Alþýðublaðið - 20.05.1932, Blaðsíða 2

ALPÝÐUBLAÐIÐ
AlþýðusambandiO
og hlálpaffkohkar anðvaldsias.
Síðan Alpýðuflokkimm viar
stofna'ður fyrir 16 árum, hafa í-
haldsblöðán sífclt hamast á móti
lionum, og hefir aðalbardagaað-
ferð pieirra verið að rægja for-
göngumenin alpýöunnar, pá menn..
er álpýðan sjálf hafðd kjöxið sér
tdl forystu.
En pó fulltrúum auövaldsins og
blöðum pess hafi töluvert tekist
að tefja framgang alpýðusiamtak-
anna, hefir venkalýðsfélögunium
stöðugt fjölgað og peiim aukist
ístyrkleiki í launabaráttunni. Jafin-
framt hefir Alpýðusiambandinu
,s!mám saman auikdist máttur á
sviði verkalýðsmáliainna, pó
einkum hafi fram að '1930 vax-
ffð sú hliið A1 pýðusambandsins, er
að stjórnmálunum snéri, p. e.
efist Alpýðufldkkurinn.
Segja miá að 1930 hafii eggj-
arnar á hinu gamla vopni íhalds
og auðvalds, að ráðast að „for-
sprökkunum“ fyrir pa'ð, að peir
æstu ilýðdinn til vitleysu, verið
orðið bitlaust. En pá biarst auð-
valdinu liðsaufci úr óvæntri átt,
en pað var pegiar Brynjóltfur
Bjarnason kennari og Einar 01-
ged'rsson pávierandi síldareiinka-
söluforstjóri, en núverandi hveiti-
heildsali, kvörnuðu hrot úr Al-
pýðuflokknum og stofnuðu með
pví sprengdnga-komimúnistafilokk
sinn (S. K. fiokkinn). pví pessir
anenn tóku piegar upp bardaga-
aðferð íhaidsitns, að ráðast á
kjörna fuiltrúia verkalýðisiins og
alpýðunniar. En par sem íhaldið
hafðí ráðist fram an að, réöust
peiir nú aftan að. Þar siem í'haild-
ið, einis og eðlilegt var frá pess
sjónarmfföi, réöist á íoringja al-
|)ýðunnar fyrirpað, að pidr gengju
of lanigt, komu nú liðhlaupamir
úr Alpýðuflokknum, Brynjólfur
kennari og Eiiniar fiimtán púsund
króna árslauna síldareiinikasölu-
forstjóri (nú hveitiheiildsali) og
réðust á Alpýðuflokksforgönigu-
mennina fyrir pað, að peir gengju
ekki nó,gu langt í kröfunum fyr-
ir alpýðuna. Og báðir skrifuðu
pesisir lffðhlaupar nafnlausar sví-
vixðingagreinar í Verklýðsblaðið
um stjórnarmeðimd Alpýðusaim-
bandsiins, köllu'ðu pá verikalýðs-
sviikara og annað pví U'iri líkt og
sýndu yfirlieitt svo mikinn rótar-
skap, að íbaldið sjálft hefir aldrei
komist í hálfkvisti við pennan
liðsauka sinn.
Gamanlegt atriði er pað, að
pegar kefmiariinn og síldareinka-
söluforstjórinn sátu og skrifuðu
nafnlausu níðgrieinarnar sínar, pá
var pa'ð eitt aðalatriði ró'gsims í
greinum peirra um ýmsa stjörn-
armeðlimi Alpýðusiamhandsins, að
peir væru ekki sjálfir verka-
menn, Þeir treystu pví, að pegar
peir rituðu verkamaður undir
róg sinn, mundi alpýðan bíta á
agndð. En peir vöraðu sig ökki
/
á pví, að verfcalýðurinn skilur
fyr en skellur í töninunum og
nnetur pá, sem taka pátt í verka-
lýðlsstarfinu, eftir friamfoomu
peirra piar, og ekki öðru. Þess
vegna hefd'r Brynjólfur, pó miarg-
ar tilraunir hafi liann gert til
pess að komiast í stjórn Dags-
brúnar, aldrei getiað koimiisit neitt
nálægt pví að verða kosánn,, og
hefir á sambiandspingi orðiið að
vera fulltrúi utan af landi* par
sem enginn pekti hann.
Báðir voru pedr Brynjóltfur og
Einar upprunalega Alpýðuflokks-
mienn, og pá vitanlega fylgjandi
landseinkasölum og öðrum rík-
disrekstri, pví pað er og Mýtur
að verðia eitt aðalatriði'ð á stefrrn-
skrá Alpýðuflokksins, pví petta
er nau'ðsynlegur áfangi á pró-
unarileiðinni að framkvæmd jafn-
aðiarstefnunniar á Mandi. En
Brynjólfur, sem purfti að fimia
eiíthvert ágreiningsatrffði, komst
af hyggjuviti sínu að pví, að rík-
isTiekstur og einkasölur væru
sfcaðlegur hitnum vininiandi lýð(!).
En Eiiniar, seim var or'ðinin for-
stjórl síldareinfcasölunimar (hann
var orðinn pað fyrir sérsamn-
iniga vi'ð Jónas frá Hriflu bak viið
AlpýðUflokikiinn), stóð uim tírna og
tvlsteig eins og drengur á priðja
árii; sem ekki veit hvort hann á
að hlaupa heitn og látia ínömmu
hjálpa sér eða láta alt fara par
sem hann er kominn, réðist loks
í pað að fara að vinna á inóti
fyrírtækd pví, er hann var siettur
ti'l að stjórna.
Sianta . tvístigið kom fram hjá
Einari á al p ýöusaimbands pingíuu
1930, pegar ’hanm í ö’ðiru orðinu
póttist ætla að fara frá síldar-
einikasölunm, og painnig undcrbjó
að íhald og Framsókn gætu los-
a'ð sijg við hann. Ég hefi áður
siagt að enigin.n maður á Islandi .
hafi haft jafngóða aðstöðu til
pess að vinmia jafna‘ð,arstefn.unni
gagn eins og pá er Eirnr hafði
potað sér í, míeö miakki sínu við
Jónas frá Hriflu, sem forstjóri
síldareiinkasölunmar, pví hann átti
bost á að gera síldareiinkasölunia
að ómissandi lið í framleiösJ u-
keðju landisins, og par með gera
síldarútvegiínn tryggan atvinnu-
veg fyrir vierkalý'ðinn, en jafn-
framt reisa stærstu vörðuna á
vegi jafniaðarstefnunnar hér á
landi me'ð pví að sanna yfirburði
ríkisrekstursins yfir einkareksfrin-
um. Þetta vax líka hugsjón Ein-
ars, en hano lét Brynjólf snúa
sér á miÖxi leiö og fór að ríífa
ni'ður aftur paö, sem hann var
búinn a'ð byggja upp, unz hanin
hröklaðist úr síldareinkasölunni
við lítinn orðstý.
Eins o,g aJjrýöusamtökin héldu
áfram að vaxa prátt fyri'r mót-
stöðu auðvaldsilns, eins hefir pieám,
haldið áfram að aukast ásmegin
síðan 1930, að hinir nýju hjálpar-
kokkar pess, Brynjólfur og Ein-
ar og S. K. flokkur peirra, byrj-
uðu að pvæliasit fyrir Alpýðu-
flokknum. Frá pví 1930 befir
verkálýðsfélögunum í Alpýðu-
sambandinu fjölgað úr 36 upp í
56, og meðlimatala Alpýðusiam-
bandsins aukist úr tun 6 pús.
í um 8 pús. En paö sem meirai
er um vert heldur en tölurnar
sýna, er pað, að Alpýðus,amband-
ið' er nú orðið jafnísterkt á
verkalýðsimálasviðinu eins ..og á
stjórnmálasvi'öinu, og pó mikið
vanti enn á að nög sé, gætir
valida pess í yfiirgnæfandi mieiri
hluta porpa og kauptúna á land-
inu.
Alpýðusambandi'ð er ramimleig-
ast bundni Íélíigsskapurinn, siem
enn hefir vierið á ísliandi, og með
aðstioð pess niun verkalýðut'inn
með tímanum drottna yfir lan.:i-
inu, gæð'um pess og framleiðslu-
tækjum, hvað svo sem líður auð-
valdinu og sprengiingiaimönnunum,
liðhlaupurunmn úr Alpýðuflokkn-
urn, sem af heimsiku sinni eru
að vinna auðvaldinu gagn.
ólafur Fridfiksson.
í Kaupþlngssalnum.
ei fundur Jafnaðarmannafélags
íslands í kv'öld kl. 8 Vs. Áríðandi
að félagar fjölmenni.
Sá or'ðrómur gengur í pinghru,
að við borð liggi að Asgeiir fjár-
málaráðherra segi af sér núna
einhvern næsta diag, og er pá
fullyrt, að Tryggvi Þörbalisson
biðjist lausnar fyrir sig og dóims-
málaráðherra. Þetta mun pýða
hið sama og að Ásgeir *Ásg!eirsision
myndi stjórn með íhalditnu.
Alplngl.
í dag eru tollia,máIin, hvext eft-
ir annað, á dagskrá efri deildar
til 2. umræðu, framlenging vierð-
tollis og gengisviðauka, rán á
tekjustof'ni verkaimianiniabústaðía og
bífreiðasfcattur.
í gær endurafgreiddi efri deild
lax- oig silungs-veiðiafrumvarpið
til neðri deildar, en neðri deild
afgreiddi til efri deildar fjárauka-
lög fyrir árið 1930.
Gjaldfrestsmálið.
Jón Baldvinisson flytur pá
brgytingartillögu við gjaldfrests-
frmnvarpi'ð, sem liggur. fyrir al-
pingi, að gjaldfrest samikvæmt
peiim löigum miegi ekki veita á
skuldum, sem stafa af ógrieiddu
verkakaupi eða ógrieiddum afla-
hlut.
Snðurafmagn
iil verkamannabAstaðanna.
Bæjarstjórnin siaimpykti á fundí:
sínum í gær að verða við beiðm.
Byggingafélags verkamanna um
suðurafmagn til verkamianiniabú-
staðanna fyrilr 12 aura kilówatt-
stundina alt áiað. Spunnust nokkr-
ar umræður út af pessu. Borgar-
stjóri var pessu andvígur og taldi.
milkla hættu á, að aörir bæjar-
búar myndu heimta a'ð bærinsn
sæi peim fyrir ódýru suöuraf-
magni, pegar peir væru búnir ab
sjá kosti pá, sem raísuðan befir
fram yfir a'ðrar suðuaðferðir.
Þóttist hann nú öruggur um að-
Sogið yrði ekki viirkjað á næsitu
10 ráum og fylgdi fast fram peirri
stefnu sinni, að minika beldur
ráfmiagnið við bæjarbúa heldur etfe
að auka pað, með hinni gamail-
reynd'u aðferð að gera pað dýr-
ara.
Stefán Jóh. Stefánsson og Ólaf-
ur Friðriksson færðu fram gild
rök fyrir pví, að petta væri ekki
að eins mjög merkileg tilraun,
svo' að menn kyntust pví hér,
hverja pýðilngu ódýr rafsuða
hefði, heldur væru petta einnig
auknar tekjur fyrir Rafveituna og
mjög merldilegt spor í áttilna til
áð hrinda rafmagnsmáiinp i fraim-
kvæmd. Mótrnæltu peáir liarð'ega.
peim ásökunum Jakohs Möilers
og P. Halldörssonar a'ð petta væii
enn ný gjöf tiil verkamannabú"
sitaðanna, Raíveitan myndi sízt
tapa á pessu.
Rafma'gnisstjóri hafði mæ.lt með
pví, að venkamiannabústö'ðunuro
yrði selt suðurafmiaign rne'ð pessu.
ódýrara verði, og táldi pað vel
fært Rafveitunnar vegnia. Hjalti
Jónsson kva'ðst vilja fyilgja til-
lögum rafmiagnistííjóra í pessu,
máli og greiddi pví atkvæði með
tillögunni um að selja verka-
mannabústö öunum siuðurafmagn
á 12 aura kwst. ált árffð.
Sigurður Jóinasson taidi vel
fært Rafstöðvarinnar veigna að
byxja nú að selja verkamianina-
bústöðunum suðurafmagn á 12
au. kws;t. oig taldi enn fremiur
að búiast mætti við að hægt yr'öi
að setja suðurafmagnstaxtanin al-
ment niðUr í 12 au. næsita ár, er
bætt yrði vi'ð- himum f yrirhuguðu-
aukavélum í Elliðaánstöðina, sem
myndi gefa um 700 kilówatt í
viðbót.
Ot af ummæilum Knúts urn
Sogsvirkjunina, sag'ði Sigurður að
pað væri nú másfce betra útlit en
nofckru sinni áður fyrir að Sogs-
virkjunin yrði framkvæmd fljót-
lega. Skýrði hann frá, að nýlega
hefði verið gert ní/tt „pnojekt“ ap
6 til 9 fiús. hestaflu stöd vid Sog-
íö, sem aö eins œtti ad kosta um
3 milljónir króna, firátt fijrir
c/engisfall ísl. kmnmnctr, en áð-
ur hefði verið ætlað að virkjun
5—10 pús. hestaíla stöðvar við
Sogið myndi kostá 6—8 millj.
króna. Sænska tilboðið* 1930 var
að öllu með töldu um 71/2 mi-llj.