Morgunblaðið - 15.01.1994, Page 8

Morgunblaðið - 15.01.1994, Page 8
8 B MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. JANÚAR 1994 MICHAEL JÓN CLARKE BARITONSÖNGVARI Á LJÓÐA METSÖLUBÆKUR OG TÓNLEIKUM GERÐUBERGS MARKAÐSSETNING nokkur kvæði séu nefnd. Vart þekkja margir tónleikagestir lagið sem Michael syngur við tunglþuluna. Það er eftir Björgvin Guð- mundsson og kemur á óvart eins og fleira sem hann samdi. Atli Heimir Sveinsson er svo höf- undur tveggja laga sem hljóma í Gerðubergi og Óliver J. Kentish jafn margra. Hann er góð- kunningi Michaels og landi, einnig búsettur til margra ára á íslandi. Þá er þriggja enskra tónskálda ógetið; Henry Purcells, Rogers Quilters og Ralphs Vaughan Williams. Ljóðatónleikarnir hefj- ast með lögum þeirra. Michael Jón Clarke kom til íslands fyrir 21 ári og kynntist fljótt eiginkonu sinni, ak- ureyrskri í húð og hár. Þau hafa búið í heimabæ hennar síðan og vilja helst ekki ann- ars staðar vera. „Ég er enginn stór- borgarmaður," segir Michael og á við Reykjavík. „Hingað suður er gott að koma öðru hvoru, en ekk- ert jafnast á við lífsgæðin í litlum og rólegum bæ eins og Akureyri. Þar er tilveran örugg og náttúran MICHAEL Jón Clarke baritonsöngvari kem- ur fram á Ijóðatónieik- um í Gerðubergi i dag. Hann ætlar fyrst að syngja rómantísk lög eftir ensk og íslensk tónskáld en fara síðan í Ijóðasöngva eftir Schubert og þunga þanka Brahms. „Fjórir alvarlegir söngvar" síðarnefnda tón- skáldsins fjalla um dauða, sorg og rang- læti. En líka um kær- leika sem textinn segir sterkara afl en trú og von. O rahms hefur bibl- íutexta við söngvana; predikun Salomons, Jesú Sýraks bók og Kor- intubréf. Rómantísku Ijóðin við lög Schuberts eru eftir skáldin Scho- ber og Lúbeck og sjálf- an Goethe. Annar höf- undur og engu ófrægari á kvæði sem Michael syngur fyrr á tónleikun- um, það er William Shakespeare og verður þá ekki beðið um öllu meira. Þó fæst sitthvað til viðbót- ar; Fagra veröld Tómasar Guð- mundssonar, Heimþrá Jóhannesar úr Kötlum og Tunglið tunglið taktu mig eftir Theodóru Thoroddsen svo við þröskuldinn og þetta er óviðjafn- anlegt fyrir barnafólk eins og okk- ur. Auðvitað er erfitt að vera söngv- ari á Akureyri — verkefnin bjóðast í höfuðborginni. Fólk veit af manni en gleymir eða vílar kannski fyrir sér fyrirhöfn eða kostnað. Samt hef ég haft nóg að gera, komið talsvert fram auk söngkennslu. Ef framhald- ið verður í svipuðum dúr þarf ég ekki að kvarta, verkefnin hafa náð frá flókinni miðaldatónlist til óperu og nútímaverka út í söngleiki." Michael kenndi í mörg ár á fiðlu í Tónlistarskólanum á Akureyri, en sjálfur stundaði hann nám í fiðluleik og söng við Trinity tónlistarháskól- ann í London og síðar lllinois- háskóla í Bandaríkjunum. Hann segir að þáttaskil hafi orðið fyrir þrem árum þegar hann fór aftur í söngnám. „Fyrstu árin hafði ég sungið kontratenór á Akureyri og ekki fengið mörg tækifæri eins og gefur að skilja. Eg ákváð að skipta yfir í baritón og söng í Carmina Burana. Síðan fékk ég sama hlut- verk í íslensku óperunni hér fyrir sunnan og ákvað að fara enn í skóla. Það varð óperudeild tónlist- arháskólans í Manchester og eftir það finnst mér allt hafa gerst frekar hratt. Bæði tónleikar og meiri söng- ur, í Ástardrykk Donizettis og Töfra- flautunni eftir Mozart og síðast Leðurblökunni. Nú er að koma að æfingum Óperudraugsins hjá Leik- félagi Akureyrar. En enginn lifir af söng á (slandi. Menn verða að hafa viðurværi af kennslu eða einhverju öðru líka. Raunar er tónlistarkennsla svo illa launuð að ég get varla talað um það. Nú er ég orðinn alltof neikvæð- ur og það er hægt að tala um svo margt skemmtilegt. Til dæmis þetta land sem heldur manni ótrú- lega fast. Ég hef tvisvar reynt að flytja héðan og komið aftur f bæði skiptin ákveðinn í að vera. Auðvitað þarf fólk að komast til útlanda öðru hvoru og þá er líka gott að snúa aftur til staðar þar sem hægt er að lifa eins og manneskja. Ég vil ekki eiga heima í hálfgerðu búri eins og í mörgum borgum eða þá í ferðatösku á hótelum til þess að syngja einhvers staðar. Þannig líf er ekki gott fyrir nokkra fjöl- skyldu. Hver og einn gerir upp við sig hvað honum finnst mikilvægt og ég velkist ekki í vafa.“ Þ.Þ. Hópurinn sem flytur Trúarlega konserta og Kafflkantötu um helglna. GLEÐIN er aðalstef tónleika sem haldnir verða í Reykjavík og Skálholti nú um helgina. Fjórir söngvarar og hópur hljóðfæraleikara flytja trúar- leg verk eftir Schiitz sem sjaldan heyrast og ver- aldlega tónlist eftir Bach; Kaffikantötu nánar til tekið; unnendum þess drykkjar til yndisauka. Fyrri hluti tónleikanna fer fram í kirkju en hinn síðari í stofu þar sem gestum verður boðið sér- blandað rjúkandi kaffi og konfekt með. Tónleikarnir í dag, laugardag, verða í Áskirkju og safnaðarheimili kirkjunnar en sunnudagstónleikarn- ir í Skálholtskirkju og skóla staðarins. Þeir hefjast klukkan 15 báða dagana. Aðgangseyrir er þúsund krónur en 500 fyrir skólafólk. Flytjendur verða Margrét Bóasdóttir sópran, Sverrir Guðjónsson kontratenór, Guðlaugur Vikt- orsson tenór og Ragnar Davíðsson bassi. Með þeim leika á barokkhljóðfæri Rut Ingólfsdóttir, Lilja Hjaltadóttir og Svava Bernharðsdóttir, allar fiðlu- leikarar auk þess sem Svava leikur á víólu á tónleik- unum, Kolbeinn Bjarnason flautuleikari, Richard Korn bassaleikari og Guðrún Óskarsdóttir orgel- og semballeikari. Heinrich Schutz og Johann Sebastian Bach telj- ast meðal helstu meistara þýskra trúartónskálda. Þó heyrast verk Schútz ekki oft og lög hans fyrir einsöngsraddir örsjaldan hér á landi. Fluttir verða sex trúarlegir konsertar hans í kirkjun- um; kvartett, dúettar og einsöngsverk. Þeir túlka gleði trúarinnar. Annars konar gleði ríkir í þeirri tónsmíð Bachs sem heyra má um helgina. Hún staf- ar af kaffidrykkju, sem mun hafa komist í tísku í tíð þessa mikla tónskálds. í Kaffikantötu, bmw 211, lofsyngur ung stúlka drykkinn og lætur að- finnslur föður síns sem vind um eyru þjóta. Hann telur sig þó í lokin eiga ráð sem dugir og í Ijós kemur hvort það hrífur. Þ.Þ. SUNGIIM OG LEIKIN TOMLIST EFrTRTcHÍjT^^ACt^^ Ofifkiá bókamarkaði eftir Jóhann Hjálmarsson I NORRÆNUM blöðum sérstaklega verður vart við áhyggjur vegna hins alþjóðlega bókamarkaðar, einkum þýddra metsölubóka frá engil- saxneska heiminum. Gustaf Widén, bókmenntaritstjóri Hufvudstads- bladet í Helsingfors, skrifaði nýlega grein um efnið og fullyrti: „Það hve bækur enskumælandi þjóða eru ríkjandi á bókamarkaðinum í Finnlandi og Svíþjóð er til langs tíma að líta ógnun við þjóðmenning- una.“ Iþjóðlegar bókastefnur, eins- og til dæmis í Frankfurt, eru til vitnis um þróun sem skelfir ekki aðeins Finna. Markaðsstefna stóru forlaganna ræður ferðinni með þeim árangri að sömu met- söluhöfundar eru efstir á listum hvarvetna á Vesturlöndum. Sam- kvæmt því sem Widén skrifar er markaðssetningin svo örugg að hafi stóru forlögin í Bandaríkjunum ákveðið að leggja kapp á útgáfu einhverrar spennusögu má ganga að því sem vísu að sagan verði einnig metsölubók á Norðurlönd- um. Við erum greinilega á sömu braut hvað þetta varðar. Erlendar metsölubækur eru áberandi á ís- lenskum bókamarkaði. Það merkir þó ekki alltaf að um lélegar bækur sé að ræða. Menn hafa fagnað úrvalsbók- menntum í íslenskum þýðingum: Ódysseifi, Gargantúa, Hringa- dróttinssögu, Cortázar og mörg- um fleiri. Miklu skiptir að merkar bækur séu vel þýddar og veiga- minni bækur að minnsta kosti sómasamlega. Með því er spornað gegn óheppilegum áhrifum, m.a. frá enskunni. Metsölubækur og bókmenntaafrek Stundum eru metsölubækur jafnframt kynntar sem bókmennta- afrek. Þetta er þó sjaldgæft. Met- sölubækur eiga það yfirleitt sam- eiginlegt að gleymast fljótt. Að þessu sinni má nefna tvær þýddar skáldsögur - metnar til afreka: Drauma Einsteins eftir Alan Light- man (útg. Vaka-Helgafell) og Eld- hús eftir Banana Yoshimoto (útg. Bjartur). Báðar þessar skáldsögur eru vel skrifaðar og óvenjulegar. Bók- menntalegt gildi þeirra liggur þó ekki í augum uppi, en liklegt er að Eldhús endist betur. Ljóst er að það freistar höfunda að komast inn á stóran markað stóru forlaganna. Meðal íslenskra höfunda virðist það aðeins Ólafur Jóhann Ólafsson sem getur gert sér vonir um slíkt. 'Forlag hans hér heima, Vaka-Helgafell, hefur árum saman unnið að því að greiða fyrir bókum hans erlendis og nú eru þær væntanlegar í enskum og þýskum þýðingum. Að sögn íslenskra útgefenda er enski markaðurinn erfiður við- fangs, en margir íslenskir höfundar hafa komið út á Norðurlöndum, Þýskalandi, í Frakklandi og víðar. Hættumerki Meðal hættumerkja verður að telja að vandaðir höfundar fari al- farið að laga sig að markaðnum, en þess eru nokkur dæmi. Útgáfu- stjórar og bókmenntaráðgjafar risaforlaganna hafa þá tekið að sér leiðsögn, beinlínis kennt höfund- um að skrifa metsölubækur sem eru auglýstar sem slíkar, jafnvel löngu áður en þær koma út. Á hitt er svo að líta að ekki sakar að góðir höfundar skrifi þær bækur sem lenda á metsölulistum, en töluvert framboð er af rithöfundum sem kunna þessa list og stunda hana. (slenskir rithöfundar hljóta í vax- andi mæli að fá girnileg tilboð frá útgefendum, en einkum eru það viðtalsbækur og ævisögur, enn sem komið er að minnsta kosti, sem segja má að eigi heima í þess- um flokki. Undanskilja verður þó verk sem samin eru af listrænum metnaði eða eiga að öðru leyti brýnt erindi við samtíðina. Það verður varla hjá því komist að forlög séu rekin á svipaðan hátt og önnur fyrirtæki. Með ýmis dæmi í huga er íslendingum tamt að líta á þetta frá öðru sjónarhorni og halda fram menningarhlutverk- inu fyrst og fremst. Eitthvað hlýtur það að hafa að segja enn því að ekki verða allar bækur met- sölubækur. Útgáfa erlendra skáldverka í ís- lenskum þýðingum er styrkt af norrænum og innlendum þýðinga- sjóðum og hefur það í mörgum tilvikum ýtt undir útgáfu bóka sem ekki eiga sér mikla söluvon þrátt fyrir gæði. Fleiri styrkja bókaútgáfu eins og aðrar greinar menningarinnar, enda verður svo að vera. Menning- arviðburðir eru sjaldan í takt við markaðslögmálin.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.