Morgunblaðið - 14.09.1995, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 1995 B 11
VIÐSKIPTI
og starfsfólk búið undir breytingar,
að búa starfsmanninn vel undir þró-
unina, vekja löngun hans til að njóta
nýrra samskipta og lýsa ávinningum
af breytingunum þegar þær eru að
baki.
Trúverðugleiki, lipurð og einhlít
framkoma við starfsmanninn og
áþreifanlegur ávinningur, eins og
tækifæri til að koma ýmsu betur í
verk en áður, eru líka mikilvægir
þættir. Starfsmaður verður að
fínnast eitthvað unnið við niðurstöð-
una, svo að hann geti dæmt yfírtök-
una vel heppnaða. En samþætting-
arferlinu sjálfu verður að koma far-
sællega í kring, eigi að haldast á
starfsmönnum -allt til enda. Brott-
fall hæfustu starfsmanna af sjálfsd-
áðum er ekki óvenjulegt og vissu-
lega er hætta á að vinnugleði og
afköst minnki í hópi þeirra sem
verða kyrrir. Yfirtakar geta tekið
til ýmissa ráða til að auðvelda sam-
þættingu og tryggja átakaminni
breytingar en ella. Verður nú drepið
stuttlega á nokkur þeirra.
Inngrip
Það hefur verið fundið út að mik-
ilvægt sé að hafa svonefndan
„stjórnanda breytinga“. Það er mað-
ur sem hefur með höndum að fylgj-
ast með allri samþættingunni. Þótt
verkefnanefndir séu einnig gagnleg-
ar, t.d. ein fyrir hveija deild, er það
mikilvægt að einhver hafí yfirsýn
yfir allt ferlið. Verkefnanefndir
skulu hafa tækniþekkingu sem eiga
við hveija deild og vera aðgengileg-
ar starfsfólki innan hennar, en það
hefur þótt brenna við að yfírsýn
yfir heildarferlið skorti þar sem
hver deild veit ekki hvað fengist er
við í hinum. Það er mikilvægt að
einhver beri ábyrgð.
Hvað viðvíkur vel heppnaðri sam-
þættingu, ætti að taka ofangreint
til greina. Mikilsverð atriði sam-
þættingar eru því sem hér segir:
skýrar, samkvæmar og hnitmiðaðar
boðleiðir, útlistun á kostum við yfír-
töku, tiliitssöm meðferð á uppsögn-
um, trúverðugleiki og orðheldni,
jafnframt því að komið sé á gagn-
kvæmum boðleiðum og jafnvægi í
'niðurskipan yfírmanna og undir-
manna.
í sömu könnun og nefnd er að
ofan var starfsfólk beðið að tilgreina
í hvaða röð það taidi þrenns konar
málefni vera mikilvæg: sálfræðileg-
an undirbúning fyrir yfirtöku, að-
ferðir við boðleiðir meðan á yfirtöku
stóð og að síðustu, aðferðir við að
læra eitthvað nýtt í starfínu. Starfs-
menn voru beðnir að meta’ ýmsar
tillögur, hverja fyrir sig, á kvarða
mikilvægis. Sumar þeirra eru nefnd-
ar hér fyrir neðan.
Sálfræðilegur
undirbúningur
Æskilegustu aðgerðir á undir-
búningsskeiði voru að dómi meiri-
hluta starfsmanna taldar vera notk-
un kannana sem gerðu stjórn fyrir-
tækisins kleift að komast að afstöðu
starfsfólksins. Aðgangur að trúnað-
armanni eða fulltrúa til að trúa fyr-
ir ýmsu var einnig talinn mikilvæg-
ur. Starfshópar með báðum hópum
starfsmanna, þ.e. yfirstjómar og
almennra starfsmanna, til að auka
kynni þeirra voru einnig taldir mikil-
vægir og sömuleiðis stuðningur
stéttarfélags og utanaðkomandi
lijálp ef þörf krefði.
Boðleiðir á yfirtökutíma
Regluleg fréttabréf og bréf til
starfsmanna vegna breytinga á per-
sónulegum starfshögum þóttu varða
mestu. Upplýsingar frá verkefna-
nefndum og umræður um yfírvof-
andi breytingar voru einnig vinsæl-
ar. Starfsfólk vill persónulegar og
reglubundnar upplýsingar frá ná-
lægum aðila (á vinnustað) og sömu-
leiðis almennar upplýsingar um
hvað sé í gangi.
Tileinkun nýrra leiða
Viðvíkjandi spurningunni um að-
ferðir við að læra ný úrræði við
framkvæmd hlutanna, voru formleg
námskeið vinsælust og einnig nám-
skeið á vinnustað sem kynna hitt
fyrirtækið í samrunanum, markmið
þess og ólík úrræði við framkvæmd-
ir. Starfshópar til að auðvelda
starfsmönnum að læra að vinna
saman og skilja ólíka starfsmenn-
ingu voru sömuleiðis taldir mikil-
vægir.
Allar þessar aðgerðir gefa starfs-
mönnum tækifæri til að taka virkan
þátt í að kynnast hinu fyrirtækinu,
frekar en vera óvirkur. Námskeið
geta kynnt mismun sem hefur ríkt
og búið starfsmenn undir. í form-
legri vinnuþjálfun er unnt að kenna
einstaka verkþætti, en í starfshóp-
um er unnt að skapa aðstæður þar
sem starfsmenn læra að vinna sam-
an við svipaðar aðstæður og gerast
í framkvæmd.
Starfshópar geta reynst vel ef
starfsmenn fá gott tækifæri til að
láta í ljós skoðanir sínar og kynnast
hver öðrum í sátt og samlyndi með
hjálp utanaðkomandi leiðbeinanda.
Þetta er eins og vasaútgáfa af hin-
um raunverulegu starfsaðstæðum
þar sem starfsmenn geta annað-
hvort æft samvinnu við sviðsettar
starfsaðstæður eða skipst á upplýs-
ingum og komist að samkomulagi
um bestu viðbrögð eða starfsaðferð-
ir.
Höfundur er ráðgafi, starfar í
London og hefur nýlega lokið
doktorsprófi á ofangreindu sviði.
Grein þessi styðst við yfirgripsm-
ikla heimildakönnun og niðurstöð-
ur af rannsóknum höfundar.
markað við mjög af-
markaðan hóp tölvuá-
hugamanna. Auk þess
eru þessar þjónustur
hannaðar sem upplýs-
ingabankar og sam-
skiptamiðlar en ekki
verslun. I dag eru þessi
fyrirtæki í óða önn að
tengja sig við Internet-
ið og má gera ráð fyrir
að verslanir þeirra að-
lagi sig að því um-
hverfi í framtíðinni.
Vefsíður á
Internetinu
Verslun á Vefsíðum
Internetsins hefur verið í miklum
vexti undanfarið ár og er án efa
orðin útbreiddasti verslunarmáti
tölvuverslunar í dag. Kostir slíkrar
verslunar eru margir, en þeir helstu
eru: Mikil útbreiðsla rýnis (browser)
fyrir vefsíður, mjög einfalt er að búa
til verslun og einfalt er að versla.
Okostir eru einnig til staðar, en
vefrýnar hafa hingað til verið hann-
aðir sem upplýsingarýnar, en ekki
verslunarrýnar. Menn hafa því verið
að versla á Vefnum án þess að geta
nýtt sér til fullnustu grafískt viðmót
sem byggir á þeim verslunarhugtök-
um sem neytendur þekkja. Einnig
hefur öryggi og hraða verið ábóta-
vant. Hingað til hefur athygli slíkra
verslana einkennst af forvitni neyt-
enda (margir að skoða), en verslun-
in sjálf hefur farið hægt af stað.
Verslunarþjónusta á
Internetinu
Það er ljóst að sú mikla athygli
sem Internetið hefur fengið í við-
skiptaheiminum mun verða til þess
að verslun á Internetinu mun þróast
ört á næstu misserum.
Neytendur munu geta
verslað um raunveru-
lega verslunarrýna
sem vinna yfir Inter-
netið, tínt vörur í körfu,
spurt þjónustuspurn-
inga og aflað sér gagn-
virks margmiðlunar-
efnis um hvað þarf að
taka tillit til við val á
ákveðnum vöruflokk-
um ásamt því að
byggja á öruggri
greiðslumiðlun. Ókost-
ir þessarar leiðar er að
notandi verður að
sækja verslunarrýninn
og læra að nota hann. Líklegt er
að vefsíðurýnar þróist í það að verða
verslunarrýnar á næstu misserum.
Þjónustur sem byggja á hug-
búnaðarþjónum (agent based)
Þó ekki sé enn komið að því að
almennir neytendur fái sér þjóna til
aðstoðar við verslun styttist óðum
í slíkt. Með hugbúnaðarþjóni er átt
við að neytandi tilgreini hugbúnað-
arþjóninum hvað hann vill, og send-
ir hann síðan í ferðalag um alheims-
netið. Þar ferðast hugbúnaðarþjónn-
inn um líkt og vírus gerir í dag.
Munurinn er sá að hugbúnað-
arþjónninn er góðkynja vírus sem
notar tímann til að safna upplýsing-
um um hagstæðasta verð í til-
greinda vöru og þjónustu. Þegar til-
skildu verki er lokið snýr hugbún-
aðarþjónninn til baka til eiganda
síns og greinir frá niðurstöðum. Þó
þessi lýsing sé lygasögu líkust þá
eru slík hugbúnaðarþjónustúnet
(agent based networks) til í dag þó
segja megi að þau séu enn á til-
raunastigi.
Gagnvirkt sjónvarp
Það má segja að íjallað hafi ver-
ið um gagnvirkt sjónvarp að hluta
til þegar rætt var um kapalrás og
síma og leitt að því líkum að gagn-
virkt sjónvarp tæki við af sérhæfð-
um verslunarkapalrásum og síma.
Ástæða þess að fjallað er um gagn-
virkt sjónvarp sem tölvuverslun er
sú að um leið og sjónvarp er orðið
gagnvirkt eru skilin milli tölvu og
sjónvarps orðin sára lítil. Líta má á
slíkt kerfi sem tölvu þar sem fjar-
stýring kemur í stað lyklaborðs og
músar, sjónvarp í stað skjás og bak-
grunnsvinnsla sjónvarpsstöðvar í
stað örgjörva tölvu. Allar líkur eru
á að hefðbundin heimaverslun með
kapalrás (sjónvarpsrás) og síma eigi
eftir að sameinast tölvuverslun í
gagnvirku sjónvarpi.
Lokaorð
í þessari grein hefur verið fjallað
aimennt um heimaverslun og hvem-
ig hún er að þróast. Sérstök áhersla
hefur verið lögð á rafræna heima-
verslun og þeim kostum sem henni
fylgja. í næstu grein mun verða
fjallað um forsendu þess að rafræn
heimaverslun nái að blómstra, sem
er örugg greiðslumiðlun. Komið
verður inn á hvernig hægt er að
gera „opið“ net eins og Internetið,
þar sem „allir“ geta lesið „allt“ sem
flæðir um netið, svo öruggt að hægt
er að nýta Internetið til flutnings
mikilvægra ríkisleyndarmála, við-
skiptaleyndarmála eða kortanúmer
til greiðslumiðlunar.
„Retailing will never be the same“, Busi-
nessWeek 26. júlí 1993.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Margmiðlurnar hf.
Stefán Hrafnkelsson
VIÐSKIPTl/ATVINNULÍF
DAGBÓK
Námsstefna
með Dr. Paul
R. Timm
DR. PAUL R. Timm efnir til fyrir-
lestra á fjórum_ námsstefnum
Stjórnunarfélags íslands á Hótel
Sögu dagana 26.-27. september.
Þá er fyrirhuguð námstefna með
Dr. Timm á Akureyri þann 28.
september. Á námstefnunum mun
Dr. Timm fjalla um hagnýt ráð og
þrautreyndar aðferðir til að bæta
þjónustugæði og halda í viðskipta-
vini. Dr. Paul R. Timm kom hingað
til lands í mars á þessu ári og hélt
þá þijár námsstefnur í Reykjavík
og á Akureyri. Nú verða náms-
stefnurnar fimm vegna takmark-
aðs fjölda í hvert sinn. í Reykjavík
eru námsstefnumar haldnar í Á-sal
Hótel Sögu, eftirtalda daga:
Þriðjudaginn 26. september verða
námsstefnur frá kl. 8.30-12.30 og
13-17. Miðvikudaginn 27. septem-
ber verða námsstefnur frá kl.
8.30-12.30 og 13-17. Á Akureyri
verður námsstefnan- haldin á Hótel
KEA fimmtudaginn 28. september
frá kl. 13-17. Hver námsstefna
er fjórar klukkustundir. Skráning
er í síma 562-1066.
Námstefna um
PDS-greiningu
HAGVANGUR hf. og PDS Rese-
arch AB standa fyrir námstefnu
um Problem Detection Study-
vandamálagreiningu þann 19. sept-
ember næstkomandi frá kl. 8.30
til 12.00 á Hótel Loftleiðuin. PDS
er aðferðafræði sem notuð er til
markaðsrannsókna og þykir gefa
fyrirtækjum aukna breidd í mark-
aðsrannsóknum og ráðgjöf. Fyrir-
lesarar verða þeir Robert Thams,
hagfræðingur, framkvæmdastjóri
og stofnandi PDS Research í
Stokkhólmi og Peter Svanberg,
markaðsfræðingur sem starfað
hefur í fremstu víglínu hjá fyrir-
tækjum eins og Bang & Olufsen,
IKEA og ABU Garcia. Námsstefn-
an er ætluð stjórnendum fyrirtækja
og öllum þeim sem taka ákvarðan-
ir um sölu- og markaðsmál, gæða-
mál, vöruþróun, þjónustu og enn
fremur þeim sem bera ábyrgð á
framtíðarstefnu fyrirtækisins.
Námstefnugjald er 7.900 og er inn-
ifalið í verðinu ítarlegur bæklingur
ásamt kaffi og meðlæti. Skráning
fer fram hjá Hagvangi til 15. sept-
ember.
Ráðstefna um
auglýsingar
SIA efnir til ráðstefnu 15. septem-
ber nk. og ber hún yfirskriftina:
„Auglýsingar sem arðbært og ár-
angursríkt markaðstæki". í frétt
segir að nærri láti að fjórum millj-
örðum sé varið árlega til auglýs-
inga- og kynningarmála hér á landi
Arðsemi svo storrar fjárfestingar
hljóti því að skipta miklu fyrir ís-
lenskt atvinnulíf. Til að fjalla um
þetta málefni hafi SÍA fengið fjóra
virta erlenda fyrirlesara til að koma
til landsins. Allir standi þeir í
fremstu víglínu og sé því um að
ræða einstakt tækifæri fyrir ís-
lenska stjómerídur og markaðsfólk
til að kynna sér það sem hæst ber
á þessu sviði í heiminum í dag. Á
ráðstefnunni verður meðal annars
fjallað um ...
. . . nýjar rannsóknir frá Banda-
ríkjunum um bein áhrif auglýsinga
á sölu og kauphegðun neytenda,
... áhrif vel heppnaðrar lang-
tíma auglýsingaherferðar á mark-
aðsstöðu BMW í Englandi.
... mikilvægi þess að rækta
sköpunargáfu starfsfólks á auglýs-
ingastofum og,
. .. mikilvægi þess að ná há-
marksnýtingu á birtingafjármagni
og er þar stuðst við ný íslensk
gögn um fjölmiðlanotkun, lífsstíl
og neyslu.
Ráðstefnan er ætluð stjórnend-
um fyrirtækja ekki síður en starfs-
fólki markaðsdeilda þeirra. Einnig
er hún ætluð starfsfólki fjölmiðla
og auglýsingastofa. Aðalfyrirlesari
ráðstefnunnar er John Philip Jo-
nes, prófessor við Syracuse Uni-
versity, NY. Allir fyrirlesararnir
eru þekktir sérfræðingar á sínu
sviði. Þeir flytja fyrirlestra _sína á
ensku. Ráðstefnustjóri er Ólafur
B. Thors, framkvæmdastjóri Sjó-
vár-Almennra trygginga hf.
!H~
SEMENTSBUNDIN
FLOTEFNI
Uppfylla ströngustu gæðakröfur
PR0NT0
PRESTO
REN0V0
• Rakaheld án próteina • Níðsterk
• Hraðþornandi • Dælanleg
• Hentug undlr dúka og til ílagna

Gólflaenirhf
IÐNAÐARGÓLF
S«níðpwegur70,200 Kópovogur
S«nar 5641740,892 4170, fax. 554 1769
- kjarni málsins!