Morgunblaðið - 26.02.1993, Síða 4

4 C
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1993
Morgunblaðið/Kristinn
Festið pennana saman með lím-
bandi.
Skrifið nafn þess sem á að fá
pakkann eða gerið mynstur sem
ykkur dettur í hug.
Persónulegur
gjafapappír með
mjög lítilli fyrirhöfn
STUNDUM þarf lítið annað en
hugmyndaflug til að koma
skemmtilega á óvart. Þeir sem
vilja breyta til geta prófað að
gera eigin gjafapappír, sem er
bæði ódýrari og persónulegri
en sá sem keyptur er í búð.
Allt sem þarf er einlitur pappír
og þrír mislitir tússpennar. Það
þarf ekki listamann til að útbúa
pappír af þessu tagi, því sú sem
útbjó þennan pappír hefur hvorki
yfir listrænum hæfíleikum, né sér-
stakri sköpunargáfu að ráða.
Áður en byijað er að skreyta
pappírinn getur verið gott að æfa
sig á blaði til að sjá hvernig
mynstrið kemur út. Þegar penn-
amir eru festir saman, þarf að
gæta þess að þeir skrifi allir. Það
er gert með því að láta alla odd-
ana nema við blað meðan pennarn-
ir eru límdir saman.
Hringir, hjörtu og bognar línur
geta komið mjög skemmtilega út
og þegar gjöfínni hefur verið pakk-
að inn er ekki úr vegi að skreyta
pakkann með borðum í sama lit og
tússpennamir. ■
Arlega missa nokkrir
menn hér á landi allar eigur sínar,
vinnu og jafnvel fjölskyldu vegna veðmálafíknar
Á hverju ári fara nokkrir lands-
menn í meðferð vegna veðmála-
eða spilafíknar. Þeir fara sjaldan
í meðferð fyrr en þeir hafa
brennt allar brýr að baki sér,
spilað fyrir aleiguna, kannski
farið að misnota áfengi, misst
vinnuna og jafnvel fjölskyldu og
vini í kjölfarið.
Nokkrir koma til meðferðar til
áfengis- og fíkniefnadeilda en einn-
ig hefur fólk verið í meðferð hjá
sálfræðingum eða geðlæknum úti í
bæ. Við eyðum um það bil fímm
milljörðum í happdrætti og lottó á
hverju ári og að sögn Sigurðar
Baldurssonar hjá íslenskum get-
raunum eyða einstaklingar að með-
altali 320 krónum í getraunir á viku
en Sigurður kannast líka við upp-
hæðir sem nema hundruðum þús-
unda. Hann bendir þó á að þar sé
oft um að ræða marga sem hafi
tekið sig saman og komið upp
ákveðnu kerfí. Hins vegar þekkir
Sigurður spilafíkla eins og reyndar
fleiri sem selja happdrætti. „Við
spilum um háar upphæðir, venju-
lega hátt á annað hundrað milljónir
og vissulega eru þessar fjárhæðir
freistandi fyrir veðmálafíkla. Við
erum meðvitaðir um þennan vanda,
höfum kynnst þessu fólki sem er
bæði karlar og konur og höfum
verið að velta fyrir okkur einhveij-
um leiðum til úrræða því getraunir
eiga fyrst og fremst að vera
skemmtun."
Það eru ekki svo mörg ár síðan
Happdrætti Háskólans, SÍBS og
DAS voru aðaluppistaðan í happ-
drættissölunni og þróunin hefur
verið ör. Það hefur haft ýmislegt í
för með sér, meðal annars fíölgun
þeirra sem flokkast undir spilafíkla.
Það er undarleg kaldhæðni að flest-
ir þeir sem selja spennuna sem fíkl-
amir sækjast í eru íþrótta- eða líkn-
arfélög.
Tugir íslendlnga á árl
„Við fáum á hvetju ári einstakl-
inga til meðferðar vegna alvarlegr-
ar veðmálafíknar en yfírleitt koma
þeir ekki fyrr en ástandið er orðið
óviðunandi. Oft kemur fólk á geð-
deild vegna annarra vandamála og
við höfum sérstaklega orðið varir
við þetta hjá fólki sem hefur komið
í áfengismeðferð,“ segir Kristinn
Tómasson, geðlæknir á Landspítal-
anum. Hann segir að samkvæmt
könnun sem hann hafí gert bendi
tölur til þess að um 2-3% þeirra
sem koma í áfengismeðferð hér á
landi séu veðmálafíklar sem þýðir
um fjörutíu til sextíu einstaklingar
á ári.
Hverjlr eru veðmálaf íklar?
Kristinn segir að erfítt sé að ald-
ursgreina veðmálafíklana, ekkert
síður sé um fullorðið fólk að ræða
en ungt og hann bendir á að þó
konur séu líka veðmálafíklar sé
þorri þeirra einstaklinga sem komið
hafa til meðferðar á Landspítalan-
um karlmenn. í Bandaríkjunum eru
spilafíklar oft roskið fólk sem er
fjárhaglega illa statt og er að bíða
eftir þeim stóra.
Spila- eða veðmálafíkillinn er sí-
fellt með það í huga að veðja eða
spila og nýtir hvert tækifæri til
þess. Kristinn segir að þegar fíknin
sé komin á alvarlegt stig trufli hún
allt fjölskyldulíf. „Spilafíkillinn get-
ur verið það langt íeiddur að hann
feli skuldirnar fyrir makanum, steli
úr sparibauk
barnanna og
fái frí í vinnu
til að spila.
Veðmálafíkill-
inn er kannski
að spila langt
fram eftir
nóttu um þann
stóra og mæt-
ir því ekki í
vinnu, hann
fer að gefa út
gúmmítékka,
veðsetja eign-
ir og selja bíl-
inn. Hann
slær lán hjá
okurlánara og
endirinn er
oftast sorg-
legur, spila-
fíkillinn miss-
ir vinnuna og
kannski fjölskylduna líka.
Kristinn segir það einkennandi
að fjölskyldan hylmi yfir með spila-
fíklinum, eiginkonan standi sig að
því að ljúga fyrir hann og einkenn-
in séu ekki ósvipuð og hjá eigin-
konu alkóhólista.
- Hvernig er meðferð spilafíkils
háttað?
„í fyrsta lagi þarf að kynna
vandamálið fyrir öllum fjölskyldu-
meðlimum og gera þeim grein fyrir
ástandinu. Yfirleitt reynist nauð-
synlegt að koma fjárráðunum í
hendur á öðrum innan fjölskyldunn-
Til saman-
buröar þeim
fimm milljörð-
um sem við
eyðum í happ-
drættin mó
geta þess að ó
fjórlögum
þessa órs er
gert róð ffyrir
að innan við
sjö milljarðar
fari til rekst-
urs Ríkisspít-
alanna.
Markmiðið segir Kristinn síðan
vera að kenna veðmáls- eða spila-
fíklinum að stjórna þessum hvötum
og geta gengið framhjá þeim stöð-
um sem lokka án þess að láta freist-
ast. Hér á landi eru líka starfandi
samtök fyrir nafnlausa spilafíkla
(gamblers anonymous). Þar eru
haldnir reglulegir stuðningsfundir.
Morgunblaðið/Jóhanna Ingvarsdóttir.
Viðar Helgason og Rannveig Baldursdóttir ásamt heimasætunni
Nönnu Viðarsdóttur, 18 ára.
„Ungfrú Namibía" 1992 Michelle McLean, sem jafnframt er „Ungfrú
Heimur“ 1992 heimsótti Swakopmund fyrir skömmu og gafst Nönnu
þá tækifæri á að hitta hana.
teygir anga sína til Namibíu
NAMIBÍUMENN eru eins og við íslendingar afar stoltir af sínum
fegurðardrottningum, sérstaklega ef þær ná árangri á alþjóðavett-
vangi. Ungfrú Namibía 1992, Michelle McLean, náði þeim merka
titli að verða „Ungfrú Heimur“ á síðasta ári og hafa namibískir
fjölmiðlar verið ötulir við að fylgja henni hvert fótmál.
Michelle heimsótti fyrir skömmu
namibískar íþróttastjörnur, sem eru
við æfingar í bænum LaGrange, litl-
um bæ 80 km suðvestur af Atlanta-
borg í Bandaríkjunum. Þar stunda
íþróttamennirnir stíft æfingar fyrir
Olympíuleikana 1996. í namibíska
dagblaðinu Tempo var frá því greint
hinn 7. febrúar sl. að „Ungfrú Heim-
ur“ hefði ferðast 20 þúsund km leið
til þess að styðja við bak sinna
manna í þjálfunarbúðunum, sem
sérstaklega hafa verið hannaðar
fyrir þátttakendur í Ólympíuleik-
unum.
Hinsvegar hefði íslensk fegurð
getað veitt samkeppni Michelle ef á
það hefði reynt því Nönnu Viðars-
dóttur, 18 ára yngismeyju, sem
búsett er í Swakopmund ásamt for-
eldrum sínum, þeim Viðari Helga-
syni fiskifræðingi og Rannveigu
Baldursdóttur, gafst kostur á að
taka þátt í fegurðarsamkeppninni
„Ungfrú Namibía" eftir að Nanna
bar sigur úr býtum í keppninni
„Ungfrú Palm Beach“ sem haldin
var í Swakopmund í desember 1991.
Nanna sagðist ekki hafa haft
áhuga þó tilstandið í kring um
„Ungfrú Palm Beach“ hafí verið
skemmtilegt. Nanna stundar nú
nám í skóla í Swakopmund og áætl-
ar að útskrifast sem stúdent á árinu
samkvæmt enska skólakerfinu. Hún
segir að miklar kröfur séu gerðar
til nemenda, en henni líki lífíð vel
í Namibíu. Hún hafi eignast þó
nokkuð af vinum, sem hún eyði frí-
stundunum með auk þess sem hún
hafi tekið bílpróf heima í sumar og
geti því farið allra sinna ferða sjálf.
Heimilisvarðhundurinn Skuggi, sem
segja má að sé tröll að burðum, sér
svo um að gæta hennar þess á milli
enda eru þau hinir mestu mátar.
Fjölskyldan fór reyndar í frí til
íslands í sumar og á meðan bauð
Skuggi innbijótsþjófa velkomna inn
á heimilið sem tóku með sér ýmis
tæki auk Boss-jakka sem faðir
Nönnu, Viðar, hafði fjárfest í á sín-
um tíma. Einhveiju sinni var Nanna
að labba úti á götu og mætti þá
blökkumanni í nákvæmlega eins
jakka og sá var sem hafði horfið
úr fataskáp föður hennar. Hún vék
sér að manninum með það sama og
bað hann um að koma með sér á
skrifstofu föður síns sem var ekki
skammt undan. Maðurinn vissi ekki
hvað á sig stóð veðrið, en fylgdi á
eftir og þegar betur var að gáð, kom
í ljós að innan í jakkanum stóð
„Sævar Karl“. Þar með voru lög-
regluyfirvöld í Swakopmund látin
vita að jakkinn fíni væri að minnsta
kosti komin í leitimar og maðurinn,
sem bar jakkann utan á sér, sór
sárt við að hann hefði í sakleysi
sínu keypt jakkann af vini sínum
fyrir smápeninga og spurt einskis.
Jóhanna Ingvarsdóttir