Alþýðublaðið - 18.10.1920, Blaðsíða 1

1920 Mánudaginn 18. október. 239 tölnbl.

Kolaverkfallið hófst í dag.
Nauðsynjaskamtur lögleiddur. Gas, rafmagn og
járnbrautarekstur takmarkaður.
Koiaútflutningsbann. Pundið fellur.
Khöfn, 16. okt.
Símað er frá London, að leiðandi blöð álíti kolayerbfallið
^hjákvæmilegt.
Stjórnin lieíir myndað „þjóðhjálp44 til þess að annast ó-
^ttflaðan gang daglegs lífs. Nanðsynjar skamtaðar. Cfas, raf-
*bagn og járnbrautarrekstur takmarkaðnr.
Kolaútdntningsbann fyrirskipað.
Stjórnin tekið í sínar hendnr yfirráð yfir kolabirgðnm ein-
*takra manna.
Terkfallið hefst um alt land á mánndaginn (í dag). Menn
^ttast samúðarverkfall járbrautar- og flutningsverkamanna.
Búist við að sterlingspnnd falli í verði.
Morgunblaðið
og
sjóm ennirnir.
A auglýsingasíðu þeirri, er Mgbl.
lrt>r vikulega undir fyrirsögninni:
"^yrir kaupmenn og kaupfélög",
er í fyrradag grein um 48 stunda
Vl°auviku sjómanna, eða um kröf-
Vr þær, er sjómenn um allan heim
Serj nij styttingar vinnutímans.
Greinin byrjar svo:
"Eiumitt þegar menn eru að vona
tarmgjöldin fari að lækka, koma
31,11 kröfur frá .siómönnunum um
^lat,
sér
heim, sem hafa í för með
feikna kostnað fyrir skipaút-
^er^irnar, ef þær ná fram að
gan
Ra.
því ummæli þessi eru alt í
senn_
^Ulu
óþörf, illgjörn og vitlaus,
þau gerð hér að umtalsefni.
, au eru óþörj af því, að málið
, ”r sinn gang úti f heimi, jafnt
^ þó Mgbl. lepji þetta upp
. r einhverju utlendu auðvalds-
og þau eru óþörf af því,
^álið er altof fjarskylt þeim,
01 ai<glýsa í Mgbi., til þess að
þetta geti aflað því nokkurra vin-
sælda meðal þeirra. En þetta spark
f sjómennina mun þó vera til
þess ætlað.
UthmæHn eru illgjörn af því
að allir vita að kaup sjómanna er
svo afarlítill þáttur af útgjaldalið
gufuskipa í miililandaferðum, að
það er ekki komið undir þeim
hvort farmgjöld hækka eða Iækka,
enda heflr skipaeklan undanfarið
gert það, að farmgjöld hafa verið
Iangt fram yfir það sem kostnað-
urinn hefir krafið, sem sjá má af
þvf, að gufuskipafélög hafa grætt
alment 40 til 50% og stundum
langt yfir það.
Ummælin eru vitlaus af því
allir vita að þessar kröfur sjó-
manna þurfa engin áhrif að hafa
á farmgjöldin, heldur aðeins taka
lítilshátlar upp á hinn gífurlega
gróða útgerðarfélaganna. Á stríðs-
árunum urðu friðsamir sjómenn að
hætta lífi sínu til þess að koma
kaupförunum um sjóinn, og þús-
undir þeirra fórust, er skipin lentu
á sprengiduflum, en skipaeigend-
urnir sátu í hægindastólum sínum
og græddu miljón á miljón ofan.
Skal hér aðeins tilfært eitt dæmi,
en ótal dæmi eru til því lík og
sízt fegurri: Á skipum eins af
hinum minniháttar dönsku gufu-
skipafélögum fórust eitt ár 12
menn, en félagið græddi nokkrar
miljónir króna á þessu. Aðstand-
endur þessara 12 manna, sem
fórust, fengu samtals um 50 þús.
kr. í skaðabætur, en tveir forstjór-
ar gufuskipafélagsins fengu, sem
launauppbót at gróða félagsins
(tantieme) á annað hundrað þús-
und krómir.
t Morgunblaðsgreininni er talið
upp hve mikið það kosti útgerð-
ina að verða við kröfum sjómanna,
en það er ekki talið upp, hve
mörg hundruð miljónir skipaeig-
endurnir eru búnir að græða, en
það hefði þó átt að gera, ef til-
gangurinn hefði verið að gefa
uokkurt yfirlit yfir það, hvort ut-
gerðina munaði um þetta, en ekki
sá, að sparka i sjómennina.
JfýjnstB simskeyti.
Khöfn 17. okfc.
Áraeríka ósamþykk.
Amerfka viðurkennir ekki friðinn
í Riga, milli Rússa og Pólverja.
Pólverjar ávíttir, en sitja
við sinn keip.
Símað er frá London, að þjóða-
sambandið hafi sent Pólverjum
orðsending og látið í ljóú óánægju
sína yfir hertöku Vilna. Pólverjar
hugsa sér að fara ekki fyrst um
sinn úr borginni.
Síðasti kóngur Grrikklands?
Frá Stokkhólmi er símað, að
fylgismenn Venizelos í Grikklandi
lýsi þar yfir lýðveldi, ef kóngurinn
deyr af apabitinu.
Wrangel
er sagður hafa tekið 9000 fanga
í Nikopol, á hægri bakka Dnjepr.
t