Morgunblaðið - 12.01.1991, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. JANUAR 1991
Arngunnur Ýr Gylfadóttir
að skipta um umhverfi, verði það
eitthvað róttækt; ég prófa þá eitt-
hvað virkilega nýtt, fer langt austur
eða suður. Listaheimurinn hér á
Vesturlöndum er allur eins, sama
peningavaldið sem ræður. Sem
listamaður hefði ég eflaust ákaflega
gott af því að upplifa verulega nýja
menningu og annan hugsunarhátt
í list - það er búið að mata mann
alltof mikið og lengi á ákveðnum
kúltúr.“
- Nú er oft talað um að óteljandi
straumar og stefnur séu í gangi í
listaheimi Vesturlanda, það er
kannski ekki rétt.
„Nei, í þessum hluta heimsins er
þetta allt mjög svipað. Finnst mér.
Og sérstaklega það hvernig hlutirn-
ir ganga fyrir sig.“
- Svo þú hefur ekki verið ánægð
með Amsterdam?
„Það var mjög gaman að hjóla
þar! Og að mörgu leyti var ýmislegt
skemmtilegt. Eftir á að hyggja held
ég að maður þyrfti að vera lengri
tíma til að gerast þátttakandi í hlut-
unum. Þegar ég var að fara vár ég
fyrst að bytja að finna fyrir púlsin-
um, og tala málið. En það er gam-
an vera í Mið-Evrópu og geta
skroppið hingað og þangað; til
Parísar, eða til Berlínar, eins og ég
gerði þegar múrinn hrundi.“
Er maður ekki alltaf að leita?
- Það má sjá og heyra að þú ert
leitandi listamaður.
„Er maður ekki alltaf að leita?
Ég held ég geti ekki tekið því nema
sem hóli að_ vera kölluð leitandi
listamaður. Ég er ekki einn þeirra
listamanna sem finná sér einhvern
einn stíl eða eina aðferð. Fyrir mér
er þetta spurning um að halda
áhuganum og læra'af því sem ég
er að gera. Fyrst og fremst er ég
að læra fyrir sjálfa mig, og reyni
síðan að koma því skikkanlega á
framfæri við annað fólk. Og per-
sónulega er ég hrifnust af þeim
listamönnum sem geta sífellt komið
manni á óvart með sinni næstu
sýningu.
Þessi viðleitni til að þroska sig
áfram, uppgvöta nýjungar og breyt-
ingar í stíl, eru ekki hagkvæmar
fyrir galleríin, mér er vel kunnugt
um það. Ef listsalar eru ánægðir
með eitthvað, vilja þeir að maður
haldi áfram á þeirri braut. En ég
held ég eigi alltaf erfitt með að
beygja mig undir það. Það verður
að vera viss uppreisn í manni, er
það ekki?“ segir Arngunnur Ýr
stríðnisleg á svipinn.
- Á sýningunni þinni 1989 í
Nýhöfn, voru myndirnar nokkuð
ólíkar þessum.
„Já, við fyrstu sýn kann að virð-
ast sem ég sé að gera eitthvað al-
veg nýtt, en í raun eru tengslin við
það sem ég gerði áður mjög sterk.
Þessi verk hafa þróast út frá hug-
leiðingum um síðustu sýningu. Þeg-
ar hún var komin upp gerði ég mér
grein fyrir því hvað sterkt samband
var milli myndanna, og ákvað að
vinna markvisst að þessari sýningu;
skapa mörg verk sem mynda
ákveðna heild. Þessar myndir geta
vissulega líka staðið stakar, hver
fyrir sig, en ég vann þær með heild-
arsamhengið í huga.“
Er samt að mála
- Maður sér að ákveðin þemu
skila sér áfram; purpuralituriiin,
fölnandi blóm og viss rotnunar-
keimur. Svo ert þú líka farin að
mála uppskurði og líkamsvefi.
„Ég vildi taka líkamann fyrir,
sem tákn um hluti sem við skiljum
ekki fullkomlega og erum oft hrædd
við. Þannig nýti ég mér einnig rönt-
genmyndir. Fölnandi blómin, líkam-
inn o g ávextimir eru ekki varanleg-
ir hlutir, allt hefur þetta ákveðinn
endi; við þurfum að horfast í augu
við það en gerum kannski ekki. Eg
tefli líka saman lífrænum og ólíf-
rænum þáttum, og það er ekki svo
greinilegur munur þar á milli.
Þessi verk eru unnin í þremur
löndum, Hollandi, Islandi og Banda-
ríkjunum. Hugmyndin fæddist í
Amsterdam, og það hefur verið
mjög spennandi að vinna hana
áfram, hún hefur breyst mikið og
þróast. Það eru myndir úti um allt
sem ég vann í þessu samhengi en
kem aldrei til með að nota - ég
gæti örugglega haldið heila sýningu
þeim.“
- Má ekki segja að þú_ vinnir í
ákaflega fijálsri tækni? I mynd-
verkunum er hreint malerí, stund-
um með þrívíðum eigindum; blóm-
um og plasti til dæmis, og svo eru
hér einhverjir dularfullir kassar.
„Mig langar til að vinna með
fleiri efni en olíuna eina; vil gera
veggmyndir - eitthvað í ætt við
veggskúlptúra eða lágmyndir. Þó
ég vinni með öðrum efnum en jieim
sem þykja hefðbundin, þá er ég
samt að mála. Mála með lakki, með
hári, og næstum hveiju sem er.
Þetta er allt svo skylt og þjónar
sínum tilgangi. Þegar ég byija á
mynd hef ég ákveðna hugmynd í
huga, og hugsa alltaf um það hvaða
efni muni koma henni best til skila.
Það hentar ekki alltaf að mála með
þessari hefðbundnu olíu á þennan
hefðbundna striga. Og svo tengist
þetta'fyrirbæri „olía á striga“ svo
fyrirfram gefnum gildum og hug-
myndum sem geta verið hamlandi."
Um að gera að halda ekkert
aftur af sér
- Þú hefur ekki miklað það neitt
fyrir þér að sýna í svona stóru húsi,
eins og Kjarvalsstaðir eru?
„Nei, nei. Þessi verk kölluðu á
langan sal. Maður verður að halda
sér gangandi og það er um að gera
að vera ekkert að halda aftur af
6ér, fyrst maður er á annað borð
að skapa myndverk og kallar sig
myndlistarmann.
En það hefur verið heilmikið mál
að koma öllum verkunum hingað á
staðinn, þau voru víða niðurkomin.
Að það tókst verð ég að þakka
mörgum góðhjörtuðum aðilum sem
hafa rétt mér hjálparhönd. Draum-
urinn er að eignast fljótandi
geymslu, svo hægt sé að sigla með
verkin til og frá landinu eins og
ekkert sé! Þetta verður alltaf erfið-
ara og erfiðara eftir því sem sýning-
arnar eru stærri.“
- Þú ert ekkert að flytja heim á
næstunni, til að losna við þessi
vandræði?
„Ég er alltaf spurð að þessu þeg-
ar ég kem, en ég stefni nú að því
að koma hér öðru' hveiju og vera
um tíma. Mér finnst mjög gott að
ferðast, fá ijarlægð á hlutina. Það
er bara í mínu eðli. Og auðvitað á
landið mjög mikið í manni og hefur
mikil áhrif á það sem ég er að gera.
Margir segja að það sé mikið af
Islandi í myndunum mínum, ég
heyri það oft frá fólki erlendis sem
hefur séð verk eftir íslenska lista-
menn. Kannski hefur það eitthvað
með innri kraft að gera, eitthvað
sem tengist náttúrunni. En ég er
með fína vinnustofu núna, úti í
skógi þar sem rennur lítill lækur
og fuglarnir syngja."
- Þannig að á næstu sýningu
(ná búast við huggulegum og frið-
sælum skógarstemmningum.
„Nei, ætli þetta umhverfi ali ekki
frekar af sér eitthvað þvert á móti.
Það væri líkara mér!“
Viðtal: Einar Falur Ingólfsson
Þetta er
sambland af
hugsjón og
einhverju öðru
- segir Ingibjörg Haraldsdóttir þýóandi
MARGIR hafa staðhæft, í ræðu og riti, að
Karamazovbræðurnir eftir Fjodor Dostojevskí sé besta
skáldsaga sem skrifuð hafi verið. Vitaskuld er ekki hægt
að beita algildum mælikvarða á gæði listaverka, en víst
er að sagan þykir eitt af stórvirkjum heimsbókmenntanna.
Fyrra bindi Karamazovbræðranna kom út á íslensku nú
fyrir jólin, í þýðingu Ingibjargar Haraldsdóttur, sem vinnur
nú að þýðingu seinni hluta sögunnar og hefur áður gert
sitt til að kynna mörg gæðaverk bókmenntanna fyrir
íslendingum; má þar nefna þýðingar hennar á tveimur
meginritum Dostójevskís, Glæp og refsingu og Fávitanum,
og einnig Meistaranum og Margarítu eftir Búlgakov.
Ekki má bregðast trún-
aði við höfundinn
„Eins og ég vinn er það ársverk
að þýða eina svona bók,“ segir Ingi-
björg þegar hún er spurð út í þýð-
ingastarf sitt, „annað sem maður
fæst við verður aukavinna. En þetta
er skemmtiiegt starf, svo það er
erfiðisins virði, þó ekki skilji nú ai-
veg allir hvað geti verið spennandi
við það að sitja alein niðri í kjallara
við tölvu og slást við einhvern löngu
dauðan karl! Það eru gæði textans
sem maður vinnur með sem gera
starfið svona mikils virði.“
Er þýðandastarfið hugsjóna-
mennska?
„Þetta er ekki neinskonar fjár-
gróðastarfsemi, eða rétt leið til að
verða ríkur; én þetta er sambland
af hugsjónum og einhverju öðru.
Það er ekki óverðug hugsjón að
koma heimsþókmenntúm yfir á
íslensku, mér finnst það verðugur
málstaður. Og það er ánægjulegt."
Þú ert að vinna með stórvirki
bókmenntanna. Ert þú ekkert
hrædd við þessar bækur, þær eru
ekkert heilagar fyrir þér?
„Ég er sjálfsagt bara svona
fífldjörf! Ég ætti kannski að vera
uppfull af einhverri lamandi lotn-
ingu, en hef nú getað hrist það af
mér. Fyrst og fremst finnst mér
þetta vera lifandi texti, en ekki
neitt guðspjall," segir Ingibjörg og
hlær.
Oft er talað um tvær stefnur við
þýðingar; annarsvegar þar sem þýtt
Tónleikar Kammermúsíkklúbbsins ú sunnudagskvöld:
7
I kammertónlist
starfa allir á jafn-
réttisgrundvelli
í Bústaðakirkju í Reykjavík annað kvöld klukkan 20.30 eiga að hefj-
ast tónleikar á vegum Kammermúsíkklúbbsins. Verða þar flutt verk
eftir Debussy, Jónas Tómasson og Mozart. Flytjendur eru tónlistar-
menn sem koma úr ýmsum áttum, eru starfandi með Sinfóníuhljóm-
sveitinni, kenna á hljóðfæri sín hérlendis eða starfa erlendis. Þeir
eru: Martial Nardeau flautuleikari, Elísabet Waage hörpuleikari,
Ingvar Jónasson víóluleikari, Einar Sveinbjörnsson fiðluleikari og
Bryndís Halla Gylfadóttir sellóleikari. Útilokað reyndist að ná þeim
öllum saman í spjall með stuttum fyrirvara þar sem menn voru
bundnir á æfingum, tónleikum eða við kennslu en Elísabet Waage
og Ingvar Jónasson áttu lausa stund í vikunni.
Kammermúsíkklúbburinn hef-
ur síðustu árin lagt aukna
áherslu á að fá nýrri verk
til flutnings á tónleikum sínum og
því er valið eitt nútímaverk að þessu
sinni og á næstu tónleikum verða
leik in verk eftir Brahms og Messia-
en. Ingvar er spurður hvernig þessi
efnisskrá hafi verið vaiin:
- Ég var fyrir alllöngu spurður
hvort ég gæti spilað á tónleikum
fyrir Kammermúsíkklúbbinn og
þótti mér vænt um það því mjög
mjög langt er síðan ég hef komið
fram á tónleikum hans. Það var
fljótlega afráðið að spila þpssa só-
nötu eftir Debussy því þótt hún sé
nokkuð þekkt er það ekki svo oft