Morgunblaðið - 19.01.1996, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 1996 B 7
Tveir fullir miðaldra karlmenn
sátu fyrir framan okkur og virtust
hafa farið yfir til Mexíkó að vinna,
og voru að snúa aftur með quetzal
(mynt Guatemala) og pesos (mynt
Mexíkó). En alveg eins og Mexíkan-
ar fara yfir til Bandaríkjanna til að
vinna sér inn pening og snúa síðan
heim gera Guatemalar það sama í
Mexíkó. Þessir tveir sofnuðu loksins,
og þegar fór að létta til í rútunni
þá vaknaði annar þeirra á gólfinu,
þar sem stelpan sem studdi við þá,
hafði farið út.
Glæfraakstur
í rútu
Skipta varð um rútu í Huehuet-
enango. Enginn tími til að fá sér
hressingu heldur stokkið beint upp í
næstu síldartunnu. Engin sæti að fá
og töskunum bara fleygt upp á þak
og við gátum bara vonað að þær
yrðu þar ennþá þegar við skiptum
aftur eftir þijá tíma. Þessi rúta var
ennþá fyllri en sú fyrri, og lá fólk
upp á henni og hékk utan á henni
líka. Rukkarinn sýndi ótrúlega leikni.
Hann gekk eftir stólbökunum, hékk
utan á gluggunum, allt til að ná inn
gjaldinu.
Loksins var stoppað í Quetzalten-
ango og skipt yfir í þriðju og síðustu
rútuna. Minna var af fólki í henni
enda orðið áliðið. Og þarna hittum
við Silvíu, litla sæta índiánastelpa
sem var í svo fallegum litskrúðugum
índíánakjól. Þegar ég
spurði hana hvort hún
væri alltaf í svona fallegum
kjól 'svaraði hún: „No, að-
eins þegar ég fer á
markaðinn að selja.“ Hún
var tólf ára ög átti heima
í þorpinu Solola, og sagðist fara á
markaðinn í Quetzaltenango tvisvar
eða þrisvar í viku að selja skartgripi
og annað. Hún hafði ekki selt mikið
í dag en vonaðist til að morgundagur-
inn yrði betri ef hún færi. Silvía sagði
síðan bless á índíánamáli sínu „cakc-
hiquel" og brosti til okkar.
Hálendi Guatemala er ævintýri lík-
ast. Þoka setti mjög dulúðlegan blæ
á fjallafegurðina en var þó ekki svo
þykk að ekki mætti sjá byggð í hlíð-
um og dölum. Hrikaiegar fjallshlíðar
sem vegurinn er grafinn í, steyptust
endalaust niður í dalina og vöktu oft
upp í manni lofthræðsluna. Ósjaldan
læddist sú hugsun að, að næsta
beygja yrði sú síðasta. Aðrir farþeg-
ar virtust ekki hafa áhyggjur af
þessu, enda vanir umhverfinu og
glæfraakstri bílstjóranna. Megin-
þorri farþeganna, og reyndar fólksins
í fjöllum Guatemala, eru afkomendur
Maya-índíánanna og býr oft við mjög
kröpp kjör. Leirkofar án rennandi
vatns og rafmagns og smá landskiki
í kring var algeng sjón. En þó að
hart sé í ári eru brosið og elskuleg-
heitin aldrei langt undan.
Fegurð Atitlan-vatnsins olli eng-
um vonbrigðum. Það er staðsett ofan
í djúpum dali og umkringt af litlum
índíánaþorpum sem hvíla við rætur
þriggja eldfjalla. Gist var í Panajac-
hel sem er stærsta þorpið, en jafn-
framt er búið að breyta því í ferða-
mannamiðstöð með margs konar
nútímaþægindum. Hin þorpin halda
þó ennþá í gamlar hefðir, þó svo að
erfítt reynist, vegna ágangs vest-
rænna áhrifa. Til dæmis hefur hvert
þorp sinn sérstakan lit og stíl í klæðn-
aði. í þorpinu Santiago Atitlan er
liggur á milli eldfjallanna San Pedro
og Atitlan klæðast menn röndóttum
hvítum og svörtum buxum á meðan
konur klæðast bláleitum kjólum. Er
við komum þangað, um miðjan apríl,
var verið að skreyta jörðina fyrir
framan kirkjuna í tilefni af upprisu
Jesú með margvíslegru lituðu efni
blönduðu sagi og sandi.
Litskrúðuglr
útimarkaðir
Þorpið Solola, þorpið hennar Silv-
íu, sem farið er í gegnum áður en
stefnan er tekin niður að vatninu,
býr yfir mjög litskrúðugum útimark-
aði þar sem fólkið í þorpunum í kring
kemur og verslar. Klæðnaður índíán-
anna þar er einn sá fallegasti sem á
varð litið í þessari ferð, en konumar
eru í bláum pilsum og rauðum skyrt-
um/mussum. Ekki sáum við Silvíu
þennan dag, en lentum í skemmtilegu
spjalli við eina índíánastelpu úr þorp-
inu sem bar körfu sína
með brauðinu í, á höfðinu.
Þegar við vildum taka
myndir af henni sagðist
hún vilja meira en einn
quetzal, því hún hafði séð
að póstkortin af índíánum
í Panajachel seldust á fimm quetzal,
og þar af leiðandi myndum við græða
fjóra.
Að vissu leyti hafði hún rétt fyrir
sér en við vorum ekkert að fara selja
nein póstkort. Okkur þótti athuga-
semdin svo góð að við létum hana
fá nokkra dollara og pesos sem eru
mun hærri gjaldmiðlar en quetzal.
En hún kannaðist hvorki við þessa
gjaldmiðla né löndin í norðri sem
þeir komu frá. Við buðumst til að
fara með henni í bankann í Panajac-
hel að skipta, en þá brosti hún feimn-
islega og sagði það vera óþarft, hún
treysti okkur og færi á morgun með
móður sinni.
Atitlan-vatnið er góður staður til
dagsferða í ýmis þorp í fjallendi
Guatemala, eins og Chichicasten-
ango, en markaðurinn þar hefur það
besta að bjóða úr nærliggjandi
byggðum. Ef menn þyrstir í meiri
einangrun og fornar hefðir Maya-
índíánanna og hafa nægan tíma, þá
liggja margir vegir af þeim ágæta
Pan-American Highway. ■
Stefán Á. Guðmundsson
Hálendi
Guatemala
er ævintýri
líkast
Þotuliðið sækir í siq veðrið
FLUGUMFERÐARSKÝRSLUR sýna, að þotuflug hefur almennt
aukist verulega á kostnað annars ferðamáta þegar um er að ræða
lengri vegalengdir. Aukningin er áberandi mest í Asíu og þar er hún
mest í Suður-Kóreu, þar sem hömlum á ferðum til og frá landinu,
var aflétt seint á níunda áratugnum. Flugtaki þotna frá landinu
fjölgaði um 318% milli áranna 1983 og 1993 og í Kínavar
aukningin 228% á sama tímabili. Á íslandi hefur þotuflugið aukist
um 6% á umræddum áratug.
Land Fj. farþega (þús.) Breytingar 1983 1993 ámilliára Land Fj. farþega (þús.) Breytingar 1983 1993 ámilliára
Bandaríkin - 1.530 6.428 42% Danmörk 78 96 23%
Rússland 815 Finnland 69 91 32%
Bretland 436 650 49% Belgia 39 88 126%
Japan 414 562 36% Grikkland 59 86 46%
Þýskaland 459 Argentína 109 82 -25%
Frakkland 267 426 60% Suður-Afríka 64 81 27%
Ástralía 231 320 39% Tæland 40 76 90%
Spánn 194 282 14% Austurríki 38 73 92%
Ítalía 161 259 61% írland 26 69 165%
Kanada 325 244 -25% Hong Kong 27 68 152%
Kína 74 243 228% Chile 19 59 211%
Noregur 168 239 42% Iran 31 42 35%
Mexico 200 217 9% ísarel 18 42 133%
Sviss 111 195 76% Marokkó 9 37 311%
Holland 96 190 98% Sam. arabísku
Svíþjóð 140 183 31% furstadæmin 9 30 233%
Suður-Kórea 40 167 318% ísland 16 17 6%
Indland 114 105 -8% Kuwait 15 16 7%
Saudi Arabía 101 100 -1% Luxemborg 7 15 114%
Upplýsingarnar miðast við heildarfjölda áætlunarflugs, bæði innanlands og utanlands.
Sýndar eru hlutfallslegar breytingar á timabilinu frá 1983 til 1993.
Heimildrlntemational Civil Aviation Organization; Asiaweek Research.
FERÐALÖG
Islandsferð í lok íslenskunámskeiðs
„ÉG er svo heppin að ég er bog-
maður og með ferðatöskuna alltaf
tilbúna við hliðina á mér,“ segir
Sæunn Jóhannesdóttir en í júní í
fyrrasumar gerði hún sér lítið fyr-
ir og kom með níu manna hóp
Svía í tíu daga ferðalag til ís-
lands. Sæunn er búsett í Norrköp-
ing í Svíþjóð en þangað flutti hún
fyrir tæpum sjö árumm ásamt
börnunum sínum fjórum. Ferðafé-
lagar hennar vorju greinilega afar
ánægðir með ferðina því þegar
heim var komið gaf hópurinn, sem
kallaði sig Bláa lóns gengið, henni
rós dagsins í samnefnd-
um dálki í Norrköpings
tidningar fyrir skipu-
lagningu ferðarinnar og
leiðsögnina um ísland,
um leið og hann þakkaði
fyrir að hafa fengið að
sjá og reyna „það falleg-
asta og besta“.
Sæunn kennir ís-
lensku við Folkuniversit-
etet í Norrköping. Hún
hefur kennt í fjórar ann-
ir en í fyrra var í fyrsta
skipti boðið upp á nám-
skeið sem hún kallar Att
bada i Blá Lagunen enda
er það eitt af markmið-
um námskeiðsins að fara
í Bláa lónið í lok annar-
íslendinga. Hvorutveggja gekk eft-
ir.
Þegar við nálguðumst ísland
fengum við stórkostlegt útsýni yfir
landið. Rúta frá Teiti Jónassyni
beið eftir okkur á flugvellinum og
við ókum beinustu leið í Bláa lón-
ið, með sundfötin í handfarangrin-
um. Svíunum fannst að þetta
tvennt, útsýnið og baðferðin, gerðu
ferðina þess vjrði að fara hana,“
segir Sæunn.
Rútan frá Teiti fylgdi þeim síðan
alla ferðina og segir Sæunn það
hafa verið ómetanlegt fyrir ferða-
FOLKUNIVERSITETET í Norrköping þar sem
Sæunn kennir Svíum íslensku.
ínnar.
„Ég var mjög heppin með nem-
endur á námskeiðinu,“ segir Sæ-
unn. „Þeir voru flestir á svipuðum
aldri, milli fimmtugs og sextugs.
Sumir þeirra höfðu lesið íslend-
ingasögurnar og margir höfðu
mikinn áhuga á íslenska hestinum.
Tveir komu alla leið frá Linköping
til að vera með og ein konan ók
hálftima aðra leiðina frá bæ sem
heitir Ljusfall til að sækja nám-
skeiðið. Allir voru svo skemmtileg-
ir og jákvæðir." Og þó íslenskan
sé erfíð voru margir farnir að skilja
svolítið í málinu. „Þeir vissu hvár
staðir eins og Hrútafjörður og
Hvalíjörður eru en nú skilja þeir
hvað orðin þýða. Áður botnuðu
þeir ekkert í nöfnunum."
Sundföt í
handfarangrinum
í byrjun júní hélt hópurinn síðan
af stað til fyrirheitna landsins.
„Við vorum syo heppin með veður
alla ferðina. Ég lofaði nemendum
mínum þegar við hittumst í fyrsta
skipti að við fengjum gott veður
og að þeir fengju að hitta marga
langana að geta ráðið sjálfir að
öllu leyti hvar var staldrað og
hversu lengi.
Hópurinn gisti fyrstu næturnar
á farfuglaheimilinu í Reykjavík.
Þar geta gestir keypt strætis-
vagna- og sundkort fyrir 600 ís-
lenskar krónur og farið að vild í
strætó og í sund. „Ég sagði þeim
að byija hvern dag á því að fara
í sund í Laugardalslauginni og það
fannst þeim alveg yndislegt. Við
fórum síðan í sund alls staðar þar
sem við gátum.“
Uppfylltar óskir
Síðan var haldið af stað á vit
ævintýranna. Fyrst var farið aust-
ur fyrir fjall með viðkomu á Sand-
skeiði, þar sem morgunverðurinn
var snæddur undir berum himni.
Komið var við hjá Kjörís í Hvera-
gerði, farið í Skálholt og að Gull-
foss og Geysi. Á heimleiðinni var
kvöldverðurinn snæddur í Hús-
stjórnarskólanum að Laugarvatni
þar sem ein af drottningum ís-
lenskra fjalla, sjálf Hekla, blasti
við. Kvöldinu var eytt á Þingvöllum
þar sem „við fengum ósk okkar
uppfyllta í Peningagjánni“, eins og
Sæunn orðar það.
Þá lá leiðin norður yfir heiðar
og fyrst til Skagafjarðar, meðal
annars á fund við þarfasta þjón-
inn. Síðan fóru ferðalangarnir til
Akureyrar þar sem þeir gistu á
farfuglaheimilinu á Lónsá. „Áin
sem rennur um hlaðið var í leysing-
um svo árniðurinn var óvenju mik-
ill en notalegur,“ segir Sæunn og
auðheyrt er að það féll Svíunum
vel í geð. Mývatnssveitin heillaði
líka og í Dimmuborgum eyddu
þeir heilum þremur
stundum í miklum hita
og náttúrufegurð.
Flest var gestunum
framandi og „þeim
fannst þeir vera á ann-
arri plánetu“.
Á bakaleiðinni var,
stansað í Borgarfirðin-
um þar sem óvænt
skemmtun beið þeirra.
Gist var á, Bifröst en
þar voru einnig íslensk-
ar konur í orlofsdvöl.
Þær skipulögðu hátíða-
höld vegna sjómanna-
dagsins sem þá var og
buðu þær Svíunum að
taka þátt í gleðinni.
„Þeir skildu ekki mikið
en þeir skildu að það
var gaman,“ segir Sæunn sem
vonar að jafnvel takist til með
næstu ferð sem fyrirhuguð er í
sumar.
Flatkökur og
flelra íslenskt
En Sæunn lætur ekki þar við
sitja. Hún hefur haldið þijár ís-
landskynningar í tengslum við ís-
lenskunámskeiðin og hafa þær all-
ar tekist afar vel og vakið mikinn
áhuga Svía á landinu. Hún segist
hafa boðið flatkökur með hangi-
áleggi en hvort tveggja fékk hún
sent að heiman. Flatkökurnar fékk
hún gefins hjá flatkökugerð í
Kópavogi en Kópavogur og Nor-
rköping eru einmitt vinabæir. Sér
til halds og trausts hefur hún haft
íslenska vinkonu sína, Hafdísi Lút-
hersdóttur, sem skartar sínu feg-
ursta í upphlut með pijónaða hyrnu
yfir axlir. Og hún hefur orðið sér
úti um myndbandsspólu með heim-
ildarmynd af frú Vigdísi Finnboga-
dóttur, sem hún sýnir nemendum
sínum við mikla hrifningu. ■
t mhg