um að þetta væri
listræn kona, leggirnir á g-inu
sýndu teiknikunnáttu, og þar
aö auki væri hún framkvæmda-
söm og bjartsýn. Þá töldu þeir
hana vera skapgóöa og vin-
gjarnlega og yfirleitt færust
henni þau verk vel úr hendi er
hún tæki sér fyrir hendur.
Að lokum gátu þeir þess að
auðséð væri að þessi kona vildi
ekki hverfa í fjöldann, heldur
skapa sér sinn eigin persónu-
lega stíl.
Þegar Kristjana var síðar innt
eftir því hvernig henni litist á
lýsinguna á sjálfri sér, sagðist
hún lítið hafa um hana að
segja, annað en þakka bara
fyrir hrósyrðin og vona að
blessaðir mennirnir hefðu rétt
fyrir sér.
Herdís Þorgeirsdóttir:
Örugg með sig og
vinnur við andlega iðju
aEkki virtust Björgvin, Þórir
og Þorvaldur lenda í vandræð-
um með að sjá hvort kynið
skrifaði textana sem fyrir þá
voru lagðir. í þetta skiptið var
það auðsjáanlega kvenmaður
sögðu þeir. Þar sem skriftin
.. .. væri frekar hvöss sæist að um
Horgalf athafnasama konu væri að
dOMrrft- ræða og mjög sjálfstæða. Þá
stjóri álitu þeir hana opinskáa og
IMms- hreinskilna en þar sem skriftin
rnyndar vœrj fre|<ar þétt væri hún að-
haldssöm ífjármálum.
Að lokum komust þremenn-
ingarnir að þeirri niðurstöðu að
persónan væri nokkuð örugg
með sig og ynni áreiöanlega
við andlega iðju.
Þegar Herdís var spurð álits
á árangri þeirra þremenninga
hvað hennar skriftarsýnishorn
varðar sagði hún: „Ég get ekki
dæmt um hæfni þessara
manna til að lesa úr skrift eða