Alþýðublaðið - 19.11.1920, Síða 1

Alþýðublaðið
Creíið át ai ádþýduflokknumt.
1920
Föitudagina 19. nóvember.
267 tölubi.
Síldarmálið.
Hý leið út úr öngþveitinu?
Eunþá hafa síldarútgerðaraienn
íekið sig áþreifanlega á það, hve
skaðleg og fjarri öllu lagi sú
„frjálsa" samkepni er á síldar-
markaðinum. Hve skaðlegt það
er, ekki aðeins fyrir hvern ein-
stakan síldarkaupmann, heldur
fyrir þjóðina í heild sinni, að hver
bauki í sínu horni og reyni að
skara eld að sinni köku, án þess
að skeyta hið minsta um það,
hvernig öðrura reiðir af. Það hefir
sýíst sig, einkum þessi tvö síðustu
ár, að síldarsaian er óframkvæm-
anieg, meðan allir og enginn seiur
síldina út úr landinu. Sildarspekú-
lantarnir geta verið nógu séðir
innanlands, en þegar út fyrir
landsteinana kemur, reka þeir sig
á það, að þeir eru of ókunnugir
markaðinum til þess, að geta kept
við þaulæfða erlenda braskara,
sem svífast einskis og eta með
glöðu geði höfuðið af „litla bróð-
air“ — íslenzka síldarspekúiaatinum.
Það er líka svo að sjá, sem
.augu íslenzkra útgerðarmanna séu
að opuast, og er það vel farið,
þegar málgögn þeirra eru farin að
ræða landsverzlun með síld í fuilri
;alvöru. En þetta hefðu þeir góðu
rnenn átt að sjá, eða öllu heldur
finna, áður en búið var að gefa
þeim snoppung í fcvö skiíti. Skað-
inn gerir menn hyggna, en gróð-
inn fégjarna.
Þegar landið tók að sér síldar-
söluna, stórgræddu útgerðarmenn,
og hefðu átt að hegða sér eftir
því, ea þeir sáu eftir þeim fáu
aurum sem runnu í landssjóð og
venuðu að þeir gætu komist að
eins góðum kjörum og landið, En
þar skjátlaðist þeim. Vafalaust
hafa þeir samt margir séð það,
sem þeir sjá nú, að eina leiðin til
þess að tryggja síldarmarkaðinn
er, að salan sé á einni hendi, og
þá helst landsins. En fégirndin
réði meira en skynsemi þeirra;
því er ver og miður.
Hætt er við að einhver fótur sé
fyrir því, að íslenzka sfldin hafi
ekki verið eins vel verkuð í sum-
ar og hægt hefði verið. En auð-
vitað er hitt jafn víst, að sænskir
síldarkaupmenn og ójafnaðarmenn
nota hvert tækifæri sem gefst, til
þess að ófrægja íslenzku síldina,
jafnvel þó þeirra eigin síld sé
verri vara, til þess eins að fá
hana fyrir sem allra lægst verð
Þegar þeir í vor og sumar gerðu
samninga við ýmsa síldarútvegs-
menn, höfðu þeir Eystrasaltsmark-
aðinn í huga, en hann brást, og
þá var ekki í annað hús að venda
en Svíþjóð. En vegna þess, að
nægileg hvað þá of mikil sfld á
markaðinum þar í landi dró úr
stórgróða þeirra, urðu þeir að taka
til þess ráðs, sem nú er alkunn-
ugt orðið, að láta dæma megnið
af íslenzku síldinni ótæka verzi-
unarvöru.
En að þeir voru ekki í sumar
öruggir um að þetta mætti tak
ast, má sjá af því, að þegar sú
frétt barst til Siglufjarðar, að land-
ið mundi taka að sér síidarsöluna,
voru sænsku sfldarspekúlantarnir
á náium, og spurðu mjög eftir
því hvort þetta væri satt.
En er þá engin leið til þess að
bjarga við siidarsölunni í ár, og
er ekki sjálísagt landsins vegna
að gera alt sem hægt er til þess
að reyna að selja alla þá óskemda
síld, sem til er nú óseld á mark-
aðinura? Vissulega. Þd betri er
hálfur skaði en aliur. Eða eru
kaupsýslumenn vorir yfirleitt svo
hugsunarlausir, að þeir vilji held-
ur fara á höfuðið en brjófca odd
af ofiæti sínu og bjarga með því
sóma sínum. Við sjáum hvað setur.
Eins og kunnugt er, eru mjög
öflug kanpfélög í Svíþjóð, og al-
gerlega fjárhagslega óháð. Þessi
félög, eða formaður þeirra, hefir
Iátið í ijósi, að kaupfélögin mundu
kaupa íslenzka sfld, ef þeim gæf-
ist kostur á að kaupa hana beint
frá framleiðendum, svo framarlega
að um góða vöru væri að ræða.
Síðasta tilraunin til þess, ad
koma íslenzku sfldinni á markað-
fnn, með sæmilegu verði, er þá í
stuttu máli: að ýara þess á leit
við sænsku kaupýél'ógin, að pau
kaupi pað aý síldinni, sem hægt
er að telja verzlunarvóru, eða acf
pau taki síldina i umboðssölu. Til
þess að hrinda þessu áleiðis, þarf
annaðhvort að senda dugandi mann
til Svíþjóðar, eða það sem eg
hygg að betur mundi reynast, að
fá íslenzku samvinnufélögin til þess
að verða meðalgöngumenn. — Hér
er svo raikið I húfi, að hagur ein*
staklingsins, eða skoðanir hans á
verzlunarmálum, verður að láta £
minni pokann fyrir heilbrigðri
skynsemi. Að endingu skal eg
taka það fram, að eftirspurn eftir
íslenzkri sfld í smásölu í Svíþjóð er
mikil, þó síldarhringurinn vilji ekki
láta undan, því honum er alvars
að drepa ísl. sfldarútveg.
/. 7.
Hreyfanleg báthengi.
Nýlega hafa Norðmenn fundið
upp hreyfanlega standa (stativ)
fyrir báthengi (davider). Er talia
mikil bót að þessu, einkum er
skip eru stödd í sjávarháska. Má
þá aka bátunum til eftir þilfarinu
f báthengjunum, og láta þá á flot
þeim megin skipsins er bezt hent-
ar. Norðmenn eru þegar farnir að
nota þessi tæki á skipum sínum.
Sá kostur er meðal annars við
þessi bátahengi, að hægt er að
koma þeim í lóðrétta stöðu, enda
þótt skipið hallist, og má með
því móti setja bátana á sjóinn, þd
allmikill halli sé á skipinu.
Samskotin til Karls Helga
Árnasonar, Ianda okkar í Fær-
eyjum, hafa gengið fremur öllum
vonum, og voru honum í gær
sendar 1300 kr., sem safnast hafa.