Morgunblaðið - 13.01.1996, Blaðsíða 2

2 D LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
um búðum í Hljómskálagarðinum
þar sem sýningar verða í leikhús-
tjaldi 11.-16. júní. Jafnframt reka
listamennirnir sirkusskóla fyrir
börn og unglinga í tjaldinu á daginn
í samstarfi við íþrótta- og tóm-
stundaráð Reykjavíkur.
íslenska óperan ræðst í það stór-
virki að frumflytja nýja íslenska
óperu, Galdra-Loft eftir Jón As-
geirsson, sem semur bæði tónlist
og texta byggðan á samnefndu leik-
riti Jóhanns Siguijónssonar. Óperan
verður frumflutt 1. júní undir stjórn
Garðars Cortes og í leikstjóm Hall-
dórs E. Laxness.
íslenski dansflokkurinn frumsýn-
ir í Borgarleikhúsinu 9. júní Fé-
hirzlu vors herra eftir Nönnu Ólafs-
dóttur dansskáld og Sigurjón Jó-
hannsson leikmyndahönnuð. Þetta
nýja dans-leikhúsverk er byggt á
sögunni um Guðmund biskup góða.
I hvítu myrkri er nýtt leikrit eft-
ir Karl Ágúst Úlfsson sem frumsýnt
verður í Þjóðleikhúsinu 6. júní í leik-
stjórn Hallmars Sigurðssonar.
í Borgarleikhúsinu verður frum-
sýnt barnabrúðuleikhús eftir Ásu
Hlín Svavarsdóttur, Helgu Amalds
og Gunnar Gunnarsson.
Kammersveit Reykjavíkur mun
halda tónleika í Langholtskirkju
undir stjórn Bretans Stephens As-
bury.
Tónleikar í Loftkastalanum
í Loftkastalanum við Seljaveg
verður röð af tónleikum og leiksýn-
ingum á meðan Listahátíð varir.
Sigurður Flosason mun fara fyrir
hópi alþjóðlegra djassleikara sem
frumflytur verk eftir Sigurð 7. júní.
Hvunndagsleikhúsið fmmsýndi á
síðasta ári „tilraunasýninguna“
Trójudætur Evripídesar í leikstjóm
Ingu Bjarnason, við fmmsamda
tónlist Leifs Þórarinssonar og
kóreógrafíu Lám Stefánsdóttur.
Fyrir Listahátíð mun leikhúsið nú
færa sýninguna nær ópemforminu.
Ærslaleikurinn Jötunninn eftir
Evripídes bætist við sýninguna og
verður hann útfærður sem eins
konar „rokksöngleikur“. Á fimmta
tug leikara, söngvara og hljóðfæra-
leikara fmmsýna 8. júní.
Edda Erlendsdóttir, Oliver Man-
ovry og félagar munu leiða okkur
á tangókvöldi undir heitinu Le
grand tango ásamt dönsurum.
Af öðmm tónleikum má nefna
Camerarctica hópinn, Zilia píanó-
Ásta, Guðmund-
ur og Jón í Ný-
listasafninu
ÁSTA Ólafsdóttir, Guðmundur
Thoroddsen og Jón Sigurpálsson
opna sýningar í Nýlistasafninu í dag
kl. 16.
Jón Sigurpálsson og Guðmundur
Thoroddsen sýna veggmyndir í
neðri sölum safnsins og Ásta Ólafs-
dóttir sýnir þrívíð verk og málverk
í efri sölunum.
Gestur í setustofu safnsins er
Nina Ivanova frá Rússlandi.
Tómas R. Einarsson og Óskar
Guðjónsson verða með tónlistar-
flutning á opnun.
Sýningar eru opnar daglega frá
kl. 14-18 og þeim lýkur sunnudag-
inn 28. janúar.
Galina Gorchakova, Dmitri Hvorostovsky,
sópran bariton
András Schiff,
píanóleikari
EVGENI Kissin, píanóleikari
kvartettinn, hljómsveit Egils Ólafs-
sonar og Bjöms Thoroddsens o.fl.
Þá flytja nokkur góðskáld og
hljóðfæraleikarar dagskrána Ljóð
og djass og skáldakvöld verður með
úrvali ljóða úr Ljóðasamkeppni
Listahátíðar, en þau ljóð verða jafn-
framt gefin út á bók.
Myndlist
Af myndlistarsýningum verður
af nægu að taka og eru þessar sýn-
ingar þegar ákveðnar:
Listasafn íslands: Sýning á verk-
um Austurríkismannanna Egon
Schiele og Amulf Rainers. Á Kjar-
valsstöðuni: Náttúrusýn í íslenskri
myndlist. Á Nýlistasafninu: Carsten
Höller, Dan Wolgers, Ir-
ene & Christine Hoch-
enbúchler, en það er Sig-
urður Guðmundsson sem
er umsjónarmaður þeirrar
sýningar. Á Mokka: And-
res Serrano.'í Listasafni
ASÍ: Svavar Guðnason. í
Galleríinu Annarri hæð:
Carl André. Í Listasafni
Siguijóns: Páll á Húsa-
felli. í Gallerí Stöðlakoti:
Benedikt Gunnarsson. Á
Sólon íslandus: Hreinn
Friðfinnsson. í Norræna
húsinu í samvinnu við
FÍM: Karl Kvaran. í Gall-
erí Tryggvagötu á vegum
Félagsins íslensk grafík:
Rachel Whiteread. I Gall-
erí Úmbru: Robert Shay.
í Ingólfsstræti 8: Ragna
Róbertsdóttir. í Perlunni:
Osvaldo Romberg og á
Þjóðminjasafninu: Silfur
úr Þjóðminjasafni íslands.
Stofnun Sigurðar Nordals og
Landsbókasafn standa fyrir mál-
þingi um enska skáldið William
Morris og sýningu á handritum
hans.
Mótettukór Hallgrímskirkju mun
frumflytja nýtt verk eftir Hafliða
Hallgrímsson við messu á sjó-
mannadaginn 2. júní.
Að venju mun Klúbbur Listahá-
tíðar verða rekinn á meðan hátíðin
stendur. Að þessu sinni verður hann
í Loftkastalanum við Seljaveg. Auk
þess að vera samkomustaður hátíð-
arinnar með veitingasölu verður
fjölbreytt dagskrá í Loftkastalan-
um.
Hrópandinn í
eyðimörkinni
Eða eyðimörkin í hrópandanum
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
FYRSTA sýningin á vegum
menningarársins í Kaup-
mannahöfn var frumsýnd á
fimmtudagskvöldið í Kanon-
hallen á Austurbrú. Um var
að ræða Universal Copyrights
1 and 9, fjögurra tíma langan
gjörning í uppsetningu Ant-
werpenbúans og menningars-
endiherrans Jan Fabre. Það
var engin tilviljun að fyrstu
gestirnir komu frá Antwerpen,
þar sem Antwerpen var evr-
ópska menningarhöfuðborgin
á undan Kaupmannahöfn.
Fabre hefur um árabil sett upp
gjörninga og hverslags önnur
sviðsverk og getið sér gott orð
og frægð fyrir. Eftir að hafa
séð þessa sýningu var erfitt
að skilja í hveiju frægð hans
liggur, því sýningin virtist
marklaus og stefnulaus. En
leikararnir stóðu sig með
ágætum, þó þeir hefðu úr litlu
að moða.
Fabre lærði gluggaútstill-
ingar, áður en hann fór í lista-
skóla. Árið 1982 safnaði hann
saman rusli og leikurum af
götunni og setti upp átta tíma
sýningu. Ef marka má umsagn-
ir gagnrýnenda var einna eft-
irminnilegasti hluti sýningar-
innar jógúrtflóð á sviðinu og
fyllti salinn af jógúrtilmi, auk
þess sem leikararnir sleiktu
það upp af miklum krafti. Síð-
an hefur hann fengist við dans-
smíðar fyrir klassíska ballett-
dansara og sett á svið nútíma-
óperur. Sýningin Universal
Copyrights 1 and 9 er fyrsta
sýningin, sem hann setur upp
eftir að vera orðinn heiðurs-
listamaður í heimalandinu.
Sýningin hefst á að tíu leik-
arar sitja í hálfhring á sviðinu,
íklæddir mismunandi trúða- og
sirkusbúningum. Þeir reykja
og andrúmsloftið er ekki hið
glaða andrúmsloft trúðanna,
heldur dauflegt og jafnvel ógn-
andi. Á næstu fjórum tímum,
reyndar með 20 mínútna hléi,
ganga þeir hver á annan, að
mestu orðalaust, utan ein-
stakra gusa af „fökki og shitti,,
og textabrota á flæmsku,
frönsku og ensku. Þetta er
kannski áhrifamikið á þýsku
menningarsvæði, en á því nor-
ræna er þetta hálf máttlaus
uppákoma. Tónlistin í sýning-
unni kemur að mestu af hvíta
albúmi Bítlanna.
Eftir því sem líður á sýning-
una tapa leikararnir gervinu
meir og meir og nálgast sitt
eigið útlit. Það gæti kannski
verið áhrifamikið, en það mátti
heyra á mörgum leikhúsgest-
um að umbreytingin mætti
gerast á skemmri tíma. Beina-
grindur leika nokkuð stórt
hlutverk í sýningunni, þegar
Hður á. Það er snjöll hugmynd
að festa þær á svartklædda
leikara og láta þá hreyfa sig í
strópljósi, en beinagrindurnar
sitja einhvern veginn vitlaust
á þeim og það dregur úr
áhrifamættinum, auk þess sem
ljósunum er beitt á mjög
ómarkvissan hátt.
Ef þessi fyrsta sýning mark-
ar stefnu menningarársins eru
mörg löng og leiðinleg kvöld
í vændum. En dagskráin gefur
sem betur fer fyrirheit um
margt fjarska gott, enda er
stefnt hingað helstu listakröft-
um Evrópu, að ógleymdu fram-
lagi Dananna sjálfra.
■ Menningarárið hafið/D7
UR SYNINGU Jan Fabre.
Kvennamál í Hvíta húsinu
KVIKMYNPIR
Háskólabíó
AMERÍSKI FORSETINN
(The American President)
★ ★l/2
Leikstjóri Rob Reiner. Handritshöf-
undur Aaron Sorkin. Kvikmynda-
tökustjóri John Seale. Aðalleikendur
Michael Douglas, Annette Bening,
Martin Sheen, Richard Dreyfuss,
Michael J. Fox, David Paymer, Anna
Deaver Smith, Samantha Mathis,
John Mahoney. Bandarísk. Univers-
al/Castle Rock 1995.
ÞAÐ er komið að kosningaári í
Bandaríkjunum og sitjandi forseti,
ekkillinn Andrew Shepherd (Mich-
ael Douglas), getur horft bjartsýnn
fram á veginn. Fylgið vel yfír 60%
í skoðanakönnunum, ráðgjafar og
hverskonar aðstoðarmannahjörð lít-
ur ekki upp frá vinnunni, áróðurs-
maskínan malar nótt sem nýtan
dag. Robert Rumson (Richard
Dreyfuss), helsti andstæðingur
hans í komandi kosningum, virðist
ekki eiga minnstu möguleika.
Þá dregur til tíðinda við
Pennsylvania Avenue. Til sögunnar
kemur Sidney Wade (Annette Ben-
ing), kvenskörungur mikill og mál-
svari hinna öflugu umhverfis-
verndarsinna. Shepherd verður
óvart vitni að því er hún gagnrýnir
hann heldur ósparlega, verður það
til þess að hann fær áhuga á mann-
eskjunni og fyrr en varir blómstrar
ástin í Hvíta húsinu. Þjóðin stendur
á öndinni og ráðgjafaskarinn verður
ekkert yfír sig hrifinn af þróun
mála því samband forsetans og tals-
manns þrýstihóps á sínar óheppi-
legu pólitísku hliðar. Ástamálin
verða vatn á millu Ramsons og fylg-
ið hrynur af Shepherd. Nú eru góð
ráð dýr.
Þeir eru harðir á því kumpánarn-
ir Reiner og handritshöfundurinn
Aarons Sorkins (A Few Good Meri),
að Bandaríkjaforsetar geti orðið
ástfangnir líka. Draga oft upp
spaugilegar kringumstæður sem
sýna að þetta valdamesta embætti
veraldar er fjári erfiður rammi í
kringum rómantík og eðlilegt til-
hugalíf. Þá fá áhorfendur að kíkja
innfyrir dyr í Hvíta húsinu, kynnast
voldugu umhverfinu og rafmögn-
uðu andrúmsloftinu, sem er ekki
síður forvitnilegt. Á meðan á þessu
stendur gengur allt að óskum,
myndin flott fyrir auga og eyra,
gamansemin í fyrirrúmi. Síðan hall-
ar undan fæti og Ameríski forsetinn
fer að taka sig heldur alvarlega.
Andrés sauðahirðir er vitaskuld
hinn hvítpússaði fulltrúi demókrata,
vammlaust og glæsilegt valmenni
fram í fingurgóma. Rumson (meira
að segja nafnið er óaðlaðandi) á
hinn bóginnl lævís skrattakollur,
óvandur að meðölum. Útlitið, sem
sjálfsagt á að vera innrætinu
skárra, minnir mest á Gestapofor-
ingja í meðförum Dreyfusar og
förðunarmeistaranna. Enda mál-
svari repúblíkana. Allt að hætti
Hollywood, og kemur ekki á óvart.
Hitt er verra að myndin tekur nýja
stefnu, fær ábúðarmikinn prédikun-
artón þegar Shepherd fer að taka
til sinna ráða og snúa vörn í sókn
- allt á kostnað skemmtunarinnar.
Ekki er við leikarana að sakast,
Douglas fer myndarlega með sitt,
augun trilla í Bening, hún er svo
afskaplega ástfangin, og aukahlut-
verkin í góðum höndum hárrétt
valinna manngerða. Útlitið gæti
ekkj verið betra, sviðsmyndin líkleg
til Óskarsverðlauna, öll tæknivinna
framúrskarandi. Allt er þetta und-
arlega léttvægt fundið, þegar upp
er staðið eru það umbúðirnar einar
sem sitja eftir.
Sæbjörn Valdimarsson