Alþýðublaðið - 09.06.1932, Side 2
a
ALÞ'ÝÐUBL'AÐIÐ
BðgbnrHnr nm Veiklýðsfélag Bolnngaviknr.
Eftir séra Pál ^igurðsson.
í „Vísd“ 25. apríl s. 1. er bdrtiur
kafli „úr bréfi að vestan“ uim
verkalýðsfélag Bolungavíkur. Er
par svo mjög hallað réttu máli að
undrum ssetir.
Af I)\rætting'i peiim að dæma
m-ætti ætla, a'ð í Bolungavik væri
eins komar paradís, þar siem frið-
sælt er og gott að vera og enginn
ófögnuður eða óprif sjást. Og
víst er um pað, aö I Bolungavík
er paradís íhaldsins. Hafa Bolviik-
ingar fr.am að pessu verið eins og
Jömb, sem eru Leidd til slátrunar
og steinpagað eins og sauðurinn
fyrir peim, er hann klippir.
En nú er úti friðurinn. Inn
ryðjast „ónytjungar, vandræða-
menn, ólánsmienn, æsingamenn, ó-
róaseggir, sníkjudýr og náungar
af lakara taginu", — svo viðhaft
sé hið smekklega orðalag bréf-
ritarans, — sem me'ð sjálfan sókn-
arprest staðarins að samherja æsa
upp lý'ði,nn og tvístra hinni spöku
hjörð.
Með pessa fegurð í baksýn sést
hilla undir bréfritaranm, nærsýn-
ann, vitgrannan og miður góð-
gjarnan, par sem hann er að
staulast fram á sjónarsviðið með
róghurð sinn um verklýösfélagið.
Bréfkafli pessi gefur raunar
ekki rétta hugmynd af neimu
nema hugarfari bréfritaraníá
sjáifs. En hrynda verður af
verkalýðsfélagiou ámælum peim,
sem pað verður hér fynir.
Tilgamgur v&rkalý'ðsfélagsim.
Verði annars nokkuð af viti um
pað lesið af orðum bréfritarans,
pá er pað petta: „Tilgangurinn
með stofnun verik 1 ýösfélagsins er
sá að vekja sundrunig og gera
verkföll.“ Aðrar hvaitdr ge-ta ekki
legiö til grundvallar öðru esns
ódæði og pað er, að stofna til
verkalýðssamtaka í Bolungavík
og „aðkominn náungi einn af lak-
ara taginu" hefix ásamt sóiknar-
prestinum gert sig seikan í.
„Náunginn af iakara taginu“ er
barnakennari einn af Vestfjörð-
uim. Kom hann hinigað í fyrra vor
og flutti erindd um verkalýðsmál
fyrir almenning. Leit hanin svo á,
að Bolvíkingar væru ekki svo
mjög öðrum fremri, að peir ekki
tækju fegins hehdi hverri fræðslu,
og pá einnig uim slík mál. Enn
fremur var honum kuninugt um,
að hér voru mienn, sem kunnu
or'ðið illa samtakaleysi og að-
gerðaleysi fólíksins. Kom hanin pví
og flutti erindi sitt. Hafði pað
pau áhrif, a'ð verkalýðsféliag var
pegar stofnað — ekki í pedim tM-
gangi a'ð vekja sundrung og gera
verkföll — en í peim tilgangi
einurn a'ð fylgja fram peim siainn-
girniskröfu, að viiinnuverð skuli
vera samningsatriðd mil.li vinnu-
seljanda (verkalýðsins) og vinnu-
kaupanda (atvinnurekanda), en að
atvinnurekendur skuJi ekkii vera
i
einráðir um verðið, af pví — eins
og suimir atvirunurekendur hér
segja — að verkalýðurinin hafi
ekkert vit á að verðleggja vinmu
sína, og vitið sé alt hjá atviiimniu-
rekendunum einurn. Þetta er til-
ganguTÍnn mieð stofnun verkalýðs-
félagsins, og svo að bæta kjör
verkalýðsins eftár pví, sem tök
eru á.
Þegar pví verkföll ieiga sér
stundufn stað, er pað neyðarúr-
ræði ,sem orsakaist oftast af ö-
sanngimi og prjósku atviinnurek-
enda. Og svo var hér, er um
vinnustöðvun pá var að ræða,
sienr bréfritarinn bolvísfci getur
um.
V innustöavLin.
Eftir hátíðarinialr í vetur varð að
neyðast til að gera vinnustöðvun
í nokkrar stundir. Til pess neyddu
atvinnurekendur með dæmafám
heimsku sinmi og drotnunargirni.
Vildu peir verkalýðsfélagSð feigt.
Þess vegna hækka peir kaup-
gjaldið, sem komið var niður úr
öllu lagi, upp í 90 aura í fyrra-
vor, pegar verkalýðsfélagið var
stofnað til að korna 1 veg fyrir
samtökiin og vara fólk við pví
víti, og lækka pað aftur sam-
stundis og útséð er úm að ekki
komi að tilætiuðum notum. Þess
vegna virða piejr ekki félagið við-
tals í a.lt haust. Og pess vegna
sýna peir pá prjósku, siem
ney'ðir félagið tiil að gera viinnu-
stöðvun pá, er að ofan getur, til
pess að ná af peim taM.
Þá fara samningar fram. Þeir
takast ihoks með 80 aura kauptaxta
— lægsta kauptaxtia landsins —
sem félagið vildá pó heldur sætfa
sig við en að látá alla :saminiinga
stranda.
Þetta verðúr varla hrakið. Þó
er óskamimfiéilni bolvíska bréfrit-
arans svo mikil, að hainin klýgjar
ekkiert af að lýsa pví opinberlega
yfir, að verkalýðsfélagið hafi sett
stólinn fyrir dyrnar „með ofsa^
leguim kröfum um hæsia kaup,
mi'ðað við kaupgjald á Isiafirði,
og að atvininuriekiendiur hafi veráið
neyddir tii að undirskrifa pann
kauptaxta."
Þessi rógur og ösaninindi bréf-
ritaranis, sem kemost pó í áligllieymr
ing er ha'nn fe:r að siegja Sögiu
félagsdns, gefur rétta mynd af
pví einu, hvernig honum og sam-
herjum hans — forkólfum í-
haldsins í Bolungavík — er iinn-
anbrjósts til verkailýðsisamitak-
anua. Brjóstgæðiin hafa og komiði
í ljós frá upphafi með peim foáetti
stundum, að gengið befir brjálæði
næst.
En engar hótanir, engar æsing-
ar, engar útilokanir frá atviininu'
hafa nægt til pess að brjóta sam-
tötoin á bak aftur. Hafa féiags-
böndin orðið pví traustarii, pví
meira sem á hefir reynt.
(Meira á morgun.)
Yfirlýsing
út af
frestan kjördæmamáisins.
Ot af endurteknum umimiæium
blaða og pingmanna Sjáifstæðis-
flokksins um að við undi'rritaðir
höfum í einkasiamtáli viið Jón
Þorlákssonvog Jakob Möller siagt,
að við værum siampykkir frestun
kjördæmamáisins oig pátttöku
Sjálfstæðismanna í ríkisstjöm-
inni, mótmælum við hér með
harðiega, að við höfuim nokkuð
sagt á pessa leið eða sem sikilja
mætti svo.
Fyrirspurnum pessara tvegigja
pingmanna til okkar svöruðúm
við svo: 1. að Alpýðuflokkurinn
mundi ófáaniegur til að mynda
stjórn með Sjálfstæðis- oig Fram-
sóknar-mönnum eða hafa nokkur
afskifti af stjórnarmyndun. 2. að
Alpýðufliokkurinn kréfðist lausn-
ar kjördæmamálsins á pá yfir-
standaindi pimgi og væri á móti
pingsiitum án pess að leysa mál.
ið. 3. að tiitekiin lausn á kjör-
dæmaskipunarmálinu, er Jón Þor-
láksson og Jakob Möller töluðu
um sem mögulega, myndi verða
sampykt af Alpýðuflokluium pá
á pinginu; en peir gátu enga
tryggingu gefið fyrir peirri iausn
á pinginu eða síðar. 4. að Alpýðu-
flokkurinn myndi verða í and-
stöðu við samsteypustjórn og
gagmýna hana og pessa tippgjöf
pingimanna sjálfstæðiisflokksins í
kjördæmiamáiinu.
Er Jón Þorláfcsson og Jakob
Möller höfðu heyrt svör o'kkar,
kvað Jakob Möller óvíst, að
S j áif s tæ ðis flokkurinn féllilst á
samstcypustjörn og frestun kjör-
dæmamáisins, er við snerumst
gegn pví, og lauk samfaiinu svo,
að við fengum ekki að viita hvað
peir rnundu géra, en viö töldum
pó eftir á vísit, af reynislunni af
pingmönnmn SjálfstæÖisflokksiims,
a'ð svo mundi fara sem fór.
Þess skal jfetiö, að Jón Þor-
láksson sagði í pessu viðtald', að
Asgeir Ásgeinsison hefði gefið
pieim lofoxð um tiltekna lausn
kjördæmiamálsins á niæsita pingi,
en eins og nú er kunnugt mót-
mælir Ásgeir Ásgeirsson pví.
Reykjavík, 8. júní 1932.
Jón Baldvinmon.
He&inn Valdnnarsson.
Grænland og visindin.
Khöfn, 8. júní. U. P. FB. Fjár-
hagsnefnd fólkspingsins hefir fall-
jst á tillögu siglingamálaráðuneyt-
isinis um að veita öilum peim vís-
indamönntim frítt far til Græn-
lands, er æt-la pangaö til pesis að
starfa að vísindaleguim athugun-
um, sem alpjóðasamvinna er um.
Verður hollustueiðuiv
inn ekki numinn
úr gildi?
Dublin, 8. júni. U. P. FB. Frum-
varpið um afnám holluistueiðsinK
er enn í nefnd efri deildar frí-
ríkispingsins. Nefnd sú, siem liefir
frumvarpið ti:l meðferðar, hefir
lagt til að fella burt aðra gredn
frumvarpsins, en hún er aðalgrein
pess, og nær pví frumvarpið alls
ékki tilgangi sínum. Talið er að
tillaga nefndarinnar verði sam-
pykt af deildinnii,, o,g verður pá
hollustueiðluriinn ekkii feldur úr
stjórnarskrá'nni. Er jafnvel búist
við, að málið sé úr sögunni að
sinni, niema ef tiil kosniniga kæmi
á ný.
Bær brennnr i nótt
á Eyrarbakba.
í nótt um kl. 4 kviknaöi í svo-
nefndum, Austurbænum að Litlu-
Háeyri á Eyrarbakka. Bjó par
hinn velpekti formaður Guðjón
Jónsson með fjölskyldu sína.
Bærinn brann aliur til kaldra
kola, en innbúi var nauðulega
bjargað. Bærinn var bygður upp
fyiir nokkrum árurn, en áfast við
hann var gamialt hlóðareldhús, og
er talið líklegt, að eidurdnn hafi
átt upptök sín par. — Maður,
isem. var að koma úr ferðalagí
á Eyrarbakfca, sá eldinn og vakti
fólkið.
Svikna mjólkin.
Vill Alpýðublaðið gera svo vel
og svara eftir farandi spurnáing-
um:
1. Hvað á fitumjagn mjólkur,
sem sield er í Reykjavík, að vera
mikið?
2. Hva'ðan var ínjólk sú, sem
reyndist svildn hvað fitumiagn
snertir og menn voru sefctaðiir
^ifyrir í vetur?
3. Hafði Kaupfélag Alpýðu selt
pessa mjólk?
Svar vid 1: Samikvæmt reglu-
gerð um mjóilkursölu í Reykja-
vík, 10. nóv. 1917, á fetumagn
mjólkur að vera minst 3,3<>/o alla
mánuði ársins, nema dieziember,.
janúar og febrúar, en pá mánuði
á fitumagnið að vera miinist 3»/o.
Svar vit> 2. Mjólk sú, er siektað
var fyrir var úr Þykkvabænúm
(fitumagn 2,6%), frá Lögbergí
(2,9%), frá Eyvindarstöðum (2,5
o/o) og frá Korpúlfsistöðum (2,5
%, seld Hverf. 93) og 2,9%, seld
Hverf. 5Ö og Njálsg. 23) og ein-
hverjum fleirum stöðum. Efna-
rannsóknin leiddi ekki í ljós af
hverju pessi fiturýrnun stiafaði), en.
sýndi hins vegar, að ekki var urn:
vatnsblöndun að ræða.
Svar ui& 3. Nei.