Morgunblaðið - 03.02.1996, Síða 6

6 C LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Kvikmyndahátíð Skífunnar og fyrirtækisins 20th Century Fox í Regnboganum
Bamastjama og
aðrar stjömur
UM helgina munu Skífan hf. og
bandaríska kvikmyndafyrirtæk-
ið 20th Century Fox efna til
kvikmyndahátíðar í Regnbogan-
um i tilefni þess að í árslok 1995
voru 100 ár liðin frá fyrstu kvik-
myndasýningum fyrir almenn-
ing.
„Skífan hf og 20th Century
Fox bjóða nú til kvikmyndahá-
tíðar sem fyrst og fremst er
ætlað að heiðra hinn almenna
bíógest s.l. áratuga. Boðið verð-
ur upp á fimm kvikmyndir frá
fyrri árum sem eiga það sam-
merkt að hafa fengið afbragðs
viðtökur hjá almenningi en vak-
ið misjafnar tilfinningar hjá
gagnrýriendum," segir í kynn-
ingu.
Um myndirnar fimm segir:
„Wee Willy Winkie. Ein af bestu
myndum barnastjörnu allra
tíma, Shirley Temple, frá árinu
1937. Ekkja kemur með unga
dóttur sína í bækistöð breska
hersins í Indlandi þar sem geðst-
irður afi stúlkunnar ræður ríkj-
um. Leikstjóri er John Ford.
David and Bathsheba. Stór og
mikil epík frá 1951, sem byggir
á frásögn Biblíunnar með þeim
Gregory Peck og Susan Hay-
ward í aðalhlutverkum. Leik-
stjóri Henry King. The King and
I. Ein sögufrægasta söngva- og
dansamynd kvikmyndasögunnar
(byggð á Broadway-söngleik
Rodgers og Hammerstein) frá
1956 með þeim Yul Brynner og
Deborah Kerr í aðalhlutverkum,
sem hlaut fern Óskarsverðlaun.
á sínum tíma. Leikstjóri Walter
Lang.
An Affair To Remember. Létt
og skenimtileg rómantísk gam-
anmynd með þeim Cary Grant
og Deborah Kerr frá 1957. Leik-
stjóri Leo McCarey. The Bible.
Hér eru efnislega raktir fyrstu
22 kaflar Biblíunnar, meðal ann-
ars frásagnirnar af Adam og
Evu, Kain og Abel og Nóa og
flóðinu mikla. Enda þótt fram-
leiðslan (frá árinu 1966) sé að
nafninu til ítölsk svífur andi
Hollywood yfir vötnum og meðal
leikara eru John Huston (sem
einnig var leikstjóri), Richard
Harris, George C. Scott, Ava
Gardner og Peter O’Toole.
Þess ber að geta að myndirnar
verða sýndar án íslensks texta.“
Miðaverð er 300 kr.
MYNPLIST
Listasafn íslands
MYNDVERK
Opið alla daga frá 12-18. Lokað mánudaga. Til
25. febrúar. Aðgangur ókeypis.
INNKAUP safnráðs á myndverkum íslenzkra
listamanna er nokkuð sem kemur mörgum við,
ekki einungis þeim sem eru í fyrirsvari eða lista-
mönnunum sjálfum, meður því að það er þjóðin
öll sem á safnið. Ætti því jafnan að vera nokk-
ur umræða á opinberum vettvangi í hvert sinn
sem ný aðföng eru gerð opinber, því sitt sýnist
hveijum. Má enn vísa til og minna á, að til eru
sérstakir sjóðir sem sjá um slík innkaup víðast
hvar á Norðurlöndum, t.d. „Statens Kunstfond"
í Danmörku og ríkir mikil spenna í hvert sinn
sem innkaupin eru til sýnis almenningi. Jafn-
framt einnig hvert þau fara, því þeim er dreift
á milli safna og opinber'ra stofnana víðs vegar
um landið, en slík dreifingarstarfsemi er illu
heilli ekki til hér á landi. En væri ekki notalegt,
ef hin ýmsu söfn í landsbyggðinni fengju á þenn-
an hátt hlutdeild í árlegum innkaupum, en fæst
þeirra hafa fjármagn til endumýjunar? Einkum
í ljósi þess að sveitarfélögin virðast vægast sagt
hafa mjög takmarkaðan áhuga á að sinna þess-
ari þörf.
Það er margt sem leitar á hugann eftir endur-
teknar heimsóknir á sýninguna, gaumgæfilega
skoðun og heilabrot og helst er það formið
í kringum innkaupin sem fæða af sér
ýmsar vangaveltur, því það
virðist hafa gengið sér til
húðar. Líkast er sem kom-
inn sé einhver kvóti á
hlutina, málamiðlanir,
þrýstingur og plott eins
og gerist í fiskiðnaðinum,
því öðruvísi verða innkaup-
in ekki skilin. Það er eins
og aðalatriðið sé að vera
nokkum veginn samstiga því sem
er að gerast erlendis og má spyija hvenær
fmmbýlingshættinum linnir og íslenzk viðhorf
þrengja sér fram. Svona líkt og gerðist í Amer-
íku og seinna í Þýskalandi, sem gerði löndin
um leið leiðandi um frumlega sköpun í heimin-
um. Báðar þjóðirnar hugsa fyrst og fremst um
að halda utan um sitt og Ameríka beinlínis víg-
girðir landhelgi sína, þótt þarlendir séu annars
galopnir fyrir öllum nýjungum. Hinir nafnkennd-
ustu listamenn Evrópu vita að það er líkast því
að reka hausinn í vegg, að ætla sér inn á amer-
ískan markað.
Það er slakt til frásagnar, að hér er fagfólk
að baki valsins og iðulega ágætir listamenn sem
gerir valið enn torskildara og einkum ef menn
bera það saman við val leikmanna áður. Hvern-
ig stendur annars á því, að leikmönnum í mennta-
málaráði tókst að festa safninu ýmis lykilverk
á ferli okkar eldri meistara, á meðan eins konar
Nýað-
föngin
hugsunarháttur málamiðlunar ríkir í dag?
Lítum við á innkaup málverkanna eru þau
flest bragðdauf undanrenna þess sem listamenn-
imir hafa best gert og eru að gera í dag og er
nærtækast að vísa til mynda Kristjáns Davíðs-
sonar og Eiríks Smith, en báðir áttu mun mikils-
verðari verk á sýningum sínum á sl. ári. Aðeins
betur hefur valið tekist á málverkum hinna yngri
t.d. varðandi verk Húberts Nóa, en betur má
ef duga skal.
Skyldi þetta vera vegna þess, að venjan er
að kaupa af listamönnum á sýningum þeirra, í
stað þess að leita á vinnustofurnar og snúa þar
öllu við í leit að lykilverkum, ganga jafnvel í
heimahús eða fyrirtæki og bjóða í þau. Og vel
á minnst, er það ekki mál málanna að lykilverk
eftir sem flesta rati í lokaðar hirslur safnsins,
þar sem engir eru veggirnir til að taka á móti
þeim? Alltaf er þó von að börnin okkar og barna-
börn verði vitrari fíklum þykjustu yfirborðs og
flottheita, og geti skapað þeim verðugar umbúð-
ir. Og hvað val á núlistaverkum snertir er líkast
sem aðalatriðið sé að segja nýjustu fréttirnar
að utan, eins og að engar fréttir verði til á ís-
landi, sem er sjálfgefið svo lengi sem slíkur
hugsunarháttur ríkir. Hér kemur fram, að sum-
ir geta af innfjálgri mælsku skilgreint lítið inni-
hald en aðrir látið fagmenn útfæra hnökralaus
verk sem eru eins og sneydd lífsneista, þótt
hugmyndin að baki sé góð og gild.
Látum stílbrigðin koma en leitum þau ekki
uppi, og hér skal vísað tíl þess að margir síðar
heimsfrægir listamenn voru nágrannar í Þvotta-
bátnum svonefnda á Montmartrehæð í byijun
aldarinnar. Dag nokkurn kallaði Picasso upp til
súrrealistíska skáldsins Max Jacob: „Hvað ert
þú að gera í augnablikinu?" „Reyni að fínna
stíl,“ kom frá Max. „Hann finnst ekki,“ svaraði
þá Picasso að bragði!
Þetta varð eitt frægasta tilsvar aldarinnar um
eðli núlista, og var líkast sem Picasso hafi varp-
að sprengju á hugtakið, því hér rataðist hinum
unga meistara rétt orð á tungu og er list hans
sjálfs lifandi dæmi þess.
Picasso spann nefnilega aldrei
myndverk sín upp úr engu,
þau voru ekki hugsýnir
né getspeki heldur jarð-
tengd fortíðinni, hann
umformaði það sem aðr-
ir höfðu áður gert, jafn-
vel fyrir þúsundum ára.
Það er nefnilega ekki
til neinn einn kórréttur
stíll, heldur mörg blæbrigði
stflbrigða. Og því er ekki til nein
,rétt list“ heldur margar útgáfur skap-
andi viðleitni. Allt annað skrifast á tímalega
hagsmuni blekkingarmeistara.
Sýnu lakast er þó að nútímaleg verk njóta
sín ekki í efri sölunum, til þess grípur speglunin
í gólfinu of mikið inn í sköpunarferlið og í raun
tel ég mörg verkanna mun betri en fram kem-
ur og því illmögulegt að gera þeim verðug skil,
því hætta er á að ósjálfrátt rangmat og mismun-
un eigi sér stað. Lítum einungis til þess, hve
umkomulaus verk Sólveigar. Aðalsteinsdóttur
eru, en hve mikill yndisþokki streymir frá verki
Rúnu (Guðrúnar Þorkelsdóttur).
Ráð væri að bæsa eða lúta gólfið til að gera
það hlutlausara, skapa meiri nálgun, og er það
vissa mín að allar tegundir myndverka fyrir
utan poppuð glingurverk munu þá njóta sín
stórum betur.
Bragi Ásgeirsson
Sólveigu Aðalsteinsdóttur
Litríkur og glettinn leikur
TONLIST
Geröarsafni
SAMLEIKUR Á FAGOTT
OG PÍ ANÓ
Hafsteinn Guðmundsson og Guð-
ríður St. Sigurðardóttir fluttu verk
eftir Vivaldi, Bozza, Hindemith,
André Bloch, Ibert, Oubradous og
Weber. Samleikarar í verki Bozza,
Bijánn Ingason og Rúnar Vilbergs-
son. Þriðjudagurinn 30. janúar 1996.
TÓNLEIKARNIR hófust á selló-
sónötu í e-moll, eftir Vivaldi, og
þrátt fyrir að verkið, sem er ekta
sellóverk og trúlega nokkuð erfítt
að leika ýmis „sellóísk" tónbrot
þess á fagott, var leikur Hafsteins
og Guðríðar í heild góður og lif-
andi. Syngjandi línurnar í hægu
þáttunum voru sérlega fallegar,
enda er fagotttónninn á efra sviðinu
flosmjúkur og hljómar eins og þýð
baritonrödd. I fagotttríói eftir Eug-
ene Bozza komu þessir eiginleikar
fagottsins mjög vel fram og var
samleikur félaganna Hafsteins,
Bijáns og Rúnars mjög góður.
Seinna verkið eftir Bozza ber nafnið
Tónles, sikileyskur dans og rondó,
og er það létt og leikandi skemmti-
legt verk. í tónlesinu er skalatæknin
tekin fyrir en í sikileyska dansinum
gat að heyra syngjandi fallegar tónl-
ínur og rondóið er leikandi ijörug
tónsmíð, sem Hafsteinn og Guðríður
léku mjög vel.
Meginverk tónleikanna var són-
ata eftir Hindemith og þar var að
jöfnu tekið til píanósins og fagotts-
ins. Leikur Guðríðar og Hafsteins
var öruggur og vel mótaður, fyrsti
kaflinn syngjandi fallegur og í
margskiptum seinni kaflanum var
tónmálið einkar skýrlega fram sett.
í þremur frönskum smálögum eftir
André Block, Ibert og Oubradous
nutu sín sérstaklega vel falleg blæ-
brigði fagottsins og þá hvað best í
verkinu eftir Ibert. Á rómantíska
tímanum tíðkaðist að tónskáld
semdu smálög, sem beinlínis voru
ætluð til heimilisbrúks og hélst þessi
venja nokkuð fram yfir aldamótin
1900. Nú er „Albumblatt" tíminn
liðinn en mörg af þessum smálögum
eru hreinustu perlur, hnitmiðaðar
og skýrar eins og smáljóð, þar sem
engu er ofaukið og var því mjög
skemmtilegt að heyra frönsku smá-
lögin og hversu tóngerð þeirra var
skýr og engu til tjaldað nema ein-
faldri tónhugmynd, sem í stuttleika
sínum er algerð, eins og vel kveðin
staka.
Tónleikunum lauk með Andante
e Rondo Ungarese, eftir Carl Maria
von Weber, skemmtilegu klassísk-
rómantísku verki, sem var upphaf-
lega samið fyrir hljómsveit og fag-
ott, enda var hljómsveitarritháttur-
inn ráðandi í hlutverki píanósins,
sem Guðríður skilaði af öryggi.
Hafsteinn er góður fagottleikari og
Ljósmyndir
frá Afríku
LJÓSMYNDASÝNING Páls
Guðjónssonar mun verða opnuð
í Ljósmyndamiðstöðinni Mynd-
ás, Laugarásvegi 1, í dag, laug-
ardaginn 3. febrúar kl. 14.
Þar mun Páll sýna ljósmynd-
ir frá Afríku en þar ferðaðist
hann í 8 mánuði árið 1992 og
heimsótti þar 17 þjóðlönd.
Myndirnar eru svipmyndir af
litríku mannlífí og villtu dýra-
lífi, m.a. eru myndir frá hátíða-
höldum höfðingja í Cameroon
og dans The Burundi Drum-
mers áður en hörmungarnar
dundu yfir Burundi. Þá heim-
sótti hann fjallagórillur, komst
í návígi við ljón á veiðum og
sigldi niður Zambezi-fljótið.
Sýningin mun standa yfir í
mánuð eða til 2. mars.
Menningar-
ferð ensku-
skorar Há-
+
skóla Islands
NEMENDUR enskudeildar HÍ
hyggja nú á menningarferð til
Oxford og London. Lagt verð-
ur af stað 5. febrúar og komið
heim 11. febrúar.
Fyrst er ferðinni heitið til
Oxford þar seni nemendur
munu sjá og kynnast háskóla-
lífi þar. Megintilgangur ferð-
arinnar er að koma af stað
viðræðum um samstarf milli
enskudeildar HÍ og málvís-
indadeildar við Christ Church
College í Oxford.
Nemendur hafa sér til full-
tingis tvo kennara, Martin
Regal skorarformann og Matt-
hew Whelpton kennara í mál-
vísindum.
I London munu nemendur
meðal annars fara í leikhús,
skoða Shakespeare Globe, fara
í Breska þingið í fylgd bresks
lávarðar, Lord Craigavon,
heimsækja Keats House o.fl.
Menningar-
verðlaun VÍS
afhent
VERÐLAUN úr Menningar-
sjóði VÍS verða afhent næst-
komandi mánudag, 5. febrúar,
kl. 17. Forseti íslands frú Vig-
dís Finnbogadóttir afhendir
verðlaunin við hátíðlega at-
höfn í Listasafni íslands.
Menningarsjóður VÍS var
stofnsettur í tilefni af 5 ára
afmæli félagsins á síðasta ári
og er þetta í fyrsta sinn sem
úthlutað er úr sjóðnum.
Tilgangur sjóðsins er að
verðlauna og styrkja þá ís-
lenska einstaklinga sem þykja
skara fram úr á sviði lista og
vísinda svo og að hlúa að og
styðja hverskonar almenna
menningarstarfsemi.
Vátryggingafélag íslands
hf. leggur menningarsjóðnum
til 5 milljónir króna árlega.
var þetta leikandi skemmtilega verk
dregið skýrum dráttum, hvað snert-
ir tónhendingaskipan og músík-
alska útfærslu. Það sem gerir þessa
tónleika sérlega skemmtilega, er
að fagottið býr yfír svo margvísleg-
um lit, syngjandi fallegum og
mannhlýjum tóni og leikandi
glettni, sem býr með einhveijum
hætti í tóngerð hljóðfærisins auk
þess að vera tæknilega krefjandi.
Þetta kom allt fram í fagotttríóinu
eftir Bozza, sem er sérlega
skemmtilega samið og ekki síst í
leikandi léttum frönsku lögunum.
Fagottið er einnig alvörugefið kon-
serthljóðfæri og var leikur Haf-
steins og Guðríðar einmitt bestur í
aðalverkum tónleikanna, sónötunni
eftir Hindemith og konsertþætti
Webers.
Jón Ásgeirsson