Morgunblaðið - 16.11.1989, Blaðsíða 10

10 c
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. NOVEMBER 1989
+
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1989
C 11
Afinæli:
Pálína Guðjónsdóttir
Pálína er gift Jóni Jens Guð-
mundssyni bónda á Munaðarnesi,
Árneshreppi, og þar hafa þau búið
samfleytt í rúmt 51 ár. Voru þau
gift 15. september 1938 og af til-
efni hjúskaparafmælisins og 70 ára
afmælis Pálínu sem var 13. nóvem-
ber, fóru þau hjón til Mallorka. Já,
svona eiga eldri borgarar að lyfta
sér upp eftir langan og strangan
vinnudag en lífsgleðin hefur alltaf
einkennt þau hjónin. Þau heiðurs-
hjón eiga 9 börn sem eru bæði
myndarlegt og fallegt fólk og það
er sjaldan að hægt sé að segja með
sanni að fólk sé bæði myndarlegt,
fallegt og hafi komið sér vel áfram
í þessu jarðneska lífi. Synirnir hafa
lært iðn og séð fyrir námi sínu sjálf-
ir og dæturnar fóru í húsmæðra-
skóla. Börnin fengu heitar bænir
frá foreldrum sínum því móðirin er
sérstaklega bænheit kona.
Haukur Halldórsson við verk sín
í Ölkjallaranum.
■ HAUKURHalldórsson, heldur
grafík sýningu í Ölkjallaranum.
Þetta er níunda einkasýning Hauks
og líklega fyrsta myndlistarsýning-
in á ölkrá. Myndir Hauks eru unnar
eftir aðferð sem hann kallar Helio-
graf.
■ ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ hefur orðið
að fresta sýningum á leikriti Þór-
unnar Sigurðardóttur, Haust-
brúði, til næsta veturs vegna veik-
inda. Haustbrúður átti að koma
aftur á stóra sviðið í nóvember en
hefur verið frestað til næsta leikárs.
■ / NÝLEGRI ályktun Neyt-
endasamtakanna segir að enn sé
nautakjöt selt án þess að fram komi
gæðaflokkun þess og því sé jafn-
framt haldið fram að kjöt af mjólk-
urkúm sé selt sem ungnautakjöt.
Stjórn Neytendasamtakanna gerir
þá kröfu að settar verði reglur um
upplýsingar til neytenda svo þeir
viti hvað þeir eru að kaup. Jafn-
framt að settar verði ítarlegri regi-
ur um upplýsingar t.d. um fitumagn
í kjöthakki og fitu- og vatnsinni-
hald í unnum kjötvörum.
■ AÐALFUNDUJR íslenska
málfræðifélagisns verður haidinn
í Skólabæ Suðurgötu 26, föstudag-
inn 24. nóvember og hefst kl. 17.
Skýrsla stjórnar verður- lögð fram
og ný stjórn verður kosin, auk ann-
arra mála. Daginn eftir, þann 25.,
verður haldinn 4. ráðstefna íslenska
málfræðifélagsins í Odda.
Pálína fæddist 13. nóvember í
Skjaldabjarnarvík í Strandasýslu og
er sú jörð löngu komin í eyði og
mun aldrei verða búið þar aftur.
Þrátt fyrir það að jörðin er mikil
rekajörð. Foreldrar Pálinu voru
Anna Jónsdóttir og Guðjón Krist-
jánsson ög áttu þau 8 börn sem öll
komust til fullorðinsára en eru nú
5 á lífi. Ég hef heyrt til þess tekið
hvað öll systkinin í Skjaldabjarn-
arvík hafi verið vel gefin og fengið
gott uppeldi hjá foreldrum sínum,
verið alin upp við mikla vinnu og í
guðsótta og góðum siðum.
Ég hef alltaf verið á móti barna-
heimilum, þó viðurkenni ég það að
þau eru nauðsynleg ef móðirin verð-
ur veik og undir vissum kringum-
stæðum á heimilinu. En að heimta
af hreppsfélögum og bæjarfélögum
barnaheimili á þeim forsendum að
verðbólgan sé svo mikil að bæði
hjónin verði að vinna úti, er bara
fyrirsláttur einn, því það kostar
mikla peninga að hafa börn á dag-
heimilum og þjóðin er strax farin
að kenna á því hvað það sé átakan-
legt að börnin eigi ekki heimili held-
ur séu á stofnunum. Börnin fara
mikils á mis og fá ekki að alast upp
á heimilinu og njóta móðurkærleik-
ans, kennslu og bæna góðra for-
eldra og hjálpa foreldrum við heim-
ilisverkin, enda sker fólk sig úr sem
hefur alist upp á stofnunum og
verður að nokkurskonar páfagauk-
um. íslenska þjóðin sér vott af því
á Alþingi með þessa ungu páfa-
gauksalþingismenn sem hafa ekk-
ert gért nema verið á stofnunum
og í skólum, og fyrir síðustu kosn-
ingar höfðu ungu alþingismennirnir
mestan áhuga á því að koma ölinu
í gegn og síðan hefur varla heyrst
í þeim. Já, hvernig haldið þið, kæru
lesendur, að ungu hjónin í Munaðar-
nesi hefðu getað komið 9 börnum
hjálparlaust á legg á lítilli jörð og
engin skilyrði þá til að rækta neitt
því þá voru ekki þau vinnutæki
komin sem nú eru. Þau hjón eiga
32 barnabörn og 7 barnabarnabörn.
Ég óska Pálínu vinkonu minni
og manni hennar og niðjum þeiiTa
allra heilla í nútíð og framtíð.
Regína Thorarensen,
Selfossi
Réttindabarátta
fullorðins fólks
eftirHrafn
Sæmundsson
í því umróti og breytingum sem
nú eru að verða á þjóðfélaginu,
verður fullorðið fólk að standa vörð
um réttindi sín. Margar vísbending-
ar um þörfina á þessu hafa komið
fram að undanförnu.
Fullorðið fólk verður annars veg-
ar að standa vörð um þau réttindi
sem áunnist hafa og í því umróti
sem framundan er, verður að beij-
ast fyrir nýjum réttindum.
Það sem brýnast er að hafa í
huga eru lífeyrismálin á efnahags-
sviðinu og svo félagsleg réttindi,
bæði á lífeyrisaldrinum og ekki
síður áður en þar að kemur. Það
þarf að skapa margvíslega mögu-
leika og ytri aðstæður fyrir fullorð-
ið fólk sem nálgast verkalokin. Það
þarf að skapa hagstæð ytri skilyrði
fyrir aðlögun starfslokanna þannig
að verklokin verði eðlileg þróun inn
Hrafn Sæmundsson
í góðan tíma og góða elli. Ef vel
er haldið á þessum málum, getur
„Það má ekki kvika frá
þeirri grundvallar-
hugmynd að fólk sem
lýkur starfsævi sinni á
vinnumarkaði, geti
áfram leyft sér að lifa
sama lífí, að njóta sömu
lífsgæða og það hafði
meðan það vann.“
lífeyrisaidur orðið besti og fijóasti
tíminn í lífi fólks.
Til marks um þær hættur sem
geta skapast, er sú hugmynd að
breyta iífeyrisaldri í 70 ár. Þó að
búið sé að draga þessa hugmynd
til baka, þá sýnir þetta þörfina á
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Hendrik Berndsen í verslun
sinni, Blómaverkstæði Binna.
■ BLÓMA VERKSTÆÐI Binna
heitir ný verslum sem opnað hefur
að Skólavörðustíg 15. Áðaláhersla
er lögð á úrval afskorinna blóma
og blómaskreytinga, sem Hendrik
Berndsen sér um. Verslunin er
opin alla daga frá kl. 9-21 nema
sunnudaga frá kl. 13-18.
• •
NYSKOPIIN

Ein er með
stórum
epla- og
perubitum...
...önnur með
hnausþykkum,
hreinum
jarðarberjasafa...
...ogsúþriðja
með sex
komtegundum
og stœrðar
ferskjubitum
Mildsýrð, hnausþykk,
bragðljúf holl og
nœringarrík mjólkurafurð
með BIOgarde®geríum
sem öllum gera gott.
Spændu íþig einni!
að fullorðið fólk haldi sjálft vöku
sinni þegar aðilar sem eru langt
utan veruleikans í þjóðfélaginu taka
til höndunum og fara að spinna
örlög annarra.
Árnar fara ekki að renna upp í
móti, þó að í einhveiju ráðuneyti
sé sett upp reikningsdæmi sem ekki
tengist vemleikanum. í allri Vest-
ur-Evrópu er verið að lækka lífeyr-
isaldurinn. Þannig verður það einn-
ig hér í raun, hvað sem stendur í
lögunum. Til þess að dæmið gangi
upp þarf að vera grundvöllur fyrir
því að fólk geti óhindrað unnið til
sjötugs eða lengur. Þessi möguleiki
hefur verið í raun hjá opinberum
starfsmönnum, en almenni vinnu-
markaðurinn hefur engar samn-
ingsbundnar skuldbindingar gagn-
vart fullorðnu fólki. Þar ríkir lög-
mál markaðarins og með fyrirsjáan-
legum breytingum á gerð vinnu-
markaðarins og aukinni samkeppni,
,m.a. vegna tengsla okkar við efna-
hagssamsteypur í Evrópu, verður
það fólk áfram á vinnumarkaði sem
mesta starfsorkuna hefur. Hinir
fara út af vinnumarkaðinum. Þetta
er sá járngrái veruleiki sem birtist
í öllum gáttum. Fallegar hugsjónir
ráða þarna ekki ferðinni, heldur
dautt raunsæi í vaxandi samkeppni.
En þrátt fyrir þetta er það eitt
af baráttumálunum að gera fólki
kleift að vinna meðan orkan leyfir.
Það gerist hins vegar ekki gegnum
einhliða lagabreytingar heldur
samninga aðila vinnumarkaðarins.
Önnur hætta sem blasir við full-
orðnu fólki, er að í sambandi við
uppstokkun lífeyrisréttinda — með-
al annars hugmyndina um einn
lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn —
verði tilhneiging til að lækka lífeyr-
isgreiðslur til almennings. Að setja
tekjumarkið það lágt að lífeyrir
standi aðeins undir frumþörfum
fólks.
Þarna er á ferðinni mikil hætta
sem fullorðið fólk verður að hafa
vakandi auga á. Það má ekki kvika
frá þeirri grundvallarhugmynd að
fólk sem lýkur starfsævi sinni á
vinnumarkaði, geti áfram leyft sér
að lifa sama lífi, að njóta sömu
lífsgæða og það hafði meðan það
vann. Þetta er hinn efnahagslegi
grundvöllur fyrir góðum lífeyris-
aldri og frjórri elli þar sem fólk
getur notið þeirra miklu lífsgæða
sem okkar þjóðfélag býður upp á
en sem kosta stundum peninga.
Auðvitað þurfa aðilar vinnu-
markaðarins að vera þarna í for-
svari og standa vörð um þessi sjálf-
sögðu grundvallarmannréttindi. Og
vonandi bera þessir aðilar gæfu til
að skilja þetta í tima og sofna ekki
á verðinum.
En fullorðið fólk og það fólk sem
nálgast verklokin þarf þó fyrst og
fremst að halda vöku sinni. Þarna
er ekki síst átt við þau samtök eldri
borgara sem víða hafa verið stofnuð
undanfarið og miða við þátttöku frá
60 ára aldri. Á þessum vígstöðvum
á að mynda skelegga framvarðar-
sveit til að verja réttindi fullorðins
fólks og sækja fram til aukinna
réttinda.
Höfunður er atvinnumáiafulltrúi í
Kópavogi.
Styrmir Sigurðsson á nuddstof-
unni í góðum höndum.
■ / GÓÐUMhöndum heitirnudd-
stofa sem nýlega opnaði að Lauga-
vegi 67a. Styrmir Sigurðsson,
lærður nuddari með þriggja ára
reynslu, er eigandi stofunnar. Opið
er frá kl. 8-21 virka daga og 10-18
um helgar.