Morgunblaðið - 20.09.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
SLOKKVILIÐSSTJORARNIR
MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1995 C 3
Viljuin veita
viðtæka bjövg-
uiarþjónustu
Starfíð á slökkvistöðinni hefur gengið í end-
umýjun lífdaganna hjá nýjum stjómendum.
Hrólfur Jónsson slökkviliðsstjóri og Jón Við-
ar Matthíasson varaslökkviliðsstjóri segja
Helga Bjarnasyni frá þeim breytingum sem
þeir hafa beitt sér fyrir á starfí Slökkviliðs-
ins, stöðu þess og málum sem em í deigl-
unni um þessar mundir.
„VIÐ lítum á Slökkviliðið sem fyrir-
tæki sem verður að standa sig í
samkeppni þannig að borgararnir
fái sem besta þjónustu fyrir pening-
ana sína,“ segir Hrólfur Jónsson
slökkviliðsstjóri þegar blaðamaður
ræddi við yfirmenn Slökkviliðs
Reykjavíkur, Hrólf og Jón Viðar
Matthíasson varaslökkviliðsstjóra.
Þeir segja að Slökkviliðið hafi verið
orðin nokkuð stöðnuð stofnun þegar
þeir hafi tekið við stjórninni en þeir
lagt sig fram um að bæta starfið
með breyttu skipulagi og með því
að innleiða nýjan hugsunarhátt
meðal starfsmanna.
Þeir líta á menntun starfsmann-
anna sem grundvöl! að árangri.
Markvisst hefur verið unnið að því
að byggja upp stjórnendur, bæði á
vettvangi og inni á stöðinni. Til
þess eru notaðar mismunandi að-
ferðir. „Við höfum lagt vinnu í það
að skilgreina hlutverk liðsins og
þjálfa menn upp í hvert hlutverk,"
segja þeir.
Meginhlutverk Slökkviliðs
Reykjavíkur er að vinna að björg-
un. Að því verkefni má vinna með
mismunandi hætti, að sögn slökkvi-
liðsstjóranna. Þeir hafa sett nýja
forgangsröðun: í fyrsta lagi að
bjarga mannslífum, í öðru lagi
umhverfi og i þriðja lagi eignum.
Áður var umhverfisþátturinn ekki
með í dæminu. Segir Hrólfur að svo
mikil mengun geti hlotist af slökkvi-
starfi að það geti borgað sig að
láta húsið brenna við vissar aðstæð-
ur. Því hafi umhverfisþátturinn ver-
ið tekin inn í forgangsröðunina.
Hlutverk okkar að bjarga fólkl
Um leið hefur hlutverkið verið
víkkað út. „Það efast enginn um
hlutverk okkar í umferðarslysi. Við
sjáum um að bjarga fólkinu út úr
bílnum. En þegar bílslys verður
utan gatna og vega og þegar bílar
fara í sjóinn er hlutverk okkar ekki
eins óumdeilt. Við viljum veita víð-
tæka björgunarþjónustu og því höf-
um við bætt aðstöðu okkar til þess
með þjálfun kafara og neyðarsveit-
ar sem hefur yfir að ráða sérútbún-
um sjúkrabíl sem hægt er að aka
á slysstað eða nálægt honum þegar
slys verða utan vega,“ segir Hrólf-
ur.
Hann segir að enn sé margt óljóst
um verkaskiptingu þeirra og lög-
reglunnar í slíkum tilvikum. Sam-
vinnan við lögregluna hefur þó auk-
ist á síðustu árum og sameiginlegar
æfingar lögreglumanna og slökkvi-
liðsmanna sem fyrirhugaðar eru í
haust eru dæmi um það.
ÚTKÖLL SLÖKKVILIÐSINS
1989-1994
HEILDARÚTKÖLL ÁRIÐ 1994
Sinubruni
íbúðir
Atvinnu-
húsnæði
Bifreiðar
1 % Skip
Annað
SJÚKRAFLUTNINGAR
1989-1994
□ Slys
10000-
8000
Morgunblaðið/Júlíus
HRÓLFUR Jónsson slökkvillösstjóri og Jón Viðar Matthíasson
varaslökkviliðsstjóri.
Einnig hefur aukist samvinna við
björgunarsveitir. „Við vitum að við
getum ekki án björgunarsveitanna
verið. Við erum með menn á vakt
allan sólarhringinn og það er okkar
hlutverk að senda fáa menn strax
á slysstað til þess að bjarga því sem
bjargað verður þá en kalla jafn-
framt út björgunarsveitirnar sem
hafa yfir miklum fjölda sjálfboða-
liða að ráða.“
Nýta má betur þekkingu
sjúkraflutningamannanna
Þjáifun Slökkviliðs Reykjavíkur á
sjúkraflutningamönnum er viður-^
kennd. Það hefur nú fengið leyfi
til að útskrifa menn með EMT-rétt-
indi en það er staðfesting á að við-
komandi hefur lokið grunnnámi í
sjúkraflutningum. Er þetta eina
stofnunin utan Bandaríkjanna sem
leyfi hefur til að veita slík réttindi.
Líta þeir á þetta sem mikla viður-
kenningu á starfi liðsins, Rauða
kross Islands og Borgarspítalans.
Þessir þrír aðilar hafa starfað lengi
saman að menntun sjúkraflutninga-
manna og ætla sér enn stærri hluti
í framtíðinni, að sögn Hrólfs og
Jóns Viðars. Nú hefur íslandsflug
leitað eftir samvinnu við Slökkvilið-
ið um sjúkraflutninga, eins og fram
kemur annars staðar í þessu blaði.
Hrólfur segir að nýta megi þekk-
ingu sérþjálfaðra sjúkraflutninga-
manna liðsins á fleiri sviðum. Nefn-
ir að með meiri tengingu sjúkra-
flutninga með björgunarþyrlu
Landhelgisgæslunnar við starfið í
sjúkrabílunum mætti spara peninga
og jafnframt ná betri árangri. Með
því móti mætti leggja niður bakvakt
lækna á þyrlunni því oftast gætu
sjúkraflutningamenn farið með
þyrlunni og svo læknar af neyðar-
bílnum í þeim tilvikum sem læknis
væri þörf. Segir Hrólfur að reynslan
af samstarfi við læknana á neyðar-
bílnum hafi smám saman leitt til
þess að sjúkraflutningamönnum er
treyst til að annast fleiri þætti og
þessi samvinna hafi skilað árangri
langt út fyrir starfið í neyðarbílinn.
Tækin að úreldast
En hvernig er Slökkvilið Reykja-
víkur í stakk búið til að sinna hlut-
verki sínu? Hrólfur og Jón Viðar
segja að tækjakostur og mannafli
ráði því. Mikil áhersla hefur verið
lögð í þjálfun starfsmanna á öllum
sviðum brunavarðastarfsins og á
nýjum sviðum eins og fram kemur
að framan.
Þeir segja hins vegar að tækin
úreldist smám saman og þau séu
að verða hættulega gömul. „Ég er
hálf hræddur við að eitthvað bili
við mikið álag, til dæmis stór-
bruna,“ segir Hrólfur.
Jón Viðar segir að allir geri sér
grein fyrir því að Slökkviliðið þurfí
að vera svo vel mannað að nægur
slagkraftur sé í því þegar mest á
reynir. Með núverandi skipulagi sé
það á mörkunum. „Við teljum okk-
ur þurfa meiri mannskap. Þegar
álag er í slökkvistarfinu getur það
bitnað á sjúkraflutningunum og svo
öfugt," segir hann.
Þarf einn mann tll
viöbótar á forystubíl
Ejórar vaktir eru hjá Slökkviliði
Reykjavíkur og eru nítján menn á
hverri. Tveir eru alltaf í fríi, fjórir
eru í sjúkraflutningum og tveir
bundnir við símann á varðstofu. Sjö
slökkviliðsmenn fara á vettvang í
brunaútköllum en það eru aðalvarð-
stjóri á sínum bfl, fjórir menn á
forystubíl, einn á lagnabíl og einn
á körfubíl. Fyrir utan þetta eru 24
starfsmenn í dagvinnu, það er
stjórnendur, skrifstofufólk og eld-
varnaeftirlitsmenn, og vinna því í
allt um 100 manns hjá Slökkvilið-
inu.
Jón Viðar bendir á að rannsóknir
á árangri slökkviliða og öryggi
brunavarða sýni að lið nái besta
mögulega árangri með því að hafa
fimm menn á forystubíl, það er
stjórnanda og fjóra menn með hon-
um. Þannig sé hægt að hefja alla
þætti björgunar- óg slökkvistarfs
án þess að bíða eftir aðstoð. Reyk-
kafarar geti farið strax inn í hús
og á sama tíma sé verið að vinna
að vatnsöflun. Fjórir menn eru í
þessu hlutverki, bæði á slökkvistöð-
inni í Öskjuhlíð og á Tunguhálsi.
Segir Jón Viðar að ekkert megi
útaf bera með öryggi mannanna
og árangur og bendir á að í Svíþjóð
sé slökkviliðum bannað að vera með
færri en fimm menn á forystubíl.
„Það er því draumur okkar að
geta fjölgað um einn mann á
vöktunum," segir varaslökkviliðs-
stjóri. Hann segir að sameining
slökkviliðanna á höfuðborgarsvæð-
inu gæti verið liður í að leysa þetta
mál. Yrðu þá fímm menn á forystu-
bíl í Hafnarfirði og á Tunguhálsi
en bflstjóri lagnabílsins kæmi áfram
inn sem fimmti maður frá Öskju-
hlíð. Að þeirra sögn hefur verið
gott samstarf milli Slökkviliðs
Reykjavíkur, Hafnarfjarðar og
Reykjavíkurflugvallar og samning-
ar um gagnkvæma aðstoð. Rætt
hefur verið um að sameina þessi lið
en viðræður hafa legið niðri vegna
ýmissa óvissuþátta.
Ríkið hefur sagt upp samningum
við Reykjavíkurborg um sjúkra-
flutninga en þá annast Slökkviliðið.
Hrólfur segir að ef sjúkraflutning-
arnir fari annað þurfi, miðað við
óbreyttar íjárveitingar, að segja
upp 30 mönnum. Slökkviliðið hafi
menntað og þjálfað upp fjölda
manna til þessarra starfa og þá
þekkingu þurfi að byggja upp frá
grunni annars staðar ef af þessu
verði.
Góð þjónusta fyrir
lítinn pening
Slökkviliðsstjórarnir telja að
Slökkviliðið veiti borgurunum góða
og ódýra þjónustu miðað við það
sem þeir þekkja í öðrum löndum.
Kostnaður við annað starf slökkvi-
liðs en sjúkraflutningá er í Reykja-
vík 1.084 kr. á íbúa á ári og hefur
að þeirra sögn farið lækkandi með
árunum. í Svíþjóð til dæmis kostar
rekstur ódýrasta slökkviliðsins tæp-
ar 1.700 krónur á hvern íbúa og
þess dýrasta liðlega 9.000 kr., en
kostnaðurinn er að meðaltali liðlega
3.500 kr. á íbúa í landinu.
Erfítt er að meta árangur starfs-
ins. Hrólfur og Jón Viðar eru þó
alveg sannfærðir um góðan árangur
síns liðs. Nefna þeir sem dæmi að
brunatjón sé mun minna í Reykja-
vík en í borgum erlendis. Þeir segja
að heita vatnið sem Reykvíkingar
noti til upphitunar sé ekki ástæðan,
eins og stundum er haldið fram,
því fáa bruna erlendis megi rekja
til upphitunar húsnæðis. Ástæðan
fyrir minni brunatjónum sé fyrst
og fremst sú að eldsvoðar uppgötv-
ast hér tiltölulega snemma og út-
kallstíminn er lítill. „Við erum
komnir fljótt á staðinn og það hef-
ur afgerandi áhrif á tjónið sem
eldurinn veldur. Svo held ég að
almenningur í landinu sé meðvitað-
ur um brunavarnir og fari gæti-
lega,“ segir Jón Viðar. í þessu
samhengi benda þeir á mikilvægi
þess að Slökkviliðið geti rekið tvær
stöðvar með slagkrafti, í Öskjuhlíð
og Tunguhálsi, það ráði úrslitum
um útkallstíma.
Þeir telja sig einnig geta státað
af góðum árangri í sjúkraflutn-
ingunum. Benda á að úttekt sem
gerð var sýni að liðið hafi náð
mjög góðum árangri í endurlífgun
slasaðra og veikra.
Æskilegt að gera
áhættumat fyrir borgina
Stjórnendur Slökkviliðsins hafa
hug á að setja fyrirtækið í vottun
og koma upp gæðastýringu. Þeir
segjast hafa unnið mikið starf á
þessu sviði en ekki eftir ákveðnu
kerfi. Með formlegri gæðastýringu
yrðu settar ákveðnar kröfur um
menntun í sérhvert hlutverk á
slökkvistöðinni og á vettvangi.
Einnig yrði unnið eftir ákveðnu
kerfi til að reyna að tryggja að
bílar og önnur tæki væru alltaf
örugg.
Borgaryfirvöld stefna að því að
gera úttekt á starfsemi Slökkviliðs-
ins. „Við erum ánægðir með að það
skuli gert,“ segir Hrólfur. „Þá
fáum við utanaðkomandi álit á því
hvort við séum nógu góðir, hvort
við séum of dýrir og hvaða mögu-
leikar eru á innheimtu sértekna,"
segir hann.
Leggur hann áherslu á að stjórn-
málamenn þurfi að leggja línurnar
með það hve mikla þjónustu
slökkviliðið eigi að veita. Liðið geti
lagað sig að slikum kröfum. Bend-
ir Hrólfur í því sambandi á að
æskilegt væri að gera áhættumat
fyrir borgina, eins og gert væri
fyrir borgir Englands. A grund-
velli slíks mats væri hægt að segja
nákvæmlega til um hvaða tækja-
kost og mannskap Slökkviliðið
þyrfti að hafa yfir að ráða til að
standast þær kröfur sem til þess
væru gerðar.
Attu réttu tækin ef slys ber að?
• Sjúkrabörur • Spelkur • Blástursbelgir • Augnskol
Einungis úrvals vörur