Morgunblaðið - 13.01.1991, Blaðsíða 14

14 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 1991
Formaður
herráðsins
ávarpar
fulltrúa-
þingið.
■Frami Colins Luthers Powells hers-
höfóingja er ævintýri líkastur. Hann
fæddist í Harlem, ólst upp í Bronx
og braust til æðstu metoróa í
bandaríska hernum.
. wmmmmm
■Sem æósti yfirmaóur bandaríkja-
hers ber hinn þeldökki formaóur
herráósins nú ábyrgð á hernaðarað-
gerðum bandamanna við Persaflóa.
eftir Hákon Sveinsson
HANN er kallaður „Svarti Eisenhower" og hefur vakið mikla
athygli í bandarísku þjóðlífi, einkum á vettvangi stjórn- og
hermála, fyrir ákveðni, hreinskilni og mikla
leiðtogahæfileika. Frami hans innan hersins hefur verið
ævintýri líkastur og þykir hann lýsandi dæmi um „ameríska
drauminn". Meó fádæma staðfestu og þrákelkni tókst
honum að vinna sig upp úr einu mesta fátækrahverfi New
York-borgar til æðstu metorða í bandaríska hernum. Nú
hvílir á hans herðum það vandasama hlutverk að leiða
heri bandamanna gegn Irökum í væntanlegum stríðsátökum
við Persaflóa.
olin Luther Powell er sonur innflytj-
enda frá Jamaika. Faðir hans, Lut-
her, var verkstjóri í fataverksmiðju
og móðir hans, Maud Ariel, var
saumakona. Hann fæddist í Harlem
5. apríl 1937, en ólst upp í suður-
hluta Bronx í New York þar sem
hann gekk í skóla. Strax í bernsku
kynntist hann þeirri hörðu lífsbar-
áttu sem því fylgir að vera fátækur
svertingi í amerískri stórborg. í
barnaskóla var hann settur í bekk
fyrir „hægfara“ nemendur og í
menntaskóla var C algengust ein-
kunna.
Skjótur frami
Þrátt fyrir ýmsa örðugleika í
uppvexti og brösótta skólagöngu
framan af duldist fáum sem til
þekktu, að þessi þeldökki piltur
hafði ýmsa kosti til að bera og
smám saman varð honum sjálfum
ljóst að með seiglu og dugnaði
mætti snúa ýmsum hlutum til betri
vegar. Hann tók því að leggja meiri
rækt við námið og settist um síðir
á háskólabekk. Jafnframt hneigðist
hugur Powells til hermennsku og á
meðan á háskólagöngu hans stóð
hófst hernaðarþjálfunin. í þeim efn-
um gerðist hann mjög metnaðar-
fullur og bókstafurinn A fór að sjást
æ oftar á einkunnaspjöldunum. Eft-
ir útskrift, árið 1958, átti herinn
hug hans allan og hækkaði hann
ört í tign. Á skömmum tíma var
hann sæmdur 11 orðum og meðan
hann þjónaði í Víetnam fékk hann
„Brons-stjörnuna“ fyrir hugrekki
'Snögg viðbrögð og hraða uppbyggingu hernaðarstyrks Bandaríkjanna í Saudi Arabíu má ineðal annars
rely'a til þeirrar hugmyndafræði Powells, að „sókn sé besta vörnin".
og „Purpura-hjartað", sem veitt er
hveijum þeim er særist í orrustu.
Árið 1986 var Powell sæmdur
hershöfðingjatign og settur yfír 5.
her Bandaríkjanna í Vestur-Þýska-
landi. Dvöl hans þar varð ekki löng
því tæpu ári síðar var hann beðinn
að taka við embætti í þjóðarörygg-
isráðinu (National Security Council)
sem var í lamasessi eftir Iran-
kontra hneykslið. Það var forsetinn
sjálfur, Ronald Reagan, sem þurfti
persónulega að biðja Powell að
þiggja stöðuna, en hann var tregur
til að fórna frama sínum innan hers-
ins. Hann sótti því um og fékk leyfi
til að halda tign sinni jafnframt því
að sitja í ráðinu, en hann vonaðist
til að frami hans í hernum myndi
leiða til sætis í bandaríska herráð-
inu (Joint Chiefs of Staff).
Sem sérstakur þjóðaröryggisráð-
gjafi Reagans sannaði hann hæfni
sína sem sáttasemjari með því að
sætta andstæðar fylkingar varnar-
málaráðuneytisins annars vegar og
innanríkisráðuneytisins hins vegar.
Powell, þá orðinn yfirmaður þjóðar-
öryggisráðsins, reyndist forsetan-
um ómetanleg hjálp í viðskiptum
hans við þingið varðandi stuðning
við kontra-skæruliðann í Nicaragua
og er almennt talið að Powell hafi
bjargað andliti forsetans í því máli.
Kom Reagan og Powell mjög vel
saman enda var bakgrunnur þeirra
ekki ósvipaður og báðir höfðu brot-
ist til mannvirðinga af eigin ramm-
leik.
Til æðstu metorða
Það var svo í ágúst 1989 að
Powell féllst á að takasæti Williams
J. Crowe jr. flotaforingja sem for-
maður bandaríska herráðsins, þar
sem allar ákvarðanir hemaðarlegs
eðlis eru teknar. Vakti þetta gífur-
lega athygli þar sem að með þessu
hafði George Bush tekið Powell
fram yfir fjölda manna sem að
margra mati þóttu hæfari og reynd-
ari til starfsins. Voru nefndar ýms-
ar ástæður fyrir þessu og héldu ill-
ar tungur því meðal annars fram
að með þessu væri Bush að hefna
sín á öldungadeild þingsins fyrir að
hafna blökkumanninum William
Lucas í stöðu yfirmanns mannrétt-
indanefndar dómsmálaráðuneytis-
ins.
Slíkar sögusagnir eru þó tæplega
á rökum reistar. Alménnt er talið
að reynslan sem Powell öðlaðist í
þjóðaröryggisráðinu hafi vegið
þyngst á metunum. Hann þykir
hafa mjög góðan skilning á því
*