Morgunblaðið - 14.09.1989, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 1989
Kaupin á Samvinnubankanum
Um hvað er deilt?
eftir Lúðvík
Jósepsson
Það hefur orðið mikið fjaðrafok
út af fréttum um kaup Lands-
bankans á Samvinnubankanum.
Bankaráðsmenn deila og einn
bankastjóri Landsbankans stendur
stífur og neitar og neitar og talar
um fleipur og fullyrðingar.
Vegna beinna afskipta af málinu
neyðist ég til að gera stutta grein
fyrir aðalatriðum málsins.
Ágreiningur um
vinnubrögð
Ágreiningur okkar Eyjólfs K.
Siguijónssonar við Sverri Her-
mannsson og meirihluta bankaráðs
Landsbankans er um tvö veigamik-
il, en þó aðskilin atriði. Annars veg-
ar er ágreiningur okkar um vinnu-
brögð, en hins vegar um efnisatriði
málsins. Við áteljum að einn af
bankastjórum Landsbankans skuli
gera fast samkomulag við forstjóra
SÍS um kaup á hlutabréfum í Sam-
vinnubankanum sem jafngildir því
að kaupa bankann fyrir um 1600
milljónii' króna. Það samkomulag
var undirritað og birt í útvarpi og
sjónv.arpi án þess að kaupverðið
væri rætt í bankaráði Landsbank-
ans. Samkvæmt lögum eru kaup á
hlutabréfum og öðrum eignum í
verkahring bankaráðs. Þannig að-
farir tei ég brot á anda laganna
um viðskiptabanka. Þá er skýrt
ákveðið í þeim iögum að ríkisvið-
skiptabanka sé óheimilt að yfirtaka
aðra innlánsstofna nema samþykki
bankamálaráðherra liggi fyrir. Eftir
slíkri heimiid hafði ekki verið leitað
þegar opinber tilkynning var gefin
út um kaup Landsbankans á Sam-
vinnubankanum. Þetta tel ég líka
brot á lögum. Sverrir og meirihluti
bankaráðs telja þessi vinnubrögð
góð og gild því ætlunin hafi'verið
að óska eftir formiegri ákvörðun
bankaráðs síðar.
Þá þykir okkur Eyjólfi K. Sigur-
jónssyni það með fádæmum að
Sverrir skuli gera samkomulag um
slíkt stórmál og undirskrifa það á
meðan 2 af 3 aðalbankastjórum
bankans voru sannanlega utan-
bæjar og ekkert samráð haft við
bankaráð.
Um þessi vinnubrögð er deilt.
Ágreiningurinn um
efiiisatriði
Um efnisatriði málsins eru líka
miklar deilur. Um hvað er þar deilt?
Kaupverð Samvinnubankans er
ákveðið um 1600 milljónir króna.
Ekki er deilt um að þetta er verðið.
Deilan er um sannvirði Samvinnu-
bankans.
Það liggur fyrir að Samvinnu-
bankinn var á opinberum reikning-
um metinn á 587 milljónir í nettó-
eign um sl. áramót. Á þessu ári
hefír bankinn tapað um 60 milljón-
um.
Bókfært eigið-verð er því um 527
milljónir. En hvað er að segja um
eignir Samvinnubankans? Hann
mun eiga hjá SIS um 1,1-1,5 millj-
arða króna og hjá kaupfélögunum
annað eins. Lán hans hjá einstökum
kaupfélögum mun nema nokkrum
hundruðum milijóna. Þau kaupfélög
eru ýms í opinberum fjárkröggum.
Varla eru öll útlán bankans gullsí-
gildi. En samt kaupir Sverrir bank-
ann á 1600 milljónir króna.
Um þetta kaupverð er ágreining-
ur. í þeim grunnsamningi eða
ramma-samningi sem þeir Sverrir
Hermannsson og Guðjón B. Ólafs-
son gerðu og skýrðu opinberlega
frá í útvarpi og sjónvarpi 1. septem-
ber, segir að hvor aðili áskilji nokk-
ur sérákvæði, en endanlegur lögleg-
ur samningur verði gerður fyrir
októberlok.
Landsbankinn áskilur sér rétt í
5 töluliðum:
Eins og að bankaráð Lands-
bankans samþykki.
Eins og að Seðlabankinn hjálpi
bankanum til að standa við kaupin.
Eins og að SÍS geri grein fyrir
framtíðarrekstri sínum.
Eins og að nægileg veð fáist
o.s.frv.
Ekkert af þeim atriðum sem
Landsbankinn áskilur sér varðar
SlS svo neinu skiptir. Guðjón B.
Ólafsson, forstjóri SIS, áskilur fyrir
hönd seljanda ýmis atriði í 10 tölu-
liðum. Það sem þar skiptir mestu
máli er:
1. Að Landsbankinn greiði út af
kaupverðinu 525 milljónir króna,
þar af 1300 milljónir til að lækka
skuld SÍS við Samvinnubankann.
100 milljónir vegna þegar fall-
inna ábyrgða og innheimtu sem
liggi í Landsbankanum
og 125 milljónir til að greiða
ia»- * ;
, ■ V:
„Þessi rammasamning-
ur, sem samkomulagið
um kaup Landsbankans
á Samvinnubanka er
byggt á, er undirritað-
ur af Sverri Hermanns-
syni og Guðjóni B.
Olafssyni og báðir
skrifa þeir sérstaklega
undir áskilnaðarkröfiir
hvors um sig. Þannig
setur Sverrir stafí sína
undir kröfur SÍS.“
opinber gjöld SÍS í septembermán-
uði.
2. Að SÍS verði tryggð óbreytt
lánafyrirgreiðsla í Landsbankanum
næstu 15 árin og þó aukningu ef
umsvif Sambandsins aukast.
3. Að lán til kaupfélaganna, dótt-
urfélaga og samstarfsfélaga í Sam-
vinnuhreyfingunni verði óskert.
Síðan eru önnur skilyrði eins og
varðandi lífeyrisréttindi starfsfólks
o.fl. og fl.
Þessi rammasamningur, sem
samkomulagið um kaup Landsb
ankans á Samvinnubanka er byggt
á, er undirritaður af Sverri Her-
mannssyni og Guðjóni B. Ólafssyni
og báðir skrifa þeir sérstaklega
undir áskilnaðarkröfur hvors um
sig. Þannig setur Sverrir stafi sína
undir kröfur SÍS.
Deilur þær sem nú eru orðnar
eru frá minni hálfu um efnisatriði
þessa grunnsamnings.
Sveri'ir reynir að skjóta sér undan
vandanum með því að segja að þetta
sé ekki endanlega samþykkt. Slíkt
er orðaleikur og tilraun til að breiða
yfir þegar gerða skyssu.
Rammasamkomulagið sem til-
kynnt var opinberlega er um efni
þess samnings sem síðar á að gera
lögformlegan.
Það er út á ákvæði þessa ramma-
samnings sem erlendir bankar hafa
stöðvað í bili kröfugerð á hendur
SÍS.
Það eru ákvæðin í þessum grunn-
samningi sem við Eyjólfur K. Sigur-
jónsson höfum mótmælt.
Þessi grunnsamningur lá fyrir
fundi bankaráðs Landsbankans sl.
sunnudag, þegar meirihluti banka-
ráðs samþykkti samkomulag þeirra
Sverris og Guðjóns um kaupin á
828 millj. ki'. og vísaði til ramma-
samningsins.
Það er þessi grundvöllur sem var
samþykktur af stjórn SIS.
Fjárhagsvandi SÍS er eflaust
mikill og ekki kemut- mér til hugar
að neita að hagsmunir Landsbank-
ans koma þar við sögu.
En mikil skuld SIS við Lands-
bankann réttlætir ekki að greiða
1000 milljónum króna meira fyrir
Samvinnubankann en hóflegt getur
talist.
Sverrir Hermannsson neitar því
að skuld SÍS við Landsbankann sé
2,6 milljarðar og Morgunblaðið
prentar með feitu letri að skuldin
sé 1,9 milljarðar, hvaðan sem þær
upplýsingar koma. Ég er með ljós-
rit af upplýsingum frá Hagdeild
Landsbankans dags. 29. ágúst 1989
um að skuldin sé 2.612 milljónir
króna sundurliðað í 11 töluliði. Það
er auðvitað tilgangslaust fyrir
Sverri að standa stífur og ábúðar-
mikill og neita þessum staðreynd-
um. Þessi skuld SÍS er ekkert aðal-
atriði málsins. Skuld þessi við bank-
ann er breytileg eftir ýmsum birgð-
um, en var þessi í lok ágúst. Sú
staðreynd að heildarskuld SÍS við
Landsbankann hafi verið á milli 2-3
milljarðar um langa hríð, hefir oft
komið fram, og er ekkert banka-
leyndarmál.
Fyllyrðingar Sverris í þessu efni
sýna best að hann reynir að veija
sig með því að þumbast og segja
nei-nei-nei- eða fleipur-fleipur.
Ágreiningurinn um þessi kaup
er skýr. Hann er ekki um það hvort
Landsbankinn eigi að kaupa Sam-
vinnubankann og hann er ekki um
að veita skuli Samvinnuhreyfing-
unni eðlileg lán. Hann er heldur
ekki um útibúakerfi bankanna og
aðra hugsanlega hagræðingu í
rekstri.
Ágreiningurinn er um dæmafá
vinnubrögð og óvirðingu við banka-
ráð, og um há-alvarleg efnisatriði
málsins um yfirkaupverð á banka
og ótrúlega greiðsluskilmála og
hagsmunakröfur í framtíðar-lána-
viðskiptum. Ég hefi enga-Jöngun
til að koma höggi á Sverri Her-
mannsson og ennþá síður á Lands-
bankann. En ég uni ekki gerræði
og gjörsamlega fráleitum ákvörð-
unum sem varða hagsmuni Lands-
bankans og um leið allra lands-
manna.
Höfundur er fyrrverandi ráðherra
og alþingismaður ogá nú sæti í
bankaráði Landsbankans.
Kristinn H. Árnason
Hlj óðfærahúsið:
Gítartónleikar
KRISTINN H. Árnason heldur
gítartónleika í Hljóðfærahúsi
Reykjavíkur á Laugavegi 96 í
kvöld. Til tónleikanna er efht í
tilefiii þess að talsverðar breyting-
ar hafa verið gerðar á versluninni
nú í sumar. Hijómplötuútgáfan
Skífan hf. keypti Hljóðfærahúsið
fyrir rúmu ári.
Kristinn H. Árnason fæddist í
Reykjavík árið 1963. Hann nam
gítarleik hjá Gunnari H. Jónssyni og
Joseph Fung í Tónskóla Sigursveins
D. Kristinssonar og lauk þaðan burt-
fararprófi árið 1983.
Árið 1987 lauk Kristinn BM-gráðu
frá Manhattan School Of Music í
New York. Síðan hefur hann verið
við nám, meðal annars hjá José'Tom-
as í Alicante á Spáni. Hann hefur
tekið þátt í námskeiðum hjá Andrés
Segovia og Manuel Barrueco.
Á efnisskrá Kristins á fimmtu-
dagskvöldið verða fimm prelúdíur
eftir Heitor Villa Lobos, Hommage
á Tarrega eftir Joaquin Turina og
verkin Asturias, Cordoba, Mallorca
og Sevilla eftir Isaac Albeniz. Tón-
leikarnir í Hljóðfærahúsi Reykjavík-
ur hefjast kiukkan átta.
Laugarneskirkja:
Kyrrðarstundir
í DAG, fiinmf udaginn 14. septem-
ber, heQast á ný kyrrðarstundir í
hádeginu á fímmtudögum í Lau
garneskirkju. Frá klukkan 12 er
leikið á orgel kirkjunnar, en
klukkan 12.10 hefst altarisganga
og fyrirbænir.
Um klukkan 12.30 er boðið upp á
léttan hádegisverð í safnaðarheimili
kirkjunnar. Þessar kyrrðarstundir
voru í kirkjunni í allan fyrravetur
og voru vel sóttar, en hættu í maí
þegar kirkjunni var lokað vegna við-
gerða. Nú er kirkjan orðin sem ný
og haldið uppteknum hætti með
kyrrðarstundirnar.
Hjá okkur sitja gæðin í fyrirrúmi.
%
FAG Kúlu- og rúllulegur.
TIMKEN Keilulegur.
Ásþétti.
op^'t (onlinenlal Viftu- og tímareimar.
precision Hjöruliðir.
SACHS Höggdeifar-
og kúplingar.
Þekking Reynsla Þjonusta
FÁLKINN
®
SUÐURLANDSBRAUT 8. SIMI 84670

(Fréttatilkynning)