Alþýðublaðið - 11.10.1932, Blaðsíða 3

ALPÝÐUBIj A ÐIÐ
víkur er enn jjiá í hættn.
. Vm pá til eiuskis barist ?
Þpð vai í vetut leið, að við
í stjórn S. R. s4uin það að ,sam-
lagjðí var í fjárhagslegum háska,
sem k-om fyrst'og fmmsf af j)vi,
að við það að Landsspítaliuxi itók
íil starfa -óx; mjög sjúkrahúsa-
kostnaður samlagsins, ekki að á-
stæðulausu ,eða vegna mis,brúk-
unar, heldur vegna, þess, ;að
sjúkrahúsþörfínui var áður hveigi1
nærri fullnægt, því áðúr varð fólk
að bíða lengi eftir plássi til upp-
skuiðar — ekki að tala um að
sjúklingar t. d. með lungnabólgu
e&a aðra hættulega sjúkdóma
kæmust í sjúkrahús, hvemig sem
heimilíisástæð'ur annars voru, það
var því stór nauðsyn að fá spítal-
ann, og þótt, það, yki útgjöld sam-
lagsins, þá kornu í staðinn betri
skilyrði fyrir hjúkrun og bata.
Okkur var því ljóst, að tekjur
samlagsins varð að auka ,eða
dxaga úr hlunnindum samlags-
manna eða ef til vill hvort-
tveggja, þó á sem minst tilfínnan-
legjan hátt fyrlir samlagsmenn.
Því var þáð, að við í stjórn
S. R. fói’um í herferð' til hins
opinbera og til lækna, lyfjabúða,
sjúkrahúsa, til allra, er S. R.
þurfti að greiða peninga, og fór-
um fram á hærri styrki, meiri
hlunnándi, tilslökun hjá öllum.
Hvernig sú barátta gebk.
Fyrst af öllu höfðum við sótt
um betri kjör fyrir S. R. hjá
Landsspítalanum. Þar sem S. R.
hlaut að vera svo stór viöskii'ta-
aðili, töldum við víst að það
fengi betii kjör. Það fór líimsvo,
að landiæknir, stjórn spítalans og
atvinnumálaráðiuneytið mæltu
með því að við fengum krónu
afslátt á dag, en þessi umisókn
með öllum þessum meðmælum
komst ekki nerna á borðið hjá
fyrverandi dómsmálaráðiherra;
þar dagaði hana uppi. Én þessi
gamla umsókn er enn þá á ferð
o,g væntanlega kemst hún nú heil
í höfn.
Að öðru leyti en þessu mátti
svo heita áð okkur gengi vel að
reka erindi samlagsins. Bæjar-
stjórn samþykti 30 þús. króna
styrk fyrir þetta ár, í stað 18
þús., sem var, og að auk ,15
þúsund króna viðbótarstyrk fyr-
ir 1931 vegna fjárhag&örðugleika
S. R. Alþingi bneytti Berklavarn-
arlögunum, svo að samlögin yr'ðu
ekki skyld að greiða þann kostn-
að fyrir samlagsmenn.- Og al-
þingi jók svo styrk til samlag-
anniá, að það mun muna S. R.
nál. 15 þúsundum á ári fram-
vegis. Allir þeix, sem greiðslu
áttu að fá hjá S. R., gáfu 10°/o
afslátt frá umsömdum greiðslum,
meira að segja gjaldkeri S. R.
gaf 10% af sínum launum, þótt
hann hefði orðið að kaupa aUka-
hjálp vegna þess mikla tima, er
hiann varð að eyða með okkur
stjórnarmönnunum til þess að
komast til svo réttrar niðurstöðu,
sem auðlð var, um framtiðar-
rekstur samlagsins, og til þess
pU fá í verk allar þær .björgunar-
rá'ðstafanir, er við töldum nauð-
synLegar og að nokkru hefir ver-
ið lýst, og skal síðar vikið að
þvf, hvert starf þetta var. En
þegar þetta, sem nú hefir verið'
talið, var f-engið, voru ástæ&ur
og framtíðarhorfur S. R. þessar:
Hagcr og horfar S. R.
Síðastliðið ár, þ. e. 1931, peynd-
ist tekjuhalli S. R. að vera náil.
50 þús. Þessi tekjuhalli hefír verið
jafnaður með áðurnefndtun
styrkjum og aukaafslætti. En til
þess að hægt ,sé að reka S. R.
áfram verður að kippa þessu í
lag, og telst i okkur svo til, að
auk fastra styrkja verðum við
að minsta kosti 1—2 ár að hækka
iðjgjöldin um 50 aura á mánuði
og jafriframt að draga úr kostn-
áði S. R. á sem minst tilíinman-
legan hátt. Og voru tillögur okk-
ár í stjóminni þær, að, næturvitj-
anix falli burt, nema þegar um
slys er áð ræða, ad aukaviðtöl
falli burt, þ. e. áð samilagsmenn
fái ekki að nota aðra lækna en
þann, er þelr hafa valið, nema
sérlækna eftir hans ráði. Ao „pa-
tent“-lyf falli burt, pegar til er,u
' ódýrdri hjf, sem samsuara •peiin
eða eru engu lakari. Af því að
fólk hefir herfilega misskilið þetta
með „patent‘‘-Iyfin, þá má benda
því á, að eklti verður lengra geng-
ið í þeim efnum en samvizku-
samir og góðir læknar álíta sjálf-
sagt, þar á meðal landlæknir, sem
við höfum sérstakléga ráðfært
okkur við. / pessu sambondl skal
padi tekið, fram,, að þessar ráð-
stafanir, sem nú hafa verið nefnd-
ar, eru það minsta, sem við i,
stjóm S. R. sjáum forsvaranlegt
aðj gerðar\ verðt að minsta kosti
1—2 árin næstu, ef S. R. á að
verðct sfarfhceft, því aukinn styrk-
ur frá iikin;u kemur ekki til góða
fyr en á næsta ári.
(Frh.)
Felix Guðmundsson.
Áfengisvarna-
loggæzlan.
Á sí&asta þingi fluttá Magnús
Guðmundsson, núverandi ráð-
herra, frumvarp um, að hætt
skyldi að hafa sérstaka löggæzlu-
menn til að sjá um framkvæmd
áfengisvarnalaga, annast toll-
gæzlu o. fl. Frumvarpið dag-
aði uppi. Núverandi stjórn
Sagði isvo í sumar löggæzlumönn-
unum upp starfi frá 1. október,
svo sem kunnugt er. Síðar mun
stjómin þó hafa komist að raun
um, að ógerlegt var að leggja
starf þeirra niður, og varð það
úr, að löggæzlumennimir halda
áfram störfum. „
Afnám löggæzlustarfsins hefði
líika verið hin mesta fásinna og
fjarri því, að vera sparnaður. {
Brynjólfar Bjarnason
hrekur verkamenn
úr Verkamannaskýlina.
Eftir bæjarstjórnarfundiinin á
fimtudagskvöl dið fóru komimún-
istaforsprakkarnir á Lækjartorg
og töluðu þar af einum bekknuim.
Þeir sögðU hvað eftir annað: „A
morgun kl. 10 Mttumst' við allir
’niðlur í Verkamanmaskýli og það-
an' göngum við fylktu li&i í alilar
opinberar skrifstofur og líka til
borgarstjóra og förum ekki það-
an út fyr en við höfum fengið
kröfur okkar uppfyltar.“ Heyr!
Heyr! hrópuðu strákar tveir, er
stóðu skamt frá mér, en annar
sagðd á eftir við hdnm: „Mikið
helvíti, maður, þá ver&ur hasi,
þetta er bara bylting.“ — Ég rölti
svo niður í Skýli kl. 9 um morg-
uninn, því ég vildi koma nógu
tijmanlega. Ég varð dálítið hissa
er ég kom inm, því Skýlið var
troðfult. Mér datt ekki í hug, áð
verkamenn tækju svona mikið
mark á öskri strákanna. En skýr-
ingin kom bráðlega.
Verkamenniimir drukku kaffið
sitt í næði. Höfðu þeir flestdr
farið niður eftir kl. 6 um morg-
uniinn og nú drultku þeir kaffíð
isitt í Skýlinu og hlýjuðu sér. Þeg-
ar siga fór á tíunda tímann fór
að koma einhver ókyrð á hópinn;
menn fóru að taka saman pjönkur
sinar, og þegar kl. vantaði 10 min-
útur í 10, þá voru ékki orðnir
þarna fleiri en 11 — segi og skrifa
ellefu — menn, og flestir þeirra
fóju út þegax Biynjólfur Bjarna-
son kom í gættina og leit inn
fyrir, en honum fylgdu 7 strákar,
og dvöldu þeir þarna nokkra
stund, en er þeir voru farnir út
í borgina til að gera „byltinguna“,
fóru verkamennimir aftur a'ð tín-
ast inn 1 hlýjuna, en vel gáðti
þeir í kringum sig áður en þeir
settust.
Sýnir þetta, hve leiðir hugsandi
verkamenn eru orðnir á hinu sí-
felda tilgangsilausa stóryrðaglamxi
sprenginga-kommúnista, og hve
lítt þeim er um það gefíð að
láta sjá sig í sama hópi og þeir.
En það verður að víta harðlega,
að verkamennimir skuld ekki fá
a'ðj hafa Skýlið sitt í friði, þeg-
ar kalt er úti og hraglanda veður.
Verkamaðm á eyrmni.
3
í KonBnglep lelhhúsinn.
Sessunautur minn, Georg Wui-
blad ,frá So cial-Dernokraten, lét
þau orð falla við mig, að hingað
til, hefði alt farið svo 'vei úr
hendi, að ekki væri liægt að
psskja þess betra. Þáð var þriðjí
þáttur, sern olli áfdrifum leiks,-
ins í Dagmnr-leikhúsinu,. segir
hann og bætir við: liöfundurinn
hefði aldnei átt að skrifa þennan
þátt. — En áhrif Ieiksins. héJd-
ust í þriðja þætti. Eyvind Job
Svendsen slapp vel frá hlutverki
sinu. Hann lék með þeirn krafti,
þeim eldmóð, er sá eini gerir,
hefir lífið áð verja. 1 byrjun
þáttarins var full-dimt, en þó
eðlileg tunglsbiria, en þegar Loft-
ur hefur særingar siinar verður
grafmyrkur á leiksviðinu; smám-
saman færist birta aftur yfir, leik-
sviðáð og maður sér inn í kirkju.
grámálaða með hárri hvelfingu
og bogamynduðum, gluggum, og
nú koma fram hinir framliðnu
biskupar og tala hver á /eftir
öðirum án afláts; alt er fyrir á-
horfendum ein's og. í fjarska, pg
loks stígur Gottskálk bisikup upp,.
af gröf sinnii í eldrauðium skriiða
með Rauðskinnu í hægri hendi.
Hér mun hrifmingin hai'a náð há-
marki sánu hjá flestuin áhorfenda
öðmm en sessunaut mínum, Win-
blad. Hér féll það saman, sagði
haren, einist og í Dagmar. — Hér
hafði Eyvindur, Joli. Svendsen,
breytt rödd sinnn; rödd hans var
nú full-skræk, og má vera, að
það hafí dregið nokkuð úr áhrif-
unum; — þó fanst mér það ekki.
— Aftur verður svarta-myrkur á
leiksviðjnu /en þegar birtir erum
við aftur í Hólakirkju. — Loftur
liggur lík á gólfinu. Dísa, Ölafur
og biskup koma inn, beygja. sig
yfir líkið. Tjaldið fellur.
Stundarþögn — og svo dynur
við lófatak um allan salinn. Eins
og menn vildu hylla meistaranin,
sem nú hefir legið 13 ár í liinni
köldu gröf sinni á Vestre-kirke-
gaard. ',
Jóhann Sigurjónsson hafði tal-
áð, svo þýtt eins og íslenzka
sumariði, á köflum eins þungt og
kalt eins og íslenzki veturinn, en
af þeirri mælsku sem ekki margir
hafa leikið eftir honum.
Sigurinn var hans, en óneitan-
iega þó með ekki litlum stuðningi
frá þjóðleikhúsinu daniska, me.ð
beztu kxöftum þess, dönskum og
íislenzkum.
Porf, Kristjánsson,
Eggert Stefánsson
til Lnndúna,
Brezka útvarpið í Lundúnum
hefir boðið Eggert Stefánssyni
söngvara að syngja þar 19. nóv-
ember n. k. Mun Eggert ætla að
taka þessu ágæta heiðursboði og
syngja þar mörg islenzk lög.
Nýr
flngvélahsreyfill.
Lundúnabréf. U. P. FB.
Tveir brezkir verkfræðingar
hafa búið til mótor til notkunar
í litlum flugvélum, sem er irákl-