Morgunblaðið - 28.12.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 1995 B 7
Erfiðir tímar
í leikföngmi um
EIGENDUR leikfangaverslana í
Bandaríkjunum eiga sér sína martröð
og hún er sú að sjá fyrir sér hillurn-
ar svigna undan leikföngum en ekki
nokkra sálu í búðinni. Þessi vondi
draumur virðist nú hafa verið að
rætast að sumu leyti en salan fyrir
jólin er yfirleitt tveir þriðju af allri
árssölu leikfangaverslananna. Að
þessu sinni var ekki um að ræða
neitt eitt leikfang, sem slegið hefur
í gegn hjá krökkunum, og búist er
við, að salan verði sú sama og í fyrra
og í besta falli örlitlu meiri. Það er
hins vegar athylgisvert, að í sam-
drætti síðustu ára jókst salan í leik-
föngum um 14% árlega.
Leikfangaverslanimar áttu sér-
staklega erfitt um þessi jól vegna
þess, að aðþrengdar afsláttarversl-
anir eða stórmarkaðir eins og Wal-
Mart, Kmart og Target nota leik-
föngin sem agn og selja á niðursettu
verði til að laða til sín viðskiptavini.
Afsláttarverslanimar hafa nú þegar
náð undir sig 40% leikfangamarkað-
arins í Bandaríkjunum en hlutur
hinna eiginlegu leikfangaverslana er
kominn niður í 28%.
Þetta eru þó ekki einu vandræðin.
Aldursskiptingin í þjóðfélaginu hefur
breyst, smábörnum og börnum á for-
skólaaldri hefur fækkað og eldri
krakkarnir eru hrifnastir af „gömlu
og góðu“ leikföngunum, sem hafa
verið í umferð jafnvel áratugum sam-
an. Nú í vetur hefur salan verið einna
mest í leikföngum eins og Lego,
Mekkanó og Hot Wheels-bílum að
ógleymdri Barbie-dúkkunni, sem er
aftur komin á toppinn, í fyrsta sinn
í áratug. Tvö síðastnefndu leikföngin
eru framleidd hjá Mattel Toys í Kali-
forníu, stærsta leikfagnaframleið-
anda í Bandaríkjunum. A síðasta ári
jókst salan hjá því um 19%, var 3,2
milljarðar dollara, og nettóhagnaður
þess jókst um 88%. Hagnaður helsta
keppinautsins, Hasbros, minnkaði
aftur á móti um 17%. Var það aðal-
lega vegna þess, að Júragarðs- og
Barney-risaeðlurnar voru aðeins
stutta stund í náðinni hjá fimm ára
krökkunum.
Mattel átti' raunar í erfiðleikum
um tíma en hefur nú losað sig við
aðra óskylda starfsemi og einbeitir
sér að leikfangaframleiðslunni. Er
aðaláherslan á fernt, Barbie-dúkkur,
Fisher-Price-leikföng, Disney-fígúr-
ur og Hot Wheels-bíla. Standa þessar
gerðir undir 80% af sölu fyrirtækis-
ins.
Tenging við kvikmyndir
Leikfangaframleiðendur . gera
ýmislegt til að örva söluna utan
mesta sölutímans og hafa vakandi
auga með kvikmyndum, sem hægt
er að tengja framleiðsluna við. Disn-
ey-myndin Toy Story hefur komið
alveg eins og himnasending í þessu
sambandi og sama má segja um hin-
ar Disney-myndirnar, Konung ljón-
anna, Aladín, Fríðu og dýrið og
myndina um indíánastúlkuna Poca-
hontas.
Talið er, að leikfangaframleiðend-
um stafi mest hætta af leikjatölvunni
á næstu árum og tölvuleikir og við-
eigandi búnaður taka æ meira pláss
í leikfangaverslununum. Þeir geta
þó huggað sig við, að enn verða börn-
in til. I Asíu eru þau 800 milljónir
talsins, 120 millj. í Rómönsku Amer-
íku og 70 millj. í Evrópu.
Ný tilraun til að
bjarga B&W
Kaupmannahöfn. Reuter.
SKIPTARETTUR Kaupmanna-
hafnar hefur veitt Burmeister &
Wain skipasmíðastöðinni nýjan
frest til 27. marz til að komast hjá
skiptameðferð og lögð hefur verið
fram ný björgunaráætlun á síðustu
stundu til að koma í veg fyrir lokun
og gjaldþrot.
Danskir fjárfestar verða að fjár-
festa í þremur eða fjórum stórflutn-
ingaskipum B&W innan nokkurra
daga, ef gera á síðustu björgunará-
ætlunina að veruleika, að því er
lögfræðingurinn Henrik Andersen
sagði fyrir rétti.
Andersen lýsti áætluninni í aðal-
atriðum og hvatti til þess að komið
yrði á fót nýju fýrirtæki með stuðn-
ingi fjárfestasamtaka með eigið fé
upp á 100 milljónir danskra króna.
Samkvæmt áætluninni um end-
urskipulagningu fyrirtækisins er
gert ráð fyrir að lánardrottnar nú-
verandi B&W, einkum bandarísk
tryggingafélög, veiji þeim 300
milljónum d. króna, sem eftir eru í
gamla fyrirtækinu, til að fjárfesta
í nýjum samstarfssamtökun.
Andersen telur að til þess að
nýja fyrirtækið geti tekið til starfa
verði stofnfé þess að vera um 400
milljónir danskra króna, en auk
þess mun það eiga skipasmíðastöð
B&W í Kaupmannahöfn.
Hann lagði áherzlu á að pantan-
ir í stórflutningaskipin frá B&W
væru nauðsynleg forsenda þess að
endurskipulagning gæti heppnazt.
Fjárfestingar í nýju stórflutninga-
skipunum eru frádráttarbærar frá
skatti. Hugsanlegir fjárfestar munu
fá 12 mánaða frest til að taka
ákvörðun.
- kjarni málsins I
Helstu söluadllar; Pennlnn Hallarmúla. Bökval flkureyri, Bókabúð Brynlars Saudárkrókl, Straumur Isaflrðl,
Tölvupjanustan Ðolungarvík, Bókhlaðan Isaflrðl, Rafelndaólónusta Bjnrna Patreksflrdl
VIÐSKIPTI
Gróði af trjákvoðu
minni en ætlað var?
Helsinki. Reuter.
NORRÆN trjávörufyrirtæki skila
methagnaði um áramótin og verð á
pappír og trjávöru heldur áfram að
hækka. Þó eru hlutabréf í fyrirtækj-
unum talsvert minna virði en í jan-
úar sl. og vonir um mikla uppsveiflu
í pappírs- og tijákvoðugeiranum
kunna að renna út í sandinn.
Dregið hefur úr efnahagsbata og
nýlegar lækkanir á verði tijákvoðu
eru ef til vill ekki stundarfyrirbæri.
Fyrstu þrír mánuðir næsta árs
verða tijákvoðuframleiðendum erf-
iðir að sögn sérfræðings í Stokk-
hólmi. Þreifa verði fyrir sér hve mik-
ið verði hægt að framleiða, en halda
verðinu svipuðu og það er nú eftir
síðustu lækkanir. Líkur séu á að fyr-
irtækjum fækki í greininni og um-
svifum verði haldið innan skynsam-
legra marka.
Pappírsframleiðendur telja sig
hafa lært af reynslu áranna um 1990
og hamlað gegn því að umsvif auk-
ist um of. Vísbendingar að undan-
förnu og viðbrögð á verðbréfamörk-
uðum gefa til kynna að þetta sé
ekki raunsætt mat.
20% lægra verð hlutabréfa
Meðalverð hiutabréfa í átta helztu
tijávörufyrirtækjum á Norðurlönd-
um var um 20% lægra um miðjan
desember en í janúar. Lækkunin var
mest 40% hjá Metsa-Serla í Finn-
landi, en minnst um 8% hjá Norske
Skog.
„Greinin stendur miklu verr að
vígi en menn hafa gert sér grein
fyrir,“ segir ónefndur sérfræðingur.
Framleiðendur tijákvoðu halda í von-
ina um að verðið komist bráðlega
Minni uppsveifla
en gert var
ráð fyrir?
aftur í 1000 dollara tonnið, en viður-
kenna að nokkur bið geti orðið á
því. Ronald Relander, varafram-
kvæmdastjóri UPM-Kymmene, sem
verður stærsta tijávörufyrirtæki
Evrópu, telur að verðið muni fara í
1000 dollara næsta vor, úr 925 nú.
Ónefndur sérfræðingur telur hins
vegar að verðið kunni að lækka um
100 tonnið áður en það fari að hækka
á ný. Enn einn sérfræðingur spáir
því að verðið muni lækka í 750 doll-
ara og haldast nálægt því á næsta
ári.
Roger Wright, aðalframkvæmda-
stjóri ráðgjafafyrirtækisins Hawkins
Wright Ltd í London, bendir á að
blöð og tímarit hafi fundið ýmsar
leiðir til að spara pappír og halda
kostnaði í skefjum og telur að það
muni draga úr notkun til langframa.
Þótt áframhaldandi efnahagsbati
bendi tii að eftirspurn muni aukast
muni nýjar leiðir í framleiðslu auka
framboð.
Wright segir áð færri og stærri
fyrirtæki stuðli að meiri aga í grein-
inni, en bezta dæmið um þá þróun
er sameining UPM-fyrirtækis Repola
og Kymmene í stærsta tijávörufyrir-
tæki Evrópu.
Ný pappírsvél
Nýlega skýrði Stora fyrirtækið í
Svíþjóð frá fyrirætlunum um smíði
á nýrri pappírsvél og degi síðar sagði
finnska fjölskyldufyrirtækið Mylly-
koski frá svipuðum áformum, þótt
það hafi síðan dregið í land.
Robert Wilson hjá Arjo Wiggins
SA spáði því á ráðstefnu í London
nýlega að á næsta áratug mundu
átta helztu fyrirtækin á Norðurlönd-
um hafa sameinazt í fjögur eða fimm
og næstum því 90% stærri fyrirtæki.
Verð hlutabréfa í tijávörufyrir-
tækjum bendir hins vegar til þess
að fjárfestar séu vantrúaðir á slíkar
samrunasögur. Verð hlutabréfa í
Repola komst hæst í september þeg-
ar það var 19% hærra en í janúar,
en aðeins 8% hækkun varð á bréfum
samstarfsaðilans Kymmene.
Um miðjan desember höfðu bréf
í Repola lækkað um 11% og í Kymm-
ene um 17% miðað við verðið í janúar.
10% hækkun 1996?
Ritstjórar munu þó fara að öllu
með gát á næsta ári. Verð á dag-
blaðapappír hækkaði um 50% 1990-
1995 og ónefndur sérfræðingur spá-
ir 3-5% hækkun til viðbótar 1996.
„Ég heyri nú talað um innan við
10% hækkun 1996,“ segir Dougal
Nisbet-Smith, framkvæmdastjóri
Newspaper Society í London, sem
hefur 1400 brezk landshlutablöð inn-
an sinna vébanda. „Sjónarspilinu
1995 virðist lokið.“
Tekjur trjávörufyrirtækja eru enn
mjög miklar að sögn sérfræðinga.
Áframhaldandi efnahagsbati í heim-
inum skiptir tijákvoðu- og'pappírs-
fyrirtæki miklu máli. „Guð gefí að
verg landframleiðsla aukist aftur,“
sagði sérfræðingur.
fíllir
kunna að meta

llllllllBSiíí;
mita

Og þú munt
kunna að
meta Mita.
umhverfinu

■
H
1 ■ mflWm
If> Mlta liásrltar eru oolnberlega
viaurkenndlr sem umhverflsvænir
/ ag bera fræg alþlúdleg merkl
w þessu til stadfestingar.

V/,
(^gqiil Guttormsson - Fjölval hf.
Mörkin 1 • Pósthólf 8895 • 128 Reykjavík
Símar: 581 2788 og 568 8650 • Fax: 553 5821