Morgunblaðið - 22.07.1995, Blaðsíða 2

2 B LAUGARDAGUR 22. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Celebrant
Singers
CELEBRANT Singers er söng-
hópur skipaður 10 söngvurum
og 12 hljóðfæraleikurum sem
ferðast víða um heim. Þessi líf-
legi sönghópur er nú staddur
hér á landi í sjötta sinn og ferð-
ast víða og syngur trúarsöngva
hér á landi til 26. júlí nk.
Celebrant Singers hefur
ferðast um á Vestfjörðum und-
anfarna daga þar sem haldnar
hafa verið söngsamkomur m.a.
í Bolungarvík, á Þingeyri og á
ísafirði við góðar undirtektir
áheyrenda.
í Reykjavík munu Celebrant
Singers syngja í Fíladelfíu,
kirkju hvítasunnumanna við
Hátún 2, í dag, laugardag, kl.
20.30 og á morgun, sunnudag,
kl. 20. Einnig verður hópurinn
með útisamkomu á Ingólfstorgi
laugardaginn 23. júlí kl. 23.
Aðgangur að öllum þessum
söngskemmtunum er ókeypis
og öllum heimill.
Sérstök athygli er vakin á
að táknmálstúlkur fylgir söng-
hópnum.
Draugarog
söguhetjur
FÖSTUDAGINN 21. júlí opn-
aði Sólveig Aðalsteinsdóttir
sýningu í Galleríi Sævars Karls,
Bankastræti 9.
Sýningin nefnist Vötn og eru
verkin unnin með vatnslit á gler.
Sóiveig hefur sýnt verk sín
hérlendis og erlendis frá árinu
1979 og tekur um þessar
mundir þátt í tveimur samsýn-
ingum hér á landi, íslenskri
myndlist á Kjarvalsstöðum og
Botngróðri, skúlptúrsýningu í
HaUormsstaðaskógi.
Sýningin Vötn er opin á
verslunartíma til 16. ágúst.
Sólveig sýnir
í Galleríi
Sævars Karls
Lifandi saga
alþýðufólks
Skógargerðisbók heitir nýtt ættfræðirit sem
er af eilítið öðru tagi en flest slík rit. Þröst-
ur Helgason hitti aðalhöfund bókarinnar,
Indriða Gíslason, að máli og komst að því
að hún segir merkilega sögu af lífí og hugs-
unarhætti alþýðufólks.
ISLENDINGAR eru ættfróðir
menn, á því leikur engin vafí.
Hér eru enda gefnar út fjöl-
margar bækur um ættfræði
og ekki eru mannamótin færri sem
tileinkuð eru þessum áhuga lands-
manna. Flest þessara ættfræðirita
eru þurr talning á niðjum tiltekinna
ættfeðra og -mæðra, fæðingardegi
þeirra og fæðingarstað, búsetu og
e.t.v. starfsheita. Þau segja hins
vegar sjaldnast sögu þeirra einstakl-
inga sem þau telja. Og enn síður
segja þau frá hugðarefnum þeirra,
tilfinningum og þrám.
Öðruvísi ættfræðirit
í dag kemur út hjá bókaforlaginu
Þjóðsögu ættfræðirit af öðrum toga
en hér var lýst, Skógargerðisbók,
sem Indriði Gíslason er aðalhöfundur
að. Auk niðjatals Skógargerðisættar
inniheldur bókin sögu ættarinnar
sem er að stórum hluta rakin í bréf-
um, dagbókum, skáldskap og öðrum
skrifum sem varðveist hafa eftir
fólk af þessari ætt.
Bókin segir sögu Helga Indriða-
sonar og Ólafar Margrétar Helga-
dóttur, sem hófu búskap í Skógar-
gerði í Fellum vorið 1882, forfeðra
þeirra og afkomenda. Auk þess er
mikill ljóðabálkur í bókinni þar sem
birtur er kveðskapur fimm ættliða;
er Hallgrímur Ásmundsson í Stóra-
Sandfelli elstur höfunda, fæddur
árið 1759, en á meðal þeirra yngstu
má nefna Guðmund Andra Thorsson
rithöfund og Hallgrím Helgason,
myndlistarmann og rithöfund.
Sískrifandi ætt
Indriði Gíslason segir að þessi
bók hefði í upphafi aðeins átt að
verða einfalt niðjatal. „En þegar ég
fór að skoða ýmisleg gögn kom í
Ijós að til var ótrúlegt magn af efni
sem þetta fólk hafði sjálft skrifað.
Þessi ætt virðist hafa verið sískrif-
andi, ekki aðeins bréf og dagbækur
Ný og merk tónskáld úr austri uppgötvuð í vesturheimi
RUTH Prawer Jhabvala séð með augum James Ivory.
NÚ ERU liðin 40 ár frá því að fyrsta
bók skáldkonunnar Ruth Prawer
Jhabvala kom út. Á þeim tíma sem
liðinn er, hefur hún sent frá sér
ellefu skáldsögur, fimm sagnasöfn
og á annan tug kvikmyndahandrita.
Hún hefur hlotið Óskarsverðlaun í
tvígang og vann til Booker-verð-
launanna fyrir „Heat and Dust“
(Hiti og ryk) árið 1975. í kjölfarið
fluttist hún til Bandaríkjanna frá
Indlandi þar sem hún hafði búið í
24 ár. Frá þeim tíma hafa skáldsög-
ur hennar orðið flóknari og tónninn
harkalegri og í bókadómi í The
Daily Telegraph um nýjustu bók
hennar segir að sú sé engin undan-
tekning.
„Shards of Memory“ (Minninga-
brot) spannar nærri því eina öld og
segir frá fjölskyldu sem reynir að
púsla saman þeim minningabrotum
sem mynda sögu hennar. Bókin
skiptist í þijá hluta. Sögukonan,
Baby, býr í New York og er farin
að eldast. Henni verður hugsað til
uppruna síns en hún er dóttir ind-
verska skáldsins Havi og gyðings-
ins Elsu, sem helgar líf sitt Meist-
aranum, sem er indverskur gúrú.
Baby giftist diplómatanum Graeme
og eignast dóttur, sem á í ástar-
sambandi við þýskan heimspeking.
í öðrum kaflanum beinist athyglin
að bamabarninu Henry, sem fær
það verkefni að gefa út verk gúrús-
ins.
Bókadómari The Daily Te-
legraph segir verkið snúast eins og
margar fyrri bækur hennar um leit-
ina að lífsfyllingu, baráttuna fyrir
sjálfstæði og sjálfsblekkingu. Þó
að meira beri á kaldhæðni en áður,
gæti vissulega blíðu og ástríðu,
sérstaklega í lýsingum á sambandi
Baby og eiginmannsins. Og eins
og alltaf sé leyfilegt að vonast eft-
ir góðum endi.
SUNNU-
DAGINN 23.
júlí kl. 20 er
dagskrá í
Norræna hús-
inu sem ber
heitið „Spog-
elser, saga-
helte og
gamle gud-
er“.
Danski rit-
höfundurinn
Charlotte
Blay mun
flytja erindi
um ísland,
söguna og
leyndardóma
landsins. Hún
mun einnig
sýna lit-
skyggnur.
Magnús Gíslason óperu-
söngvari, sem er fastráðinn við
Konunglegu Óperuna í Kaup-
mannahöfn, mun flytja íslensk
þjóðlög ásamt Steinunni Birnu
Ragnarsdóttur píanóleikara.
Dagskráin er á dönsku og
íslensku. Allir eru velkomnir
og aðgangur ókeýpis.
Magnus Gíslason
Charlotte Blay
Aðallinn
íóperu
SKRAUTLEGUR lífsferill her-
togaynjunnar af Argyll hefur
orðið einu efnilegasta tónskáldi
Breta af yngri kynslóðinni,
Thomas Ades, efniviður í óperu,
sem sýnd er í London um þessar
mundir. Óperan „Powder Her
Face“ hefur fengið ágætar við-
tökur, að því er segir í The
European. Fyrirmyndin, her-
togaynjan Margaret af Argyll,
vakti mikla hneykslan samborg-
ara sinna fyrir kynlífsfíkn sína
sem m.a. var gerð opinber er
hertogaynjan flæktist í skiln-
aðarmál fyrir tuttugu árum.
Voru lýsingar hennar svo op-
inskáar við réttarhöld í málinu
að dómarinn sá ástæou til að
leggja bann við nákvæmum lýs-
ingum á því sem fram kom þar.
Sópransöngkonan Jill Gomez
fer með hlutverk hertogayrjunn-
ar og þykir standa sig vel. Að-
eins fjórir söngvarar koma fram
í óperunni, þar sem lögð er
áhersla á að auður, þokki og glys
veita enga lífsfyllingu, heldur
eyðast upp og verða að engu,
segir höfundurinn, sem er aðeins
23 ára. Þykir hann búa yfir ein-
stakri þekkingu á tónlist 20. ald-
ar, sem sé bæði kostur og galli,
þar sem verkið kunni að verða
torskildara fyrir vikið.
Tónar
úrút-
legð
FRÁ því að járntjaldið féll hafa
tónlistarunnendur á Vesturlöndum
komist í kynni við verk tónskálda
sem þeir höfðu aldrei heyrt getið
um. Á meðal þeirra eru menn á
borð við Edison Denisov, Sofía
Gubajduiína og Alfred Shnitke.
Nýjasta uppgötvunin kann jafn-
framt að vera sú merkasta en það
er Georgíumaðurinn Gíja Kantsjelí,
sem margir telja að komist næst
rússneska tónskáldinu Dmítrí
Shjostakovitsj, sem lést árið 1975.
Kantsjelí, sem er 59 ára, fangar
í verkum sínum harmleikinn sem á
sér stað í heimalandi hans, Georg-
íu. „Tónlist er nokkurs konar sálar-
spegill," segir hann. „Ég reyndi
ekki að semja harmi þrungna tón-
list, þetta eru tilfinningar mínar.“
Hann hefur samið sjö sinfóníur,
óperu og flölda styttri verka. Á
meðal þeirra má nefna 25 mínútna
verk fyrir víólu og strengjasveit,
„Abii ne viderem" (Ég sneri mér
undan svo ég sæi ekki) sem var
frumflutt S Bandaríkjunum fyrir
skömmu af Kim Kashashian víólu-
leikara og Stuttgart-kammersveit-
inni undir stjórn Dennis Russell
Davies. Var flutningur þeirra tekinn
upp og gefinn út hjá ECM-útgáf-
unni.
Sprengikraftur
Tónlist Kantsjelís á Sovéttíman-
um vár samin sem nokkurs konar
mótmæli við þá einangrun sem ríkti
I menningarmálum í Georgíu og
öðrum Sovétlýðveldum. Henni er
lýst sem eintóna í fyrstu, laglínun-
um barnslegum en síðan berist fjar-
KANTSJELÍ flytur brátt til Antwerpen en hann hefur verið í
útlegð frá Georgíu í fjögur ár.
lægir grimmdarlegir tónar sem
fléttast saman við það sem fyrir er
og að líkja megi kraftinum við
sprengingu, að því er segir í Time.
„I verkum Kantsjelís er mikill and-
legur kraftur sem tengist kunnáttu-
semi og djúpri þekkingu á því
hvernig hljóðfærin hljóma í raun.
Það er sjaldgæf samsetning," segir
stjórnandinn Davies.
Kantsjelí og eiginkona hans,
Lula, hafa verið í útlegð frá Georg-
íu frá árinu 1991. Þau hafa verið
búsett í Berlín en hyggjast flytja
til Belgíu þar sem hann verður tón-
skáld á launum hjá Konunglegu
sinfóníunni í Antwerpen. Georgía
hverfur þó aldrei úr huga tónskálds-
ins og heitir eitt af nýjustu verkum
Kantsjelís „Land í sorgarlitum".
Það er einnig trúaður maður sem
semur til föðurlandsins„Ég get ekki
sagt að tónlist mín sé trúarleg, þrátt
fyrir að slík tónlist standi mér nærri
og hrífi mig,“ segir Kantsjelí, sem
er í rétttrúnaðarkirkjunni. „Þegar
maður fer inn í kirkju, sýnagógu
eða mosku á milli trúarathafna,
upplifir maður sérstaka þögn. Ég
vil breyta þeirri þögn í tónlist." Og
í höndum Kantsjelís er þögnin ein-
staklega áhrifamikil.
t