Morgunblaðið - 03.01.1996, Page 2

2 B MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ

Ekki svigrúm
í lögunum til að
semja beint
ENGAR forsendur eru fyrir því
að Landsvirkjun semji sérstak-
lega við fiskvinnslustöðvar um
raforkusölu, að sögn Þorsteins
Hilmarssonar, upplýsingafull-
trúa Landsvirkjunar. Hann segir að ekki sé svigrúm í lögum fyrir slíkum
samningi, slíkt sé úrlausnarefni vinnslunnar og almenningsrafveitna.
Landsvirkjun ann-
ast heildsölu
í áramótagrein í Morgunblaðinu
segir Arnar Sigurmundsson, for-
maður Samtaka fiskvinnslustöðva,
að fiskvinnslumönnum sámi það að
vinnslunni skuli gert að greiða að
meðaltali sex sinnum hærra raf-
orkuverð á kílówattstund en Jám-
blendiverksmiðjunni á Grundar-
tanga. Einkum þegar það sé haft
í huga að Járnblendiverksmiðjan
hafi fengið lækkun á raforku, sem
gildi til 5 ára, vegna hallareksturs
á sínum tíma.
„Þrátt fyrir viðræður við stjórn-
völd og Landsvirkjun hefur ekkert
gerst í málinu," segir Arnar. „Á
það verður látið reyna hvort raf-
orkusamningar vegna stækkunar
álversins gerir Landsvirkjun og
dreifiveitum mögulegt að lækka
raforkuverð til fískvinnslunnar á
næstu misserum."
Úrlausnarefni fiskvinnslunnar
og almenningsrafveitna
„Lögum samkvæmt annast
Landsvirkjun heildsölu á rafmagni
til almenningsrafveitna samkvæmt
sömu gjaldskrá á öllum afhending-
arstöðum hvar sem er á landinu,"
segir Þorsteinn í samtali við Morg-
unblaðið. „Landsvirkjun getur því
ekki verið með mismunandi gjald-
skrá eftir mismunandi kaupendum.
Hún getur þó gert orkusölusamn-
inga beint við stóriðjufyrirtæki sem
kaupa minnst 100 GWst. á ári. Fisk-
vinnslufyrirtæki landsins eru ekki
kaupendur af þessari stærðargráðu.
Þau eru viðskiptavinir almennings-
rafveitna og gjaldskrárverð til fisk-
vinnslunnar því eðli málsins sam-
kvæmt úrlausnarefni fískvinnslunn-
ar og almenningsrafveitna."
Raforkuverð iækkað um 40%
að raunvirði frá 1984
Þorsteinn segir að það megi hafa
í huga þegar fjallað sé um þessi
mál að rafmagnsverð frá Landsvirkj-
un hafi lækkað að raunvirði til al-
menningsveitna um 40% frá 1984
og að væntanleg raforkusala til
stækkunar álversins auki getu
Landsvirkjunar til að lækka raforku-
verð til rafveitna enn frekar í fram-
tíðinni. „Það kemur vonandi físk-
vinnslunni vel eins og öðrum þegar
fram líða stundir," segir hann.
Hvað varðar þau sérkjör sem
Járnblendifélagið á Grundartanga
nýtur segir Þorsteinn: „Járnblendi-
félagið greiðir núna hærra verð
fyrir rafmagn en samkvæmt al-
mennum orkusölusamningi sem
Landsvirkjun gerði við fyrirtækið á
sínum tíma.“
Hann segir að ástæðan sé sú að
þeir bráðabirgðasamningar sem
gerðir hafí verið til að forða Jám-
blendifélaginu frá yfirvofandi gjald-
þroti hafí falið í sér að þegar verð
á kísiljárni væri hátt rynni hluti
söluandvirðisins til endurgreiðslu á
afslættinum.
„Allar líkur eru á því að á þessu
ári verði Jámblendifélagið búið að
endurgreiða að fullu þann tíma-
bundna afslátt sem það fékk þegar
erfiðleikar þess voru mestir,“ segir
hann. „Þegar upp verður staðið fær
Landsvirkjun því fullt samnings-
bundið raforkuverð frá Járnblendi-
félaginu.“
Hafna
veiðileyfa-
gjaldi
AÐALFUNDUR Sjómannafélags
Hafnaify'arðar, sem haldinn var
29. desember síðastliðinn, hafnaði
hugmyndum um að leggja beri
auðlindaskatt eða veiðileyfagjald
á sjávarútveginn.
„Fundurinn hafnar þessum hug-
myndum á þeirri forsendu, að nái
þær fram að ganga verða það sjó-
menn og verkafólk í fískiðnaði, sem
greiða þennan skatt að stómm
hluta,“ segir í ályktun fundarins.
Aðalfundurinn mótmælti einnig
ákvæði um samningsveð í laga-
frumvarpi, sem liggur fyrir Al-
þingi og krefst þess að það falli
brott úr frumvarpinu, Þar er gert
ráð fyrir því að veðsetning skipa
nái einnig til veiðiheimilda. I álykt-
un^fundarins segir að nytjastofnar
á Islandsmiðum séu sameign ís-
lensku þjóðarinnar og að úthlutun
veiðiheimilda myndi ekki eignar-
rétt eða óafturkallanlegt forræði
útgerðarmanna yfir veiðiheimild-
um skipa sinna. „Það hlýtur því
að teljast afar hæpið að heimila
að verðmæti, sem ekki eru eign
útgerðarmanna, séu veðsett á
sama hátt og skipin.“
Aðalfundurinn skoraði einnig á
stjórnvöld og Alþingi að sam-
þykkja nú þegar að hafnar verði
hvalveiðar undir vísindalegu eftir-
Iiti.
LÍFIÐ ER
SKELFISKUR
Morgunblaðið/Guðlaugur Albertason.
• ÞAÐ ER nóg að gera í
skelfiskvinnslunni hjá
Soffaníasi Cecilssyni á
Grundarfirði en þar eru
nú unnin um 14 tonn á
dag. Bozewa Karpisuk
heitir stúlkan, sem hér
fæst svo kunnáttusamlega
við skelfiskinn. Hún kom
til að vinna á Grund-
arfirði fyrir fimm vikum
ásamt átta öðrum pólsk-
um stúlkum.
VERÐLAG A SJAVARAFURÐUM 1992-1995
meííoo Verð á ÍSflSkÍ
180------í SDR
160
140
120
100
80
60
V I. 1
ta / njl |
¥ mr V
\j
1992 1993 1994 1995
Botnfiskur samtals
án ísfisks, í SDR
Vísitala
160
140
120
100
80
60
40

Á
m

1992 1993 1994 1995
Verðmæti heildarafla
160

1992 1993 1994 1995
160
140
120
100
8Q
60
40
Rækjuafurðir,
verð í SDR
// ■f

1992 1993 1994 1995
Áætlað verðlag 1fi0 sjávarafurða Vísitala ■ CnP . 1993=100 1 OUn

^^

1992 1993 1994 1995

Frystar afurðir,
verð í SDR
Vísitala
"t-sr/æro* 1986=100

X Landfrystar

1992 1993 1994 1995
Saltfiskafurðir,
verð í SDR

1992 1993 '1994 1995

Mjöl og lýsi, í SDR
160
140
120
100
80
60
40
í
ÉÍil

1992 1993 1994 1995
Heimild: Þjóðhagsstofnun
Eitt af bestu árum í
sögu fyrirtækisins
ÁRIÐ 1995 var eitt af bestu árum
Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna, bæði í magni og verðmæti,
að sögn Friðriks Pálssonar fram-
kvæmdastjóra. Heildarframleiðsl-
an minnkaði lítils háttar á árinu og nam um 110 þúsund tonnum en ekki
er enn hægt að segja til um verðmæti með mikili nákvæmni þar sem
endurskoðaðar tölur liggja ekki fyrir.
1995 var Sölumið-
stöðinni gjöfult
Til samanburðar má geta þess
að framleiðslan nam 117 þúsund
tonnum árið 1994 og segir Friðrik
að samdrátturinn stafi af minni
veiði á mikilvægum tegundum eins
og þorski, ufsa og karfa.
Ekki urðu miklar hlutfallslegar
breytingar á sölu SH til einstakra
markaðssvæða á liðnu ári að sögn
Friðriks.
„Söluskrifstofurnar í Grimsby,
París og Tókýó virðast þó hlutfalls-
lega hafa bætt sinn hlut en lítils
háttar samdráttur átti sér stað í
sölu til Bandaríkjanna og Þýska-
lands. Sala á þorski og ýsu var að
mestu óbreytt á milli áranna 1994
og 1995 en talsverð aukning varð
í sölu á grálúðu. Nokkur samdrátt-
ur varð í sölu á karfa, ufsa og loðnu-
afurðum en engu að síður var mest
selt af karfa í magni á liðnu ári.
Þá varð talsverð aukning í sölu á
ferskum afurðum á ýmsum tegund-
um sjávarfangs og kjöts, s.s.
hrossakjöts til Japans.“
Aukin áhersla á fullvinnslu
Friðrik segir að á síðasta ári
hafí áhersla verið lögð á að auka
fullvinnslu og með samstarfi við
íslenskt franskt hf. hafi til dæmis
tekist að auka verulega sölu lúxus-
afurða úr fiski.
„Aukin umsvif af ýmsum toga
voru reyndar einkennandi á síðasta
ári. Samstarf og viðskipti við er-
lenda fiskframleiðendur hafa aukist
stöðugt. Við seljum nú afurðir fyrir
um fímmtán þýsk, rússnesk og
færeysk frystiskip og hefur það að
sjálfsögðu styrkt sölunet fyrirtæk-
isins mjög. Kaup SH á verksmiðju
Faroe Seafood í Grimsby munu
tvöfalda veltuna þar og þar af leið-
andi styrkja stöðu SH á breska
markaðnum og gefa aukna mögu-
leika og sóknarfæri á meginland-
inu. Þá má nefna samstarf okkar
við belgíska fyrirtækið Superior
Salmon en það lofar góðu.
Hér innanlands bar flutningurinn
á skrifstofum SH til Akureyrar
hæst en hann mun skila sér í bættri
þjónustu við framleiðendur. Ljóst
er að liðið ár var fyrirtækinu gjöf-
ult en það er mjög ánægjulegt að
okkur skyldi einnig gefast ráðrúm
til að sinna svo mörgum verkefnum
sem raun ber vitni, sem munu skila
sér í betri starfsemi síðar,“ segir
Friðrik.
Norðmenn vilja inn
á markaðinn í Kína
NORÐMENN eru í alvöru farnir
að kortleggja markaðinn fyrir fisk
í Kína og hafa verið með ýmsar
kynningar í landinu, til dæmis í
Shanghai. Kínverjar eru raunar
mesta fiskveiðiþjóð í heimi og afla-
aukningin hefur verið ævintýraleg
á síðustu árum en mjög margir fisk-
stofnar hafa verið ofveiddir. Það
mun því draga úr aflanum á næstu
árum en þar sem kaupmátturinn
fer vaxandi er Ijóst, að eftirspurn
eftir innfluttum fískafurðum á eftir
að aukast mikið.
Fiskur hefur alltaf verið í miklum
metum í Kína og meðalfiskneysla
á mann er nú um 15 kg á ári. Er
hún að sjálfsögðu mismikil eftir
héruðum og mest við ströndina.
Þrátt fyrir fyrirsjáanlegan samdrátt
í afla úr sjó þá stefna kínversk
stjórnvöld að því að tvöfalda físk-
framleiðsluna næstum því eða fara
úr 18,3 milljónum tonna nú í 30
millj. árið 2010.
Byrjað á laxlnum
Þessi aukning, sem á að mestu
leyti að byggjast á auknu eldi, mun
þó ekki nægja til að anna eftir-
spurninni miðað við, að efnahags-
uppbyggingin í landinu haldi áfram
með líku móti og verið hefur. Verð-
ur henni ekki mætt nema með stór-
auknum innflutningi.
Norðmenn hafa fyrst og fremst
laxinn í huga að þessu sinni en
þeir eru þegar búnir að vinna hon-
um öruggan sess í Hong Kong og
á Tævan. Annar fiskur, þorskur,
ýsa, lúða og fleiri tegundir, er enn
of dýr fyrir kínverska markaðinn
almennt, að minnsta kosti svo lengi
sem hann hefur aðgang að ódýrum
Alaskaufsa. Þó er talið, að miklir
möguleikar geti verið fyrir gæðaaf-
urðir úr þessum fiski á hótel- og
veitingahúsamarkaðnum.