Morgunblaðið - 03.08.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 1995 B 7 .
VIÐSKIPTI
Bretar verða lítt var-
ir við efnahagsbata
London. Reuter)
BRETAR búa við viðvarandi hag-
vöxt í fyrsta skipti í rúmlega tvo
áratugi, verðbólga hefur ekki verið
minni í 30 ár og útflutningur er
með blóma - og þó eru brezkir
neytendur óánægðir.
Maðurinn á götunni verður ekki
var við efnahagsbatann og flestir
eru sammála um að skortur á „vel-
líðan“ geti leitt til ósigurs íhalds-
flokksins í næstu þingkosningum.
„Almenningur telur sig ekki geta
talað um betra efnahagsástand, ef
hann fær ekki meira fé til ráðstöf-
unar,“ segir Ian Shepherdson, hag-
fræðingur HSBC Midland.
„Efnahagsbati hefur ekkert að
segja, ef fólki fínnst ekki kjör þess
batna og það býr ekki við atvinnuör-
yggi,“ sagði hann.
Almenningnr vantrúaður
Almenningur í Bretlandi virðist
ekki trúa yfirlýsingum brezku
stjórnarinnar um bata og að komið
verði í veg fyrir að efnahagsástand-
ið sveiflist milli uppgangs og sam-
dráttar eins og áður hefur gerzt.
*
Oánægðir þrátt fyrir blómlegt
efnahagsástand
Ein ástæðan fýrir vantrausti al-
mennings er sú að verð á húsnæði
hefur lækkað um 11% að meðaltali
á undanfömum fimm árum, þótt
hagvöxtur hafí aukizt síðan síðla
árs 1992.
Það er mikið áfall fyrir marga
þeirra 67% Breta, sem búa í eigin
húsnæði. Vonleysið hefur aukizt við
fréttir um endurheimt selt hús-
næðis vegna vanskila á greiðslu
húsnæðislána.
Einnig er kvartað yfír því að
launahækkanir hafí verið rýrar.
Atvinna er ennþá ótrygg, enda hafa
fyrirtæki nánar gætur á kostnaði
og tryggja sveigjanleika með hluta-
störfum, sem þau hafa nýlega tekið
upp.
A síðustu tveimur árum hefur
brezku stjórninni tekizt að stór-
minnka halla á fjárlögum með mikl-
um skattahækkunum og niður-
skurði, en afleiðingin hefur orðið
sú að dregið hefur úr eftirspum
neytenda.
Pundið hefur verið á hraðri niður-
leið það sem af er árinu og erfíðleik-
ar Johns Majors hafa ekki styrkt
stöðu þess. Gengi þess hefur fallið
um 5% það sem af er árinu.
Loks er hætta á verðbólgu, sem
gerir hvers konar efnahagsbata að
engu.
Vill heldur verðbólgu
„Fólk vill heldur dálítið meiri
verðbólgu með hærra íbúðaverði og
hærri launum, jafnvel þótt kjör þess
batni ekki í raun og veru,“ sagði
hagfræðingur Kleinworts Bensons,
David Owen.
Þrátt fyrir dýr húsnæðislán hefur
verðbólga verið innan við 3% undan-
farin tvö ár, en hún var yfír 20% á
uppgangsárunum á síðasta áratugi.
Stjórnin segir að hún muni tryggja
að verðbólga aukist ekki.
Aukning raunverulegra ráðstöf-
unartekna er miklu hægari en
venjulegt er á hagbataskeiði. Raun-
tekjumar jukust um aðeins 0,8%
1994 þegar gæta tók áhrifa skatta-
hækkana, sem tóku gildi í apríl það
ár. Aukning rauntekna og hagvöxt-
ur fylgjast venjulega að og hagvöxt-
urinn var 3,9% 1994.
Skattahækkanir námu um 17
milljörðum punda 1994 og 1995,
því sem næst 3% af vergri þjóðar-
framleiðslu. Áhrifín sjást á því að
smásala hefur yfírleitt staðið í stað.
Hagfræðingar bjartsýnir
Hagfræðingar líta þó björtum
augum á framtíðina. Batinn kemst
ekki í hættu, ef útflutningur verður
áfram með blóma og væntanlegar
skattalækkanir upp á 5 milljarða
punda í nóvember munu bæta skap
landsmanna að þeirra sögn.
„Að lokun mun varanlegt um-
hverfi lítillar verðbólgu og stöðugs
vaxtar stuðla að meiri vellíðan,"
sagði Shepherdson.
Murdoch
kaupir
uppStar
TV
Hong Kong. Reuter.
RUPERT Murdoch hefur keypt
36,4% eignarhlut, sem hann átti
ekki í Asíusjónvarpinu STAR-TV,
fyrir 46,60 milljónir Bandaríkja-
dala af athafnamanninum Richard
Li og fyrirtækinu Hutchison
Whampoa í Hong Kong, sem er
undir stjórn föður Lis, auðmanns-
ins Li Ka-shing.
Murdoch stendur fyrir víðtæk-
um sjónvarpsrekstri í Evrópu og
Norður-Ameríku þannig að nú
spannar sjónvarpsnet hans allan
heiminn.
Umsvif hans á Asíumarkaði hóf-
ust í júlí 1993 þegar hann keypti
63,6% í STAR TV for 525 milljón-
ir dollara af Li-íjölskyldunni.
Hagnaður Hutchison og Li-fjöl-
skyldunnar af því að selja eignar-
hluta sína nemur nú 6.8 milljörðum
Hongkongdollara, en upphafleg
fjárfesting þeirra nam 700 milljón-
um Hongkongdollara að sögn
kunnugra.
Upphaflega töldu margir að
Murdoch hefði greitt hlut sinn of
dýru verði, enda var gervihnatta-
sjónvarp á frumstigi í Asíu á þeim
tíma.
TaLsmaður STAR segir að
kaupin mun engin áhrif hafa á
starfsemi sjónvarpsins í Hong
Kong og baráttu þess fyrir því að
færa út kvíarnar.
Geysistór markaður
Þar sem Murdoch hefur tryggt
sér 100% hlut í gervihnattasjón
varpi í Hong Kong mun hann
standa vel að vígi þegar hann reyn
ir að hagnýta sér hinn geysistóra
sjónvarpsmarkað í Kína.
í fyrra hætti Murdoch að sjón-
varpa fréttum frá BBC í útsending-
um sínum til Kína til þess að
styggja ekki valdhafana. Aðgang-
ur STAR að markaðnum í Kína
er enn mjög takmarkaður.
NÝJA verslunrmiðstöðin í Árósum. Eins og horfir verður engin verslun í henni þegar hún verður vígð
1. september nk.
NÝ verslanamiðastöð, Scandin-
avian Center, verður opnuð í Árós-
um í Danmörku 1. september nk.
en ekki er útlit fyrir, að viðskiptin
verði þar lífleg því að enn hefur
ekki tekist að leigja út einn ein-
asta fermetra af 8.500 alls. Eru
fjárfestar í húsinu mjög uggandi
um sinn hag eins og eðlilegt má
teþ'ast.
Að sögn verslanaeigenda stafar
áhugaleysi þeirra aðallega af því,
að húsið sé of mikið úr leið, ekki
nógu nálægt miðbænum, og ekki
nógu stórt til að draga að sér fólk
sem alhliða verslanamiðstöð. Það
eru ATP, Lífeyristryggingafélag
Engin versl-
un í nýrri
miðstöð í
Danmörku
sveitarfélaganna, Den Danske
Bank og Codan, sem standa að
byggingunni, sem kostaði á
níunda milljarð ísl. kr., og horfa
þau nú fram á verulegt tekjutap.
Sem stendur er Scandinavian
Center notað undir sýningar á
bílum, teppum, tölvubúnaði og
öðru en framtíðin er í óvissu. Eig-
endurnir gera sér þó enn vonir
um, að úr rætist með verslunina,
en að öðru leyti eru i húsinu SAS-
hótel, ráðstefnumiðstöð, skrifstof-
ur og bílastæði. Hefur tekist að
leigja út allt nema verslunarhús-
næðið. Bygging hússins hófst
árið 1989 en stöðvaðist fljótlega
vegna fjárskorts. Höfðu Arósing-
ar „Holuna" eins og þeir kölluðu
hana fyrir augum sér í nokkur ár
áður en núverandi fjárfestar
komu til sögunnar.
Siðareglur um laun stjómenda
London. Rcuter.
BREZK fyrirtæki eru hvött til að
leggja niður óhóflega háar launa-
greiðslur og fríðindi með því að sam-
þykkja nýjar siðareglur í skýrslu
kaupsýslumannanefndar undir for-
sæti Sir Richards Greenbui'y, stjórn-
arformanns Marks & Spencer.
Brezka stjórnin hefur fagnað til-
lögum nefndarinnar og hert skatta-
reglur um ábatasaman rétt til að
kaupa hlutabréf á tilteknu verði.
Greenbury segir að flest fyrirtæki
greiði framkvæmdastjórum laun inn-
an „skynsamlegra" marka, þótt sum
gangi „hörmulega" langt.
Að hans sögn eru tillögur nefnd-
arinnar víðtækari en margir hafí
búizt við þegar nefndinni var komið
á fót fyrir sex mánuðum. Nefndin
leggur meðal annars til að í árs-
reikningum fyrirtækja sé gerð ná-
kvæm grein fyrir heildartekjum
framkvæmdastjóra, þar á meðal
hagnaði af hlutabréfum sem eru
keypt á tilteknu verði, eftirlaunum
og aukagreiðslum, en að ekki sé
aðeins lausleg grein gerð fyrir
launaflokkum eins og nú tíðkist í
ársreikningum.
Sé ekki breytt eftir þessum nýju
siðareglum og séu breytingar nauð-
synlegar verði að taka málið aftur
fyrir á næsta ársfundi og þetta
„kunni að reynast erfítt" að því er
Greenbury sagði í BBC-viðtali.
Lagt er til að næst þegar fyrir-
tæki verði einkavædd skuli ekki veita
rétt til kaupa á hlutabréfum á til-
teknu verði í að minnsta kosti sex
mánuði, að ekki verði hægt að fá
hlutabréf með afslætti og að þeir sem
fái hlutabréf sem aukalaun eigi þau
í talsverðan tíma.
Nefndin telur ekki koma til greina
að hluthafar fái að greiða atkvæði
um laun á ársfundum og að utanað-
komandi séu skipaðir í launanefndir.
Að sögn kauphallarinnar í London
verða tillögumar felldar inn í reglur
hennar í lok október.
Brezka vinnuveitendasambandið,
CBI, fagnaði skýrslunni á sama hátt
og ríkisstjórnin.
Deila Fuji
og Kodaks
magnast
TÓkýó. Reuter.
DEILUR Eastman Kodak og
Fuji Photo um hvor eigi sök á
lítilli hludeild Kodaks á Japans-
markaði hafa harðnað vegna
nýrra ásakana beggja aðila.
,Kodak kennir múrum um-
hverfis ljósmyndafilmumarkað-
inn í Japan um viðskiptaerfíð-
leika sína, en þeir eru ekki til,“
sagði forstjóri Fuji, Minoru
Onishi, á blaðamannafundi.
Ásakanir Kodaks em „tilbún-
ingur byggður á rangfærslum",
sagði hann.
Fuji Photo dreifði 34 blað-
síðna skjali með gagnrökum
gegn ásökunum Kodaks í tæp-
lega 300 síðna skjali, sem
bandaríska fyrirtækið kunn-
gerði fyrr á þessu ári.
í skjalinu ségir Fuji að lítil
markaðshlutdeild Kodaks stafí
af „óhagkvæmri fjáríéslmK11
og markaðssetningu fyrirtæk-
isins." Kodak hafí jafnvel
hækkað verð á vörum sínum
þegar jenið hækkaði gagnvart
dollar.
í skýrslu Kodaks var því
haldið fram að lítil markaðs-
hlutdeild fyrirtækisins stafaði
af því að Fuji bryti samkeppnis-
reglur, til dæmis með afsláttar-
kerfi og eigin framköllunar-
kerfi.
Hlutdeild Fuji á litfilmu-
markaði í Japan er 70%, en
Kodaks 10%. I Bandaríkjunum
snýst dæmið við að sögn Fuji.
Refsiaðgerðir gegn
Japan?
Yfirvöld í Washington hafa
heitið Kodak því að rannsaka
viðskiptahætti á japönskum
ljósmyndafilmu- og pappírs-
markaði. Ef ásakanir Kodaks
eiga við rök að styðjast geta
bandarísk stjórnvöld gripið til
refsiaðgerða gegn Japönum.
NTT, AT&T og
Sony prófa
margmiðla-
fjarskipti
Tókýó. Reuter.
JAPANSKI fjarskiptarisinn
Nippon Telegraph & Telephone
(NTT) mun taka höndum sam-
an með Sony og bandaríska
símafélaginu AT&T til þess að
prófa margmiðla fjarskipta-
kerfí í Japan.
Kerfið byggist á tækni frá
bandaríska hugbúnaðarfyrir-
tækinu General Magic og mun
gera notendum kleift að senda
texta, grafík, teiknimyndir og
boð um venjulegar símalínur
með færanlegum fjarskipta-
búnaði.
Ef prófunin heppnast verður
þjónustan aukin í Japan og ef
til vill tengd svipaðri þjónustu,
sem AT&T starfrækir nú þegar
í Bandaríkjunum að sögn NTT.
Philips skilar
hagnaði
Gindhovcn, Hollandi. Reuter.
HOLLENZKA stórfyrirtækið
Philips Electronics NV hefur
skýrt frá stórauknum hagnaði
á fyrri helmingi þessa árs.
Nettórekstrarhagnaður á
fyrri árshelmingi nam 1,13
milljörðum gyllina eða 723,9
milljónum dollara, sem er 70%
aukning miðað við sama tíma
í fyrra þegar hagnaðurinn nam
662 milljónum gyllina eða
424,1 milljón dollara.