Morgunblaðið - 04.02.1995, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1995 C 5
Ólíkt öðrum tön-
listarhötíðum
Myrkir músíkdagar hefjast 12. febrúar
næstkomandi, en þeir eru hátíð samtíma-
tónlistar. John Speight gerir stuttlega
grein fyrir tilurð og þróun hátíðarinnar sem
nú er óvenju veigamikil í tilefni af 50 ára
afmæli Tónskáldafélagsins.
TÓNSKÁLDAFÉLAG íslands er
50 ára á þessu ári. Afmælisins
verður minnst á ýmsan hátt og
verða Myrkir músíkdagar 1995
einn liður í því afmælishaldi.
Stjórn félagsins pantaði tónverk
fýrir hljómsveit sérstaklega af
þessu tilefni hjá Snorra Sigfúsi
Birgissyni tónskáldi og verður það
flutt af Sinfóníuhljómsveit íslands
á lokatónleikum Myrkra músík-
daga 23. febrúar. Stjórnandi
hljómsveitarinnar verður Anne
Manson frá Bretlandi og mun
þetta vera í fyrsta skipti sem kona
stjórnar Sinfóníuhljómsveit ís-
lands.
Tónskáldafélagið var stofnað í
júnímánuði árið 1945 og var fyrsti
formaður þess kosinn Páll Isólfs-
son. í fyrstu stjóm félagsins sat
m.a. Jón Leifs, en verk þessara
tveggja frumkvöðla í íslensku tón-
listarlífi má heyra á tvennum yfir-
litstónleikum Myrkra músíkdaga
1995, þar sem Sinfóníuhljómsveit
íslands og nýstofnuð Sinfóníu-
hljómsveit Norðurlands mun gefa
yfirlit yfir íslenska hljómsveitar-
tónlist í 50 ár.
Sinfóníuhljómsveit Norður-
iands leggur í sína fyrstu tónleika-
ferð „út á land“ og spilar í ís-
lensku óperunni sunnudaginn 19.
febrúar, og auk þess í Akureyrar-
kirkju daginn áður. Hljómsveitin
leikur verk eftir Pál ísólfsson, Jón
Þórarinsson, Jón Ásgeirsson, Þor-
kel Sigurbjörnsson og frumflutt
verður verk fyrir baritón og hljóm-
sveit eftir Hróðmar Inga Sigur-
björnsson við texta Davíðs Stef-
ánssonar, sem skrifað er í tilefni
100 ára afmælis skáldsins. Stjóm-
andi verður Guðmundur Óli Gunn-
arsson og einsöngvari Michael
Clarke.
Á efnisskrá tónleika Sinfóníu-
hljómsveitar íslands verður, auk
verks Snorra S. Birgissonar sem
áður er getið, fmmfluttur konsert
Páll
Isólfsson
Jón
Þórarinsson
Snorri Sigfús
Birgisson
Jón
Leifs
fyrir hljómsveit og saxa-
fónkvartett eftir Atla
Heimi Sveinsson.' Einleik-
ari verður kvartett í
fremstu röð, Rascher
Saxophone Quartet frá
Þýskalandi, en þeir félagar
verða einnig með sérstaka
tónleika í Listasafni ís-
lands. Þá flytur Sinfón-
íuhljómsveitin Langnætti
eftir Jón Nordal og loka-
verk hátíðarinnar verður
Geysir eftir Jón Leifs.
Myrkir músíkdagar em,
ólíkt öðrum tónlistarhátíð-
um, ekki settir í samband
við langan sólargang, en
þeir fara fram i skammdegi
febrúarmánaðar annað
hvert ár. Þeir eiga upphaf
sitt að rekja til ársinS 1980,
þegar Tónskáldafélag ís-
lands, undir formennsku
Atla Heimis Sveinssonar,
ýtti úr vör hátíð samtíma-
tónlistar í Reykjavík, sem
síðan hefur áunnið sér
fastan sess í tónlistarlífi
borgarinnar. Markmið há-
tíðarinnar var þríþætt; að
stuðla að flutningi eldri ís-
lenskra verka, að skapa
vettvang til að flytja ný
tónverk íslenskra tón-
skálda, og að flytja áhuga-
verð erlend samtímaverk.
Myrkir músíkdagar vora
haldnir árlega til ársins 1985, en
erfitt reyndist að afla fjár svo
nægilegt væri til að hátíðin héldi
reisn, sem aðstandendur vonuðust
eftir. Var því ákveðið að hátíðin
skyldi haldin annað hvert ár og
staðið veglega að henni. Síðan
hafa Myrkir músíkdagar stöðugt
vaxið að umfangi og hafa ekki
einungis sannað tilvemrétt sinn
fyrir höfuðborgarbúum, heldur
einnig vakið athygli út fýrir land-
steinana. Sem dæmi má nefna að
á hátíðinni 1991 var frönsk sam-
tímatónlist sérstaklega kynnt og
gestir frá Frakklandi komu hing-
að til tónleikahalds og árið 1993
féllu Myrkir músíkdagar inn í víð-
tæka menningardaga. Skottís,
sem vom árangur menningar-
tengsla Reykjavíkur- og Glasgow-
borgar. Þá var Iögð rækt við að
kynna skoska samtímatónlist auk
íslenskrar og fjölmargir skoskir
listamenn komu fram.
Ætlunin er að endurspegla af-
mæli Tónskáldafélagsins í
dagskrá Myrkra músík-
daga 1995 í fleiri atriðum
en hljómsveitartónleikum
og verður meginstef hátíð-
arinnar íslensk tónlist í
flutningi íslenskra lista-
manna, sem koma fram á
tónleikum í Reykjavík og
Kópavogi. Þeir hefjast í
Listasafni íslands sunnu-
daginn 12. febrúar, þar
sem Caput-hópurinn verð-
ur með efnisskrá með
splunkunýjum verkum.
Röð stuttra einleiks- og
dúótónleika með ýmsum
af okkar færstu tónlistar-
mönnum verður á Kjarv-
alsstöðum og í Gerðar-
safni. Þau eru Rut Ingólfs-
dóttir, Þorsteinn Gauti
Sigurðsson, Bryndís Halla
Gylfadóttir, Guðrún
Birgisdóttir, Martial
Nardeau, Laufey Sigurð-
ardóttir, Elísabet Waage,
Einar Kristján Einarsson,
o.fl. Multi-media-tónleikar
verða í Borgarleikhúsinu,
þar sem flutt verða blönd-
uð verk fýrir segulbönd,
tölvur og myndbönd. Loks
skal getið að þrír barna-
kórar frá jafnmörgum
sveitarfélögum á höfuð-
borgarsvæðinu, Graduale-
kór Langholtskirkju,
Skólakór Kársness og Kór Öldut-
ónsskóla, koma fram á sérstökum
tónleikum í Digraneskirkju laug-
ardaginn 18. febrúar og flytja ís-
lenska bamakórsöngva.
Núverandi stjórn Tónskáldafé-
lagsins og jafnframt fram-
kvæmdastjóri Myrkra músíkdaga
1995 skipa John Speight formað-
ur, Árni Harðarson og Þorsteinn
Hauksson.
Höfundur er tónskáld.

Lýsandi blaar línur
Við slaghðrpuna f
Listasafni Köpavogs
HOLLENDINGURINN Ger C. Bout
sýnir þessa dagana í setustofu Ný-
listasafnsins við Vatnsstíg. Það er
hvorki stórt né mikið rými en engu
að síður frnnst manni eins og opnuð
hafi verið útsýn í geiminn eða innsýn
í frumu ótal sinnum stækkaða. Bout
hefur strengt þráð úr ull og pólýest-
er þvers og kmss milli lofts, gólfs
og veggja og varpað á
hann útíjolubláu ljósi. Út-
koman er rafmagnað kerfi
af línum, Iýsandi línum,
sem koma á óvart eftir
grámann í borginni.
Bout er menntaður arki-
tekt og segist aldrei hafa
gert alveg upp á milli fags-
ins og listarinnar. „Mér finnst gaman
að sjá hluti gerast," segir hann,
„hvoif sem það er töfraveitingahúsið
sem við byggðum frá gmnni og höfð-
um opið eitt kvöld á listahátíð í Oulu
í Finnlandi síðasta sumar eða timbur-
hús í fínnska bænum Pori sem var
rifið sundur spýtu fyrir spýtu og
komið fyrir á alveg nýjan hátt.“
Myndir af húsinu, eða því sem
áður var hús, minna dálítið á línurn-
ar í Nýlistasafninu. Samhengi hlut-
anna finnst nefnilega ef vel er leitað
og Bout segir jafnvel visst samræmi
felast í ósamræmi, í því að gera helst
alltaf eitthvað nýtt, búa til listaverk
þar sem þau verða sýnd og síðan
taka þau sundur. Eins og ekkert
hafi í skorist. „Því list þarf ekki að
vera minnisvarði, hún er miklu betri
sem lifandi skepna. Sem lifir og deyr
eða breytist með ámnum.“
Bout hafði samvinnu
við Illuga Eysteinsson um
verkið í Nýlistasafninu.
Þeir höfðu aldrei hist áður,
en ákváðu að vinna þetta
saman og Bout segist ein-
mitt gjarna vilja kynnast
nýju fólki með hveiju
verkefni. Það sem hann
hefur nú á pijónunum er óvenjulegt:
í samvinnu við hollenska hljómsveit
sem kallar sig The Ereprijs er ætlun-
in að smíða nýstárleg hlóðfæri og
nokkurskonar sviðsmynd sem síðan
fylgir sveitinni um borg og bý og
breytist eftir efnum og aðstæðum.
Þetta er kannski ekki það auðskild-
asta af öllu og ég ákveð í bili að
fara bara aftur inn í herbergið bláa
með sínum lýsandi línum. Gleyma
öllu nema geimnum.
Þ.Þ.
í LISTASAFNI Kópavogs fara fram
á sunnudagskvöld aðrir tónleikar í
tónleikaröðinni Við slaghörpuna,
sem haldin er fyrir forgöngu Kópa-
vogsbæjar. Tónleikar þessir eru
óhefðbundnir að formi, t.d. fá tón-
leikagestir ekki prógramm í hend-
urnar þegar þeir koma á staðinn,
heldur er leikið og sungið og spjallað
um það sem flutt er jafnóðum. Guð-
rún Guðlaugsdóttir ræddi við Jónas
Ingimundarson, sem sit-
ur við slaghörpuna í
Listasafni Kópavogs, og
fær til sín einn gest hvert
tónleikakvöld.
Um miðjan janúar
vom fyrstu tónleikarnir í
þessari röð, gestur þá var
Martial Nardeau flautu-
leikari. Annað kvöld hitt-
ast þau við slaghörpuna
Jónas og Rannveig Fríða
Bragadóttir mezzo-
sopransöngkona. „Þetta
form á tónleikum hef ég
haft hug á áram saman
og raunar hrint í fram-
kvæmd víða áður, bæði
hér í Reykjavík og úti um
allt land. Síðustu helgi
var ég t.d. á Hornafirði,
þar sem ég stoppaði í
þijá daga og sinnti marg-
víslegum verkefnum,
meðal annars var ég með
tónleika í þessu formi þar
sem við lékum og sung-
um saman ég og heimamenn.
í Listasafni Kópavogs hef ég þann
hátt á að leiða fólk til hlustunar
með því t.d. að gefa tóndæmi, segja
frá tónlistinni sem flutt er og tína
til fróðleiksmola sem henni em
tengdir. Tónleikarnir hefjast klukk-
an 20.30 og standa yfir í allt að
einn og hálfan tíma.“
Hvers konar tónlist er verið að
kynna í þessari tónleikaröð? „Það
er fjölbreytileg tónlist sem ég hef
ást á og er á mínu valdi að flytja
með gestum mínum,“ segir Jónas.
„Ég get t.d. ekki flutt rafmagnstón-
list á píanóið svo mér em ýmsar
skorður settar. En af nógu er að
taka samt, t.d. þegar Martial Narde-
au var með mér þá fluttum við ein-
göngu franska tónlist. Hins vegar
vil ég ekki gefa upp hvað flutt verð-
ur annað kvöld með Rannveigu. Það
gefur þó kannski einhveija vísbend-
ingu að hún er nýlega komin til
landsins frá Vínarborg þar sem hún
er búsett.“
Rannveig Fríða Bragadóttir starf-
ar víða erlendis við ópemsöng og
tónleikahald. Hún nam söng í Vínar-
borg og starfaði þar í nokkur ár við
Ríkisópemna þar. „Síðustu árin hef
ég verið lausráðinn söngvari og
starfað við ýmis verkefni, svo sem
Salzburger Festspiele, listahátíðina
frægu í Salzburg. Síðasta verkefni
mitt var við Konunglegu ópemna í
Brussel," segir Rannveig.„Én nú er
ég komin heim í nokkrar vikur til
þess að starfa við ýmislegt tónleika-
hald. Þar ber hæst auk tónleikanna
í Listasafni Kópavogs, tónleika sem
fyrirhugaðir eru með Sinfóníuhljóm-
sveit íslands þann 16. febrúar nk.,
og tónleika í Gerðubergi sem haldn-
ir verða í byijun mars þar sem fmm-
flutt verða fjölmörg ný, íslensk ein-
söngslög.
Hvað snertir tónleikana í Lista-
safni Kópavogs þá er það nú svo
að við Jónas erum gamlir vinnufélag-
ar og getum ekki stillt okkur um
að leiða saman okkar
„sönghesta“, hvenær
sem tækifæri gefst
til.
Þetta er í fyrsta
skipti sem ég tek
opinberlega þátt í
tónleikum af þessu
tagi og ég er mjög
spennt að vita hvern-
ig viðbrögð áheyr-
enda verða. Það er
auðvitað alltaf
spurning hversu
langt á að ganga í
að skýra út tónlist,
en á hitt ber að líta
að við skýram út
bókmenntir, förum á
listsýningar með
leiðsögn og ferðumst
með landið með leið-
sögumönnum. Ég
hef grun um að fólki
þyki almennt svona
tónleikaform mjög
skemmtilegt og fróðlegt.
Þar sem við Jónas höfum fengið
okkar tónlistaruppeldi í Vínarborg
skyldi engan undra þótt viðfangsefn-
in okkar annað kvöld tengist því.
Mörg af bestu tónskáldum sögunnar
eru austurrísk og Vín var jú lengi
háborg tónlistarinnar."
Hollenskur
listamaður
sýnir þessa
dagana í Ný-
listasafninu
JÓNAS Ingimarsson og Rannveig Fríða Bragadóttir.