Morgunblaðið - 03.08.1995, Blaðsíða 12

12 C FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FÁAR myndir hafa verið
jafnmikið á milli tannanna
á fólki og Vatnaveröld
Kevins Costners. Hefur
bíómynd ekki hlotið jafn illt umtal
síðan Kleópatra með Elizabeth Ta-
ylor var gerð árið 1963 og allt snýst
það um dollara. Framreiknað er
Kleópatra dýrasta mynd sem gerð
hefur verið, mundi kosta 213 millj-
ónir dollara í dag, en Vatnaveröldin
er rétt við hælana á henni. Ekki
virðist hægt að festa á hana neina
ákveðna tölu en 200 milljónir doll-
ara heyrist æ oftar. Það gera tæpa
13 milljarða í okkar mynt. Hún tók
inn 22 milljónir dollara fyrstu sýn-
ingarhelgina, sem er í raun ekki
slæm byrjun, og því er spáð hún
fari í 100 milljónir dollara. Allt get-
ur þó gerst í þeim efnum.
Allt á bólakafi
Hvernig er hægt að eyða öllum
þessum peningum í bíómynd? Lík-
lega var það minnsti vandinn við
gerð Vatnaveraldar undir leikstjórn
Kevins Reynolds. Sjö ár eru liðin
síðan handritið var skrifað, sex
handritshöfundar hafa átt við það
á tímabilinu, 30 drög voru samin
en þegar tökur hófust í júní í fyrra
var það ekki enn tilbúið. Handrits-
höfundurinn, Joss Whedon („Spe-
ed“), var fenginn í snarheitum til
að lappa upp á þriðja þáttinn og
enn vantaði að ráða í hlutverk
óþokkans í myndinni. Kostnaðar-
áætlun þá hljóðaði upp á 100 millj-
ónir dollara en atriði eins og slys,
fellibylur, ofboðslega flóknar tökur
• (fjórar vikur tók að filma eina bar-
dagasenu) og ágreiningur á milli
aðalleikarans og leikstjórans urðu
ekki til að draga úr fjáraustrinum
og loks sökk ein af leikmyndunum
í bólakaf undan ströndum Hawaii,
þar sem myndin var tekin, og þá
átti eftir að nota hana í a.m.k. viku
til viðbótar.
Til að skýra þetta nánar er nauð-
synlegt að segja nokkuð frá efni
myndarinnar. Hún gerist öll á hafi
úti 500 árum frá deginum í dag
þegar pólarnir hafa bráðnað og
hvergi er að finna fast land undir
fótum. Costner leiðir hóp valmenna
myndarinnar. Hann er hálfur fiskur
og hálfur maður og getur andað
neðansjávar og á í átökum við ill-
mennið Dennis Hopper. Verkefni
mannfisksins er að bjarga konu
(Jeanne Tripplehorn) og lítilli stelpu
úr klóm Hoppers en stelpan hefur
tattóerað kort á húðinni sem gæti
leitt til landafunda.
Áætlun upp úr öllu valdi
Öllum bar saman um áður en
tökur hófust að það væri óðs manns
æði að ætla sér að búa til heila
bíómynd úti á rúmsjó. Það hefur
verið reynt áður með hræðilegum
árangri. Fellibylur hét ein og
„Raise the Titanie!" önnur. Á það
ber hins vegar að líta að ein í við-
bót hét Ókindin og var eftir Steven
Spielberg. Löngu áður en tökur
hófust kom Sidney J. Sheinberg,
forstjóri hjá MCA/Universal kvik-
myndaversins, sem á endanum
borgar brúsann, að máli við fram-
leiðanda myndarinnar, Charles
Gordon, og spurði: „í guðs bænum,
vitið þið út í hvað þíð eru að fara?“
Sheinberg vissi hvað hann söng,
hann hafði séð um framleiðsluna á
‘Okindinni. Gordon svaraði: „Við
höldum að við höfum einhverja
hugmynd um það. Og við erum
sannfærðir um að það verði mun
verra en við höldum.“
Ekkert fékk þá stöðvað. 300 iðn-
aðarmenn reistu fljótandi leikmynd
í skipasmíðastöð í Honolulu og áður
en nokkur einasti rammi var fil-
maður hafði kostnaðaráætlunin
hækkað úr 65 milljónum í 100
milljónir og svo 120 milljónir. Sam-
starf Costners og leikstjórans
Reynolds er álitin ein ástæða þess
hvernig fór. Costner hafði staðið
með Reynolds, sem réð hann í
fyrsta alvöruhlutverk sitt í mynd-
inni „Fandango", í gegnum þykkt
og þunnt við gerð tveggja mynda;
Hrói höttur og „Rapa Nui“. Sú
fyrri varð fræg fyrir ósamlyndi
þeirra tveggja, sú síðari fyrir að
fara langt fram úr kostnaðaráætl-
un og vera svo léleg að hún fékk
heitir Vatnaveröld, kostartæpa
13 milljarða króna að því að
talið er og gæti orðið eitt af
dýrustu mistökum kvikmynd-
anna að sögn Amaldar Ind-
riðasonar. Hvemig tókst að
er í aðalhlutverkinu og á hann
einhvem þátt í hvemig fór?
Leikstjórinn gafst upp; Kevin Reynolds.
Fiskurinn Costner; stórstjarnan í hlutverki
sínu í Vatnaveröld.
varla dreifingu. Það slettist ræki-
lega upp á vinskapinn við gerð
þessara mynda en allan tímann
stóð Costner þó með sínum manni,
trygglyndi hans þekkir víst engin
takmörk, og hann krafðist þess að
Reynolds fengi að leikstýra Vatna-
veröld og hlustaði ekki á aðvaranir
manna í kringum hann sem sögðu
að samstarf þeirra hefði ekki geng-
ið snuðrulaust hingað til.
Ágreiningur
Og þeir reyndust sannspáir. Ekki
leið á löngu áður en allt sat fast.
Costner var ekki ánægður með
handritið og sagði Reynolds að
hann treysti honum ekki til að
ganga sómasamlega frá því. Því
má ekki gleyma að Costner sjálfur
er álitlegur leikstjóri (Dansar við
úlfa) og það var greinilegt af frétt-
um að hann var ekki kominn til
Hawaii bara til að leika. Hann fékk
að ráða endurritun tveggja fyrstu
þáttanna í handritinu og Reynolds
átti að sjá um að þriðji þátturinn
yrði í lagi eftir forskrift Costners.
Völdin höfðu í raun verið tekin af
Reynolds. Hann spurði hógvær
hvort Costner tæki það í mál að
missa völdin ef hann væri að leik-
stýra sjálfur og Costner sagði nei.
„En ég mundi heldur aldrei byija
á bíómynd án þess að aðalleikarinn
vissi hvað hann ætti að gera.“ Þetta
var einfaldlega spurning um hvor
ætti að ráða, stjarnan eða leikstjór-
inn, og eins og kaupin gerast í
Hollywood var það stjarnan sem
hafði vinninginn. „Hér byrjar bali-
Fljótandi leikmynd; allt á floti eftir 500 ár.
í FISKA-
MERKINU
Dýrasta bíómynd samtímans
eyða öllum þessum peningum í
framtíðartrylli með Kevin Costn-
ið,“ sagði Reynolds á Hawaii.
„Hann á eftir að fá sínu framgengt
og skiptir þá engu máli hver leik-
stýrir myndinni."
Til að gera málin enn erfiðari
elti óheppnin tökuliðið. Hin fljót-
andi leikmynd reyndist hreinasta
skrýmsli að eiga við. Ymis búnaður
í henni bilaði, það tók sjö daga að
kvikmynda þriggja mínútna flótta
Costners í gegnum hana, hluti
hennar sökk og sást aldrei meira
og dagarnir liðu, peningar brunnu
upp og samstarf Costners og Reyn-
olds hjálpaði ekki upp á. Þeir töluð-
ust varla við. „Það braust út eins
konar stríð milli þeirra," er haft
eftir hönnuði ferlíkisins, Dennis
Gassner. Enginn virtist hafa stjórn
á hlutunum lengur.„Ég vann áður
með Francis Coppola. Hann sagði
eitthvað og það var framkvæmt.
Reynolds sagði eitthvað og allir
fóru að hugsa málið: „Hmmm, ég
er nú ekki svo viss um að það gangi,
var svarið sem hann fékk.“ Töku-
dagarnir urðu 166 og þegar 50
þeirra voru liðnir hafði ekki enn
verið gengið frá þriðja þætti sög-
unnar. Handritshöfundurinn Wel-
don sat inni á hótelherbergi fyrir
75.000 dollara á viku og reyndi að
lappa upp á söguna.
Mælirinn fullur
Loks varð mælirinn fullur hjá
yfirstjórn Universal og þeir flugu
á einkaþotu fyrirtækisins til
Hawaii, reiðubúnir að reka Reyn-
olds og kippa hlutunum í lag.
Costner stóð með vini sínum gegn
þeim og sagðist mundu laga sam-
band þeirra. Hann gaf eftir 15 pró-
senta ágóðahlut sinn svo halda
mætti atriðum inni sem átti eftir
að taka og eftir þessa heimsókn
fóru hjólin að snúast hraðar nema
tökur á rúmsjó eru ekkert gaman-
mál. Heilu dagarnir fóru til spillis
vegna þess að bátur sigldi inn í
myndina eða leikari var stunginn
af sjávardýrum. Fjölmiðlar tóku að
veita myndinni æ meiri athygli og
fjölluðu um kvikmyndagerðina á
einkar neikvæðan hátt, kölluðu
myndina „Kevin’s Gate“ og „Fis-
htar“ eftir öðrum rándýrum mis-
tökum kvikmyndanna.
Þegar tökum lauk var kannski
mesta þrekvirkið eftir. Það þurfti
að raða myndinni saman á full-
nægjandi hátt og það reyndi svo á
Reynolds að hann sagði upp og lét
sig hverfa. Hann klippti myndina
eftir sínu höfði í tvo tíma og 40
mínútur og sýndi yfirstjórn kvik-
myndaversins og Costner, sem var
ekki allskostar ánægður. Reynolds
bað um að fá að klippa saman
hálftíma í viðbót og veifaði fjögurra
síðna endurtökuplani sem gerði ráð
fyrir að aðalleikararnir héldu aftur
til Hawaii í nokkrar vikur. Univer-
salverið neitaði honum í kjölfarið
um prufusýningar og hann kvaddi
heila klabbið, nokkuð sem Costner
þótti ófyrirgefanlegt eftir allt sem
á undan hafði gengið. „Hann hefði
ekki átt að labba frá þessu,“ er
haft eftir honum. „Hann háfði
skyldum að gegna, ég meina, hann
leikstýrði dýrustu mynd sem gerð
hefur verið! Hann fékk allt sem
hann vildi.“
Costner tók að sér að endanlega
klippingu myndarinnar. Hann hafði
slegið í gegn með Dansar við úlfa
og Lífvörðurinn hafði ekki gengið
illa heldur þegar farið var eftir
hans leiðarvísum og Universalverið
treysti á hans leiðsögn. Sjálfur seg-
ir Costner að vandamálið allan tím-
ann hafi verið Reynolds og hefur
engar skýringar á því af hveiju
hann stóð með honum þegar aðrir
vildu að hann færi. „Ég get ekki
einu sinni orðað það af hveiju ég
vildi hafa trú á honum,“ er haft
eftir Costner.
Það má líka spyija sig hvaða
þátt Costner sjálfur á í því að
Vatnaveröld varð að því 200 milljón
dollara skrýmsli sem hún er. Engin
mynd ræður við tvo leikstjóra í sí-
felldum átökum og kannski sagan
af gerð hennar kenni þeim í
draumaverksmiðjunni að halda
leikurunum, hversu stórir sem þeir
telja sig vera, frá því að vera með
puttana í annarra manna vinnu.
Vatnaveröld verður frumsýnd
hér á landi þann 23. september.