Morgunblaðið - 12.10.1995, Blaðsíða 4

4 B FIMMTUDAGUR 12. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
íslensk verð-
bréf að kom-
ast á kortið
Morgunblaðið/Þorkell
YNGVI Harðarson og Sverrir Sverrisson, hagfræðingar, hafa
sett sér markmið um að auka flæði fjármálaupplýsinga frá Is-
landi til umheimsins.
Ráðgjöf og efnahagsspár ehf. sérhæfa sig
í ráðgjöf um efnahagsmál og fjármálamark-
aði. Fyrirtækið hefur nú tekið að sér um-
boð fyrir Reuters-fjármálaþjónustu og
hyggst nú miðla skráningu Verðbréfaþings
á hlutabréfum og skuldabréfum um
heim allan Kristinn Briem ræddi
við þá Yngva Harðarson og Sverri
Sverrisson, hagfræðinga.
TÍGVI Harðarson og Sverrir
Sverrisson hagfræðingar
fóru nokkuð ótroðnar slóðir
árið 1993 þegar þeir stofnuðu fyrir-
tækið Ráðgjöf og efnahagsspár
ehf. Þeir sérhæfa sig í ráðgjöf um
efnahagsmál og fjármálamarkaði
ásamt því að starfrækja upplýs-
ingaþjónustu. Þá gefur fýrirtækið
út fréttabréfið Gjaldeyrismál sem
sent er á faxi til áskrifenda virka
daga. Nýlega tóku þeir síðan við
umboði fyrir Reuters-fjármálaþjón-
ustuna og stefna að því að miðla
þangað skráningu Verðbréfaþings
á hlutabréfum og skuldabréfum.
Þeir hafa samanlagt mikla
menntun og reynslu á þessu sviði
því Sverrir starfaði hjá Kaupþingi
frá árinu 1992 en þar áður sem
aðalhagfræðingur hjá verðbréfafyr-
irtækinu MSC í Kaupmannahöfn
og fjárfestingarráðgjafi banka og
verðbréfafyrirtækja í Danmörku og
Bandaríkjunum. Hann hefur dokt-
orspróf í hagfræði frá Kaupmanna-
hafnarháskóla með sérsvið í al-
þjóðahagfræði og hagrannsóknum.
Yngvi var áður hagfræðingur Fé-
lags íslenskra iðnrekenda en starf-
aði þar áður hjá Þjóðhagsstofnun.
Hann hefur MA-gráðu í hagfræði
frá Queen’s University í Kingston
í Kanada með hagrannsóknir og
peningamálahagfræði sem sérsvið
og próf í utanríkisverslunarfræði
frá Yijö Jahnsson Foundation í
Finnlandi.
Obbinn af ráðgjafarverkefnunum
þeirra Yngva og Sverris snýst um
áhættustýringu tengt myntsam-
setningu erlendra lána hjá fyrir-
tækjum og hvernig hægt sé að
koma á jöfnuði miðað við rekstrar-
forsendur viðkomandi félags.
„Menn eru farnir að gefa áhætt-
unni við lántökur sífellt meiri gaum
og oft er hægt að ná töluverðum
árangri,” segja þeir. „Það er t.d.
dæmigert að vægi dollarans sé
óhóflega mikið í lánum fyrirtækja.
Fyrirtæki á innanlandsmarkaði get-
ur hagað myntsamsetningu sinni
þannig að erlendar gengissveiflur
jafnist út. Þetta er talsvert flóknara
þegar um er að ræða útflutningsfyr-
irtæki því þau þurfa einnig að horfa
á tekjumöguleikana hveiju sinni.
Svo ræðst þetta auðvitað einnig af
því hvaða markmið stjómendur fyr-
irtækja setja sér varðandi vexti og
áhættu."
Ilægt að lækka
fjármagnskostnað
„í sumum tilfellum hafa lánskjör-
in verið fest á sögulega óhagstæð-
um tíma þannig að hægt er að ná
fram verulegri lækkun á fjármagns-
kostnaði með skuldbreytingum,
burtséð frá myntsamsetningunni.
Það em dæmi um að hægt sé að
lækka fjármagnskostnaðinn um
nokkur prósentustig. í mörgum til-
fellum er því bæði hægt að draga
úr gengisáhættu og minnka fjár-
magnskostnað.
Þá höfum við leitað eftir tilboðum
í gjaldeyri í umboði viðskiptavina
þegar þeir þurfa að greiða af lánum
eða em að fá inn gjaldeyri vegna
útflutnings. Munurinn getur hlaup-
ið á tugum þúsunda króna í einstök-
um viðskiptum."
Þeir félagar selja þjónustu sína
til fyrirtækja í ýmsum greinum,
bæði iðnfyrirtækja og sjávarútvegs-
fyrirtækja svo og sveitarfélaga.
Þeir segja reynslu af áhættustýr-
ingu oft takmarkaða í fyrirtækjun-
um og dýrt sé að afla hennar. „Þeg-
ar um er að ræða gengisáhættu í
rekstri getur það verið fullt starf
fyrir einn mann að fylgjast með
gjaldeyrismörkuðum þannig að
betra getur verið að kaupa slíka
þjónustu utan frá. Þá kosta upplýs-
ingakerfin sitt. “
ísland í flokki með
Afríkuríkjum
Nýjasta verkefni þeirra félaga
var að taka að sér umboð fyrir fjár-
málaþjónustu Reuters sem teygir
anga sína um allan heim. Þeir hafa
með höndum markaðssetningu á
þessari þjónustu hérlendis og segj-
ast sjá fyrir sér mjög vaxandi mark-
að fyrir hana, einkum meðal fyrir-
tækja og fjárfesta.
Þá er hafinn undirbúningur að
því að koma íslenskum verðbréfum
á kort hins alþjóðlega fjármagns-
markaðar. Stefnt er að því að
skráningu Verðbréfaþings Islands
á hlutabréfum og skuldabréfum
ásamt fleiri fjármálalegum upplýs-
ingum verði miðlað til Reuters með
hliðstæðum hætti og tíðkast í öðrum
ríkjum.
„Við höfum sett okkur markmið
um að upplýsingaflæði verði aukið
frá íslandi. Hingað til hefur upplýs-
ingaflæðið verið í eina áttina,
þ.e.a.s. til íslands, en það hefur
vantað upplýsingar um íslenska
markaðinn. Erlendir fjárfestar hafa
ekki getað fundið þessar upplýs-
ingar eftir venjulegum leiðum. For-
senda þess að erlendir Ijárfestar
líti á íslensk verðbréf sem einn af
valkostunum er sú að þeir fái jafn-
an straum af upplýsingum á stöðl-
uðu formi. Þetta eru t.d. upplýs-
ingar um gengi, vexti, verðbólgu
og efnahagslífið. Það er mikil reglu-
festa í birtingu slíkra upplýsinga
erlendis, t.d. um landsframleiðslu í
Bandaríkjunum sem birtast á
ákveðnum tíma. Við höfum verið
að ræða það við Reuters hvernig
þessar upplýsingar eigi að vera og
þar er mikill vilji fyrir því að íslensk-
ar tölur verði birtar.
íslandsbanki, Landsbanki og
Seðlabanki hafa reyndar birt upp-
lýsingar um gengi íslensku krón-
unnar hjá Reuters. Þá hafa bæði
íslandsbanki og Seðlabanki birt
upplýsingar um ríkisskuldabréf. Við
stefnum hins vegar að því að birta
upplýsingar sem verða sambærileg-
ar við tölur frá öðrum löndum. Það
má segja að ísland sé núna í flokki
með einhveijum Afríkuríkjum þar
sem lítið upplýsingaflæði hefur ver-
ið fyrir hendi.“
Vaxandi þörf fyrir túlkun
upplýsinga
Meðal annarra verkefna fyrirtæk-
isins eru námskeið um túlkun og
greiningu íjármálaupplýsinga ásamt
spám um framvindu efnahagsmála.
í þessu sambandi hefur Ráðgjöf og
efnahagspár tekið að sér að verða
tengiliður Datastream gagnabank-
ans við Islands. „I honum eru nauð-
synlegar bakgrunnsupplýsingar, t.d.
tölur um landsframleiðslu mörg ár
aftur í tímann í hinum ýmsu lönd-
um. Þama er samsafn af ýmsum
gagnagrunnum eins og t.d. gagna-
grunni OECD, þýska seðlabankans,
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og hag-
stofa einstakra ríkja. Þá er hægt
að fá upplýsingar um einstök fyrir-
tæki langt aftur í tímann.
Fjölmiðlar á borð við Financial
Times og Economist nota þennan
gagnabanka mjög mikið svo og há-
skólar, hagdeildir banka og seðla-
bankar, en hér á landi er Seðlabank-
inn eini áskrifandinn," segja þeir.
Þeir félagar sjá fýrir sér vaxandi
þörf fyrir fjármálaupplýsingar.
„Túlkun slíkra - upplýsinga gegnir
mikilvægu hlutverki við verðmyndun
í þróuðum fjármálamörkuðum er-
lendis. Sú þróun er þegar á veg
komin hérlendis en mikilvægi íjár-
málaupplýsinga á _þó enn eftir að
aukast verulega. í ljósi þessa má
reikna með aukinni eftirspum eftir
óháðri sérfræðiráðgjöf á þessu sviði.“
Stofnun verðbréfamið-
stöðvar næsta stóra skrefið
Ýmis verkefni eru framandan hjá Verðbréfa-
þingi íslands. Kristinn Bríem ræddi við Stef-
án Halldórsson, nýjan framkvæmdastjóra.
FJÖLMÖRG verkefni bíða nýs
framkvæmdastjóra Verð-
bréfaþings íslands, Stefáns
Halldórssonar, rekstrarhagfræð-
ings, sem kom til starfa um síðustu
mánaðamót. Undirbúningur er haf-
inn að því að flytja starfsemi þings-
ins úr húsi Seðlabankans í nýtt
húsnæði og verið er að hanna nýtt
viðskiptakerfi sem komið verður í
gagnið á fyrstu mánuðum næsta
árs.
Þá er að vænta skýrslu frá vinnu-
hópi um verðbréfamiðstöð en stofn-
un slíkrar miðstöðvar fæli í sér
upptöku pappírslausra verðbréfa-
v.iðskipta. Ennfremur em í undir-
búningi breytingar á lögum um
Verðbréfaþing, verðbréfaviðskipti
og verðbréfasjóði til samræmis við
tilskipanir Evrópusambandsins.
„Það er stefnt að því að flytja
starfsemina Tír húsakynnum Seðla-
bankans snemma á næsta ári. Við
höfum hins vegar ekki ennþá tekið
ákvörðun um húsnæði eða hvort það
verði leigt eða keypt,“ segir Stefán.
Gert er ráð fyrir nokkrum stofn-
kostnaði og auknum rekstrar-
kostnði í kjölfar flutninganna. Hef-
ur gjaldskrá þingsins undanfarin
ár tekið mið af þessu. Þingið hefur
því skilað talsverðum hagnaði og
safnað í sjóði til undirbúnings flutn-
ingunum, að sögn Stefáns.
Pappírslaus verðbréfaviðskipti
Hann telur Ijóst að stofnun Verð-
bréfamiðstöðvar verði næsta stóra
skrefið í þróun verðbréfamarkaðar-
ins því margt mæli með stofnun
hennar. „í fyrsta lagi er það miklu
hagkvæmara fyrir aðila markaðar-
ins að hafa slíka miðstöð. í öðm
lagi eykur það öryggi
og traust manna á
markaðnum. í þriðja
lagi em pappírslaus
viðskipti með verðbréf
forsenda þess að um
frekari framþróun geti
orðið að ræða á ýmsum
sviðum t.d. að teknir
verði upp flóknari hús-
bréfaflokkar og af-
leiðuviðskipti. í ijórða
lagi skiptir slík miðstöð
miklu máli ef tekinn
verður upp íjármagns-
tekjuskattur. Verð-
bréfamiðstöðin ætti
auðvelt með að halda
utan um skattstofninn
á rafrænan hátt og skattheimtan
yrði miklu fljótlegri og auðveldari
en ella.“
Núverandi viðskiptakerfi Verð-
bréfaþings er miðlægt þar sem öll
viðskipti fara fram gegnum eina
tölvu og allar upplýsingar em sótt-
ar þangað. A næsta ári verður tek-
ið upp biðlara/miðlara-kerfi þar
sem þingaðilarnir verða hver með
sína tölvu á sínu borði sem taka
við öllum breytingum
jafnt og þétt frá móð-
urtölvunni. „Flutning-
sálagið verður allt ann-
að og hver og einnig
getur unnið á sínum
eigin gagnagmnni. Af-
köst kerfisins stórauk-
ast og það ræður við
miklu stærri markað.
Við vonumst til að við-
skiptin aukist í kerfinu
þannig að markaður-
inn verði sýnilegri."
Nokkur óvissa er
hins vegar um stöðu
og framtíð Opna til-
boðsmarkaðarins en
ljóst þykir að hann
geti ekki starfað nema í einhvers
konar samvinnu við þingið. „Það
þarf að skilgreina betur stöðu mark-
aðarins og koma á betra skipu-
lagi,“ segir Stefán.
Fjölmiðlafyrirtæki á
Verðbréfaþing
— En áttu von á því að skráðum
hlutafélögum eigi eftir að ijölga á
Verðbréfaþingi?
Stefán
Halldórsson
Ég á von á því að nokkur félög
eigi eftir að bætast við á hveiju
ári. Nokkur félög á Opna tilboðs-
markaðnum hafa fulla burði til að
fara inn á Verðbréfaþingið. Tals-
vert af nokkuð stórum fyrirtækjum
með dreifðan hluthafahóp em enn
ekki komin inn á hlutabréfamarkað-
inn bæði í sjávarútvegi, iðnaði,
verslun og þjónustu. Ég á einnig
von á því að samrunaþróun ýti und-
ir þetta. Síðan hef ég velt því fyrir
mér hvenær fyrirtæki með mikil
tengsl við almenning eins og ís-
lenska útvarpsfélagið, Árvakur,
Fijáls ljölmiðlun og Stöð 3 sækja
um að skrá hlutabréf sín á þinginu.
Ég er þeirrar skoðunar að það
ætti að opna Árvakur og gefa al-
menningi kost á að kaupa hlutabréf
í félaginu. Erlendis eru fjölmiðlar
umtalsverður þáttur I verðbréfa-
markaði og bréfin em alltaf á mark-
aði þó fyrirtækin renni saman.
Meginástæður fyrir skráningu
hlutabréfa á þinginu eru tvær. Að
auðvelda núverandi hluthöfum að
selja bréf sín að hluta eða í heild á
sem bestu verði og að auðvelda
fyrirtækjunum að afla aukins eigin
fjár til vaxtar.
Vaxtarfyrirtæki geta ekki auð-
veldlega sótt fjármagn til lána-
stofnana í sama mæli og verið
hefur. Lánastofnanir hafa verið að
gangast undir mun stífari kröfur
en áður um eigið fé sem hlutfall
af útlánum vegna Bis-reglnanna.
Fyrirtækin verða því þvinguð til
að sækja vaxtarféð á hlutabréfa-
markaðinn."