Morgunblaðið - 11.03.1989, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. MARZ 1989
• •
Gunnar Orn sýnir í New York:
Veröld manns
og náttúru
eftirGunillu Faring-er
Sýning á hinum litaglððu, hugmyndariku og eggjandi verkum
íslenska málarans Gunnars Araar stendur nú yfir í Achim Moeller
Fine Art Gallery í New York. Um er að ræða 14 málverk og flórar
hðggmyndir í stein og voru verkin sýnd á tviæringnum I Feneyjum
1988.
Munurinn á spillingu, mót-
sögnum og stanslausum
málamiðlunum raunveruleikans
hjá nútímamanninum annars veg-
ar og hins vegar óspilltum heimi
Gunnars Amar þar sem gagn-
kvæm tengsl manns og náttúru
eru óslitin er sérstaklega sláandi
þar sem myndimar em sýndar
hér í sjálfum nomakatlinum Man-
hattan. í myndum Gunnars ríkir
andi klettaklungra og eyðisanda
íslands í landslagi forfeðra okkar
þar sem samband manns og nátt-
úm er enn eðlilegt, uppmnalegt.
Náttúran verður aldrei að leik-
Ijöldum eða baksviði heldur vold-
ug og sjálfsögð vídd í samleik
manna og hálfmenna í myndun-
um.
Samt sem áður sökkvir lista-
maðurinn sér ekki í tilfínninga-
sjúkt afturhvarf til fortíðar, hann
fegrar ekki ímjmdaða sældarvist
frummannsins. Hann túlkar frem-
ur órofna áherslu á hið mannlega,
óháð tíma, með aðferðum sem
sameina íslenska arfleifð og afar
frumlega þróun í nútímamyndlist.
List Gunnars Amar, sem öll er
fígúratív, er gjörsamlega laus við
alla tilgerð. Hann notar liti og
táknmál expressionismans til að
sýna hvað sameinar og hvað skil-
ur á milli manns og náttúru, á
milli hins mannlega og hins guð-
dómlega.
Myndimar sýna samskipti
manns og náttúm, fyrst og fremst
fund karlmannsins og hins kven-
lega, með augum karlmanns sem
sjálfur er hluti af náttúranni.
Fundur karls og konu, stundum
er hún dulbúin sem karl, stundum
sem eðla að hálfu, slanga eða fisk-
ur, en stundum í líki furðuskepnu
með höggtennur.
Okkur koma strax í hug biblíu-
tilvísanir en gengur erfiðlega að
finna þeim stað - dulargervin virð-
ast fremur vera myndlíkingar sem
tákna eldfoma drauma, ef til vill
ótta, karlmannsins við kvenlega
dulhyggju sem gæti þurrkað út
skilin milli manns og náttúra,
milli náttúra og menningar.
Þetta er önnur sýning Gunnars
Amar hjá Achim Moeller Fine
Art. Verk eftir hann era á The
Solomon R. Guggenheim-safninu
„The Poet“ eft-
ir Gunnar Örn
hér í New York, Nútímalistasafn-
inu í Stokkhólmi, Seibu-safninu í
Tókíó og söfnum á íslandi.
(Höfundur er sænskur blaða-
maður og starfar í New York).
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ragnar Stefánsson við hluta þeirra verka sem hann mun sýna seinni hluta mánaðarins í FÍM-salnum
við Garðastræti 2.
„ Verkin eiga að endurspegla hvað
mérfinnst gaman að vera til “
— segir Ragnar Stefánsson listmálari um fyrstu einkasýningu sína
Á leið inn í ævintýrið:
Sembalsonata um
risann og kastalann
— íslenskt listamannatríó i New York
Listaverkin á þessari sýningu
era unnin í harðplast, ál og
jám að mestu og önnur viðlíka
efni,“ sagði Ragnar Stefánsson
myndlistarmaður í samtali við
Morgunblaðið um sýningu sem
hann opnar í næstu viku í FÍM-
salnum Garðastræti 2, en sýningin
mun standa frá 17. marz — 4.
apríl, liðlega 10 verk. „Þetta eru
veggmyndir," sagði Ragnar, „tvívíð
verk og sum með þrívídd, en ég
nota stundum leikföng í verk mín.
Með þessari sýningu er ég að hvíla
mig frá penslinum um stund.“ Þetta
er fyrsta einkasýning Ragnars, en
hann hefur tekið þátt í mörgum
samsýningum, síöast sýningu udir
beram himni við Seltjöm í
Grindavík þar sem hann sýndi
ásamt tveimur öðram ungum lista-
mönnum og vakti sýningin mikla
athygli og fékk góða aðsókn, eða
um 1.000 manns. Nafn þeirrar sýn-
ingar var Undir beram himni.
„Þessi sýning er eins konar fram-
haíd á málverkinu," sagði Ragnar,
„ég velti mikið fyrir mér formum
og myndbyggingu og liturinn verð-
ur meira afleiðing af forminu. Sum
form era skemmtileg, önnur leiðin-
leg og þróunin er að einfalda þetta
sem mest. í efnistökum á þessari
sýningu geng ég einu skrefi lengra
en ég hef gert áður í málverkinu.
Ég hef notað málmliti, silfur og
gull, hef reynt að líkja eftir hlutum
til dæmis með því að mála slétta
fleti eins og fínustu húsamálarar
gera. En nú líki ég ekki lengur eft-
ir, fer beint inn í efnið sjálft og til
dæmis teikna ég mig inn í harð-
plastið með handfræsara. Málverkið
er minn bakgrannur, þaðan kem
ég, en með þessum vinnubrögðum
er ég að hvfla pensilinn um sinn. í
nokkram verkanna nota ég leikföng
og þannig leyfí ég mér ansi mikið,
en verkin eiga að endurspegla hvað
mér finnst óstjómlega gaman að
vera til. Mörg listaverkin era full
af kátínu, önnur alvarlegri. í þeim
kemur fram sú þróun sem ég hef
stefnt að með því að fara sífellt inn
á svæði þar sem ég er að ögra sjálf-
um mér. í myndlistamámi lærir
maður ákveðin handverk og með
mikilli vinnu getur maður orðið
góður handverksmaður, en hin
fijálsa sköpun vill þá gjaman sitja
á hakanum. Ég vil sækja inn á ný
svið til þess að ögra sjálfum mér,
skapa meiri spennu í markmiðinu
að skapa verkin. Viðurkenndir og
góðir málarar era stundum að mála
sömu myndina í þúsundasta sinn,
en þá hættir mjög til þess að mynd-
imar verði ekki lengur spennandi.
Eins konar kyrrstaða dregur úr
sjálfstæðum möguleikum þeirra og
hreyfingunni sem fylgir öllu sem
lifír er þá haldið niðri. Ég held að
það sé mikið atriði að hleypa því
fram án þess að ritskoða það of
mikið. Mér líkar að fara inn á
óvissusvæði og takast á við ný verk-
efni. Með því móti er ég þó alls
ekki að ögra öðram og maður getur
ekki krafist þess að menn séu að
breyta breytinganna vegna. Það er
ekki eftirsóknarvert að keppast við
nýjungar, því þá er maður að bjóða
dauðanum heim, en menn verða
hins vegar að hafa svigrúm til þess
að hreyfa sig á þeim vettvangi sem
þeir era að fást við.“ — áj.
Sonata fyrir sembal eftir Leif
Þórarinsson, var frumflutt af
Helgu Ingólfsdóttur semballeikara í
New York fyrir skömmu. Eins konar
íslenskt listatríó varð til í tengslum
við sýningu á verkum Gunnars Amar
listmálara í New York, málverk eftir
Gunnar Öm, tónverk eftir Leif Þórar-
insson og Helga var með tónleika í
sýningarsalnum á opnunardaginn.
Tónskáldið var viðstatt frumflutn-
inginn. Gunnari Emi var upphaflega
boðið að sýna málverk í Gallery Arc-
him Moeller í New York. Leifur hafði
samið Sonötu sem hugleiðingu við
eitt málverka Gunnars Amar, Á leið
inn í ævintýri, en myndin túlkar risa
sem heldur á kastala. Sonata var
samin fyrir sembal og þar með var
Helga komin inn í listatríóið og leik
heila tónleika á sýningunni, en síðan
hélt hún til Boston og lék á tónleikum
fyrir MIT-háskólann.
„Tónleikamir í Gallery Archim
Moeller vora haldnir að kvöldi opnun-
ardagsins," sagði Helga i samtali við
Helga Ingólfsdóttir
Morgunblaðið," það voru aðeins
boðsgestir, um 40 manns, en mjög
skemmtilegt. Leifur samdi Sonötu
sem hugleiðingu við eitt málverk
Gunnars Amar og málverkið var
haft við hliðina á sembalinu á tónleik-
unum. Fyrir hlé lék ég baroktónlist
en eftir hlé Leif Þórarinsson, frum-
flutninginn á Sónötu og Da sinfóníu
fyrir sembal. Þessi verk eru í raun
ein heild, taka alls 40 mínútur í flutn-
igi og ég lék þau í striklotu án þess
að hafa hlé á milli. Það var mjög
skemmtilegt. Sonata er í mörgum
stuttum köflum í fijálsu formi, í raun
nokkur stef sem tónskáldið leikur sér
með á alla kanta, aftur á bak og
áfram. Sömu stef og stefjabrot eru
í Fantasíunni, sami efniviðurinn og
sonatan byggir á þannig að Sonatan
er í raun framhald verksins og því
flutti ég það án hlés. Það er feikilega
spennandi hvemig Leifur getur unn-
ið svona efnivið og mér finnst mjög
gaman að fást við þessa tónlist."
-á.j.
Leifiir Þórarinsson