Alþýðublaðið - 17.05.1932, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Á laugardaginn kom vantrausts-
tillagan á dómsmálaráðheriann
til atkvæ'ða í neðri deild al-
þingis. Bergur Jónsson bað um
forsetaúrskurð á því, hvort slík
dagskrártillaga gæti komið til at-
kvæða. Héðinn Vatdimarsson
vísaði til þess, að svo er í heilztu
þingræðislönduim öðrum, að þing-
menn haía rétt till að bera fram
vantraust á stjórn eða ei'nstaka
ráðherra í sambandi við hvert
mál, sem er. Svo eigi einnig að
sjálfsögóu að vera á alþingi. —
Forsieti úrskurðaði, að vantrausts-
dagskráin ætti að koma til at-
kvæða. Var hún siðan borin úpp
og feld með 16 atkvæðum „Fram-
sóknarfiokks“-manna. gegn at-
kvæðutm A1 þ ýö ufJokksmannan na
þriggja og íhaldsimanna 8, þ. e.
11 atkv.
Þá kom fimtardómsonálið sjálft
til atkvæða. Meiri hluti allsherj-
arnefndar flutti þá breytingiartil-
lögu, að tekinn yrði úr frumr
varpinu fleygur þeirra Jóus í
Stóradal, um að taka af dóms-
málaráðherra veitingiarvaild fimt-
ardómaraembætta, sem sam-
kvæmt eðli málsins heyrir undir
ráðuneyti hans. Hins vegar skuli
veiting fimtardómara tekin til
meðferðar á ráðherrafundi, áður
en tillaga er gerð um hana tit
konungs.
Fulltrúar Alþýðuflokksins höfðu
borið fram beina vantrauststililögu
á dómsmálaráðiherrann, en hins
vegar vildu þeir ekki skemma
mikils verða löggjöf xneð því að
grauta yantraustsroálinu inn í
hana. Þá yfirlýsingu gerði Héð-
inn líka undir eins þegar hann
bar vantrauststillögiuna fram.
Fyrir því greiddu þeir atkvæði
með því, áð fleygur Jóns 5 Stófa-
dal yrði dreginn úr frumvaxpinu.
Var tiMaga mieiri hluta allsherjar-
nefndarinnar þar um samþykt
með 14 atkvæðum (AlþJ^uflokks-
manna og 11 „Framsóknarfl.“-
manna af 16) gegn 12 atkvæðum.
íhaldsflokksmenn 8 (Ól. Th. er
veikur), Ásgeir fjármálaráðherra,
Bjarni. Ásgeirsison, Hannes á
Hvammstanga og Halldór Stef.
greiddu atkvæði gegn tiUögunni.
Tryggvi forsætisráðhérra greiddi
ekki atkvæði um hana.
Síðan var fimtardómsfrumvarp-
ið samþykt og endurafgrieitt til
efri deildar mieð 18 atkv. gegn
9. Á móti því greiddu atkvæði í-
haldsmennirnir og Ásgeir Ás-
geirssort.
Magnús fyrrum dósent flutti
fjölda af breytingartillögum við
fimtardómsifrumvarpið. M. a.
vildi hann kalla fimtardómiinn
landsdóm, en landsdófninn mu
xáðherraábyrgð vildi hann kalla
fimtardóm. Þá vildi hann og hafa
5 fasta landsdómara. Tiillögur
bans voru allar feldar (eða simv
ar teknar aftur, þ. á. m. nafn-
breytingin á landsdómi um ráð-
herraábyrgð).
Er nýr ófriðar i aðsigi?
Anðvald og ófriðnr.
i.
Fyrir síðasta stríð hafði franiska
auðvaldið sömu pólitík og nú,
að undirbúu strídid með því að
kaupa sér bandamienn með ríku-
legum lánveitingum. Þá voru það
einkum Rússland og Bandariikin,
sem það lánaði, en nú lánar það
Póllandi, Tékkoslovakiu og öllum
Balíkanrlkjunum að auki. Aðferð-
in er sú, að lána ríkjunum og
einstökum fyrirtækjum, semja
svo um leið um bundalag í ýiænt-
anlegum ófriði og selja vopn og
aMs konar striðsgögn fyrir mieiri
hluta lánsupphæðarinnar. öllu,
sem Frakkar höfðu þannig lánað
Rússum, Tyrkjum og Búlgörum
fyrir striðið, töpuðu þeir, en
vopnin, sem þessi lönd höfðu
keypt fyrir lánsupphæðirnar, not-
!uðu þau í ófriðnum m. a. gegn
frönskum hermönnum. Bardag-
arnir á Balkanskaganum urðu svo
langvinnir og miannskæðir vegna
þess, að Tyrkir og Búlgarar
höfðu frönsk vopn og vissu öll
leyndarmál franska bersins. Búlg-
arakonungur og hermáliaráðherr-
ar Tyrkja voru stærstu viðskiftia-
menn Schneiders v'opnaverksmiðj-
anna frönsku, sem framleiða öll
vopn og vígvélar handa Fröikkum
— og þeir höf'ðu heimsótt þessar
verksmiðjur og skoðað alla
leyndardóma þeirra. — M. a. er
til mynd af Schneider, þar sem
Srann er í heimsókn hjá Vilhjálmi
Þýzkaíandskeisiara. — Frakkar
töpuðu alls á þessum lánum upp-
hæð, sem nam hvorki meira né
minna en 214 000 miMjónum
franka, en þó eru auðvitað ekki
tailin öll minnslífin og eyðilegg-
ingarnar, sem þetta bandalag
frönsku kapitalistanna við st-étt-
arbræður sína í öðrum löndum
hefir valdið Frökkum. — Það
er og sannað, að enskar, þýzkar
og fransfcar vopniaverksmiðjur
beinlínis kostadfu stríðið á Balk-
anskaga árin 1912—1914 og sáu
um. að stórveldin stöðvuðu þau
ekki. Nákvæmlega sama sagan
endurtekur sig nú í Kína, og
verður nánar vikið að því síðar.
Stjórnmálamenn og hlö'ð víör
um lönd eru i höndum dráp-
tóla-auðvaldsins og þau og þeir
sjá svo um, að stríðin komi og
haldist nógu lengi til þess að
vopnaverksmiðjurnar græði. En
vopnaauðváldið sjálft myndar
með sér ciipjóbummband. —
Sqjmeider er ekki að eins for-
spraikki stéttarféliags. atvinnurek-
enda í járn- og stál-lðnaði í
Frakklandi, sem er voldugasta at-
vinnurekendafélag Frakklands og
þar af leiöandi stjórnari allsherj-
.arsambands franskra atvinnurek-
enda, siem heldur úti íhaldsblöð-
unum og aliri pólitískri starf-
semi íhaldsmanna í Frakklandi,
heldur hefir hann í raun og veru
í hendi sér síöan stríðinu lauk
allar helztu vopniaverksimiðjur
Evrópu. Það er alkunna úti um
heirn', að stórkapitalistarmtr hafa
sameinast í alþjóðafélagi eftir
stríðið, en engin grein þeirra hef-
ir gert það svo mjög sem morð-
tóla-auðvaldið. — Ábur vissu
menn að föðurlandsvinir eins og
.Amsaldo í Genúa, Krupp $ Þýzka-
landi, Schneidleír í Crieu'sot (Frakk-
landi), Wichers, Bethlen Stell
Co. o. s. frv., sem kosta sitarf-
semi þjóðiernissinnafliokka hver
síns beimalands til þess að æsa
sina eigin þjóð gegn öðrum þjóð-
um, — svifust þess ekki að selja
vopn og vígvélar jafnt vina- og
óvina-þjóð — jafnt í sitríði og
fri'ði. — En eftir stríðiið hafa þessi
gróðavænliegustu stórfyrirtæki
auðvaldsins sameinast í raun og
veru í stórhringa („trusts“ og
„cartelis"), sem engin landmæri
aðskilja. Auðurinn — peningarn-
ir — auðvaldið er eins alls stað-
ar. Þessir íhaldsmenn eiga ekk-
ert föðurland. — Þeirra föðurland
er allur heimiurinn(!!).
Verkalýðurinn sveltur í at-
vinnuleysinu í öllum löndum, en
vopnaframleiðislan heldur áfram.
Á-gætar enskar skýrslur sýna,
a'ð laun og önnur lífskjör verka-
lýðsins á Englandi hækkuðu stór-
kostlega frá 1850—1900. 1850 :
100, 1875 :185, 1900 :185, en lækk-
aði á árunum frá 1900—1913 að
sama skapi sem framleiðslan öx
jafnt og þétt (um 5o/o :4»/o), og
nákvæmlega sama er a'ð segja um
Ameríku og önnur lönd Evrópu.
(Ameríka 1875: 85o/o, 1900: llOo/o,
1913: lOOo/o.)
Hvernig stendur 'á þessu?
Framleiðslan eykst. Lífskjör
framleiðiendanna versna.
Hagfræðingurinn Wichsell hefir
sett fram þá kenningu, a'ð það
sé því a'ð kenna, að framileiðsla
vara, siem ekki eru að neinu
gagni, og þa^r ámeðal fyrst og
fremst vopnu- og vígvéla-frpm-
leibskm, sem óx afskaplega árin
1900—1913, hafi dnegið úr fram-
leiðslu gagnlegria og hagnýtra
neyzluvara, og þess vegna hafi
lífskjör framleiðendanna sjálfra
(verkamannanna), siem auðvitað
lifa hvorki á vopnum né öðrum
A'ígtó I um, versnað að sama skapi
sem frámleiðsla þeirra óx.
Um 1900 nam vopnaframleiðsla
Evrópuþjóðanna um 5 milljörðum
gullfranka á ári, árið 1913 niato
hún nærri 12 milljörðum; aukning
á 13 árum um 140°/o. Á sama tíma
lœkkar lífskjamhagar alpfjbimnar
um allan heim um 5—10o/o.
Það voru vopnasalarnir, sem
kostuðu stríðin á Balkan 1912—
14, en upp úr þeim brauzt heiims-
styrjöldin út.
Það hafa verið vopnasalarnir,
sem kosta stríðiÖ milli Japana og
Kínvierja. Og þótt sú blóðuga
deila hafi „hætt“ á yfirborðiinu. í
bili, þá eru miklar líkur til að
hún gjósi upp bráðlega aftur og
þá eru fyrstu sporin stigin til
þess að koma af stað nýjum
heimisófriði, því að strídin eru
hið eina „ráð“, sem auðvaldið
hefir við kreppum auðvaldsskipu-
lagsins. Kapitalismmn ber í sér
slríbib eins og prumusktjib eld-
iiiguna.
Þetta eru ógnartölur síðasta
stríðs:
10 milljónir drepnar.
6 — örkumla.
5 — ekkna.
6 — föðuxlausra barna.
„Samkeppni“ auðvaldsdns fram-
kallar kreppurnar. Stríðin eru
einu ráðin við kreppunium og
gullnáma vopnasalanna. Þess
vegna undirbúa vopnasalainir
stríðin og koma þeim af stað.
Stríðið í Kína kostaði auðvaldið
og kom af stað. Það er að eins
tímaspursmál hvenær heimsistríð-
ið brýzt út. Kapitalistarnír um all-
an heim bíða þess með óþreyju
og segja ijafnvel opin-
berlega, að það sé æskilegt
vegna krieppunmatr, þótt allir viti
að það muni kosta enn fleiri
mililjónir mannslífa en hið síð-
asta, og þótt auðvaldinu sé sjálfu
að verða það æ Ijósara, að það
muni skapa hið endanlega hrun
auðvaMsiskipuliagsiniSi.
Auðvaldinu fer eins og sálsjúk-
uim manni, er ekki ræður við
glæpahvatir sínar og verdiur að
láta undan þeimi.
v. s. v. ;
Barn Lindberghs brent.
Trenton, 14. maí. U. P. FB. Lílc
litla sonar Lindberghs og feomi
hans var brent í dag í bálstof-
funni í Linden. — Lindbeiigh var
viðstaddur bálförina, en konla
hans eigi. Að athöfninni lokinni
fór Lindbergh þegar heim til
Hopewell, þar sem kona hans
beið komu hans.