Morgunblaðið - 11.10.1987, Page 12

12 C
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 1987
Sláturtíð er að ljúka. Setur jafn-
an svip á mannlífið á íslandi.
Víðar en hjá þeim sem standa
á blóðvellinum í sláturhúsunum.
Ekki síður hjá þeim sem engar
skepnur sjá eða eiga, njóta þess
bara að eiga kost á nýju slátri,
lifur og hjörtum og ófrosnu kjöti
í matinn. Hvaða matur er betri
en kjötsúpa úr nýju kjöti og
nýju grænmeti. Eflaust nýta
heimilin sér þetta enn, en ekki
verðum við hér í miðbænum vör
við að veitingahúsin hafi heyrt
um nýmetið í sláturtíðinni.
Horfnir þeir góðu gömlu dagar
þegar hægt var að ganga að
íslenskum heimilismat á Hótel
Vík. Kannski einhver taki við
sér nú þegar sá hugkvæmi lista-
kokkur Hilmar B. Jónsson hikar
ekki við að bjóða sem forrétt
rúsínublóðmörinn hennar móð-
ur sinnar með kanel og epla-
sneiðum í forsetaveislu suður í
Rómaborg. Og gerast veislur
varla fínni og snobbaðri en
þessháttar opinberar móttökur.
Brátt hafa okkur lagst til
a.m.k. 2000 tonn umfram þau
11 þúsund tonn af kindakjöti,
sem ríkissjóður hefur lofað að
tryggja fulla greiðslu fyrir. I
fyrra torguðum við sjálf 8800
tonnum. Afgangurinn fór fyrir
lítið. Hvað ætli við torgum
miklu í ár?
íslenskur fararstjóri lýsti við
mig vandræðum sínum. Venju-
lega er hann með vikulangar
pakkaferðir, þar sem erlendir
túristar eru búnir að borga fyr-
irfram ferðir, gistingu og mat.
Þegar líður á vikuna eru ferða-
mennimir nú famir að spyija
hvenær þeir fái að borða lamba-
kjötið ljúffenga, sem látið sé svo
mikið af í ferðaoæklingunum.
Þá eru þeir vísast búnir að fá
á fyrsta kvöldi svínakjöt, næsta
kjúklingakjöt, þá fískmáltíð og
aftur birtist svínakjöt. Farar-
stjórinn er nú farinn að líta inn
í eldhúsin á viðkomustað og
spyijast fyrir um matseðilinn.
Kveðst fá það svar að svona
hópmáltíðir þurfí að bjóða niður
til ferðaskrifstofanna og í sam-
keppninni hafi þeir ekki efni á
að hafa lambasteik. Svínakjöts-
máltíðin sé ódýrari. Þetta voru
dapurleg tíðindi. Sé þetta rétt
hjá heimildarmanni munu
ferðamenn lítt draga okkur að
landi með lambakjötið. Flest
ætlar að verða okkur vesaling-
unum að óhamingju. Og hvað
má nú til bjargar verða?
íslendingar hafa víst áttað
sig á því að ekki þýðir að fram-
Ieiða lambakjöt fyrir erlendan
markað á voru svala landi og
með þeim tilkostnaði sem lagð-
ur er á hann. Islenskir bændur
hafa tekið þessum skelfílegu
tíðindum, sem lengi voru þeim
dulin, af miklum kjarki. Eru nú
í óða önn að skera framleiðsluna
niður í innanlandsneysluna
eina. Verið er að minnka kinda-
kjötsframleiðsluna um þúsund
tonn. Nú falla í verði í or-
ustunni miklu feitir og pattara-
legir dilkar, fjáríjöldi
takmarkaður á hvert bú og
hvetjandi aðgerðir í niður-
greiðslunum eiga að fá menn
til að sleppa sauðfjárræktinni.
Gamlir bændur og ofbeitar-
svæðamenn keyptir til að
hætta. Þetta er stórt átak og
merkilegt. Og vonandi tekst
með þessum fómum að losna
undan umframbyrgðunum eftir
innanlandsneysluna.
I miðjum bardaganum ber-
ast þau válegu tíðindi að
landsmenn, sem eitt sinn ruku
til að borða hvalkjöt af ættjarð-
arást þegar óvíst var um sölu
á því og útlendingar vildu leggja
niður hvaladráp, draga úr
lambakjötsáti sínu, um 500
tonn í fyrra.
Einhvem hvem veginn þvæl-
ist það samt dulítið fyrir
venjulegum neytanda að ódýr-
ara sé að framleiða kjöt með
innfluttu fóðri en fóðri sem vex
á jörðinni. Sem hægt er að beita
á frítt á sumrin og safna á
staðnum til vetrarins. Jafnvel
þótt langsótt fóður sé eitthvað
niðurgreitt heima. Skyldi nú til-
kostnaðurinn minnka á hvetja^
kind, þegar markinu er náð og:
öll bú í landinu orðin meðalbúi
eða smábú? Fyrir fáum árumi
var ég á ferð um landsbyggðina
með ferðafólki úr erlendri sveit
um heyskapartímann. Þau
spurðu alltaf: hvaða stórbú er
þetta, sem ber svona mikið af
vélum? Þetta var á tíma hækk-
andi olíuverðs og þau sáu á
hveijum bæ í gangi traktor eða
tvo, snúningsvélar, bindivélar,
jeppa og eitthvað fleira. Engin
svör lágu á lausu, önnur en hér
háttaði svo til að reiknað væri
út hvað menn þyrftu að fá fyr-
ir afurðimar og það væri
borgað. Svo einfalt væri það.
Ekkert vefst fyrir ykkur, íslend-
ingum, sögðu þau.
En ef nú er sú vá fyrir dyr-
um að íslendingar borða ekki
lambakjötið - ekki einu sinni
af ættjarðarást. Og reyna ekki
heldur að koma því ofan í út-
lendinga, sem sækja okkur
heim? Hvað gerist þá? Búið að
koma öllum búum niður í
smábú, ekki satt? Verður dregið
úr tilkostnaði með fækkun fjár-
ins? Eða leggst bara meiri
tilkostnaður á hvem skrokk?
Vísast em þetta vondar hugsan-
ir. En dulítið væri það nú
dapurlegt ef að lambakjötið
okkar góða yrði ekki einu sinni
samkeppnisfært á innanlands-
markaði eftir allar þrengingam-
ar við að losna við framleiðsluna
handa útlendingum.
Verður ekki hver Islendingur
að standa sína plikt? Ekki væri
kannski síður ástæða til að
hefja nú eina af þessum her-
ferðum en í hvalkjötsæðinu um
árið og kaupa lambakjötið um-
fram annað. Að minnsta kosti
nú meðan það er alveg glænýtt
og lítt frystigeymt. Sparar líka
rafmagnskostnað í frysti-
geymslum.
Skýtur þá ekki upp í hugann
þjóðsumarsvísunni hans Piet
Hein, sem Helgi Hálfdánarson
sneri svo:
Hér stöndum vór
og þenkjum uppá þetta:
að þama er kýr á beit
og gras að spretta.
sól skín íheiði
og hafíð er svo góðlegt,
vér hugsum: Drottinn minn,
hvað allt er þjóðlegtl
Teikning Kristján H. Magnússon
málningar
sprautur
Þekking Reynsla Þjónusta
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8. SIMI 84670
Áskriftarsíminn er 83033
85.40