Morgunblaðið - 25.11.1989, Blaðsíða 6

6 *
MOR<SUNBt&0I£> UVU(5ARÐAOt'R<g5. íNÓiVBMPBR 108.9
Minningar Tove
Engilberts
BOKAÚTGÁFAN Forlagið hef-
ur gefið út bókina Eins manns
kona — minningar Tove Engii-
berts eftir Jónínu Michaelsdótt-
ur. Tove Engilberts var ung
kona þegar hún yfirgaf heima-
land sitt og fluttist til íslands
ásamt manni sínum, listmálaran-
um Jóni Engilberts. í bókinni
segir hún frá uppvaxtarárunum
á auðmannaheimili í Kaup-
mannahöfn og dregur upp
óvenjulega og heillandi mynd
af lífinu þar í borg á árunum
milli stríða. Hún lýsir fyrstu
kynnum þeirra Jóns, en þau
kynntust fyrst er þau voru bæði
við myndlistarnám. Síðan lýsir
Tove langri sambúð við stór-
brotinn listamann og lífi þeirra
á Islandi af óvenjulegu innsæi
og næmi á sérkenni samferðar-
manna sinna. I kynningu For-
lagsins segir m.a.:
„Minningar Tové Engilberts eru
ógleymanlegur aldarspegill þar
sem fjöldi þjóðfrægra manna og
kvenna kemur við sögu. Hún lýsir
á eftirminnilegan hátt samskiptum
listamanna fyrr á árum, baráttu
Helgi Jónsson
Unglinga-
sagan
Skotin
eftir
Helga
Jónsson
Út er komin skáldsagan
Skotin eftir Helga Jónsson.
Það er Stuðlaprent hf., 01-
afsfirði, sem gefur bókina
út, en höfundur er kennari
við gagnfræðaskólann á
staðnum og ritstjóri bæjar-
biaðsins Múla.
Skotin er unglingasaga,
enda eru aðalpersónur hennar
á gagnfræðaskólaaldri. Aðal-
persónan Kári, sem er í 8.
bekk, er einmana og vinafár.
Hann haltrar á öðrum fæti og
er því mikið strítt og upp-
nefndur Stuttfótur. En þá
fyrst byija vandræðin þegar
hann hugsar úm stelpur.
Skotin er fyrsta skáldsagan
sem Helgi Jónsson sendir frá
sér, og jafnframt fyrsta bókin
sem Stuðlaprent hf. gefur út.
Kormákur Bragason hannaði
kápu. Stuðlaprent sá uin setn-
ingu texta og umbrot, en það
var Prentsmiðjan Oddi hf. sem
prentaði og annaðist bókband.
Skotin er 142 blaðsíður.
(Fréttatilkynning)
þeirra, vonbrigðum og sigrum. Þar
skiptast á skin og skúrir, en um-
fram allt er saga Tove áhrifamikil
lýsing á tilfinningaríku samlífí
tveggja elskenda og vina sem aldr-
ei varð hversdagsleika og vana að
bráð.“
Eins manns kona er 251 blað-
síða. Bókin er prýdd miklum fjölda
mynda, þar á meðal teikningum
eftir Jón Engilberts sem ekki hafa
áður birst. Essemm/Tómas Hjálm-
arsson hannaði kápu. Prentsmiðjan
Oddi hf. prentaði.
Jónína Michaelsdóttir
Smásögur eftir
Kristínu Omarsdóttur
Út er komin hjá Máli og menn-
ingu bókin í ferðalagi hjá þér
eftir Kristínu Ómarsdóttur. Bók-
in hefur að geyma fimm smásög-
ur sem fjalla um ástir, sambönd
og togstreitu kynjanna í ýmsum
tilbrigðum. I þeim helst einfald-
leiki í hendur við margræðni,
stíll þeirra er ljóðrænn og frum-
legur og þær einkennast af und-
irfurðulegum húmor.
Kristín Ómarsdóttir fæddist árið
1962. Hún hefur áður gefið út eina
Ijóðabók. Einþáttungur eftir hana
hlaut verðlaun í leikritasamkeppni
Þjóðleikhússins í tilefni af lokum
kvennaáratugarins og var sýndur
árið 1987.
í ferðalagi hjá þér er 103 blaðsíð-
ur og er bæði gefin út í kilju og
innbundin. Kristín Ómarsdóttir
gerði kápu. Bókin er prentuð hjá
Prentstofu G. Benediktssonar.
(Fréttatilkynning) Kristín Ómarsdóttir
Skáldsaga effcir Leó Löve
ÍSAFOLD hefur gefið út bókina
Mannrán efitir Leó E. Löve lög-
fræðing.
í kynningu segir: „Mannrán er
spennusaga sem gerist á þessu ári.
Söguhetjan, Gunnar Jakobsson, er
ungur maður sem hefur átt vel-
gengni að fagna í lífi og starfi.
Övænt stendur hann frammi fyrir
þeirri skömm að verða gjaldþrota
þegar viðskiptafélagi hans stingur
af með sjóðinn.
Gunnar á erfitt með að sætta sig
við þau örlög og í þunglyndi sínu
fer hann í einmanalegar gönguferð-
ir. Á einni næturgöngunni verður
hann vitni að því að áberandi maður
í þjóðfélaginu hefur verið í laumu-
legri heimsókn hjá ástkonu sinni.
Hann fylgist með manninum um
skeið og með honum vaknar hug-
mynd að óvenjulegri fjáröflun .. .
Eftir langan og ítarlegan undir-
búning lætur hann til skarar skríða.
Leó E. Löve
Mannrán hefur aldrei verið framið
á íslandi fyrr.“’
Bókin er 218 blaðsíður og unnin
í ísafoldarprentsmiðju hf.
Endurskoðuð út-
gáfa Lögbókarinnar
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Örlygur
hefur endurútgefíð bókina Lög-
bókin þín, eftir Björn Þ. Guð-
mundsson, prófessor, sem fyrst
kom út árið 1973. Auk hans vann
að endurskoðun ritsins Stefán
Már Stefánsson, prófessor.
Lögbókin þín er lögfræðihandbók
fyrir almenning.
í bókinni, sem er nær 600 blað-
síður, eru 1.500 uppflettiorð og um
1.100 tilvísunarorð og er efni bókar-
innar skipað í stafrófsröð.
í kynningu útgefanda segir m.a.
að Lögbókin þín hafi verið umsamin
að verulegu leyti. Skipta megi breyt-
ingum á fyrstu útgáfu árið 1973 í
þrennt. í fyrsta lagi er meiri áhersla
lögð á afmarkaða, lögfræðilega skil-
greiningu hvers lagahugtaks sem
nýtast mætti lögfræðingum, laga-
nemum og áhugamönnum um lög-
fræði. í öðru lagi eru dæmi, eitt eða
fleiri, nær undanteknirigarlaust not-
uð fyrst og fremst almenningi til
skilningsauka, bæði á hugtökum og
almennum texta. I þriðja lagi er nú,
auk lagatilvitnana, vísað í lögfræði-
rit í lok reifunar hvers orðs eftir því
sem tiltæk eru og við á, í stað þess
að geta heimilda eingöngu sameigin-
lega á einum stað. Loks má geta
þess að gerð er grein fyrir öllum
helstu ríkisstofnunum, nefndum og
ráðum.
Lögbókin þín er prentuð í Prent-
stofu G. Benediktssonar en bundin
hjá Arnarfelli hf. Kápu teiknaði Sig-
urþór Jakobsson.
Stafrófið lifir
Bókmenntir
Ingi Bogi Bogason
Sigmundur Ernir Rúnarsson:
Stundir úr lífi stafrófs.
(64 bls.) AB 1989.
Við fyrstu sýn slær það lesand-
ann hve niðurröðun efnisins, allt frá
hinu smæsta til hins stærsta, virð-
ist mörkuð yfirlegu. Bókin skiptist
í þijá hluta: I Athugasemdir, II
Staður og stund, III Áköll. Hver
hluti hnitar um misljós meginvið-
föng: II. hluti er, eins og nafnið
bendir til, um eftirminnileg stefnu-
mót staða og stunda en III. hluti
lýsir misáhættusömum stefnumót-
um fólks og þ.m.t. ástinni. I. hluti
er á hinn bóginn ekki eins heil-
steyptur og hinir tveir.
Sparlega er farið með orð, stund-
um eins og skáldið hafi flysjað utan
af hugmyndum þar til harður kjarn-
inn einn var eftir:
Rím
Nóttin og óttinn
eiga samleið
sjúga smumingu hurða
rýma saman
hús.
Óbilgjörn viðleitnin til að velja
orð sem hæfa og segja ekki fleira
en brýna nauðsyn ber til leiðir svo
aftur til þess að hið ósagða hlýtur
umtalsvert vægi. Enda er lagt upp
úr þögninni og henni skipaður sess
meðal orða. Upphafsljóðið, Þagnir,
er einmitt freistandi að líta á sem
einkunnarorð bókarinnar:
Þögnin
greinir frá óþægindum
sem felast í ósögðum orðum
éins vilja orð
skýra frá kostum þagnarinnar.
í rauninni býr í þessum fáu línum
miklu stærri ádrepa en blasir strax
við. Það er engu síður vandi á
líðandi stundu, þar sem tilvera
manna er að kafna undir fargi
orðanna, að kunna að þegja en
segja. Birta orðanna nær ekki að
skína til fulls nema hún bijótist út
úr myrkri þagnarinnar. Þessari
aðferð beitir skáldið alúðlega og
ekki ólíklegt að löng reynsla af
orðamokstri á öðrum vettvangi-
nýtist hér.
Fáein sýni
Bókmenntir
Ingi Bogi Bogason
Jónas Þorbjarnarson: í jaðri
bæjarins. (48 bls.) Forlagið 1989.
I þessari bók er mikið útsýni og
ekki alltaf útreiknanlegt og þaðan
af síður rökrétt. Má vera að rétt-
ara sé að nefna það tvísýni því
skáldið fleygir sjónarhorninu til og
frá. Óvænt breytist það og gefur
um leið lesandanum selbita, t.d.
þegar textinn hverfur umsvifalaust
í hundshaus undir lok ljóðsins Án
þess að kalla á hundinn. í ljóðinu
Vakt er teflt fram sömu tækni:
Úti við sjónarrönd
baksvipur manns
. hann horfir í fjarskann
Er þetta nýtt tilbrigði við cere-
bos-saltstrákinn, botnlausa spegl-
un? Horfír mælandinn á mann sem
horfir á mann sem horfir á . . .?
Fjarlægð — nálaegð togast á í
mörgum ljóðanna. í Sviði er flug-
drekinn „agnarlítill / héðan að sjá
/ / en togar samt einlægt.“ Fjar-
lægðin býr til ný fjöll í Þú sem
býrð handan árinnar. í Innbúi skil-
ur íjarskinn ekki fyrst og fremst
að fyrirbæri í rúmi og tíma, heldur
manneskjur, tilfinningar:
Sterkbyggður
hefði mátt ætla
að borðið stólamir rúmið
myndu síður en hann
þola spark
samt sem áður
þegar hún fór
án þess að þau snertust
var það hann
sem féll saman. .
Samkvæmt þessu er ekki allt
sem sýnist. Tvísýnið leiðir til tor-
tryggni og ferðalög eru farin í
tvísýnu, sbr. Flutningaskip, Inn í
myndina og Nei við engil. Hið
síðast nefnda er eitt markvissasta
ljóð bókarinnar: Mælandinn af-
þakkar fylgd um skóginn þótt
áhrínsorðin „án min ferðu ekki
lengra" ógni. Þess í stað heldur
hann fast um skeftið og dregur
um síðir úr slíðrunum — bros. En
tunglin boða vá, hvöss og rísandi.
Auk tvísýnis og tvísýnu er
tvíræðni áberandi í þessari bók. í
Framhjá steininum er litið um öxl
og „þú . . . horfir æ síðan / með
auga steinsins / á þig.“ Afstæði
felur í sér a.m.k. tvenns konar
ráðningu — spurningu um líf og
dauða er ekki svarað en hitt má
sjá að mælandinn lagði „af stað“.
Með öðrum orðum var ferðalagið
Lífið er flókið
Bókmenntir
JennaJensdóttir
Guðlaug Bjarnadóttir:
Snert hörpu mína.
Goðorð, Reykjavík 1989.
G. Rósa: Ljósið í lífsbúrinu.
Goðorð, Reykjavík 1989.
Myndskreyting á kápum:
Magnús Tómasson.
Hér verður lítillega fjallað um
tvær ljóðabækur af þeim átta er
komu út hjá bókaútgáfunni Goðorði
nú í haust. Báðar eru fyrsta bók
höfundar.
Guðlaug María sækir ekki langt
yrkisefni sín. Þau eru úr umhverfi
hennar og daglegu lífi. Tuttugu og
sex ljóð eru í bókinni. Flest eru þau
stutt,.en segja samt nægilega mik-
ið. Skýrar myndir eru dregnar upp
og lesanda er yfirleitt ljóst hvers
ljóðið leitar í hugskoti hans. Nokkur
hnitmiðun skáldsins orkar því já-
kvætt hvort sem um sorg eða venju-
legan hyersdag er að ræða. Hér er
brugðið upp tveimur ljóðum úr bók-
inni:
Sársauki
Auk sársaukans
auk sársins-
auk angistarinnar
auk einmanaleikans
blæðir úr sárinu mínu
endar allt líf með dauða.
Það er sárt.
Hringinn á enda.
Að kveldi
segir sonur minn
systur sinni frá englunum
og syngur hana i svefn.
Að morgni
hefst bardagi
hnúar og hnefar
tungan brýnd.
Sem betur fer eru dagarnir
teknir að styttast.
Það er ekki auðvelt að gera upp
á milli ljóðanna — segja að eitt sé
betra en annað. Raunsæi er baksvið
þeirra, en þó virka þau á mig sem
sólblik frá augum skáldsins lýsi
svo, að það verði eins og rauður