Morgunblaðið - 26.01.1996, Blaðsíða 8

8 B FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
-í
FERÐALÖG
FERÐAPISTILL
Hlutverk neyt-
enda í þróun
umhverfisvænnar
feróaþjónustu
EF skoðaðar eru opinberar áætl-
anir og stefnumótanir hinna ýmsu
landa í ferðaþjónustu má greini-
lega merkja að verndun umhverfis
hlýtur sífellt mikilvægari sess.
Hugtökin græn ferðaþjónusta,
sjálfbær ferðaþjónusta, vistvæn
ferðaþjónusta, mjúk ferðaþjónusta
og ábyrg ferðaþjónusta eru hugtök
sem sett eru til grundvallar áætl-
anna.
Hér á íslandi er umræðan einn-
ig að komast á skrið. Fjórir alþing-
ismenn stjómarandstöðu á Alþingi
standa að baki tillögu til þings-
ályktunar um aukið vægi grænnar
ferðamennsku í
væntanlegri stefnu í
ferðaþjónustu á ís-
landi.
Innan Ferðamála-
samtaka íslands er
einnig unnið að verk-
efnum á sviði um-
hverfismála og
grænnar ferðaþjón-
ustu. Það er þó ekki
öllum ljóst hvað
“græn“ ferða-
mennska er né á
hvern hátt neytendur
og ferðaþjónustuaðil-
ar komi að því að
starfa samkvæmt
slíkri hugmynda-
fræði. Hugtökin sem um ræðir eru
í hugum margra óljós og fljótandi.
Upphaf umræðunnar um vemdun
umhverfis og ferðaþjónustu má
m.a. rekja til þrýstings náttúru-
vemdasinna og þrýstihópa um
umhverfismál. Neytendur ferða-
þjónustu hafa því haft mikil áhrif
á umræðuna og athyglisvert að
velta því fyrir sér á hvern hátt
ferðamenn geti sjálfir stuðlað að
umhverfísvænni ferðamennsku.
Fyrirsjáanleg vandamál
vegna ágangs ferðamanna
Neikvæð áhrif ferðaþjónustu á
náttúrulegt og manngert umhverfí
ferðamannastaða leiddi til aukinn:
ar umræðu um umhverfismál. í
kjöifar hins svokallaða tímabils
“fjöldaferðamennskunnar“ kom í
ljós að margir af fjölsóttustu ferða-
mannastöðum heims áttu við fyrir-
sjáanleg félagsleg, umhverfisieg
og menningarleg vandamál að
stríða sökum ágangs ferðamanna.
Ferðamenn voru því hvattir til að
sækja inn á fáfarnari staði svo og
að huga meira að umhverfi og
menningu þeirra staða, sem sóttir
voru heim.
Gagnrýnendur hafa haldið því
fram að ferðamennska sem þessi
sé fyrst og fremst dæmi um nýja
sölutækni. Séð hafi verið fram á
hnignun pakkaferða og ferðaþjón-
ustuaðilar gert sér ljóst að ferða-
menn nútímans létu
ekki bjóða sér niður-
nídda ferðamanna-
staði. Viðskipti knýja
ferðaþjónustuaðila
áfram og að því leyti
má styðja við þær
hugmyndir gagnrýn-
enda að samsetning
ferða til “óþekktra"
og “fáfarinna" staða
sé ný söluvara. Mark-
aðsmenn ieita eftir
þörfum og óskum við-
skiptavina sinna og ef
gerð er krafa um fáf-
arnari ferðamanna-
staði, verður slíkt að
söluvöru, hvað sem
líður allri umræðu um græn eða
umhverfisvæn ferðalög. Um-
hverfisvernd er því ekki alltaf efst
í huga sölumanna þó slíkt hljómi
vel.
Hlutverki umhverfissinna er því
ekki enn lokið. Það verður enda
einungis í samstarfi við neytendur,
sem fyrirtæki í ferðaþjónustu, sjá
sér hag í að sinna umhverfismálum
af fullum hug. Það eru ýmsar leið-
ir til umhverfísvænni vinnubragða
og með aðstoð ferðamannanna
sjálfra geta ferðaþjónustuaðilar
betur starfað undir merkjum
grænnar og sjálfbærrar ferðaþjón-
ustu. Með aukinni menntun, upp-
lýsingum og auknum ferðalögum
hefur ferðamönnum orðið ljóst hve
neikvæð áhrif ferðaþjónustu geta
verið mikil. Eftirspurn eftir “græn-
Morgunblaðið/RAX
ÞAÐ er ekki hægt að segja að landslagið sem hér sést sé
grænt. Hins vegar flokkast það undir „græna ferðamennsku"
að ferðast um á hjóli líkt og þessi hópur gerir.
um“ ferðalögum er því að aukast,
en betur má ef duga skal. Neytend-
ur eru í bestri hugsanlegri aðstöðu
til að hafa áhrif á framboð ferða-
þjónustuaðila.
Adgerðir á svlðl
umhverfismála
Meðal þeirra aðferða, sem neyt-
endur geta beitt er að spyija ferða-
þjónustuaðila eftirfarandi spurn-
inga:
Hver er umhverfísstefna fyrir-
tækisins og starfsaðferðir á
þeim áfangastað, sem þú
hyggst ferðast til?
Fer fram endurnýting á pappír
og öðrum úrgangsefnum hjá
fyrirtækinu?
Tekur fyrirtækið þátt í að
styðja við þátttöku heima-
manna í ferðaþjónustu á svæð-
inu?
Tekur fyrirtækið þátt í kostn-
aði vegna hreinsunar umhverfis
eða annarra verkefna á sviði
umhverfismála á viðkomandi
áfangastað?
Veit viðkomandi ferðaþjón-
ustuaðila hve margir ferða-
menn dvelja á tilteknum ferða-
mannastað yfir háannatíma?
Fara hagsmunir ferðaþjónustu
og verndum náttúrulegs-, efna-
hagslegs- og menningarlegs
umhverfis saman á áfanga-
staðnum? Ef ekki, hyggst fyrir-
tækið stuðla að því að slíkt
gæti orðið?
Tekur fyrirtækið á einhvem
hátt þátt í því að uppfræða og
mennta leiðsögumenn og
starfsmenn fyrirtæksins á þann
veg að þeir áfangastaðir, sem
ferðamenn eru sendir til, verði
ekki fyrir skaða?
Á hvern hátt leitast fyrirtækið
við að jafna álagi á ferða-
mannastöðum og stuðla að því
að hagnaður af þjónustu við
ferðamenn sitji sem mest eftir
heima í héraði?
Gefur ferðaskipuleggjandinn
ferðamönnum ráðleggingar um
á hvern hátt þeir geti stuðlað
að jákvæðum áhrifum heim-
sókna sinna á ferðamannastað?
Hvemig tekur ferðaskipuleggj-
andinn ábendingum ferða-
manna um á hvern hátt við-
komandi fyrirtæki gæti breytt
viðskiptaháttum til þess vegar
að draga úr neikvæðum áhrif-
um ferðaþjónustu?
Svör við spurningum sem þess-
um, gefa neytendum góða hug-
mynd um aðgerðir viðkomandi fyr-
irtækis á sviði umhverfismála. Með
spurningum sem þessum sýnir
neytandinn fram á aukna ábyrgð
og að hann ætlist til þess að ferða-
skipuleggjandinn sýni fram á slíkt
hið sama. Þannig munu auknar
kröfur ferðamanna um þátttöku
og aðgerðir í verndun náttúrulegs
umhverfis, menningar og samfé-
laga krefjast þess að fyrirtækin
sýni hug sinn í verki. Á sama hátt
verða stjómvöld og yfirvöld ferða-
mála fyrir þrýstingi frá neytendum
og stefnur og áætlanir verða meira
en orðin tóm.
Sigríður Þrúður Stefánsdóttir
Höfundur er ferðamálafræðingur
E2UI
| UMHELGINA
Ferðafélag íslands
SUNNUDAGINN 28. janúar verð-
ur gengið um Esjuhlíðar. Ekið að
Mógilsá og genginn hringur eftir
göngustígum í Esjuhlíðum. Á leið-
inni er ýmislegt að sjá, m.a. stað-
inn þar sem kalknámið var í Esj-
unni í landi Mógilsár, en það komst
verulega á rekspöl 1877 og var
stundað í nokkur ár. Kalkið var
flutt sjóleiðis til Reykjavíkur og
vandaður brennsluofn reistur fyrir
neðan Arnarhól. Dregur Kalkofns-
vegur nafn sitt af ofninum. Brott
er kl. 11 frá Umferðarmiðstöðinni
og Mörkinni 6 og komið til baka
milli klukkan þrjú og fjögur um
eftirmiðdaginn.
Skíðagönguferðir Ferðafélags
íslands verða að bíða betri tíma
vegna snjóleysis.
Útlvlst
SUNNUDAGINN 28. janúar verð-
ur farið í dagsgöngu umhverfis
Kjalarnes. Ferðin er með nýstár-
legu sniði þar sem göngufólk getur
bæði komið í ferðina á eigin bílum
og með rútu sem fer frá BSÍ kl.
10.30. Gangan hefst við Hofsvík
kl. 11 og er genginn hringur á
nesinu að Brautarholtsborg og
komið aftur að upphafsstað kl. 15.
Létt og skemmtileg gönguferð við
allra hæfi. Fararstjóri er Helga
Jörgensen og verð í ferðina er
900/1.000 kr. Þeir sem koma á
eigin bílum greiða 300 kr.
Föstudagskvöld kl. 20 verður
lagt af stað í þorrablótsferð Úti-
vistar og er förinni heitið í Hval-
fjörð. Gist verður í húsnæði Nor-
ræna menntasetursins og slegið
upp þorraveislu á laugardags-
kvöldi. Tvær gönguferðir eru í
boði á laugardag: ferð í kringum
Eyrarvatn í Svínadal og strand-
ganga hjá Saurbæ. Farið verður í
sund eftir gönguna. Komið verður
til baka á sunnudag. Fararstjóri
er Lovísa Christiansen og verð er
5.900/6.500 kr. ■
jt
I
í
Til Kína
í maí
SVOKALLAÐUR Kínaklúbbur
Unnar verður á ferð 7.-28. maí nk.
Fjögur ár eru síðan Unnur
Guðjónsdóttir fór fyrst með hóp
ferðamann til Kína. Ferðin í maí
nk. verður sú níunda.
Flogið verður til Peking í gegn-
um Kaupmannahöfn og meðan
dvalið er í borginni verður gist á
• Hótel Gloria Plaza á Torgi hins
himneska friðar. Dagskrá ferðar-
innar er fjölbreytt og í verðinu,
sem er 265 þúsund krónur á
manninn miðað við tveggja
f manna hótelherbergi, eru taldar
i með allar ferðir, kynnisferðir,
$ aðgöngumiðar að söfnum,
I skemmtunum, görðum, fæði að
| undanskiidum 4 máltíðum og
M drykkjarföng. Ennfremur allir
V skattar og gjöld, vegabréfaáritun
| og staðarieiðsögumenn. Farar-
V stjóri verður sem fyrr Unnur Guð-
J; jónsdóttir. ■
Ferðamenn í f|árhúshlöðu
á Narfastöðum I®
Morgunblaðið/Atli Vigfússon
INGI Tryggvason, ferðaþjónustubóndi, við framkvæmdir í fjárhúshlöðunni.
Morgunblaðið. Laxamýri.
Á FERÐAÞJÓNUSTUBÆNUM Narfastöðum í
Reykjadal er nú verið að breyta fjárhúshlöðunni í
gistirými fyrir ferðamenn. Ætlunin er að bæta fjórt-
án herbergjum við þau sem fyrir eru og verða
nýju herbergin öll með baði og snyrtingu.
Ingi Tryggvason, ferðaþjónustubóndi á Narfa-
stöðum, segir að búast megi við mikilli þörf fyrir
gististaði á næstu árum þar sem erlendum ferða-
mönnum eigi eftir að fjölga. Þá segir hann að lyá
sér sé þegar fullbókað í júlí næsta sumar og búið
sé að neita á annað þúsund gistinóttum.
Með því að taka hlöðuna á Narfastöðum í notkun
verða nokkrar breytingar í fjárhúsunum sem lengi
hafa þjónað ferðamönnum. Eldhús verður fært til
og dagsstofa stækkuðá kostnað þriggja herbergja.
Þá er búið að innrétta tvö stór herbergi í haughús-
inu og eru þar möguleikar á að stækkun þegar
fram líða tímar. Einnig hefur eldra íbúðarhúsið
verið gert upp og lagað að þörfum ferðaþjónustunn-
ar.
Nýr ferða-
mólafulltrúi
fyrir Egilsstaöi
og Héraö
Morgunblaðid. Egilsstödum.
KARL INGÓLFSSON hefur verið
ráðinn ferðamálafulltrúi fyrir
Ferðamálafélagið Forskot sem
starfar fyrir sveitarfélög á Héraði
og Borgarfjörð eystra.
Karl er þrítugur
Akureyringur og
er menntaður jarð-
fræðingur frá Há-
skóla íslands.
Hann hefur und-
anfarin ár starfað
sem leiðsögumað-
ur. Karl tekur við
starfi ferðamála-
fulltrúa af Ingi-
björgu Ingadóttur
sem gegnt hefur því síðan í apríl
1994. Hann kemur til vinnu í febr-
úar. ■
Karl