Alþýðublaðið - 20.02.1959, Blaðsíða 4

(IV
Gtgefandi: AlþýSuflokkurmn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal. Gíslí J. Ást-
þórsson og Helgi Sasmundssoa (áb). Fulitrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmars-
soa. Fréttastjóri: Björgvin Guönmndasoa. Augiýsingaatjóri Pétar Péturs-
son. Ritstjómarsíraar: 14801 og 14002. Auglýatngasími: 1490«. AfgreiSslu-
«ími: 14800. ABsetur: AlþýðuhúaiS. PrentsraiSja Alþýöubl. Hveríisg. 8—10.
Aítur í sama knérunn
FÁNARNIR tákna á ný sorg íslendinga. Æg-
ir hefur höggvið aftur í sama knérunn. Vitaskipið
Hermóður fórst í Reykjanesröst aðfaranótt mið-
vikudagsins með tólf manna áhöfn. Var skipið á
leið frá Vestmannaeyjum til Réykjavíkur, er slys-
ið gerðist.
íslehdinga se'tur hljóða við þessi tíðindi. Að-
eins nokkrir dagar eru Íiðn'ir síðan togarmn Júlí
fórst í hafi með þrjátíu manna áhöfn. Og þá berst
sú fregn, að nýr skipsskaði hafði orðið. Slík ósköp
tiafa ekki yfir okkur dunið í áratugi. Stórt skarð
er höggvið í fylkingu íslenzkra sjómanna og állrar
fí'jóðarinnar. Manntjón íslendinga í þessum tveim-
cet sjóslysum er á borð við, að stórþjóðirnar œttu
fcugþúsundum á bak að sjá með voveiflegum hætti.
Hað er mikil falöðtaka.
Á þessum sorgardegi sem hinum fyrri verður
öllum Íslendingum hugsað til aðstandenda þeirra,
sem fórust. Landsrnemi samhryggjast þeimi djúpri
þögn. Þjóðin heíur misst tólf vaska menn, :sem létu
lííið við skyldustörf sín úti á hafinu. En mestur er
raissir ástvinanna. Og þess vegna verður íslend-
xngum hugsað til þeírra drúpandi höfði í samúð.
Enn hefur sannazt á eftirminnnilegan hátt,
hversu nauðsynlegt er að reyna að efla sem mest
öryggi sjómanna okkar. Smáþjóð, sem byggir ey iu
norður í höfum og hefur gert sjómennsku hð aðal-
atvinnu sinni, ber _að kosta kapps ufn. allar hugsan-
legar varnir í baráttunni við hafið, þegar það r.eið-
ist og beitir ofbeldi sínu, íslendingar hafa ekki lát-
ið sinn hlut eftir liggja í því efni. Og engum dettur
sparnaður í hug í því sambandi. En betur má, ef
duga skal. Slysin megá aldrei gleymast. Þau eiga
að verða okkur hvöfc þess að auka öryggi íslenzku
sjómannanna sem mest, fylgjast með öllum nýi-
ungum annarra þjóða. og helzt að hafa frumkvæði
u.m framkvæmdir. Til þess þarf þjóðarátak, en shkt
<er tvímælalaust vilji allra íslendinga.
íslenzka þjóðin kveður hina föllnu, sem ekki
eiga afturkvænít úr stríðinu við æstan storm og
reiðan sjó. Minning þeirra lifir. Þeír gerðu skyldu
sína til hinztu stundar.
V.K.F.
Aðalfundur næstk. sunnudag 22. febr. í Alþýðu-
húsinu við Hverfisgötu kl. 2,30 síðd.
Fundarefni: • • •
Venjul-eg aðalfundarstörf.
Konur, mætið stundvíslega.
Sýnið skírteini eða kvittun við innganginn.
Stiórnin.
S.G.T. Félagsvisfin
í GT-húsina í kvöld klukkan 9.
Guð skemmtun. — Góð verðlaun.
Koími'S tlmanlega.
Dansinn hefst um ldukkan 10,30.
Aðgöngumlðasala frá kl. 8. — Sími 13-355.
EFNAHAGSMÁLIN eru
ekki lengur helzta deiJumálið
í Bandaríkjunum. Varnarmál
in eru þar nú efst á baugi og
deilurnar um þau harðar og
málefnalegar. Þessi tvö vanda
mál eru nátengd. Demókratar,
sem eru í meirihluta á Banda
ríkjaþingi, telja að stjórn
Repúblikana leggi ekki nægi-
lega áherzlu á að efla varnir
landsins, þár eð hún einbeiti
sér að þvi að berjast við verð-
bólguna.
Þetta síðartalda sjónarmið
verður ekki tekið til meðferð-
ar hér. Deilurnar eru fyrst og
fremst herfræðilegs eðlis og
verður reynt að skýra þær í
stuttu máli.
• Það er skoðun allra banda-
rískra stjórnmálamanna, að
Bandaríkin verði að hafa svo .
fullkomið varnarkerfi, að
Rússar telji óhugsandi að
ráðast á þá. Áður var mjög'
um það rætt, hvort slíkt varn-
arkerfi gæti úm leið hindrað,
árásir á takmörkuðum svæð-
um. Þar eð S’ovétríkin ráða
yfir svipuðum vopnum og
Bandaríkin er ekki hægt að
nota slík vopn ef um smáskær
ur er að ræða. Og þar af leíð-
ir, að fullkomið varnarkerfi
er gagnslaust í takmörkuðum
hernaðaraðgerðum. „Endur-
gjaldsvopn“ eru ekki nægjan-
leg.
EN nú er að því spurt hvort
varnarkerfi Bandaríkjanna
getur komið í veg fyrir árás
Rússa á Bandaríkin sjálf.
Eða: hvað geta Bandáríkja-
menn gert ef Rússar hefja á-
rásarstríð í Evrópu?
Til þessa hefur því verið
til sgarað, að Bandaríkjamenn
mundu í því tilfelli svara með
árásum á rússneskar þorgir
og hernaðarmannvirki, í
skjóli þess, að þeir hefðu yf-
ir fullkomnari vopnum að
ráða en Rússar. En þetta sjón
armið byggðist á því, að
Bandaríkjamenn ættu full-
komnari vetnisvopn en Rúss-
ar pg það hefur komið ótví-
rætt í ljós. að Rússar hafa yf-
ir fullkomnari vopnum að
ráða en Bandaríkjamenn. Og
sú vitneskj a veldur deilunum
á Bandaríkjaþingi.
Það hefur verið tilkynnt
opinberlega í Washington að
Rússar eigi fullkomnari og
betri langdrægar eldflaugar
en Bandaríkjamenn, og er tal-
ið að hlutfallið sé 1 á móti 3.
Sumir telja þó að munurinn
sé ennbá meiri. Vísindamenn
í Bandaríkjunum eru einnig
undrandi yfir hversu nákvæm
lega er hægt að skjóta rúss-
nesku eldflaugunum.
Bandaríkjamenn verða að
gera ráð fyrir rússneskri
skyndiárás þar sem eldflaug-
um rignir yfir bandarískar
borgir og hernaðarmannvirki,
í Bandaríkjunum og annars
staðar. Með þessu væri varn-
arkerfi þeirra molað á örstutt
um tíma.
ÞETTA eru í'ök svarfsýnis-
mannanna, en Eisenhower for
se+i hefur vísað þessum full-
yrðingum á bug. Hann segir
að það sé óhugsandi að Rúös-
annes
á h o r n i n
'k Hætturnar aftra ekki.
k Þannig er okkar stríð.
k Gamla konan og gjafa-
máltíðirnar.
'k Ellilannaupphæð eytt á
einu kvöldi.
ÍSLENZRIR togarasjömenn
sigldu öll styrjaldarárin — og
þá var ekki- barist Við höfuö-
skepnurnar, þeir sigldu um höf-
in þrátt fyrir kafbáta í djúpun-
um ,tundurdufl í skorpunni og
sprengjufiugvélar ýfir siglútopp
unum. Öllum var hættan Ijós —
en enginn hikaði, álltaf fengust
nægilegar skipsliafnir til sigl-
inganna. Eins er úm Nýfundna-
landsmiöin. Öllum er Ijós hætt-
an af vöidum náttúrunnar — og'
enginn lætur þær aftra sér . . .
HEFUR ekki líf okkar alllaf
verig þannig? Forfeður okkar
brutust út á miðin í opnum fleýt
um í tvísýnu, sá grái, sjálf lífs-
björgin, beið fyrir utan. Þéir
fóru eins varlega og þeim var
unnt, en hætturnar voru þeim
ljósar og dauðinn var svo að
segja í hverju áratogi. Þetta
var og þetta er lífsbarátta ís-
lenzku þjóðarinnar . . . þannig
er háð okkar stríð.
ÉG HEF OFT rætt um elli-
laun og afkomu aldraðs fólks og
er að hugsa um að halda því á-
fram þar til úr verður bætt, —
hversu oft sem ég þarf að gera
það. Ef til vill hefur þetta haít
nokkur áhrif. Að minnsta kosti
var ekki leitað á gamla fólkið,
sem nýtur ellilauna, þegar allir
•aðrir gáfu eftir tíu vísitölustig. -
Þetta ber að viðurkenna, þó að
segja verði um leið, að það var
ekki hægt að leita til þess því að
það hafði ekkert og hefur ekk-
ert til þess að gefa eftir. — Ég
hef.stundum nefnt dæmi í sam-
bandi við þetta vandamál.
ÉG ER EKKI viss um, að fólki
almennt sé ljóst við livaða' kjör
gamalt fólk, sem engan eða fáa
á að, býr hér í Reykjavík. Einn
daginn var ég á ferð í leigubif-
reið. Hál-ka var og allmikill
stormur. Við ókum vestur Mel-
ana. Alltí einu, þegar við beygð
um inn í eina. götuna, k'om ég
auga á gamla konu, sem hélt sér
í garðvegg og komst ekki fyrir
hornið. Stormurinn stóð í fang
henní — og hún átti bágt meö
að 'fóta sig á hálkunni.
BIFREIÐARSTJÓRINN kom
líka auga á gömlu konuna og
hægði á sér og ég sagði: ,,Þú
verður að hjálpa gömlu kon-
unni. Hún er hrædd og þorir
ékki að fara fyrir hornið.“ ~
Bifreiðastjórinn ók afturábak,
staðnæmdist hjá konunni, tók
utan um hana, leiddi hana að
bifreiðinni, opnaði hurðina og
hjálpaði henni inn.“ Hún var
ar geti framkvæmt slíka árás.
Það væri ekki mögulegt að
hitta allar Bandarískar her-
stöðvar á svo til sama tíma.
Stjórnin í Washington tek-
ur eldflaugayfirburðum Rússa
með ró og lieldur því fram,
að varnarkerfi Bandaríkj-
anna, radarstöðvar dreifðai’
um heim allan, mikið magn
meða'langdrægra eldflaugna
og eldflaugar, sem hægt er að
skjóta frá kafbátum, veiti
nægjanlega vernd gegn,
skyndiárás.
Enda þótt Bandaríkjamenn
hafi mösuleika á. að varna
því að Rússar ráðist beinlínis
á Bandaríkin, er greinilegt, að
þeir hafa tapað í vígbúnaðar-
kapphlaupinu. Og brátt fyrir
hið s+erka liernaðarkerfi At-
lantshafsbandalagsins er ekki
óhugsandi að Rússar kynnu
að freistast til að hefia árás
í Vestur-Evrónu ef þeir á
sama tíma teldu sig geta hald
ið Bandaríkjunum utan við
með því að ógna þeim með
kjarnorkuárás heima fyrir.
ÞAÐ virðist einsætt að þessi
mál verða ekki levst fvrr erí
hafizt verður handa um af-
vopnun í Evrórnx, eða að öðr-
um kosti að auka gífurlega
hervæðingu í Atlantshafs-
löndunum. Hvor kosturinn
verður váhnn, er undir því
komið, hvort samkomulag
næst um stöðu Mið-Evrónu-
ríkjanna í fram+íðinni. Eins
og stendur er bæði Bandarík-
in og Sovétríkin andvíg styrj-
öld, bótt ,,varnarákafi“ bess-
ara þjóða geti, þegar minnst
vonum varir, brevtzt í æðis-
genginn árásarundirbúning.
(Arbeiderbladet).
miður sín af mæði og titraði. —
„Hann er erfiður“, sagði ég, og
hún kinkaði 'kolli. „Hvert
þarftu að fara?“ spurði ég, og
hún svaraði því og síðan ókum
við að húsinu.
ÁÐUR EN_ HÚN kvaddi, —
sagði hún: „Ég fæ stundum að
borða hjá fólki hérna. Éllilaun-
in lirökkva ekki til.“ Ég spurði
hana hvað hún borgaði í húsa-
leigu. „Ég borga sex hundruð
krónur fyrir herbergið og hit-
ann, og svo er það rafmagnið, en
ég fæ átta hundruð og þrjátíu
kr^nur. Ég hef tvö hundruð kr.
fyrir mat.“
SVO KVADDI hún okkur, —
bílstjórinn hjálpaði henni að
tröppunum. — Hvernig komst
hún heim eftir gjafamáltíðina?
— Hún hefur tvö hundruð krón-
ur eftir fyrir ö'liu því, sem hún
þarf til lífsviðurværis þegar
hún er búin að borga fyrir að
fá að vera inni — og svo þarf
hún að berjast áfram milli húsa
til þess að fá gefins að borða
hjá góðu fólki.
ÉG FÓR í Þjóðleikihúsið
eitt kvöldið og lenti niðri í
kjallara í hléi. Þar var hvert
borð setið, vínföng allsstaðar.
Fernt við eitt borð eyðir á einu
kvöldi .að minnsta kosti upphæð,
sem nemur öllum ellilaunum
gömlu konunnar í heilan mán-
uð. Er rangt að segja, ,,að við
dönsum og dröbbum meðan hús
nágrannans brennur?"
Hannes á horninu.
PILTARV
tFÍ>* Kíis t/feiian tií» •7jr/~ZjrÆ./V'
t>A Á ic HSlhííKA ■'/ryj'
tg 20. febr. 1959 — Alþýðublaðið