Morgunblaðið - 20.06.1992, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. JUNI 1992
B 3
JELENA Á LEIKFERÐ
Þegar aðrir leikarar fóru í sum-
arfrí pökkuðu leikararnir í Kæru
Jelenu sér upp í rútu og héldu í
hálfsmánaðar leikför um landið
norðanvert og austanvert Þegar
henni er lokið verða sýningar
orðnar 128 og alltaf hefur verið
leikið fyrir fullu húsi enda verður
sýningin tekin upp aftur á næsta
leikári. En fyrst fær landsbyggð-
arfólk að kynna sér með eigin
augum þetta verk sem slegið hef-
ur öll sýningarmet. Fyrsta sýn-
ingin var raunar á Akureyri í
gærkvöldi og þar verða líka önn-
ur og þriðja sýning í kvöld og
annað kvöld, sunnudagskvöld. Þá
verður haldið austur á bóginn til
Egilsstaða þar sem verða tvær
sýningar og á Neskaupsstað verð-
ur ein sýning. Húsvíkingar og
nágrannar geta brugðið sér í leik-
ús dagana 25. og 26. júní. Á Óiafs-
firði verður leikhópurinn 27. júní
og á heimleiðinni verður stoppað
í Varmahlíð og á Blönduósi.
Tæpast þarf að kynna þetta verk
Ljúdmílu Razúmovskaju fyrir
lesendum. Flestir hafa heyrt
hennar Jelenu getið, miðaldra
kennslukonu sem trúir á hugsjónir
og hið góða í hverri sál og nemenda.
hennar sem koma færandi hendi á
afmælisdaginn hennar en hafa áður
en yfir líkur svívirt allt sem henni
er heilagt og fagurt. Andstæður eru
sterkar og tilfinningaleg átök mikil
allt leikritið út í gegn. Mannlegt
eðli er afhjupað á ágengan hátt og
áhorfandi kemst ekki ósnortinn af
þessari sýningu.
Það liggur í augum uppi að það
hlýtur að taka á leikara að standa
skil á jafn krefjandi verki og Kæra
Jelena er, kvöld eftir kvöld. Anna
Kristín Amgrímsdóttir, Baltasar
Kormákur, Halldóra Bjömsdóttir,
Hilmar Jónsson og Ingvar Sigurðs-
son em þó öll á einu máli um að
þetta hafi verið stórkostleg upplifun
en auðvitað hafi þetta oft á tíðum
verið ansi stíft enda hafa þau jafn-
framt verið að æfa og leika í öðrum
sýningum. Hilmar klikkir út með
því að segja að þeim þyki þetta svo
rosalega gaman að þau hafi fengið
fráhvarfseinkenni ef liðið hafí meira
en þrír dagar á milli sýninga og
verið uppfull af einkennilegri tóma-
tilfinningu og öryggisleysi. Þessi
dramatíska lýsing, sem kannski er
örlítið orðum ýkt, gefur til kynna
að þessi sýning sé mjög nákomin
leikumnum og að þeir séu orðnir
nákomnir hver öðmm eða með orð-
um Onnu Kristínar: „Við emm orðin
ein mikil fjölskylda eftir að hafa
verið svona mikið saman, svitnað,
stritað og glaðst saman.“ Að hennar
sögn hefur það verið stórkostlegt
sér farið í hvað
sem var, en ég
ætlaði ekki í
tónlist, mér
fannst ég verða
að velja eitt-
hvað praktískt.
Ég fór því í tölv-
unarfræði - sem
var skemmti-
legt og mikið
að gera - en ég
myndi ekki endurtaka það í dag,“
segir Guðrún Edda. „Samhliða því
var ég í söngtímum og söng í kór.“
Að tölvunarfræðináminu loknu,
vorið 1989, ákvað Guðrún Edda
að einbeita sér að söngnum; hún
hóf nám við New England Conser-
vatory í Boston og lauk því með
einsöngstónleikum í febrúar síðast-
liðnum, þar sem efnisskráin var sú
sama og á tónleikunum á mánudag-
inn kemur. „Opnunarverk tónleik-
anna er mjög glaðlegt; mótetta
eftir Monteverdi. Aðalverkið nefn-
ist síðan
Náttúrulegar
sögur og er eftir
Ravel. Það eru
fimm lög og
hvert þeirra er
um fugl eða
skordýr: páfugl,
krybbu, svan,
bláþyril og
perluhænu.
Lögin eru bæði
spaugsöm og myndræn, ekki síður
í undirleiknum en söngnum. Þá er
ég með þrjú tregafull og falleg lög
eftir bandaríska tónskáldið Crumb,
og loks lög eftir þá Hjálmar H.
Ragnarsson og Atla Heimi Sveins-
son. Ég veit ekki til þess að-þessi
lög eftir Monteverdi, Ravel og
Crumb hafi verið sungin áður á
tónleikum hér á landi.“
Að koma heim og syngja á tón-
leikum er nokkuð sem Guðrún
Edda segir að sér hafi þótt nauð-
synlegt að gera.„Fólk hefur ekki
GUÐRÚN EDDA
GUNNARSDÓTTIR
Á SÖNGTÓNLEIK-
UM í NORRÆNA
HÚSINU
Ámi Sæberg
að tileinka sér þá persónu sem hann
á að túlka. Hilmar segir þó að sér
finnist að leikarar geti hreinlega oft
á tíðum ekki verið ábyrgir fyrir til-
finningum sínum úti í lífinu. Það
hljóti bara að hafa einhver áhrif á
þá að rótast svona í sálarlífinu kvöld
eftir kvöld. Hann líkti þessu við
mann sem fer í æfingasal fimm sinn-
um í viku og pumpar þar lóð af
kappi „fljótlega fer að sjást einhver
árangur á vöðvunum og það sama
hlýtur að gerast í sálinni við þessi
tilfínningaátök sem eru oft í leiksýn-
ingu.“
Þegar þetta spjall var tekið við
Jelenuhópinn nú fyrr í vikunni var
hann önnum kafinn við að æfa í
nýrri leikmynd. Ekki verður þó um
miklar breytingar að ræða en leik-
rýmið verður eilítið minna og á flest-
um stöðum verður leikið uppi á sviði
þannig að afstaðan til áhorfendanna
breytist frá því sem var á litla svið-
inu þar sem áhorfendur sátu í hálf-
hring í kringum leiksvæðið. Hópur-
inn lofar þó landsbyggðarbúum
sömu sýningu og höfuðborgarbúum
og vonar að sem flestir kunni að
meta það sem hann hefur fram að
færa. Guðrún Þóra
heyrt mig syngja hér fyrr - jafnvel
ekki ættingjar og vinir. Svo er það
tilgangurinn með því að vera í tón-
list að gefa og leyfa öðru fólki að
njóta hennar með sér.“
Guðrún Edda segir að ljóðasöng-
ur og óratoríur henti rödd hennar
hvað best, og í vetur ætlar hún að
sækja einkatíma í Boston, en hún
segist enn eiga eftir að öðlast
margskonar tæknilega þjálfun,
þjálfun sem er nauðsynleg til að
njóta frelsis í túlkun. „Þá ætla ég
líka í leikræna þjálfun og dans,
allt slíkt er mjög þroskandi fyrir
söngvara. Ég hef kynnst vísindum,
þau voru fróðleg en gáfu mér ekki
mikið; nú er ég að horfast í augu
við það hvað býr í mér og hvað ég
vil gera. Að syngja frammi fyrir
fólki getur verið mjög sérstök og
heillandi upplifun, og einstakt tæki-
færi til sjálfstjáningar."
-efi
Leikarar, leikstjóri og aðrir aðstandendur sýningarinnar á Kæru Jelenu sem nú er í leikför um landið.
Guðrún Edda Gunnarsdóttir
Morgnnblaðið/Einar Falur
SÝNINGAR Á
AUSTUR- OG
NORÐURLANDI
meðvituð um pressuna og finna
verulega fyrir henni. Fólk er búið
að heyra svo mikið talað um sýning-
una og kannski bíða í tvo mánuði
eftir miða og þá ætlast það til þess
að það upplifí eitthvað stórkostlegt.
Leikaramir segjast oft hafa fundið
fyrir gífurlegri spennu í salnum,
áhorfendumir em þá svo yfir sig
spenntir að þeir vita ekkert hvernig
þeir eiga að taka á verkinu. Það
hafi tekið þá talsverðan tíma að
slaka á og byrja að gefa eftir til
þess að þeir gætu notið sýningarinn-
ar.
Það er ekkert sjálfgefið að þótt
gott leikrit sé til staðar að sýningin
slái í gegn og því til staðfestingar
segist leikhópurinn hafa fregnað af
sýningum á Kæm Jelenu sem alls
ekki hafi gengið en aðrar hafi sleg-
ið í gegn. Að sögn Baltasar var
hópurinn farinn að trúa því eftir 95
sýningar að hann væri líklega bara
nokkuð góður. Allir leikarar ganga
í gegnum mikið efasemdartímabil
um hæfileika sína einkum meðan á
æfingatíma stendur og sagði Baltas-
ar að þrátt fyrir að það hefði verið
strembið að æfa önnur verk sam-
hliða sýningum á Jelenu hefði hon-
um fundist mjög gott að leika í verki
sem hann fyndi að hann réði við
þegar allt hefði staðið í stað á æf-
ingatímabilinu. Undir þetta tekur
Ingvar heilshugar „Kæra Jelena
bjargaði mér á vonleysistímabilinu
j^egar ég var að æfa í Elínu, Helgu,
Róta í sálarlífinu
Aðspurð hvort þau séu ekki svolít-
ið tætt á sálinni eftir að hafa leikið
jafn margar sýningar og raun ber
vitni, þar að auki mjög átakamikl-
ar, segja þau að víst hendi það oft
en þó sé aðal tætingurinn á sjálfu
æfingatímabilinu þegar leikarinn er
að leika með unga fólkinu, fulltrúum
nýrrar kynslóðar innan leikhússins.
„Hún er í senn eiginkona, ástkona
og rnóðir," sagði Hilmar em þau
voru innt eftir því hvort þau litu á
Onnu Kristínu sem nokkurs konar
kennara þeirra í leiklistinni.
Kröfur áhorfenda
Enginn er búin að fá leið á verk-
inu eða sinni persónu, langt í frá
segja þau en auðvitað hafa allir
gengið í gegnum tímabil sem hafa
verið miserfið og þá hjálpast hópur-
inn að í gegnum þykkt og þunnt.
Þau segja líka að leikstjórinn, Þór-
hallur Sigurðsson, hafi verið dugleg-
ur að koma og fylgjast með og halda
þeim við efnið, gefa þeim vítamínsp-
rautur sagði Halldóra. Ingvar bætir
því við að engin ein sýning sé eins,
þau séu alltaf að leika fyrir nýja
og nýja áhorfendur. „Já, við megum
ekki gleyma því að hver sýning er
framsýning fyrir áhorfandann,"
sagði Halldóra. Þar með berst talið
að þeim kröfum sem þau þurfa að
standa undir vegna hinna geysi-
góðu viðtaka sem sýningin hefur
fengið. Þau segjast vera mjög